Europees Milieubureau komt met manifest
Prins Bernhard
James Cain
op reis
Legeroefeningen
vooraf aankondigen
Israel niet
in Rode Kruis
overleden
t
hu» Westduitse regeringswoordvoerder Bölling:
Munt Israel gaat zweven
(Van onze redacteur
in Israel,
„Eindpunt van
Schiphollijn
op Leidseplein”
1
r
i
Voorstel op toetsingsconferentie:
Winkeliers:
TWEEDE-KAMERLID SCHAKEL SOMBER OVER TOEKOMST ZUID-AFRIKA
3
BINNEN- EN BUITENLAND
OKTOBER
19 7 7
ZATERDAG
2 9
'um
Aanbevelingen
eun
Tribunaal
eni
geld
Doolhof
.otte
Beroep
(door Fred Sanders
DEN HAAG. „De Zuidafrika-
nen leven met het idee dat het
wereldcommunisme ze op de kor
rel heeft en dat het Westen ze in de
steek heeft gelaten. Daarom zet
ten ze hun stekels op, ze hebben
nog steeds eigenschappen waar
door ze destijds de Grote Trek
konden maken, in de onherberg
zame gebieden van Afrika. Ze
trekken zich terug in een „wagen
burcht”, achter de rondom opge
stelde ossewagens, en verdedigen
zich met alle middelen, tot de
atoombom toe”. Tweede-Kamer-
lid Schakel ziet de toekomst van
Zuid-Afrika somber in. „Ik hou
mijn hart vast. Er zijn voorbeel
den genoeg in de geschiedenis,
Algerije bijvoorbeeld. Dat ging
net zo. Je begint met een serie
verbodsbepalingen. Die worden
o vertreden. Dan versterk je die
bepalingen, ze worden weer over
treden en voor je het weet is het
oorlog. Dat draaiboek is al ver
schillende malen zo afgewerkt. Je
ziet het zich afspelen, als toe-
Cultureel verdrag
schouwer. Als je er middenin zit,
zie je het blijkbaar niet”.
Kleine apartheid
(Van onze redacteur in België,
Jan Gerritsen)
BRUSSEL. Het Verenigd
Europa moet een nieuwe indu
striële samenleving uitvinden
die zijn bevolking in staat stelt
„vollediger en toch minder be
lastend voor de planeet” te leven.
Dit doel staat in een manifest dat
38 milieu-organisaties uit de ne
gen landen van de Europese Ge
meenschap hebben uitgegeven
met het oog op de directe ver
kiezingen voor het Europese
Parlement, die volgend voorjaar
moeten plaatsvinden.
(Van onze redactie buitenland)
BONN. De Westduitse regering heeft de verschijning van een
rapport over haar beleid gedurende de zes weken na de ontvoering van
de industrieel Hanns-Martin Schleyer opnieuw uitgesteld. Woordvoer
der Klaus Bölling verklaarde dat het verslag vermoedelijk woensdag
a.s. zal worden gepubliceerd.
BELGRADO (AP/Reuter). Op de toetsingsconferentie over Euro
pese veiligheid in Belgrado, hebben zeven kleine neutrale landen een
voorstel ingediend dat het wantrouwen bij bepaalde staten over
militaire oefeningen van andere landen nog meer moet wegnemen
dan door de afspraken in Helsinki al is gebeurd. Het voorstel, door
Zweden mede namens Oostenrijk, Finland, Joegoslavië, Lichtenstein,
Cyprus en Zwitserland ingediend, behelst onder meer dat kleine
oefeningen, waarbij minder dan 25.000 man zijn betrokken, van te
voren ter kennis van andere landen gebracht zullen worden.
UNIVERSITY PARK (Rtr.).
De Amerikaanse romanschrijver
James M. Cain is eergisteravond
in zijn woonplaats University
Park (Maryland) overleden. Hij
was 85 jaar. Cain, die hartpatiënt
was, kreeg thuis een hartaanval
en bleek na aankomst in het
ziekenhuis te zijn overleden.
Jaap van Wesel)
JERUZALEM.
De Israëlische re
gering heeft een ver
regaande liberalise
ring van de economie
doorgevoerd, door al
le restricties op de
buitenlandse valuta
af te schaffen. Ook de
officiële wisselkoers
van het Israëlische
pond is afgeschaft,
zodat het pond even
als deTneeste Wester
se valuta’s zwevend
zal zijn.
Het Verenigd Europa mag niet worden
regering opnieuw uitgesteld
Zijn bekendste romans, thrillers met een
roi
kije, de VS en Rusland zitting. Westers^
refer
adop
doop
omii
g van
d aai
or de
in het
se bij-
nu i
inden
ld ge-
voor
jn ge-
mans tegen deze „nu al 29 jaar durende discrimi-
deeld natie van Israel”, verklaarde het Neder-
itieke plandse Rode Kruis in september jl. dat
luldij
■rreui
Op een bijeenkomst op de universiteit
van Tubingen deden de juristen donder
dagavond een beroep op de'regering in
Bonn terroristen bij het opgeven van ver
dere acties „een kans te geven”.
Met het oog op een ontbrekend „man
daat” van het volk en de „uitzichtloosheid
van hun optreden” zouden de terroristen
weliswaar niet hun politieke strijd moeten
beëindigen, maar wel onmiddellijk moeten
ophouden met terroristische acties, aldus
de advocaten.
In Karlsruhe verwierp het Hoogge
rechtshof gisteren een beroep van de ver-
oordeelde^terrorist Rolf Pohle, die stelde
dat zijn uitlevering in 1976 door de Griekse
regering in strijd met de grondwet is ge
weest, omdat hij een „politieke beklaagde”
zou zijn.
De wegens lidmaatschap van een misda
dige organisatie tot zes jaar veroordeelde
Pohle was in 1975 met vier medestanders
vrijgelaten en naar Zuid-Jemen gevlogen,
in ruil voor de vrijlating van de Westber-
lijnse politicus Peter Lorenz, die door poli
tieke extremisten ontvoerd was.
opgebouwd ten koste van ons ene milieu,
aldus de verklaring van het in Brussel
gevestigde Europese Milieubureau, het
orgaan waarin de milieu-organisaties
(waaronder vier Nederlandse) samen
werken. In het manifest wordt een
milieustrategie voor de Europese Ge
meenschap ontvouwd, waarin het Euro
pese Parlement een belangrijke princi
piële taak wordt toebedeeld.
De verklaring vraagt ook om een trans
portbeleid dat gericht is op het terugdrin
gen van verkeer, met name van het auto-
James Mallahan Cain werd in 1892 ge
boren in Annapolis (eveneens in Mary
land). Hij wilde aanvankelijk operazanger
worden, maar koos al snel voor een carriè
re in de journalistiek. Hij werkte voor de
Baltimore American en de Baltimore Sun,
bij welke krant hij na zijn militaire dienst
in de eerste wereldoorlog terugkeerde.
Toch behoort Schakel niet tot degenen
die het cultureel verdrag verdedigen (en
de opzegging ervan afwijzen) met de
verkeer in de steden en de bevordering
van transport met de geringste sociale
kosten en de minste gevolgen voor het
milieu. Ook wordt gepleit voor een intro
ductie van een recht van de Europese
burgers om te weten waarmee en in
welke mate water, lucht en bodem zijn
vervuild.
Hoewel in het manifest herhaaldelijk
wordt verwezen naar het huidige EEG-
beleid op het gebied van landbouw, ver
keer, milieu etcetera ontbreken uitspra
ken over onderwerpen die al herhaalde
lijk op Europees niveau, bijvoorbeeld in
het Europese Parlement, aan de orde zijn
geweest. Dat geldt zowel voor de vervui
ling van de Rijn, als de jacht op trekvo
gels in Italië en België. Wel wordt nog
gepleit voor strengere controle op de
handel in dieren.
ietwat huichelachtig klinkende verdedi
ging dat men, dank zij het cultureel ver
drag, de Zuidafrikanen ertoe zo kunnen
bewegen de apartheid af te schaffen. „Ik
vind dat je een cultureel verdrag niet
moet verdedigen met het argument dat je
er politiek mee kunt bedrijven. Daar zijn
andere wegen voor. Cultuur is voor mij
iets dat staat boven de politieke worste
lingen van alledag”.
Hij noemt een voorbeeld dat aanspreekt,
voor wie op de hoogte is met zijn verzets
verleden: „Tijdens de Duitse bezetting heb
ik, tussen de bedrijven door, de Duitse taal
bestudeerd en er een middelbare acte in
behaald. Ik heb er nu nog dagelijks plezier
van dat ik op die manier toegang heb
gekregen tot de Duitse cultuur. Het is
helemaal niet zo dat jg, door een cultuur te
accepteren, ook meteen de actuele politiek
van een land aanvaardt”.
Voor de Zuidafrikaanse cultuur geldt
dan nog dat die ook zonder taalstudie
toegankeijk is voor Nederlanders; iets dat
wij verder alleen in Vlaams-België ken
nen, in een totaal andere situatie. „Als je in
een Zuidafrikaans dorp over het kerkhof
loopt, dan waan je je op het Nederlandse
platteland. We hebben religieuze banden
binnen de gereformeerde orthodoxie in
Nederland staan de antennes nog het
meest gelijkgestemd uitgeschoven met
vooral de Nationalisten (de partij van Vor-
ster) in Zuid-Afrika. Maar je komt Neder-
De regering verwacht dat
de koers van het Israëli
sche pond zich om en nabij
de 15 pond voor één dollar
zal stabiliseren, êen de fac
to devaluatie van ruim 40
procent.
Het belangrijkste doel
van het openbreken van de
Israëlische economie is een
gunstiger investeringskli
maat te creëren en de ex
port te bevorderen. Ehrlich
verwacht dat de nieuwe
maatregelen een algehele
prijsverhoging van 10 pro
cent tot gevolg zullen heb
ben, en dat daarmee het
jaar 1977 een inflatie van 36
procent te zien zal geven,
tegen 38 procent in 1976.
en bezoekende delegaties zijn volgens hem
in de Verenigde Staten blootgesteld ge
weest aan dergelijke acties. De Ameri
kaanse delegatie leider Goldberg zegde bij
de behandeling van dit voorstel een van
Amerikaanse zijde positieve opstelling toe.
onder Portugees koloniaal bewind ston
den, red.). Ik heb de overtuiging dat er
sinds de machtsovername (de onafhanke
lijkheid, red.) meer leed heerst onder de
bevolking van die landen dan daarvoor.
En in Angola hebben alleen de mensen van
de MPLA politieke rechten. En in Mozam
bique zitten de kampen voller dan vroeger
onder de Portugezen”.
Maar met zijn recente maatregelen is
het regime-Vorster, ook volgens Schakel,
op de verkeerde weg. „Ik betreur die
maatregelen persoonlijk zeer. Ik had ze
niet voor mogelijk gehouden. Het leek in
Zuid-Afrika juist een andere kant op te
gaan. Vorster voerde een ontspanningspo-
litiek, probeerde de contacten met zwart
Afrika te verbeteren, de kleine apartheid
werd geleidelijk opgeheven”.
nach
1 me
■r va»
'erlin-
ft ge
ut dal
De „economische revolu
tie”, zoals de nieuwe maat
regelen worden aangeduid,
is een logisch gevolg van de
maatschappijopvatting
van de Likoed-regering. In
tegenstelling tot de socialis
tische regeringen, die van
een grote mate van over
heidsinmenging uitgingen,
staan de Likoed-economen
op het liberale standpunt
van een vrije-marktmecha-
nisme.
„Vorig jaar ben ik nog een maand lang
in Zuid-Afrika geweest. Toen las je ook in
alle kranten, tot de Nationalistische toe,
dat diepgaande wijzigingen nodig zijn in
het samenlevingsbeleid, dat er nog maar
weinig tijd was om een echt samenspel
tussen blank en zwart mogelijk te maken.
Nu heeft Vorster zichzelf beroofd van
zwarte gesprekspartners over een vreed
zame verandering in de maatschappij. Het
is een anticlimax, die ook op internatio
naal vlak repercussies zal hebben”.
ag in
ipeel
grote
in de
Hei
hitect
ilj oen
door
nder-
t een-
iheet
AMSTERDAM (ANP). Spoedige toe
lating van Israel tot het Internationale
Rode Kruis valt niet te verwachten. Dat
is gebleken uit de resultaten van de 23ste
internationale Rodekruisconferentie, die
trum
otter-
Het
r ver-
ig enl
huis),
ever-
rdige
n.het
:moe-
ieerd
i van
voor hun tijd gewaagde mengeling van
aktie en seks, waren „The Postman Al
ways Rings Twice” (1934), „Double Indem
nity” en „Mildred Pierce”. Ze werden in
Hollywood allemaal gebruikt als thema
voor succesfilms.
Over-
n het
im.
Daarnaast wordt in het manifest dat de
titel „Eén Europa, één milieu” draagt,
een reeks specifieke aanbevelingen ge
daan. Gepleit wordt voor het scheppen
van mechanismen om de duurzaamheid
van consumptiegoederen te verhogen,
aanmoedigingen om de zelfvoorziening
in de landbouwproduktie in de Europese
regio’s te vergroten en een moratorium
(stilleggen) van de bouw van kerncentra
les. Snelle-kweekreactoren worden ge
heel afgewezen.
i Bra-
door
- to0* ‘Commissie hebben de landen Iran, Malei-
n sep- sië, Niger, Spanje, Zwitserland, Syrië, Tur-
naan- kije, de VS en Rusland zitting. Westers^
versi- landen, waaronder Nederland, hebben
nadat
Het derde internationale Russel-tribu-
naal wordt in het voorjaar van 1978 in de
Bondsrepubliek gehouden. Het zal aan de
hand van berichten van deskundigen en
uitspraken van getuigen uit binnen- en
buitenland de situatie met betrekking tot
de mensenrechten in de Bondsrepubliek
onderzoeken. Met name zullen de Berufs-
verbote en de procedures bij strafrechte
lijke vervolging bekeken worden.
De jury zal o.a. de volgende vragen stel
len: wordt het burgers van de Bondsrepu
bliek op basis van hun politieke overtui
ging onmogelijk gemaakt hun beroep uit
te oefenen? Worden in samenhang met
strafprocessen mensenrechten aangetast?
Hierbij zal de nieuwe wet die de autoritei
ten in staat stelt gevangenen volledig te
isoleren, aan een onderzoek worden on
derworpen.
Uit Nederland zit de Groningse hoogle-
raar Nauta in de jury. De bekende polemo
loog Johan Galtung en de vroegere Portu
gese revolutionair Otelo de Carvalho zijn
eveneens jurylid.
heeft
eroep
1 o wa
rn all
n. He
iet o
■A Prins Bernhard is op reis in het
Verre Oosten. Hij werd op het
vliegveld van Katmandoe in Nepal op
gehaald door prins Gianendra.
ndge-
e van
regen
iinaal
i straf1
n. De I
:sdom 1
sKot-
■maaI dezer dagen in Boekarest is gehouden. De
is een Israëlische eerstehulp-organisatie, de Da-
in de
Schakel is onomwonden tegenstander
van de maatregelen die hetregime-Vorster
heeft genomen tegen een aantal organisa
ties van zwarte Zuidafrikanen en tegen
twee kranten. Toch blijft bij hem de droef
heid overheersen over een steeds onaf-
wendbaarder schijnende ondergang van
een land, dat 300 jaar parallel met Neder
land bestond, tienduizend kilometer weg,
maar toch cultureel, godsdienstig en eco
nomisch verbonden. k
Schakel, op wie nog steeds de letters AR
toepasselijker lijken dan CDA, is, dat is
duidelijk, tegenstander van de door drie
CDA-kamerleden aangekaarte opzegging
van het cultureel verdrag tussen Neder
land en Zuid-Afrika. „Onder de vigeur van
dat verdrag kwamen studenten uit Zuid-
Afrika naar Nederland. Die hadden tot
dan toe geademd in het gesloten klimaat
van de „wagenburcht”. In Nederland leer
den die mensen te denken in nuances als
je in Zuid-Afrika komt, haal je de mensen
met die ervaring er tijdens een gesprek zo
uit”.
Het doel hiervan is, te voorkomen dat
een aantal kleine oefeningen, die volgens
de overeenkomst van Helsinki niet apart
aangekondigd hoeven te worden, tezamen
onverwacht toch een grote troepenmacht
in beweging zetten. Ook willen de zeven
landen dat vloot-oefeningen nabij de terri
toriale wateren van andere landen, van te
voren aangemeld worden. Bovendien wil
len zij dat waarnemers van andere landen
bij militaire oefeningen ruimschoots geïn
formeerd worden en dat alle waarnemers
op gelijke voet behandeld worden. Het
voorstel is door de afgevaardigden van de
Sovjet-Unie en de Verenigde Staten niet
afwijzend ontvangen.
De afgevaardigde van de Sovjet-Unie,
Yuli Vorontsov, bepleitte gisteren extra
maatregelen die diplomaten tegen het in
ternationale terrorisme moeten bescher
men. Zulke maatregelen, betoogde Vo
rontsov, dienen zich naast diplomatieke
vertegenwoordigingen en handelsmissies
ook uit te strekken tot bezoekende delega
ties, zoals bijvoorbeeld sportlieden.
Hij zei dat „bepaalde landen” terreurac
ties tegen buitenlandse vertegenwoordi
gingen officieel goedkeuren, en noemde
Washington en New York als steden waar
kantoren van de Russische luchtvaart
maatschappij Aeroflot en het reisbureau
Intoerist „systematisch doelwit zijn voor
aanvallen en zelfs bomaanslagen”.
In diezelfde steden zouden Russische
diplomaten en handelsvertegenwoordi-
gers zijn beschoten, terwijl er „tegen de
daders ondanks officiële protesten niet is
opgetreden”.
Ook Russische culturele manifestaties
,(leze organisatie zich zou inzetten voor
Internationale erkenning van de David
Magen Adom. Op de conferentie in Boeka
rest blijkt echter geen van de aanwezige
vertegenwoordigers een poging in het
lezd ,'ver^ gesteld te hebben om erkenning van
'He davidster als vierde symbool te bewerk
stelligen.
Wel heeft men een commissie gefor
meerd om de wenselijkheid van een inter
nationaal embleem te bestuderen. In die
Na een bijzondere kabi-
netszitting zei minister van
Financiën Ehrlich dat „Is
raël nu is toegetrëden tot
de categorie van goed be
stuurde naties, waarin
iedereen de eigen munt in
vreemde valuta kan om
wisselen”. Hij noemde de
radicale ingreep een „grote
operatie, die het lichaam
van een zwaar zieke patiënt
weer gezond moet maken.”
De Israëlische regering
hoopt dat door het ophef
fen van de restricties de
illegale kapitaalvlucht zal
worden stopgezet, en dat
het aantrekkelijker zal
worden om buitenlands ka
pitaal in Israel te investe
ren. De nieuwe politiek
moet tot een stijging van
het nationaal produkt met
4 tot 5 procent leiden in
1977, terwijl de groei op dit
moment slechts 1 tot 2 pro
cent bedraagt.
Daarna verhuisde hij naar het toen in New
York toonaangevende blad „The World”,
voor welke krant hij hoofdartikelen
schreef.
Een feit is dat de Israëli
sche economie door de vele
en ingewikkelde monetaire
restricties een volstrekt
vid Magen Adom, wordt sinds jaar en dag
uit het Rode Kruis geweerd omdat zij als
herkenningsteken in plaats van een kruis
„i de rode davidster hanteert.
De Islamitische landen en Perzië, die
respectievelijk een rode halve maan en een
)n(j rode leeuw en zon als embleem voeren,
Worden echter wel erkend.
r g Naar aanleiding van een protest dat 130
op 2J 'Nederlandse artsen onlangs aantekenden
De verklaring van de milieu-organisa
ties is een van de eerste appèls aan de
Europese publieke opinie met het oog op
de verkiezing van het Europese Parle
ment, dat afkomstig is van een niet-poli-
tieke Europese organisatie. In de verkla
ring wordt ook gepleit voor een aanvul
ling van de EEG- en Euratom-verdragen
opdat het Europese milieubeleid een dui
delijke legale basis krijgt.
land ook tegen in de plaatsnamen, in de
familiale banden, in de historie van het
land. Dat zijn culturele relaties "die niet
verdwijnen doordat het cultureel akkoord
is opgezegd”.
Schakel is zelf allerminst van plan zijn
contacten met Zuid-Afrika te verbreken.
„Ik zal mijn schriftelijke dialoog met een
aantal mensen, ook mensen in de regering,
voortzetten”.
Schakel is zelf allerminst van plan zijn
contacten met Zuid-Afrika te verbreken.
„Ik zal mijn schriftelijke dialoog met een
aantal mensen, ook mensen in de regering,
voortzetten”.
Wat er ook in Zuidelijk Afrika moge
gebeuren, in een radicale overdracht van
de macht aan de meerderheid, één man
één stem, gelooft Schakel niet. „Onze wes
terse recepten passen niet op het Afri
kaanse volkslichaam”, meent hij. „Ik heb
me wel teruggetrokken uit de NZAW,
maar ik ben wel een man gebleven met oog
voor de ontzaglijke moeilijkheden van
Zuid-Afrika. Ik ben er diep van overtuigd
dat „one man one vote” dit land in de
diepste wanorde zal storten. Zelf zie ik ook
de oplossing niet voor ogen en daarom
moet je voorzichtig zijn met kritiek. Er
vloeit op dat continent, Afrika, al te veel
bloed, er zitten al te veel mensen in gevan
genissen”.
„Ik heb een geruchtmakende reis ge
maakt naar Angola en Mozambique, enke
le jaren geleden (toen beide landen nog
zich al op het standpunt gesteld dat het
huis gehandhaafd moet blijven, al dan
op 'Biet als enig gebruikt symbool. Deze oplos-
tange- sLng js voor de Moslim-staten en Israel
echter onaanvaardbaar.
„Regime-Vorster is op verkeerde weg”
doolhof was geworden,
zelfs voor deskundigen.
Bureaucratie, ambtenarij
en eindeloze formulieren
vierden hoogtij; er waren
verschillende wisselkoer
sen voor verschillende ca
tegorieën - exporteurs kre
gen bijvoorbeeld een -pre
mie voor exportgoederen -
terwijl bedrog en fraude
door het systeem in de
hand werden gewerkt. Zo
hebben de Israeli’s in de
loop der jaren gezamenlijk
3 miljard dollar het land uit
gesmokkeld, geld dat (ille
gaal) op buitenlandse ban
ken staat. Israeli’s die naar
het buitenland gingen, wer
den gedwongen op de
zwarte markt dollars te ko
pen, omdat het officieel
toegestane bedrag slechts
700 dollar was.
De centrale Evangelische Kerkeraad in
Stuttgart heeft dominee Helmut Ensslin
.em-gisteren gelast geen „verdachtmakingen
of vermoedens” meer uit te spreken over
de dood van zijn dochter Gudrun. Volgens
de Westduitse justitie heeft Gudrun Enss
lin, evenals haar mede-RAF-leden Andre
as Baader en Jan Carl Raspe, zelfmoord
gepleegd.
Dominee Ensslin, sinds 1974 rustend
predikant, heeft tegenover het ultra-linkse
Italiaanse blad „Lotta Continua” twijfel
heid uitgesproken over de officiële lezing van
zijn dochters dood. Ensslin zei in een
vraaggesprek ervan overtuigd te zijn dat
zijn dochter is vermoord.
De Evangelische Kerkeraad deelde mee
te betreuren dat dominee Ensslin „niet de
geboden terughoudendheid heeft be
tracht”, ondanks herhaalde aansporingen
zulks te doen. Baader-Meinhofadvocaten
cma, Azzola en Künzel hebben de terroristen
iet dl inmiddels opgeroepen hun gewelddadige
strijd op te geven.
„Verschijning rapport beleid
AMSTERDAM (ANP). De Stichting
Amsterdam City, een organisatie van win
keliers uit de Amsterdamse binnenstad,
heeft zich uitgesproken voor aansluiting
van de Schiphollijn op het Centraal Sta-"®
tion. Dit zou moeten gebeuren via de ooste-
lijke ringspoorlijn of de oostlijn van de
metro. De stichting heeft dit in een brief
aan het gemeentebestuur kenbaar
gemaakt.
De winkeliers vinden echter ook het
doortrekken van de lijn onder de Boeren
wetering van grote betekenis voor de be
reikbaarheid van de Amsterdamse bin
nenstad. Mocht het gemeentebestuur tot
deze route besluiten, dan geeft de stichting
Amsterdam City echter de voorkeur aan
een eindstation op het Leidseplein in
plaats van op het Museumplein.
