Door hervormingen Begin
Sociaal-economische maatregelen van kabinet
Ertstreinen
botsen
1L
ESSO: NEDERLAND WORDT TOT 1985
STEEDS AFHANKELIJKER VAN AARDOLIE
III
a
VERSE
ALBERT H EIJN KOFFIE
r r
1
Prijsverhoging olie kan
worden vermeden
Mubbele
laan jenevèi
I
s
1
1
h
I
Hoóohoujt
MOOI
LEKKER IS DAT!
r
Voorstel Philips:
vervroegd pensioen
Boedel Nederhorst
bracht 4 mln op
Is
17
ECONOMIE
NOVEMBER
19 7 7
dinsdag 1
(Van onze redactie economie)
Uitsmeren
Minimumlonen vooruit
Winst-werk
Schaarser
Verminderde groei
In het Rotterdams Botlekge-
bied botsten gisteravond twee
ertstreinen op elkaar. De scha
de was aanzienlijk, maar per
soonlijke ongelukken deden
zich niet voor.
Miljard
Strijd pas begonnen
als gevolg van het economische hervormingsplan van de regering van
Menachem Begin.
Niemand
Niet voordelig
Blumenthal: Positie dollar kan gehandhaafd worden
45 percent
JERUZALEM (UPI). De economische hervormingsmaatregelen
die de Israëlische minister van Financiën, Simcha Erlich, gisteren bij
het Israëlische parlement, de Knesset, heeft ingediend, zijn goedge
keurd. De stemming was 53 voor, 32 tegen en twee onthoudingen. Door
de maatregelen zullen de kosten van het levensonderhoud naar schat
ting met twintig percent stijgen.
Het Israëlische vakverbond Histadroet is gisteren een grootscheepse
campagne begonnen uit protest tegen de hogere prijzen en belastingen,
DEN HAAG. Er komt geen uitkering ineens via de loon- en
inkomstenbelasting in 1978. Om de koopkracht tot en met de modale
werknemer te handhaven is het kabinet bereid 270 miljoen beschik
baar te stellen voor de verlaging van het werknemersdeel in de wao-
premie. Hieraan is echter wel de voorwaarde verbonden, dat vakbewe
ging en werkgevers een Centraal Akkoord zullen sluiten dat globaal
aansluit bij het beleid van de regering. „In dit verband is van belang,
dat de regering er waarde aan hecht, dat geen initiële loonsverhoging
wordt overeengekomen”, aldus een stuk van het kabinet, dat gistera
vond naar de Tweede Kamer en de sociale partners is gezonden.
Hierover zal een delegatie uit het kabinet morgen praten met vakbewe
ging en werkgevers.
5
ROME/FRANKFORT (Reuter). De Amerikaanse minister van
Financiën, Michael Blumenthal, gelooft dat een prijsverhoging van olie
per 1 januari kan worden vermeden en dat de positie van de dollar kan
worden gehandhaafd. Hij zei dit gisteren in Rome na besprekingen met
premier Giulio Andreotti. Zijn woorden hadden tot gevolg dat de koers
van de dollar op de wisselmarkt in Frankfort zich ging herstellen van
de daling tot iets onder de 2,25 mark die zich ’s ochtends had
voorgedaan.
Geen uitkering ineens, en
wao-premies mogelijk lager
IR
1
Minister Boersma van Sociale Zaken
zegt zich ervan bewust te zijn, dat al deze
voornemens slechts in beperkte mate over
eenkomen met de concrete wensen zoals
deze door vakbeweging en werkgevers
naar voren zijn gebracht. „Voor wat be
treft de afwijkingen op het terrein van de
sociale premies en de belastingen, spelen
met name de overheidsfinanciën en de
inflatiecorrectie een rol”, schrijft hij.
Met dit hele pakket aan maatregelen wil
het kabinet bereiken, dat de modale werk
nemer in 1978 niet meer en niet minder
verdient dan in 1977 en dat de minimumlo
ner er 1,5 procent op vooruit gaat. Daar
mee wil het kabinet voor 1978 de loonsom
stijging beperken tot 6,8 procent. Daarbij
staat voor Boersma echter voorop, dat ook
de incidentele loonstijging (via extra pro
moties, overwerk enz.) krachtig wordt be
streden. Hij gaat ook uit van het feit, dat
zowel vakbeweging als werkgevers zich op
het standpunt hebben gesteld, dat de cao-
lonen in 1978 niet zullen stijgen.
Minister Boersma zegt in zijn brief het te
betreuren, dat door vakbeweging en werk
gevers niet meer wordt gesproken over de
relatie winst-werk. „Beraad tussen werk
gevers en vakbeweging over werkgelegen
heidsvraagstukken, waarbij arbeidsplaat
senovereenkomsten een mogelijkheid vor
men, zijn naar het oordeel van de regering
uiterst zinvol”, aldus Boersma. Hij meent
dat een zodanig overleg geheel past in een
beleid, dat grote waarde hecht aan vraag
stukken als de Wet op de Investeringsreke-
ning, de Wet Ondernemingsraden en de
Vermogensaanwasdeling. Hij doet dan
ook een klemmend beroep op de partners
om dit overleg weer te heropenen.
Op dit moment wordt een wetsontwerp
voorbereid, waardoor het mogelijk wordt
ook t.a.v. de niet-cao-werknemers voor de
jaren 1978 en 1979 een stringent mati-
gingsbeleid te realiseren. Met deze wet
wordt beoogd, dat wat de sociale partners
overeenkomen, ook geldt voor de niet-cao-
gebondenen. Dit geldt niet alleen voor de
hogere inkomens, doch ook voor de lagere.
„Overwogen wordt om bindend voor te
schrijven, dat hogere inkomens moeten
matigen en dat voor lagere inkomens een
loonsverbetering mogelijk wordt”, aldus
de brief.
Het aandeel van olie zal in die vijftien jaar
dalen van 49,6 tot 38,2 percent en dat van
aardgas van 41,7 tot32,2 percent.
van uit dat er in alle installaties, die daar
voor geschikt zijn, steenkool wordt ge
stookt en dat de overheid een actief beleid
voert wat betreft het bouwen van kerncen
trales. Daardoor zal het opgestelde nucle
aire vermogen in de periode van 1985 tot
2000 stijgen van 500 naar 10500 megawatt.
Volgens Esso zal Nederland in 2000 on
geveer twee keer zoveel energie verbrui
ken als nu het geval is: 68,4 tegen 124,8
miljoen ton olie-equivalent. Esso voorspelt
dit op grond van de verwachting dat de
groei van het energieverbruik, die nu nog
bijna vijf percent per jaar bedraagt, zal
afnemen dot 2,2 percent (1980-1990) en
vervolgens zelfs tot 1,9 percent (1990-2000).
Esso heeft ook de verwachte groei van
het bruto nationaal produkt vergeleken
met de verwachte groei van het ener
gieverbruik. In de periode 1960-1970 groei
de de laatste veel sneller dan de eerste: 9,3
percent tegen 5 percent. In de tien jaar
daarna wordt deze „trend” wat afgevlakt,
hoewel de groei van het BNP nog wel
kleiner blijft: 3,2 percent tegen 4,9 percent.
Daarna voorziet Esso een ombuiging. Het
energieverbruik groeit dan duidelijk min
der snel dan het BNP. Dit niet alleen als
gevolg van de hogere prijzen, maar ook
door verschuivingen in het investeringspa-
troon. De investeringen zullen zich meer
richten op minder energie-intensieve pro-
dukten. De groei van de energieconsump-
tie daalt daardoor tot 1,9 percent per jaar,
terwijl het BNP blijft groeien met 3,0 per
cent per jaar.
dat de economische ontwikkeling in de
Verenigde Staten daarmee in strijd is. „We
hebben grote vorderingen gemaakt met
het tot stand brengen van een gezonde,
groeiende economie. Voor dit jaar wordt
de groei op vijf procent geraamd, de voor
uitzichten voor 1978 zijn gunstig, de infla
tie en de werkloosheid worden kleiner”,
zei Blumenthal.
Op de wisselmarkt in Frankfort werd de
koers van de dollar gisteren tijdens de
„fixing” op 2.2528 mark gesteld vergele
ken met 2.2643 vrijdag. Op 26 juli van dit
jaar bereikte de waarde van de Ameri
kaanse valuta in Frankfort een dieptepunt
van 2.249 mark. De Westduitse centrale
bank heeft gisteren voorzover bekend
geen dollars uit de markt genomen. Na de
„fixing” en na het bekend worden van de
opmerkingen van Blumenthal in Rome
ging de dollarkoers stijgen.
Het grootste gedeelte van de ongeveer
achtduizend machines, technische appara
ten, kantoormeubelen, transportmiddelen
en partijen ijzer ging naar kopers in België
en Nederland. Enkele stukken werden op
gekocht door bedrijven in andere omlig
gende landen.
ROTTERDAM (ANP). Tot 1985 zal
Nederland wat zijn behoefte aan energie
betreft, steeds afhankelijker worden van
aardolie. Dit staat in een prognose, ge
maakt door de afdeling planning van Esso
Nederland. De maatschappij verwacht
dat in 1985 het olieverbruik gestegen zal
zijn van 28 (1976) tot 40 miljoen ton per
jaar. Het verbruik van aardgas zal in die
periode absoluut gezien nog wel iets toe
nemen (van 36,3 tot 38,7 miljoen ton),
maar het aandeel van deze grondstof in de
totale energieconsumptie zal dalen van
53,1 tot 41,7 percent, aldus Esso.
ROTTERDAM (ANP). De inboedel
van de failliete Nederhorst Staal Con
structie B.V. in Gorinchem, die de afgelo
pen weken op een openbare veiling werd
verkocht, heeft ruim ƒ4 miljoen opge
bracht. De belangstelling van kopers uit
Nederland en het buitenland was zeer
groot.
Het overblijvende miljard ter handha
ving van de koopkracht wordt bestemd
voor:
Halvering structureel noodzakelijke be
lastingverhogingen (reeds aangekondigd
bij de indiening van de begroting);
11 miljoen aan loonkostensubsidie (ook
reeds aangekondigd in de Miljoenennota);
Invoering van de Wet op de Investe-
ringsrekening;
Verhoging BTW op aardgas wordt niet
op 1 januari, doch pas op 1 april 1978
ingevoerd;
De huurverhoging wordt uitgesteld tot
1 juli 1978;
Verlaging van de ziekenfondspremie
voor werkgevers en -nemers.
Verlaging van de wao-premies voor
werknemers, dit echter ohder voorwaarde.
Een functionaris van de Histadroet,
waarbij 90 percent van de beroepsbevol
king is aangesloten, verklaarde dat de vak
bond nog niet een algemene staking wil
uitroepen, omdat „de strijd nog maar pas
begonnen is en men niet één keer al zijn
munitie wil verschieten”. De vakcentrale
is nauw verbonden met de socialistische
partij die sinds de verkiezingen van mei
van dit jaar in de oppositie is. De partij
riep op tot het houden van demonstraties
in de grote steden om de regering te dwin
gen haar hervormingsplan te herroepen.
Van de in totaal 2,5 miljard die de rege
ring beschikbaar heeft gesteld, is 1,5 mil
jard bestemd voor de bestrijding van de
werkloosheid en verbetering van de werk
gelegenheid. Het kabinet heeft besloten,
geheel overeenkomstig de wens van zowel
vakbeweging als werkgevers, speciale pro-
jechten te gaan financieren. Daarnaast
worden nog bedragen beschikbaar gesteld
voor het scheppen van werkgelegenheid
voor jongeren en vrouwen, wordt een be
drag beschikbaar gesteld voor de subsidie
ring van het wettelijk minimumloon en
voor steun aan individuele bedrijven waar
de werkgelegenheid in gevaar dreigt te
komen.
EINDHOVEN (ANP). In het kader
van het beleid voor oudere werknemers
heeft Philips als voorlopige maatregel
voorgesteld werknemers van 63 en 64 jaar
de mogelijkheid te bieden hun werkzaam
heden eerder te beëindigen. Het inkomen
zal in dat geval gelijk zijn aan de hoogte
van het pensioen op 65-jarige leeftijd.
Philips heeft dit voorstel gisteren gedaan
in een gesprek met de vakorganisaties
over het ouderenbeleid van de onderne
ming. Een woordvoerder van de onderne
ming deelde dit gisteravond mee.
Tijdens de onderhandelingen over de
CAO voor 1977 kwamen Philips en de
vakorganisaties overeen ruim vijf mil
joen gulden te besteden aan maatregelen
ten behoeve van oudere werknemers. Phi
lips heeft het voorstel voor het vervroegd
beëindigen van de werkzaamheden van
de 63- en 64-jarigen in dat kader gedaan.
Tezijnertijd wil men bekijken in hoeverre
deze maatregel past in het beleid voor
oudere medewerkers. De vakorganisaties
zullen zich beraden over het voorstel van
de onderneming.
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
Hooghoudt j
Pas na 1985 komt er verandering in de
energiebalans. De groei van het ener
gieverbruik moet dan vrijwel volledig wor
den opgevangen door kernenergie en
steenkool. Zo zal dan in 2000 een situatie
zijn ontstaan, verwacht Esso, dat steen
kool voor 15,4 percent en kernenergie voor
12,6 percent in de totale behoefte aan ener
gie zullen voorzien. Esso gaat er daarbij
Blumenthal heeft de afgelopen weken
bezoeken gebracht aan verscheidene lid
staten van de OPEQ, de organisatie van
olie-exporterende landen. Hij zei vrijwel
overal begrip te hebben ondervonden voor
het standpunt van de Amerikaanse rege
ring dat de prijzen van ruwe olie volgend
jaar niet mogen worden verhoogd. Carter
c.s. vinden dat duurdere olie het econo
misch herstel dat in de meeste indus
trielanden op gang komt, kan belem
meren.
In zijn prognose stelt Esso met grote
nadruk dat aardolie de komende decennia
steeds schaarser wordt. Volgens de maat
schappij is het dan ook absoluut noodza
kelijk dat de overheid ervoor zorgt dat
afhankelijkheid van deze grondstof klei
ner wordt. Dit door het gebruik van steen
kool en kernenergie te bevorderen en door
een maximale inspanning te leveren op het
gebied van energiebesparing. Daarnaast is
het nodig, zo meent Esso, dat de exploratie
van olie en gas krachtig aangepakt wordt
en door het vergunnings- en concessiebe-
leid van de overheid wordt aangemoedigd.
Alternatieve energievormen, zoals de
wind- en zonne-energie, zullen volgens de
maatschappij ook in het jaar 2000 nog
geen rol van betekenis kunnen spelen.
Blumenthal heeft de regeringen van de
OPEC-landen erop gewezen dat niemand
baat zal hebben bij een opleving van de
inflatie in de olieverbruikende landen. Hij
gaf toe dat de beslissing over het al dan
niet verhogen van de prijzen bij de OPEC
moet liggen. De ministers van Olie uit de
dertien aangesloten landen komen in de
cember bijeen om hun prijsbeleid voor
1978 uit te stippelen.
De Amerikaanse minister heeft tijdens
zijn bezoek aan het Midden-Oosten ge
sproken met regeringsleiders in Koeweit,
Iran, Saoedi-Arabië, Israel en Egypte. Hij
had niet de indruk gekregen dat de
olieproducenten serieus overwegen de dol
lar als eenheid voor vaststelling van de
prijzen van ruwe olie te vervangen door de
bijzondere trekkingsrechten (SDR’s) op
het Internationale Monetaire Fonds (IMF).
Volgens Blumenthal is de koers van de
dollar sinds de instelling van de bijzondere
trekkingsrechten iets meer ten opzichte
van andere valuta’s gestegen dan de waar
de van een SDR. Dat houdt in dat het voor
de olie-exporteurs niet bijzonder voordelig
is op SDR’s over te schakelen.
Over de koersdaling van de dollar van
de laatste tijd zei de minister onder méér
Deze verminderde groei zal veroorzaakt
worden door de kleinere economische
groei en door de remmende werking van
de sinds 1973 sterk gestegen ener
gieprijzen.
Minister Lubben (Economische Zaken)
liet gisteravond in een televisie-uitzen-
ding doorschemeren dat in de loop van
1978 verdere lastenverlagingen mogelijk
zijn. „Als het ons met de nu ingezette
maatregelen lukt om werkloosheid en in
flatie terug te dringen, dan krijgen we
enige financiële ruimte en dan kan een
situatie ontstaan waarbij de regering mis
schien wat royaler kan zijn”. Andersom
geldt het echter ook dat indien de maatre
gelen niet het gewenste effect hebben
„ook niet meer op de nu gekozen weg kan
worden doorgegaan”, aldus de be
windsman.
Door het zweven van het Israëlische
pond, wat neerkomt op een devaluatie van
45 percent, wordt de import duurder en de
export goedkoper.
Als onderdeel van de campagne van de
Histadroet tegen de verhoging van de
brandstofprijzen met 25'percent, de ver
mindering van de regeringssubsidie op het
dagelijkse levensmiddelenpakket en de
verhoging van de omzetbelasting^ legden
de werknemers in de bedrijven te Asjdod,
de op één na belangrijkste havenstad, het
werk neer. Ook het onderhoudspersoneel
van de luchtvaartmaatschappij El Al ging
in staking, omdat het niet de voorgenomen
omzetbelasting van twaalf percent op de
vliegtickets wil betalen. Nü vliegt het per
soneel in feite gratis. Door deze actie ble
ven de toestellen van El Al aan de grond.
Het kabinet stelt ook voor, de stijging
van het wettelijk minimumloon, voor 1
januari 1978 geraamd «op 5 procent, wat
uit te smeren, zodat de stijging niet zo
zwaar wordt gevoeld, vooral omdat de
overige lonen slechts met 2,1 procent (de
prijscompensatie) zullen stijgen. Wat be
treft de prijscompensatie is de minister het
eens met de stelling dat in het kader van
een beter werkgelegenheidsbeleid de soci
ale partners eens moeten nagaan, of het
mogelijk is afspraken op centraal niveau
te maken, die zouden kunnen leiden tot
een afnemende prijscompensatie bij hoge
re inkomens. Voorts vraagt de minister de
sociale partners of zij bereid zijn ernstig te
zoeken naar mogelijkheden om de inko
mensverschillen in 1978 verder te ver
kleinen.
Stakingen in Israel
Huisvrouwen deden op grote schaal in
kopen met het oog op het feit dat vandaag
de omzetbelasting van acht tot twaalf per
cent wordt verhoogd. De banken openden
gisteren weer hun deuren, nadat hun valu-
tadeskundigen de koers van het Israëli
sche pond zondagavond hadden vastge
steld op 15,15 pond voor één Amerikaanse
dollar.
