Britse vorstin in Troonrede:
conflict om Sahara
Tijdens viering revolutie:
Spaanse communist
niet aan het woord
Senaat ook voor
neutronenbom
I
i
I
Overleg over
ontwapening
is opgeschort
VN tegen
kapingen
Citizen Quartz
LCDTijdmeter
Libië bemiddelt in
I
s
1
‘6
d/KEüKENS
ZAT...
ENGELAND WIL ANDER BELEID EEG
.1
1
1
Nieuw montuur
5
VREEDZAAM
Deelstaat-minister:
„Zelfmoorden waren
niet te voorkomen”
C
BINNEN- EN BUITENLAND
NOVEMBER
19 7 7
3
door Nico Scheepmaker
ten
ter
ital
iter
'oei
eval
oter
tusje
idies
celen
specialist, bij ons dus.
per
be-
van
koop't maar bij
metzelaar
worden vervangen door identiteitspapieren die zijn afgegeven door
de thuislanden waarvan die zwarten althans volgens Pretoria
burgers en ingezetenen zijn.
VRIJDAG 4
2! -
©CITIZEN
ging
maar wie de betaalbaarste
én de beste wil koopt een
BOSCH-kenkenbij'n BOSCH
specialist, bij ons dus.
Besproken
PRETORIA. (REUTER). De Zuidafrikaanse regering heeft giste
ren besloten dat de „pasjes” voor zwarten in „blank” gebied zullen
LONDEN De
Britse regering zal in
het komende jaar
pogingen in het werk
stellen hervormin
gen aan te brengen
binnen de EEG,
vooral waar het het
landbouw- en visse
rijbeleid betreft.
Verder zal een
nieuwe luchthaven
belasting worden
geïntroduceerd van
ongeveer drie en een
halve gulden
passagier,
strijding
vliegveld-terrorisme
en vliegtuigkapin
gen. Dit zijn enkele
punten uit de troon
rede waarmee ko
ningin Elizabeth gis
teren het parlement
opende.
Ir.
trijfel
(ADVERTENTIE)
♦voonieel+w«rikhtiii>’+ltwieke service
Voor een klein gezelschap van slavisten
vertelde hij gisteren over zijn ervaringen
en denkbeelden, met zijn oudste zoon Pe
ter tussen ons in. Een smalle, als een
intellectueel ogende man met een smal
Engels snorretje, dunnend haar en zo’n
bril waarvan de randen van boven donker
zijn en naar beneden toe steeds lichter
worden. Zo’n bril had ik vijftien jaar gele
den ook, dacht ik, en ik voelde me gerech
tigd de vergelijking te maken, want we zijn
even oud. Maar ik heb wel de illusie dat hij
er ouder uitziet.
Maar de belangrijkste reden waarom de
activiteiten van de Russische dissidenten
niet met geweld gepaard gaan .achtte
Toertsjin toch, dat zij geen strijd om de
macht leveren, maar een strijd om ideeën.
Alle dissidenten hebben een andere „Welt
anschauung”, het enige wat ons bindt (zei
Toertsjin) is ons streven naar het verkrij
gen van de rechten van de mens. Hier en
nu. De veronderstelling dat de dissidenten
niet over een „lange-afstandsfilosofie” be
schikken, waarmee de verre toekomst in
gevuld zou kunnen worden, beaamde hij.
Zij streven praktische doeleinden na: men
senrechten, hier en nu! De ideale staat is
immers al een keertje opgericht, en een
grote mislukking gebleken. En op de vraag
of de dissidenten „anti-utopistisch” zijn,
antwoordde hij na enig nadenken: „Nee, ze
zijn a-utopistisch”.
'redes-
>r Van
If mil-
jor het
mings-
jkken.
fperio-
rstrekt
icapte
»n van
lange-
rengst
izame-
tuur-
n het
i het
aing-
:ij in
van
n, de
n het
a de
zoor
ssen
dien
men
een
erd.
(Van onze redactie buitenland)
PARUS. Libië is gisteren naar voren
getreden als bemiddelaar in het geschil
tussen Frankrijk en het Saharaanse be-
vrijdingsfront Polisario, dat acht Fran
sen heeft ontvoerd. De Libische premier,
majoor Abdoel Salam Jalloed, had gister
avond in Parijs een onderhoud met presi
dent Giscard d’Estaing, zo heeft een presi
dentiële woordvoerder meegedeeld.
Eerder deze week voerde Jalloed in Al
giers besprekingen met president Boume
dienne van Algerije, dat het Polisario
steunt in zijn strijd tegen Marokko en
Mauretanië en raadpleegde hij zijn meer
dere, kolonel Kadaffi.
Claude Chayet, afgezant van de Franse
regering in Algiers, heeft gisteren verte-
In eerste instantie was Carrillo wel uit
genodigd om een redevoering te houden,
maar toen hij het concept aan de betref
fende autoriteiten voorlegde werd dit afge
wezen. Een reden voor de afwijzing werd
niet opgegeven, maar Carrillo vermoedde
dat dit verband hield met zijn scherpe
genwoordigers van het Polisario ontmoet,
onder wie Salem Oeld Salek, minister van
Voorlichting. Hierbij was ook de minister
van het Algerijnse Rode Kruis aanwezig.
Er zijn geen aanwijzingen over vooruit
gang bij deze onderhandelingen.
Vorster en de zeven thuislandleiders
hebben verder afgesproken dat zwarte
trekarbeiders in „blank” gebied voortaan
hun gezinnen zullen mogen meenemen. Dit
betekent wel een concessie, aangezien de
zwarte arbeiders tot dusver hun gezinnen
in de thuislanden moesten achterlaten
een als diep grievend ervaren situatie.
Met een oproep aan de volkeren, parle
menten en regeringen van alle landen te
streven naar vrede en ontwapening eindig
de gisteren de twee dagen durende viering
van de 60ste verjaardag der revolutie. In
een tweede oproep tot het Russische volk
werden de successen die sinds 1917 zijn
bereikt geprezen.
De Russische afdeling van Amnesty In
ternational vroeg gisteren aan de Opperste
Sovjet om de doodstraf in het land af te
schaffen. In een document verklaarde de
groep dat de doodstraf in tegenspraak is
met de „menselijke idealen van de revolu
tie”. Er zijn verscheidene misdrijven waar
op in de Sovjet-Unie de doodstraf staat.
Volgens de officiële pers zijn er in de
laatste twee jaar ten minste dertig perso
nen geëxecuteerd. Het is niet bekend of dit
getal juist is, omdat de Russische pers niet
allé processen en hun verloop vermeldt.
De organisatie Amnesty International
wordt door de Russische machthebbers
als anti-communistisch beschouwd.
was gebleken. „Het is hun huis en zij
kunnen luisteren naar wie ze willen. De
tijd en de ervaring zullen uitmaken wie het
bij het rechte eind heeft”.
et Eu-
zan de
incipe
Euro-
l, Por-
>ijeen-
an het
n. De
steren
tioofd-
om er
g van
Deze „Nieuwe Tijdmeter”
wordt geïmporteerd door
J HART BV, Postbus 41.
Ouderkerk a d Amstel
wil
tooi
raai
ïro-
i en
da-
raal
zich
ijke
stu-
jaar
elte-
illen
Toertsjin werd in 1974 ontslagen. Ik
vroeg hem hoe hij die beslissing om in 1973
openlijk partij te kiezen voor Sacharov
genomen had? Hoe neem je zo’n besluit om
je hoofd in de bek van de leeuw te steken,
wetend dat hij elk ogenblik kan toehap
pen? Hij vertelde dat het een kwestie van
groei was geweest, van de ontwikkeling
van zijn eigen persoonlijkheid: „Op een
gegeven ogenblik ga je je afvragen: waar
leef ik voor, wat is de betekenis van het
leven?” Hij kwam tot de conclusie dat hij
niet wilde capituleren, maar wilde vechten
voor de normale vrijheden die een mens
toekomen. De beslissing om zijn hoofd
.publiekelijk in de muil van de leeuw te
steken, had hij wel geheel zelf genomen,
zonder zijn zoons (toen 16 en 12 jaar) en
ook zonder zijn vrouw erin te kennen. Ik
vroeg hoe zijn kinderen daarop gerea
geerd hadden? Peter, nu 20 jaar, gaf het
antwoord. Hij was het er helemaal mee
eens geweest, zei hij. Een kind wil tegen
zijn vader kunnen opzien en hij was blij
dat zijn vader voor het fatsoen gekozen
had
en ge
in aan
:ti, die
tschap
drach-
sen pas
et land
ebben.
landen
lat hij
ngarije
positie
toege-
HAARLEM-PR BERNHARDLAAN 2-TEL 319005
ALKMAAR-Bestevaerstr. 77
maandags gesloten
Ik heb de laatste jaren al enkele tiental
len Russische dissidenten die (al dan niet
gedwongen) naar het Westen zijn geko
men, ontmoet en gesproken en steeds weer
valt het me op hoe de meesten onmiddel
lijk sympathie opwékken door wat ik „in
nerlijke rust” zou willen noemen. Neem
bijvoorbeeld dr. Valentin Toertsjin, voor
zitter van de Moskouse afdeling van Am
nesty International en woordvoerder van
de zogenoemde Helsinkigroep, die met zijn
vrouw en twee zoons van 20 en 16 jaar
toestemming kreeg de Sovjet-Unie te ver
laten.
t van
m en
ange-
s Ma-
be
ierde
e ten
1 een
r ge-
,al (21
en uit
GENÈVE (Reuter). De Verenigde
Staten, Groot-Brittannië en de Sovjet-
Unie zullen in antwoord op een initiatief
van president Breznjev vandaag het over
leg over een verdrag tot het verbieden
van alle kernwapenproeven opschorten.
NEW YORK (AP). Dé Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties heeft
gisteren eenstemmig het kapen van passa
giersvliegtuigen veroordeeld en alle lid
staten opgeroepen „alle noodzakelijke
stappen” te ondernemen om aan de pira
terij in de lucht een einde te maken.
Iden
3WO-
een
i bij
r in
irke-
r de
mge-
kritiek op de „Moskou-lijn” en het onlangs
van zijn hand verschenen boek over Euro-
communisme.
Carrillo zei gisteren dat hij de aard van
de Spaanse communistische partij „los
van de omstandigheden hier” uiteen had
willen zetten, maar dat dat niet mogelijk
Geen wonder natuurlijk, want mijn zor
gen zijn niet te vergelijken met de zijne.
Althans, nadat hij in 1973 openlijk partij
had gekozen voor Sacharov, waarna hij
zijn baan als chef van een computer-labo-
ratorium verloor op de simpele wijze die in
landen achter het ijzeren gordijn niet on
gebruikelijk is: het computer-laboratori-
um werd eenvoudig opgeheven. Zo ken ik
een Tsjechische hartspecialist van interna
tionale faam, die uit zijn eigen, door hem
zelf opgerichte instituut werd weggezui
verd en benoemd werd tot directeur van
een ander instituut, mét kamer en bureau,
maar ook met het uitdrukkelijke verbod
dit instituut ooit te betreden
Ik vroeg Toertsjin ook nog hoe hij het
verklaarde dat de Beweging voor Demo
cratie in de Sovjet-Unie zo geheel vrij van
gewelddadigheid is? Terwijl iedere op
standige jongere in het Westen de molotov
cocktails bij wijze van spreken los in de
zak van zijn colbertjasje heeft zitten, is het
verzet van de Russische dissidenten opval
lend vreedzaam. Toertsjin hield het er op
dat de Russen hun buik vol hebben van al
het geweld dat zij sinds de revolutie (dus
even los van de Tweede Wereldoorlog)
hebben moeten ondergaan. Maar is het
denkbaar (interrumpeerde ik), dat jonge
ren zich die miljoenen doden uit de jaren
dertig nog herinneren of zelfs maar be
wust zijn? Over het algemeen zijn de dissi
denten geen jongeren, antwoordde Toerts
jin, maar mensen van middelbare leeftijd
die al die dingen nog hebben meegemaakt.
STUTTGART (DAP). Het ministerie
van Justitie van de Westduitse deelstaat
Baden-Württemberg deelde gisteren mee
dat de zelfmoord van de drie Baader-
Meinhofterroristen in de Stammheimge-
vangenis niet te verhinderen was.
Aanwijzingen voor zelfmoord waren er
herhaaldelijk maar de uitlatingen van de
gevangenen waren steeds voor verschil
lende uitleg vatbaar. Het was onduidelijk
of de gevangenen met een dood door zelf
moord of door hongerstaking dreigden.
In een verklaring stelt het ministerie dat
het voorkomen van mogelijke zelfmoor
den werd bemoeilijkt vanwege het con-
tactverbod en om bewakingsredenen.
Dit hebben conferentiekringen in Genè
ve gisteren meegedeeld. De Amerikaanse
en Britse delegaties willen met hun rege
ringen spreken over de mededeling van
Breznjev dat Moskou bereid is een morato
rium voor vreedzame kernproeven te over
wegen. Het reces zal een maand duren.
Zoals bekend ondergingen alle georgani
seerde vertegenwoordigers van de „twee
de generatie” onlangs hetzelfde lot (even-
tot op zekere hoogte met hen solidari-
seerden).
Tot dusver moesten zwarte arbeiders in
de stedelijke agglomeraties (alle „blank”)
te allen tijde hun „pasje” bij zich dragen.
Konden ze dat niet aan de politie tonen,
dan volgde vaak een geldboete of opslui
ting. De „pasjeswetten” waarmee Preto
ria de invloed van zwarte arbeiders regu
leerde ontketenden bij hun invoering
felle en massale protesten. Die betogingen'
leidden ertoe dat Pretoria in 1960 de twee
grote zwarte emancipatiebewegingen van
de „eerste generatie” het Afrikaans Na
tionale Congres (ANC) en het pan-Afri
kaanse congres buiten de wet stelde.
Met die maatregel heeft het Vorster-
regime weliswaar een streep gehaald door
een van de meest gehate symbolen van de
apartheid, maar diezelfde apartheid ook
verder geformaliseerd.
De apartheidspolitiek, gericht op wat
Pretoria aanduidt als de „gescheiden ont
wikkeling van de rassen”, gaat ervan uit
dat er in Zuid-Afrika „blanke” en „zwar
te” gebieden zijn. Die laatste er zijn er
acht geprojecteerd moeten volgens dit
beleid „onafhankelijk” worden. Eén er
van, Transkei, is dat eerder dit jaar ge
worden.
Dit beleid maakt de zwarten in de „blan
ke” rest van de republiek de facto tot
„buitenlandse arbeider”. Juist tegen deze
opdeling van de natie verzet zich de poli
tiek bewuste generatie zwarte jongeren,
van wie Steve Biko een van de voornaam
ste woordvoerders was.
De afschaffing van de pasjes ten gunste
van „thuisland-documenten” werd giste
ren geregeld in een vergadering van pre
mier John Vorster met de leiders van
zeven thuislanden. De chef van het groot
ste geprojecteerde thuisland Kwazoeloe,
Gatsa Boethelezi, boycotte de vergade
ring omdat hij, naar hij woensdag mee
deelde, geen enkel heil verwacht van
„veranderingen in de facade.”
Gisteren meldde het Engelstalige Zuid-
afrikaanse weekblad „Post” dat de overle
den leider van de zwarte bewustzijnsbewe
ging Steve Biko, bijna alle regelingen had
getroffen voor zijn vertrek uit Zuid-Afrika
toen hij in augustus door de veiligheidspo
litie werd opgepakt.
(Van onze redactie buitenland)
MOSKOU. De Spaanse communistenleider Santiago Carrillo heeft in Moskou
tijdens de 60ste verjaardag van de oktoberrevolutie geen rol van betekenis mogen
spelen. Niet alleen moest hij tijdens diverse redevoeringen op het achterste bankje
zitten, ook de rede die hij ter gelegenheid van de viering van de oktoberrevolutie had
voorbereid werd afgewezen.
Kenmerk: absolute precisie
en geeft u alle tijdinformatle
die u zich maar kunt wensen
seconden, minuten, uren,
datum, maand Bovendien
L verlichting voor ’s nachts,
automatische kalender-
I korrektie en ook nog extra
I plat, dus elegant om de pols
Uitgevoerd in staal
ir Koningin Elizabeth van Engeland
opende gisteren de zitting van het parle
mentaire jaar met het uitspreken van de
Troonrede. Zij toonde daarbij het volk
voor het eerst haar nieuwe brilmontuur.
ÏFVOl- I
t dat
a dat
in ge-
ise en
•s be-
olgde
i pro-
zeilig-
door
WASHINGTON (DPA). Een dag na
dat het Huis van Afgevaardigden er zijn
goedkeuring aan hechtte, is ook de Ameri
kaanse Senaat akkoord gegaan met de
toewijzing van meer geld voor de ontwik
keling van de neutronenbom.
Tevens werd in twee wetten, over aan
vullende fondsen voor defensie en militair
onderzoek, geld beschikbaar gesteld voor
verdere ontwikkeling van de Cruise-raket
en onderzoek voor een opvolger van de B-l
bommenwerper. President Carter moet de
wetten nog bekrachtigen.
Een resolutie hiertoe werd als verklaring
van algemene instemming zonder stem
ming aangenomen. Het is de eerste door de
Algemene Vergadering aangenomen
maatregel tegen vliegtuigkapingen en on
danks het feit, dat de resolutie niet bin
dend is, zal deze de landen die in het
verleden asiel aan kapers hebben verleend
onder druk zetten om hier in de toekomst
van af te zien.
De goedkeuring van de resolutie kwam
twee weken nadat de internationale fede
ratie van pilotenverenigingen (IFALPA)
een 48-uursstaking opschortte om de VN
de tijd te gunnen tegen de terreur in de
i lucht op te treden.
Ze deed dat voor dé eer
ste keer in Engeland met
gebruik van een bril,
waarvan de Canadezen de
première hadden gehad,
een nogal zwaar montuur
met halve glazen waar ze
streng overheen kijkt. De
Britten buiten het parle
ment hebben deze nieuwe
uitrusting niet kunnen be
wonderen, want vijf mi
nuten voordat zij aan de
rede zou beginnen, ging
het personeel van de
een deel van zijn nationale
onafhankelijkheid op
geeft. Er zijn in het verle
den onrealistische voor
stellen gedaan om de be
sluiten van het Europese
Parlement in Straatsburg
afhankelijk te maken van
de goedkeuring van het
parlement in Londen.
Het was wat vreemd ko
ningin Elizabeth te horen
zeggen dat ook gestreefd
zal worden naar een sta
kingsrecht voor personeel
van de PTT, iets dat tot
nog toe in strijd was met
de wet. In ieder geval zal
de regering- Callaghan
zijn Navo-afspraken blij
ven nakomen, streven
naar een ontspanning tus
sen Oost en West en naar
uitbreiding van de EEG.
Ook zou de regering
klaar staan om gedurende
het komende parlements-
jaar wetten in te dienen
die Rhodesië in staat moe
ten stellen een onafhanke
lijke status te bereiken.
Zoals alle troonredes was
het meer een verlanglijst
dan een opsomming van
komende feiten. Na af
loop van de ceremonie
waren het de liberalen,
met wie Labour een gele-
genheids-huwelijk is aan
gegaan, die de eer voor
zich opeisten dat zij het
waren geweest die er voor
hebben gezorgd dat er dit
keer geen niéuwe nationa
lisaties van Britse indus
trieën werden aangekon-
digd.
Volgens de „Post” wilde Biko zich in
Nigeria voegen bij een uitgeweken studen-
tenleider, om een nieuwe internationale
protestactie tegen Zuid-Afrika op touw te
zetten.
De Europese vertegenwoordiger van het
Polisario verklaarde in Brussel dat iedere
militaire tussenkomst van Frankrijk in het
gebied zal worden beschouwd als een
„schending van de soevereiniteit en een
betuiging van steun aan de expansionisti
sche oogmerken van Marokko en Maure
tanië”.
De Franse regering heeft woensdag troe
pen naar Senegal gestuurd. Dit land ligt
dicht bij de door Marokko en Mauretanië
bestuurde voormalige Spaanse Sahara,
het gebied dat de Polisario wil bevrijden.
Onderwijs, Piet Koornhof.
Ook had de premier de hoofdredacteu
ren van de twee bladen persoonlijk ge
waarschuwd „op te houden met het ophit
sen van het publiek”, aldus de heer
Koornhof.
„Veeleer dan een beschuldigende vinger,
verdient de regering een woord van op
rechte waardering voor het nemen van
zulk een moeilijk besluit”, zo zei de minis
ter. „Het verdient de dank van iedereen in
het land, zwart, blank, Indiaas en kleur
ling”.
De regering van Vorster heeft bij vier
gelegenheden het redactionele beleid be-
ais "Kaïdte^organisatiësdïe^zich gëheel öf sproken van de twee zwarte kranten die
het tenslotte twee weken geleden verbood,
zo verklaarde gisteren de minister van
Zuid-Afrika schaft pasjes
BBC-televisie en ook de
radio in staking. Op de
beeldbuis verscheen een
afbeelding van het parle
mentsgebouw, zonder
geluid.
De troonrede legde
vooral de nadruk op wet
ten die door de regering
zullen worden ingediend
voor de oprichting van
aparte assemblées voor
Schotland en Wales. Deze
wetten zullen naar schat
ting 40 van de 60 dagen in
beslag nemen die voor de
wetgevende zittingen van
het parlement opzij zijn
gezet. Een vorige poging
van de regering-Callag-
han tot devolutie voor
Schotland en Wales te ko
men, werd verleden jaar
door Labour-parlement-
sleden in de grond
geboord.
Dat zal dit jaar minder
snel gebeuren, want pre
mier Callaghan heeft er
op gezinspeeld dat hij vol
gend jaar herfst wel eens
algemene verkiezingen
zou kunnen uitschrijven,
zo niet al in de lente. In dat
geval heeft Labour de
stemmen van de Schotse
Labour-leden hard nodig.
Ook zal weer gepro
beerd worden een wet
door het parlement te krij
gen voor directe ver
kiezingen voor het Euro
pese Parlement een
kwestie die veel Britten
dwars in de maag ligt, om
dat men het gevoel heeft
dat Engeland daarmee
j
F
