in de vishcil
Lumineus idee fors beloond
SSS nam deel
w
REUZEN VAN DE OCEAAN
Over Umuiden gesproken
burgerlijke
stand
Rob Sipkes
Edelsmid
Duo Vreeswijk
aan de top
aan wedstrijden
war vertel je me nou?
Marlene Dietrich als jonge
blom in „Der Blaue Engel"
11
Feest bij
Pieter Plug
Dokter Veldman
Appie kim
R
Bill i llii
Schouw over de wateren
De nieuwe generatie
ARME-LUCHTGORDIJNEN
LEASING
„Het Atoom”
6
IJMOND
WOENSDAG 9
19 7 7
NOVEMBER
Ri1
VELSEN
-
z
Ontdek hoe diamant
’t schitterendst
gevat wordt
bij Rob Sipkes.
Diamant, niets evenaart
z'n schoonheid en
onoverwinnelijkheid.
Meesterlijk gezet, komen
z'n mooiste facetten in
schittering. In ringen of
colliers, vormgegeven
naar uw idee.
^Onweerstaanbaar
bij Rob Sipkes.
•-
exklusieve sieraden
Warmoesstraat 2 - Haarlem
na bestelling
Plaatsing 5 dagen
Luchtgordijnen kunt u
bij ons ook leasen.
BLR LüchtgordijnenTel. 020-163097*
BLR onafhankelijke specialisten met eigen service- en montagedienst.
FILMHUIZEN VERTONEN HISTORISCHE FILM
.■Mjg
^3*
I
(ADVERTENTIE)
KB
DIT IS EEN citaat uit een omstreeks
1920 verschenen jongensboek van de IJ-
muider onderwijzer G. ten Napel dat
onder de titel „In en om het Jachthuis”
werd uitgegeven door H. J. W. Becht in
Amsterdam. Eerder schonken we aan
dacht aan Ten Napels boek „Hein Bank”.
Lezer W. H. Arends in Wormerveer rea
geerde op ons verzoek om bijzonderhe
den over andere boeken van Ten Napel
met de mededeling dat hij ook „Teun de
Jager” en „De Wilde Vogel” bezit, ooit in
een Haarlems warenhuis gekocht voor 49
cent, gebonden en al, alsmede „In en om
het Jachthuis”. Dit is gesitueerd in de
Heemskerker duinen en in Beverwijk en
Wijk aan Zee. Uit bovenstaand citaat
blijkt dat ook een uitstapje naar IJmui-
den een rol speelt.
doet. Als er een zeeman in hem schuilt zal
het hem goed gaan en hij zal een vrolijk,
prettig en gezond mens worden?’
Lezer L. Koperberg in Amsterdam
heeft zijn denk- en speurwerk beloond
gezien: vond hij eerst de betekenis van
het woord „kim” (bargoens voor ja,
goed), nu heeft hij de oorsprong van de
vroeger in IJmuiden zeer populaire uit
drukking „Appie kim” geheel achter
haald. Bij de eeuwwisseling stelde een
inspecteur van politie in Zwolle, W.L.H.
Koster Henke, op verzoek van het minis
terie van Justitie een bargoens woorden
boek samen. Dit werd in zijn geheel ver
werkt in een proefschrift van een zekere
Moorman, „De Geheimtalen”, waarop
Boulogne, La Corunna, Vigo, Lissabon,
Rio de Janeiro, Santos, Montevideo en
Buenos Aires. Bovendien voeren nog ne
gen vrachtschepen van de Hollandsche
Lloyd op Zuidamerikaanse havens.
VELSEN-NOORD. Voor de leden,
huisgenoten en vrienden van de postdui-
venhoudersvereniging „Het Atoom”, in
Velsen-Noord wordt zaterdag 19 novem
ber om 20.00 uur de jaarlijkse feestavond
gehouden in de kantine van de voetbalver
eniging KIC op het sportpark Rooswijk.
Tijdens deze bijeenkomst vindt de prijs
uitreiking plaats van de wedvluchten van
het afgelopen seizoen.
de vertrekkende passagiers en de opva
renden der schepen komen om dit laatste
weemoedige uur bij hun dierbaren te
zijn. En als ge nog nooit het vertrek van
een schip naar Indië hebt gezien, blijft u
dit nog lang bij.”
Uitslagen (in matchpunten) A-lijn:
Soomers-Bode 93, Fam. Vreeswijk 89,
fam. Horbeek 81, Knippen-Huyg 74,
Need-Muller 73, Kleve-Wijers 65, Van
Thiel-Edeling 64, Andela-Fortgens 62,
Weimar-Peil 47.
telijk
deur
De Oceaanreus van de Koninklijke
Hollandsche Lloyd in zijn glorietijd.
(Illustratie uit „Het Gulden Boek der
Zee” 1914)
„Ik herinner me nog goed dokter Veld
man van IJmuiden die woonde in het
bekende huis Beau Soleil. Hij oefende
niet alleen zijn praktijk als huisarts uit
maar was bovendien de dokter voor het
Fort en voor de Tuchtschool aan de Zee
weg. In Velseroord had hij spreekuur in
de woning van juffrouw Lust, bij de
winkel van Verhoog op de Stationsweg,
tegenover bakker Vooren. Dokter Veld
man reed veel op een motor, een Cleve
land, waarvan hij tweemaal een nieuw
exemplaar kocht bij Van Rooijen op de
Zeeweg. Zijn kleding - een geel, water
proof pak - viel in die tijd erg op. Hij was
afkomstig uit Groningen. Daarheen is hij
ook teruggekeerd. Na hem kwam dokter
Bekker in IJmuiden die de fiets prefe
reerde. Hij werd vergezeld door een
hond, een doberlman pinscher, die trouw
de wacht bij de fiets hield”. (Oud-Velse-
roorder, Beverwijk).
Reacties op deze rubriek: schriftelijk
bureau van dit blad met vermelding
„IJmuiden wat vertel je me nou?”, telefo
nisch 023-378601.
g W -
ILLAND
4307
DE BIJZONDERHEDEN die Ten Na
pel omstreeks 1920 gaf doen de gedach
ten teruggaan naar de tijd dat de vliegtui
gindustrie nog in haar kinderschoenen
stond. Wie overzee moest was op het
schip aangewezen. Ferme jongens, stoe
re knapen kregen als lid van de beman
ning gelegenheid de wereld te zien, al
bleef deze vaak beperkt tot de havens en
hun directe omgeving. Aanstaande zee
lieden werden nadrukkelijk gewaar
schuwd: „Op zee kunnen alleen maar
hele krachten worden gebruikt. Voor
bange kwezels is daar geen plaats. De
jongen die flink uit de kluiten is gewas
sen, die van een avontuurlijk leven in de
buitenlucht houdt, zal op zee wel aar
den.” Dat kon men lezen in het werkje
„Opleidingen voor de Handelsvaart”, ge
schreven door een niet nader aangeduide
H; het was voor twee kwartjes in de
boekhandel verkrijgbaar. Met rode oren
kon de adspirant-zeeman er verder on
der meer in lezen: „Ieder die derhalve
naar zee gaat, moet wel weten wat hij
deze bij prof. Ginneken promoveerde.
Naar blijkt was „Appie” de bijnaam van
een van de beruchtste zakkenrollers in
ons land omstreeks 1890. Hij maakte
gebruik van handlangers die hem als de
kunst veilig was op de hoogte brachten
met de uitdrukking „Appie .kim”, met
andere woorden. Appie, je kunt je gang
gaan, alles zit goed. Graag dank aan lezer
Koperberg voor de vele uren die hij aan
het zoeken naar de hoe dan Ook in IJmui
den zo algemeen populair geworden, uit
drukking heeft besteed.
NIET ALLEEN voor de IJmuidenaren
maar ook voor mensen van elders die een
dagje of langer vrij hadden waren de
oceaanreuzen reden genoeg om het ka
naal op te zoeken. Men behoeft er de
gidsen voor het vreemdelingenverkeer
van die tijd maar op na te slaan om te
weten hoe groot de aantrekkingskracht
was. Burgemeester Rijkens van Velsen
in een voorwoord: „Of is de gemeente
Velsen soms niet interessant als ge trotse
zeekastelen ziet uitstomen naar overzee
se gewesten?” Waaraan in de Gids voor
IJmuiden van de jaren twintig werd toe
gevoegd: „Ge ziet de prachtige mailsche
pen naar zee gaan, de Jan Pieterszoon
Coen, de Johan de Witt, de Pieter Corne-
liszoon Hooft, de Gelria, de Flandria, de
Orania, de Simon Bolivar, de Venezuela.
In de grote schutsluis (dat was de mid-
densluis; de noordersluis moest nog ko
men JvB) kunt ge bij het vertrek van
zo’n mailschip een interessant uurtje
meemaken. Honderden verwanten van
In de aflevering over „Bikkelen bij de
Pleinschool” drukten we een foto af van
opvarenden van een van IJmuidens vis-
serijschepen. Mevrouw P. van ’t Geloof-
Plüg in Driehuis herkende als tweede
van links, met pijp in de mond, haar
vader Pieter Plug. De foto moet zo’n
vijfenzesig jaar geleden zijn gemaakt.
Pieter Plug was stuurman en werd later
schipper. Daarna is hij zich op de visro-
kerij gaan toeleggen, eerst op een heel
eenvoudige wijze met roken in een regen
ton, vervolgens in een eigen rokerij ach
ter de boerderij van Gerrits, later in een
rokerij achter de Visserijschool. Toen dit
bedrijf door brand werd vernield vestig
de hij zich op een plaats bij de weg naar
het strand van IJmuiden. Vier zoons van
Pieter Plug bezitten nog altijd in deze
omgeving een visrokerij.
„Der Blaue Engel” wordt op woensdag
en donderdagavond vertoond (om half
negen) in Filmhuis Velsen aan de Kanaal
straat, vrijdagavond om negen uur in
Filmhuis Heemskerk aan de Handelstraat
en zondagavond om negen uur in het
Alpha Filmhuis aan de Moensstraat in
Beverwijk.
DE GROTE Zuid-Amerika-boot gader
de snel, ’t Was de Gelria. De kapitein van
de sleepboot gaf bevel te keren om bin
nen de pieren de boot op te wachten en te
horen of ze ook sleepdienst nodig had.
Weldra ontving hij een teken dat dit wel
het geval was. De Simson, een notedopje
vergeleken bij de Oceaanreus, schoot
voorzichtig op zij, een zware tros werd
van de Gelria neergelaten, op de Simson
gegrepen, vastgemaakt en „volle
kracht” commandeerde de kapitein door
de spreekbuis naar de machinekamer.
Nu ging „de kleine” voorzichtig met
„haar grote zuster” op sleep en bracht
haar in de grote sluis.
B-lijn: De Hoog-Van der Vlugt 105,
Muller-Andela 97, Brouwers-Flentrop
92, Krooms-Wareman 89, Berzilay-
Edeling 78, Kauffman-Heere 76, An-
ton-Van Kesteren 73, Koningstein-Seg-
boer 62.
GEBOREN:
L. H. G. M. Rolink-Hammerstein, z.,
Krommeland 3, Velsen-Z.; C. de Jong-Luk-
kien, d., Snelliusstraat 13, IJmuiden; C. E.
Wijnberg-Otto, d., Zeewijkplein 90, IJmui
den; H. de Beurs-van Gelder, d., Schei-
berglaan 65, IJmuiden; J. W. Swiezerijn-
van der Mfeijs, d., Kortenaerstraat 26, IJ
muiden.
OVERLEDEN:
K. Anker, 64 j., echtgenoot van J. van der
Heide, Herculesstraat 15, IJmuiden; A.
Scholder, 84 j„ weduwe van A. de Waard,
Jacob van Heemskerkstraat 29, IJmuiden;
G. J. van Leeuwen, 79 j., echtgenoot van A.
Noort, De Ticht 5, Velsen-Z.; D. Boomstra,
83 j., weduwe van J. van den Bos, Lijster-
laan 25, IJmuiden; A. Zeilmaker, 89 j„
weduwe van G. J. Broek, Zuiderkruis-
straat 74, IJmuiden; A. M. J. Nijssen, 57 j.,
echtgenote van G. Martens, Edisonstraat
17, IJmuiden; D. H. Gerding, 83 j., wedu
we van F. H. Bregonje, Reggestraat 6,
IJmuiden.
14.60 meter hoog, plaats voor 250 passa
giers in de eerste klasse, 370 in de tw^ede-
en tussenklasse en 900 in de derde klasse.
Bemanning: 330 koppen. Aan boord
(toen al) een elektrische wasserij, twee
kapsalons, een over de hele breedte lig
gende eetzaal met een galerij voor het
scheepsorkest; dat alles van boven afge
sloten met een „dom” van fraai gekleurd
glas. „Zal de toekomst ons iets nog vol-
maakters brengen?”, vroeg een deskun
dige zich af. Het schip was eigendom van
de Koninklijke Hollandsche Lloyd die
ook de Hollandia, de Frisia, de Zeelandia
en de Tubantia bezat. De rederij onder
hield een geregelde post- en passa-
giersdienst van Amsterdam op Dover,
DAT DE IJmuidenaar Ten Napel juist
de Gelria in zijn jongensboek noemde is
alleszins te begrijpen. Het was een sensa
tie voor IJmuiden toen dit dubbel-
schroefschip met zijn twee gele schoor
stenen voorzien van een zwarte band op
11 oktober 1913 onderweg van de werf in
Glasgow naar Amsterdam in de sluizen
van IJmuiden lag. Het was het grootste
stoomschip sinds het begin in 1876 dat in
IJmuiden arriveerde: 14.250 bruto regis
terton, 170 meter lang, 20.10 meter breed,
DE GROTE passagiers- en vrachtsche
pen kon en wilde trouwens niemand zich
in die tijd uit het dagelijks leven van
IJmuiden wegdenken. Ze brachten bij
zonder veel vertier in de plaats en waren
ook een welkome bron van inkomsten
voor plaatselijke neringdoenden. Het
was de glorietijd voor de tussenpersonen
die „parlevinkers” werden genoemd, be
hendig in hun bootje, handig in de han
del, de mond vol uitdrukkingen uit aller
lei talen, liefst acht tegelijk, geleerd op en
bij het water. Aan die bedrijvigheid is
grotendeels een einde gekomen in de tijd
dat de noordersluis gereed kwam en de
in- en uitklaringsdienst van de douane
naar Amsterdam werd verplaatst. Het
aan en van boord gaan op het sluizen-
complex in IJmuiden werd toen verbo
den; prikkeldraad kwam waar ieder vrij
zijn gang had kunnen gaan.
(ADVERTENTIE)
Als beloning voor een energiebesparend
idee heeft directeur-produktie van Hoog
ovens, B. de Heer, een bedrag van driedui
zend gulden overhandigd aan de heer J.
Bijmholt, baas van de werktuigkundige
dienst Koudbandwalserijen. Het is de eer
ste uitkering in het kader van een onlangs
gestarte actie bij Hoogovens die erop is
gericht zuiniger om te springen met water,
elektriciteit en gas. De heer Bijmholt, die
afkomstig is uit Akersloot, had het voor
stel gedaan om andere motoren toe te
passen in Koudbandwalserij 2 waardoor
het wateroverlast bij de spoelsectie van
beitsbaan 21 belangrijk werd beperkt. Op
de foto links de vindingrijke werknemer
die de geldsom in ontvangst neemt van de
Ho ogovens-directeur.
VELSEN. Het college van B. en W.
heeft laten weten dat de schouw over de
wateren zal worden gevoerd op woensdag
23 november. De schouwplichtigen wor
den uitgenodigd om in het belang van de
goede waterloop en ter voorkoming van
moeilijkheden mee te werken aan een
nauwkeurige uitvoering van de schouw-
voorschriften.
DE WERELDCRISIS brak uit. Ook
een grote rederij als de Koninklijke Hol
landsche Lloyd raakte in misschien nooit
vermoede moeilijkheden; de passa
giersschepen waren niet meer rendabel
(Van een medewerker)
IJMUIDEN. Aan de dinsdagmarkt
werd aangevoerd: 115 kg. tong; 2 kisten
tarbot en griet; 991 kisten kabeljauw; 52
kisten koolvis; 290 kisten schelvis; 495 kis
ten wijting; 41 kisten schol; 99 kisten
schar; 45 kisten makreel en 22 kisten di
versen.
Prijzen in guldens: Per 1 kg.: grote tong
16,01; grootmiddel tong 15,17; kleinmiddel
tong 13,32; tong één 12,99; tong twee 10,50.
Per 40 kg.: hammen met kop 180; steen
bolk 40; flint 20; tarbot 340-285; griet 193;
kabeljauw één 288-167; kabeljauw twee
260-160; kabeljauw drie 200-148; kabel
jauw vier 152-140; kabeljauw vijf 120-70;
koolvis één 130-120; koolvis twee 121-119;
koolvis drie 106; schelvis één en twee 136;
schelvis drie 120; schelvis vier 94-64; schol
twee 148-138; schol drie 112-110; schol
vier 104-82; wijting drie 80-45; makreel
twee 70-47; schar 102-67; bot 20; haai 76-62;
harders 244-230.
De besommingen waren: VL 105
ƒ44.700,-; IJM 18 ƒ4.400,-; IJM 27 4.060,-;
IJM 207 en IJM 209 ƒ14.800,-; UK 200
ƒ4.500,-; UK 208 ƒ13.900,-; KW 137
ƒ6.300,-; KW 152 ƒ4.000,-; KW 173 8.400,-
KW 221 ƒ9.700,-; KW 226 ƒ2.100,-.
Geen zaak kan het zich
vandaag de dag nog per
mitteren zijn deur 's win
ters gesloten te houden.
Permanent geopende deu
ren met een warme lucht
gordijn maken een eind
aan drempelvrees, zuigen
voorbijgangers haast auto
matisch naar binnen, en
geven u meer spontane
kopers in huis.
(Van onze bridgemedewerker)
IJMUIDEN. Ook in de derde zit
ting van de wintercompetitie bridge
van „De Kennemers” bleef de familie
Vreeswijk in de A-lijn aan de top van
de ranglijst (175,50 procent). Soomers-
Bode (166.80) nestelde zich op de twee
de plaats. In de B-lijn gaf Mulder-
Andela (168,85) zijn toppositie niet
prijs. Brouwers-Flentrop (160.08)
werd runner-up. Perck-Bonder (170.20)
behield in de C-lijn de leiding, maar
Van der Kuyl-Kulman (169,63) is wel
zeer dichtbij gekomen.
regisseur heeft na zijn eerste film met
Marlene Dietrich in de dertiger jaren een
j hele serie films met haar gemaakt. Films
met een zekere elegance, met een wat
ingehouden erotisch karakter. Pas later
werden zijn films wat technische aanpak
betreft met licht, decors, kostuums en
montage, naar waarde geschat.
In „Der Blaue Engel” speelt Mariene
Dietrich de vereidelijke nachtclubzange-
res Lola. Volgens het scenario van Carl
Zuckmayer en Robert Liebmann wordt zij
het doelwit van de harjstochtelijke liefde
van Herr Rath, een docent aan het plaatse
lijke gymnasium. Lola trouwt zelfs met
hem en omdat Herr Rath zo fraai hanege-
kraai kan imiteren, gaat hij mee op tour
nee met het variétégezelschap. Wanneer de
groep echter het havenplaatsje van zijn
afkomst aandoet, wordt Herr Rath door de
waanzin bevangen. Een simpel gegeven,
een boeiende film en een stukje nostalgie
voor de vijftigers onder ons.
Stuur voor dokumentatie een lege envelop zonder j
postzegel, met achterop uw naam en adres, naar:
BLR Antwoordnummer 440 Amsterdam i
IJMOND. In Heerhugowaard werden
dit weekeinde de Noordhollandse toestel-
kampioenschappen gehouden. Uit de regio
deed de Beverwijkse gymnastiekvereni
ging SSS mee.
Voor de dames en meisjes bestonden
deze kampioenschappen uit twee onderde
len: evenwichtsbalk en brug ongelijk. De
meisjes van SSS eindigden met een zesde
plaats op de evenwichtsbalk en met een
vijfde plaats op de brug ongelijk. De da
mes behaalden op beide onderdelen een
derde plaats.
ijmuiden^fi
Marlene Dietrich, tot op dat moment een populaire cabaretière, op slag wereldberoemd
werd. Al was het alleen maar door haar vertolking van het liedje „Ich bin von Kopf bis
Füss auf Liebe eingestelt”. Voor de nu 75-jarige Dietrich, die in deze film ook de rol van
een variétézangeres speelt, was „Der Blaue Engel” de eerste stap op de weg van een
internationale carrière.
Josef von Sternberg, een Oostenrijkse
C-lijn (NZ): Van der Kuyl-Kulman
150, Vonk-Smakman 149, Jongkind-
Poecke 132, Barzilay-Woudsma 131,
Wajon-Van Gemeren 103, Kroon-Beel-
en 103, Fetzer-Janssen 72. (OW): Perck-
Bonder 155, Wijers-Arpad 145, Persijn-
De Vries 142, Drupsteen-Kesting 141,
Woertman-Tobias 136, Sprang-De
Vries 121.
IJMOND. De filmhuizen in de IJrnond vertonen deze week de oude, tot hoge roem
gestegen film „Der Blaue Engel”. Het is de in 1930 gemaakte Duitse film waardoor
te maken. De oorlog barstte los. Een eens
zo trots schip als de Jan Pieterszoon
Coen maakte zijn laatste reis tot aan de
pieren om daar tot zinken te worden
gebracht als versperring van de haven
mond. Na de bevrijding begon het
vliegtuig steeds meer klanten van de
scheepvaart af te snoepen. Een rijk,
avontuurlijk en ook romantisch hoofd
stuk in het geschiedenisboek van de
scheepvaart werd afgesloten. Vergeeld
zijn de bladzijden van het boekje voor de
ferme jongens, stoere knapen waarin
werd beloofd dat als er een zeeman in
hen bleek te schuilen het hun goed zou
gaan bij hun avontuurlijk leven in de
buitenlucht, waar zij vrolijke, prettige en
gezonde mensen zouden worden, om de
idealistische taal van het oude instruc
tieboekje nog eens te citeren. Ook de
zilveren wolkjes die daarin werden ge
schilderd hebben hun donkere randen
gehad. Maar met de onvermijdelijke on
dergang is toch een groot goed verloren
gegaan.
ja#
iti
Bi
