o
Haagse School en vroeg-impressionisme bij Kunsthandel Scheen
Volstrekte zekerheid
bij Annerose Schmidt
vertuig een ander
Interview met
Modern Lovers in belangstelling met ouderwetse rock
De verwarrende kinderlijkheid
van vreemde Jonathan Richman
i
Wolkers volgens
Elsevier echt
Rfaferfta
Trekermaardik’nuurvooruit.
nterieur ctaue
RTS
loaïl
L.'i-:
r f
Uitstekend eerste concert in Mozart-serie
I
I
.-==H
12
I
13
ZATERDAG
NOVEMBER
1 9
19 7 7
KUNST
«OM
Vertrouwd beeld
Kerkinterieur
n
ns jmz. coa
t
Auteur breekt met uitgever
I
door John Oomkes
ni
Jawel hoor: zoals verwacht grijpt jong en Oud
elke twee weken naar die dikke Stripkoerier.
Zo’n dertig strips per nummer! Het moet al gek
zijn als je niet minstens ’n uur zit te smullen.
Voor maar f 1,95 elk wat wils:
Flippie Flink, Hagar de Verschrikkelijke,
Roodoog, Rip Kirby, Prins Valiant, Beertje,Tijger,
Popeye. Buz Sawyer, Steve Canyon, Flash
Gordon, De Ark van Zoo, Johnny Hazard. Gunner.
Blondie.en dat is nog maar de helft!
Geniet. Koop Stripkoerier zodra je ’m ziet.
Overal verkrijgbaar, f 1,95.
i
DEN HAAG. Als laatste, maar ongetwijfeld niet als de minste
brengt Kunsthandel Pieter Scheen BV in de Zeestraat 50 in Den Haag
zijn najaarstentoonstelling van schilderijen uit de periode van de
Haagse School en het vroeg-impressionisme. Het is naar traditie
opnieuw een werkelijke topcollectie geworden in weerwil van andere,
sombere tijdingen die sommige kunsthandels te melden hebben die
vaak met minder genoegen moeten nemen. De Haagse kunsthandel
sedert enkele jaren geleid door Pieter Scheen’s schoonzoon Joep
Breeschoten heeft een collectie bijeengebracht van een unieke
samenstelling.
een prachtig
(pletina)
miniatuurtje
(bei voor posi^bonnernent 023-319420)
r,
in
rt
gespecialiseerd
in noten
meubelen.
1
Schilderkunst van uniek gehalte
CEES STRAUS
(ADVERTENTIE)
JOHAN VAN KEMPEN
(ADVERTENTIE)
Naam nieuwe abonnee
r
Adres:
Plaats
l
Naam aanbrenger:
Adres;
Plaats:
t
Stuur mij
als dank voorde „moeite" miniatuurtje
i
i
t
i
f
De gewijzigde smaak bij het publiek
brengt met zich mee dat de romantiek bij
Scheen geheel verdwenen is. Breeschoten
is van mening dat topstukken uit deze
periode niet meer kunnen worden verwor
ven. Zij komen nog wel eens op de grote
veilingen, maar maken daar prijzen die
voor de handel over het algemeen niet
meer aantrekkelijk zijn. Bovendien wil
Breeschoten geen enkele concessie aan
kwaliteit doen, zodat er niet veel keuze
overblijft.
Kort na het voor velen verwarrende con
cert dat Jonathan in het Amsterdamse
Paradiso gaf, kon ik hem bij twee gelegen
heden even spreken, hoewel hij formeel te
schuchter is om een interview toe te staan.
De tweede keer betrof een lunch, waar
zoals gebruikelijk is slechts enkele verte
genwoordigers van de schrijvende pers
aanwezig kunnen zijn. Voor Richmans
komst heerste er een wat katterige stem
ming die zijn oorzaak vond in het feit dat
diens vreemde gedrag tijdens het concert
Ondertussen is het vertrouwde beeld dat
de kunsthandel zo’n tien jaar geleden te
bieden had wel drastisch veranderd. Tien
jaar geleden was dat beeld precies het
omgekeerde van nu. Toen een ruim aan
bod en een kleine vraag, nu een sterk
toegenomen populariteit voor de tweede
helft van de vorige eeuw en een relatief
schaars aanbod. Wie dan vermoedt dat de
kunsthandel op rozen zit, komt bedrogen
uit want de investeringen die nodig zijn om
op voorhand een goede collectie bijeen te
brengen zijn zo reusachtig gestegen dat
het voor velen niet rpeer aantrekkelijk is.
Kunsthandel Scheen heeft zich als een der
weinige groten de laatste jaren kunnen
handhaven, al moet met leedwezen wor
den geconstateerd dat malafide praktijken
in doorsnee zijn toegenomen. Praktijken
die ook ongunstige effecten hebben op de
algemeen blijft een zeer groot gedeelte
hier hangen.
Het gewenste vakje aankruisen en deze bon, in een open envelop, zonder
postzegel sturen naar Damiate Pers, Antwoordnummer 416, Haarlem.
Als abonnee kent u onze krant. U weet dus hoe prettig het is om elke dag uit de
eerste hand te vernemen hoe het gaat in de wereld, in ons land en in de buurt
Toch zijn er mensen die onze krant nog niet lezen! Uw beste vriend of vriendin,
buurman of kennis misschien? Breng daar gewoon even verandering in. Maak
hem of haar abonnee. Zo gefikst. En mooi beloond! Want voor die kleine
moeite krijgt u van ons een van die prachtige miniatuurtjes kado. Kijk eens om u
heen. Heeft u al een abonnee op het oog? Vast wel
Van Johannes Bosboom hoe kan het
anders een heel gaaf kerkinterieur, in
dit geval de consistoriekamer van waar-
Haagse School en impressionisme dus
bij Scheen. Ze zijn zo overtuigend verte
genwoordigd dat het je het gebrek aan
romantiek haast doet vergeten. Neem een
Willem Roelofs als voorbeeld. Als andere
collegae van de Haagse School was hij
regelmatig in het Zuid-Hollandse Noorden
te zien waar hem de plassen, de weilandeiï
en de stemmige wolkenluchten trokken.
Breeschoten heeft een fors opgezet doek
van zijn hand, heel eenvoudig van thema
tiek. In een zilverend water vist een gebo
gen mannetje, terwijl het stormachtig
weer zich boven hem samenpakt. Wolken
luchten zijn bij de Haagse Scholers altijd
belangrijk geweest ze waren in de vori
ge eeuw de eerste plein-air-schilders
maar wat Roelofs hier laat zien is onge
kend fraai van toon. Willem Maris doet dat
weer heel anders in een gezicht op een
paar koeien in het weiland waar de helde
re lucht tussen de bomen het doek binnen-
siepelt. Zijn toets is wat ruiger van aard, ze
mag best worden gezien maar heeft pas op
enige afstand het mooiste effect. Zoals ook
een wat latere Weissenbruch die op heel
snelle wijze de bekende molen bij Noorden
als in een schets neerzette.
gerenommeerde handel die bewust kwali
teit wil handhaven.
Met Johan Barthold Jongkind zijn we in
de overgangsfase naar het (Franse) im
pressionisme gekomen. Breeschoten heeft
een schitterend kwartet van hem, zo Frans
van sfeer dat er haast aan Jongkinds af
komst moet worden getwijfeld. Er is een
heel klein paneeltje bij van een door drie
paarden voorgetrokken kar, „La Charret-
te” dat een vpor de Hollanders ongemeen
blauwzilverige kleur heeft.
schijnlijk Onze Lieve Vrouwekerk in Bre
da. Bij Bosboom zijn de figuren altijd van
ondergeschikt belang, slechts als stoffe
ring van de voorgrond. In dit geval hebben
ze een iets prominentere plaats gekregen,
en een geestelijke kunnen we zelfs in het
gezicht kijkon
Jongkind brengt ons bij de Franse
(vroeg-)impressionisten, een terrein dat
door Breeschoten nu meer betreden zal
worden. Er is een verrukkelijke Harpig-
nies, een landschap met een zandweggetje
in de beste stijl van de school van Barbi
zon. En dan de twee Boudins: twee strand-
gezichtjes op een klein formaat maar heel
verschillend van opvatting. Het eerste pa
neeltje, rond 1868 gemaakt, is iets stati-
scher, het tweede wat levendiger en wat
minder berustend van kleur. Alleen al
deze twee schilderijtjes (prijs rond de dri
eëneenhalve ton) zijn een bezoekje aan de
Haagse kunsthandel waard.
Van vrijdag 23 november tot en met
zaterdag 3 december, dagelijks van 11-17
uur).
Laurens
Jansz
Coster
HAARLEM. Op het eerste concert
van zijn Mozartserie, had het Noordhol-
lands Philharmonisch Orkest vrijdaga
vond weer uitsluitend voor begeleidingen
zorg te dragen; bij drie pianoconcerten
van de Weens-klassieke meester aan wie
deze abonnementsserie gewijd is. Begelei
ding die overigens van even grote beteke
nis is als de solistische pianopartij, en die
op dit, onder leiding van Jerzy Katlevicz
gegeven concert, van uitstekende kwali
teit was en op belangrijke wijze aan het
succesvolle eindresultaat bijdroeg.
Wat de vertolking van de drie composi
ties uit Mozarts gerijpte periode aan
gaat, werd in het gedeelte na de pauze het
artistiek hoogtepunt bereikt. Dat betrof
dan het indrukwekkende Pianoconcert in
c, KV 491, vol donkere stemmingen en een
thematiek die Beethoven al aankondigt.
Vóór de pauze had het zeer talrijke en
enthousiaste publiek de soliste hier en
daar van een andere en wat de interpreta-
Eenmaal aan de praat overwint Jona
than zijn schuchterheid, al laat hij zich
snel afleiden, alsof hij aan het dagdromen
is. Plotseling komt hij dan met een ant
woord op een vraag die je een half uur
eerder hebt gesteld. „Natuurlijk heb ik iets
van een kind, dat heeft iedereen toch, al is
ie zeventig. Alleen ik probeer het niet te
ontkennen. Daarom kan ik ook zo’n plezier
hebben als ik meerdere keren Ice Cream
Mazing. Dat is dan echt, hoor!”
AMSTERDAM (ANP) Het „gefin
geerde” interview met Jan Wolkers
dat Elseviers Magazine deze week af
drukt, is wel degelijk gebaseerd op een
gesprek met de schrijver. Hoofdredac
teur Ferry Hoogendijk zegt dat EM-
redacteur Wim Zaal bijna een half uur
met Wolkers getelefoneerd heeft.
„Daarbij heeft heer Zaal de heer
Wolkers een aantal vragen voorge
legd”, schrijft Hoogendijk in een brief
aan uitgever Meulenhoff.
15,
aels-
nwn»
Den
»lste-
G
hen;
Ha-
ilaan
bou-
,ode-
eiloo
3
Hand
persje
2.
Papier
scheppen
Hoe echt dat zullen we binnenkort weer
kunnen beluisteren, want van de opnamen
die van zijn laatste Europese tournee ge
maakt zijn, komt over enige tijd een liwie»
elpee uit, waarop overigens ook
nieuwe nummers zullen voorkomen.
hit Roadrunner niet waarschijnlijk een
nog merkwaardiger voorval dan voor hen
die hem over het podium van Paradiso
hadden zien kruipen toen hij letterlijk zijn
kinderliedje I’m a little Dynosaur uitbeeld
de of een keer of zes Ice Cream Man
hadden zien zingen.
Wie is die vreemde Richman? Is hij
knots, gesjochten, of speelt hij zijn kinder
lijkheid op zo’n handige manier dat het
geld toch in het laatje komt? Jonathan is
26 jaar oud, kort geknipt en staart je met
zulke eerlijke kijkers aan dat je de vraag
of hij beseft dat velen hem een aansteller
zullen vinden, haast niet over de lippen
krijgt. Het is wel de vraag die de gemoede
ren bezighoudt, want voordat zijn drie
albums waarvan de laatste Rock ’n Roll
with the Modern Lovers aantoont dat het
predicaat new wave nauwelijks van toe
passing is omdat er uitsluitend rock uit de
jaren vijftig gecombineerd met kinder- en
volksliedjes op voorkomen werden al
vele duizenden platen naar Nederland
geïmporteerd en hier verkocht.
„Ja, hoor eens”, sputtert hij uiteindelijk,
De soliste, Annerose Schmidt, die voor
de uitvoering van drie pianoconcerten
zoals bij deze NPO-formule gebruikelijk is
was aangetrokken, trof in de eerste
plaats door zekerheid van techniek en ge
heugen, alsmede vanwege een onverstoor
bare concentratie. Het moet voor een or
kest en zijn dirigent uiterst prettig zijn om
te musiceren met een soliste die zo vol
strekt zeker van haar zaak is en bij riskan
te aansluitingen in het samenspel geen
twijfels ontrent haar bedoelingen oproept.
Mede daardoor konden in deze Mozart-
concerten alle kwetsbare instrumentale
onderdelen steeds op transparante en
kleurrijke wijze tot een gaaf geheel wor
den aaneengesmeed.
De Amsterdamse uitgeverij beschul
digde Elseviers Magazine donderdag
van een verzonnen interview. „Ik neem
dat hoog op”, aldus dr. F. A. Hoogen
dijk.
Dat doet Jan Wolkers ook. „Een leu
genachtige verklaring”, zegt de schrij
ver. „Wim Zaal heeft een half uur aan
mijn hoofd gezeurd of hij een interview
mocht maken. Over werk is niet ge
sproken en ik vermoed dat Zaal citaten
gebruikt heeft uit interviews die ande
ren met me gemaakt hebben”.
Wolkers: „Het sterkste punt is dat ik
die Wim Zaal van mijn leven niet gezien
heb. Hoe komt de man ertoe om mij te
beschrijven in mijn atelier?”
Jan Wolkers verwijt zijn uitgever
dat die een typoscript van zijn
nieuwste boek, „De Kus”, heeft toege
speeld aan Elseviers Magazine. Hij
heeft daarom alle banden met Meulen
hoff verbroken en wil er niet bij zijn
als het boek vandaag in Amsterdam
ten doop gehouden wordt.
De onenigheid met Meulenhoff bete
kent wel een paar maanden vertraging
voor het boek waaraan hij nu werkt,
zegt Wolkers. Dit gaat „Doodshoofd
vlinder” heten en zou in de herfst van
1978 uitkomen.
AMSTERDAM. Nogal wat enquêtes wijzen uit dat veel radioluisteraars en vooral
de muziekliefhebbers onder hen een sterke voorkeur hebben voor levende muziek op de
radio. Sinds kort lijkt het erop alsof de verantwoordelijken in het Gooi niet helemaal
ongevoelig zijn voor de stem des volks; elke vrijdagnacht (23 tot 1 uur/Amigos de
Musica) b/esteedt de VPRO-radio bijvoorbeeld veel tijd aan live-opnamen, die zij niet
zelden zelf gemaakt heeft. Zo waren gisteravond Jonathan Richman and the Modem
Lovers te beluisteren. Vrij recentelijk gaven zij een drietal concerten in Nederland, die
veel belangstelling trokken, omdat het hier gaat om een relatief nieuwe groep uit
Boston aan Amerika’s oostkust, waar zoals bekend al enige tijd sprake is van een ware
explosie van nieuw talent, dat meestal als new wave (nieuwe golf) wordt aangeduid.
Zo zijn er maar liefst vier werken van
Jongkind, drie van Isaac Israëls, een
viertal J. H. Weissenbruchs en als onbe
twist hoogtepunt twee kleine panelen van
Louis-Eugène Boudin die zich hier van
zijn allerbeste zijde laat zien. Het is ook
een collectie geworden waarin namen als
die van Bosboom, Roelofs, Jacob Maris,
Mesdag en De Zwart niet ontbreken. Dat
is de oogst die Breeschoten in de afgelo
pen vijf, zes maanden heeft binnenge
haald en die vanaf volgende week vrijdag
met enige trots aan het publiek wordt
getoond.
Die trots is wel gerechtvaardigd, want de
gerenommeerde Haagse kunsthandel
nog altijd eep punt van oriëntatie voor de
•den-
igelo
at 1.
:rans
I. G.
)lde-
iana-
Annerose Schmidt zorgde hier voor een
doorleefde weergave, in geïnspireerde
eenheid met het orkest, waarmee dit aan
grijpende stuk muziek (de smakeloze en
storende cadensen buiten beschouwing ge
laten) een treffende afsluiting van deze
Mozartavond vormde.
(ADVERTENTIE)
ü- In 1877 schilderde Jongkind dit gezicht op de Boulevard de Port-Royal. Het is een van
de vier werken die kunsthandel Pieter Scheen tijdens haar najaarstentoonstelling van
hem laat zien.
door de ene als persiflage en door de ander
als levensecht en kinderlijk was ervaren.
Aan de discussie kwam een abrupt einde
toen plotseling achter ons de vraag weer
klonk: „Heeft iemand van jullie Matthew
Kaufman gezien?”. Als één man draaiden
we ons om en staarden in de van ontzetting
getuigende ogen van Jonathan. Zijn alles
wetende namager was spoorloos. Hij was
gekleed in korte broek, sportschoenen en -
kousen, wat de situatie helemaal belache
lijk maakte.
Voor wie nog nooit van het fenomeen-
Richman heeft vernomen al is dat na de
tie aangaat, minder positieve kant leren
kennen. In het dan uitgevoerde feestelijke
en briljante Concert in C, KV 467, vooraf
gegaan door dat in D (een buitenkansje om
met dit weinig gespeelde werk vol harmo
nische verrassingen eens kennis te kunnen
maken) hoorde men tamelijk ongenuan
ceerd spel in forse aanpak met zelfs enigs
zins vergrovende tendensen. Vaak deed de
overigens zeer beheerste pianistiek nogal
routineus aan en miste men innerlijke be
wogenheid in deze praktisch overal te ge
jaagde verklanking.
Wat overbleef was niet het minst
dankzij het knappe symfonische aandeel
van het NPO steeds wel van een derge
lijke klasse, dat de schoonheid van de
partituur en het essentiële deel van de
inhoud van Mozarts geniale muziek op de
luisteraar kon worden overgebracht.
KENNBMERLAAN 3B IJMUIDEN CZ V—
Anders ligt dat bij de Haagse School en
het impressionisme. Uit deze periode zijn
nog relatief vrij veel goede stukken voor
handen, ook al moeten de meeste van ver
weg komen. Veel Haagse School ging
praktisch nat van de ezel door naar de
Verenigde Staten en Canada. Hoe groot
dat kwantum daar is, dat is natuurlijk niet
te becijferen, maar het moet zonder twijfel
1 reusachtig zijn. Pieter Scheen reisde bij
voorbeeld al in 1948 naar Amerika en is er
sindsdien vele malen geweest. Een bewijs
te meer ook dat er veel Nederlandse kunst
uit het buitenland weer terug in ons land
komt. Een gedeelte daarvan verdwijnt
weer over onze grenzen maar over het
„De moderne opnametechnieken zijn j
niet geschikt voor onze muziek. Ik kan
toch niet zingen ik kan er zelfs niet naar
luisteren dus wat maakt het uit? Sfeer is
het belangrijkste immers, dat hoor je toch
ook op die doo-wop platen uit de jaren
vijftig? Toen namen ze heus niet met
tientallen microfoons en 24 sporen op. Dat
had toen we Rock ’n roll with the Modern
Lovers maakten heel wat voeten in aarde.
Daar zaten we in een gloednieuwe, van alle
gemakken voorziene studio, waarin je elke
piepje tien keer zo sterk hoort. Uiteindelijk
hebben we de echokamer ontruimd en
daar alles live opgenomen’
De nieuwe abonnee maakt eerst 2 weken gratis kennis met de krant en wil
daarna kwartaalabonnement Stuur hem/haar Haarlems Dagblad
jaarabonnement IJmuider Courant
Beverwijkse Courant
„ik vraag jou ook met of je wel werkelijk
bent die je bent. Neem dat maar gerust
aan, ik voel er weinig voor om voor een
ander door het leven te gaan. Je verandert
natuurlijk wel in de loop der jaren, dat
blijkt wel uit het verschil van onze laatste
plaat en de eerste, die vorig jaar pas werd
uitgebracht.”
„Op die plaat komen opnamén voor die
we in 1971 hebben gemaakt, maar door
moeilijkheden met de grammofoonplaten
maatschappij nooit zijn uitgebracht. Mat
thew, die ik al lang kende en zo langzamer
hand de enige was die ik vertrouwde, heeft
de opnamen voor een prikkie een kleine
6 mille opgekocht, en zo zijn ze toch nog op
een plaat terechtgekomen. Maar in 1971,
1972 maakten we muziek die sterk leek op
de Velvet Underground, erg somber en
hard allemaal. Dat is ook de reden dat
John Cale (ooit voornaam lid van de Vel
vet Underground - JO) een gedeelte van
die elpee heeft geproduceerd. Ik kreeg
daar later genoeg van.”
„Toen ik D. Sharpe, onze drummer, ont
moette, werd het allemaal radicaal anders.
Hij had thuis een flinke verzameling van
allerlei opnamen uit de jaren vijftig en hoe
langer hoe meer gingen we op zoek naar
andere opnamen, later ook van Zuidame-
rikaanse muziek. Man, we bivakkeerden
haast in de openbare bibliotheek van Bos
ton, waar ze dat spul allemaal in voorraad
hebben. Je kent Eddy Cochran, Dion and
the Belmonts, Berry. Dat is nou onze mu
ziek ten voeten uit, rock and rol. Dat
streven we ook eigenlijk na. Die muziek is
zo heerlijk luchthartig.
„Later wilden we daar ook wat meer
nadruk opleggen, vandaar dat we vrij
zachtjes spelen. Vond jij het dit keer niet
hard? Ik wel, we willen eigenlijk akoes
tisch spelen en dan is elke elektrische
gitaar haast te rauw.”
heleT9e-eeuwse kunsthandel heeft een
geheel vernieuwde collectie moeten sa
menstellen. Dat was noodzakelijk gewor
den na de praktisch geheel uitverkochte
I stand op de beurs voor beeldende kunst
„Pictura” die in mei van dit jaar in Maas
tricht werd gehouden en waaraan Scheen
voor de tweede keer meedeed.
O 1. Laurens Jansz Coster
2. Papierschepper
3. Handpersje
Jonathan
Richman in
Amsterdam:
„Elke elektri
sche gitaar is
eigenlijk te
rauw voor onze
muziek”. (Foto
Chris van de
Vooren).
