Expositie van Perspekt in Toneelmuseum Haarlems Kamerkoor beschikt over talent Verslaggeving in zeefdrukken van Piet Fioolen bij de SBK Meekijken door een Amerikaanse bril Prijzen voor componisten Franse literaire prijzen voor Decoin en Renaudot Directie Ed Spanjaard dwingt goed spel af ÖFJICEN] kuipers 99 99 Suggestief ballet van Carlos Orta modenieuws uit de kruisstraat I 13 Subsidieprobleem KAMERORKEST MET VERFIJNDE ROSSINI Speelparadijs 19 7 7 KUNST NOVEMBER DINSDAG 22 1 .89 l\ Een electrische broekenpers als geschenk (Van onze kunstredactie) AMSTERDAM. Wie ooit de aandrang voelde, de plaats in de theaterzaal te verwisselen voor één op het toneel, kan aan die lang sluimerende wens nu eindelijk gehoor geven. Namelijk, door een bezoek te brengen aan het Toneelmuseum, Herengracht 168 in Am sterdam. Tot en met 27 februari van het volgend jaar exposeert daar de Haarlemse Technische Theatergroep Perspekt met „Pierrot’s Para dijs”, dat een overzicht geeft van de wijze waarop de producties van het sinds 1969 in de theaterwereld opererende gezelschap tot stand kwamen. gerard a. van der steur herenmode damesmode herenkleding maatkleding kruisstraat 7 haarlem ZIJLSTRAAT 97 TEL. 310181 HAARLEM -:>• (ADVERTENTIE) Horen, zien en doen in 275.-! 17 (ADVERTENTIE) JOHAN VAN KEMPEN GEMMA COEBERGH tel. 023-32 00 89 I De Johan Wagenaarstichting bestaat 30 jaar. Zij werd na de Tweede Wereldoorlog ingesteld door de gemeenteraad. Het doel van de stichting is het bevorderen van de Nederlandse (dus niet uitsluitend Haagse) scheppende toonkunst en het muziekleven zij het in Den Haag in het bijzonder. De stichting werkt thans aan een plan, waarbij componisten in overleg met kinde ren die zich met muziek bezighouden, com posities voor de jeugd zullen schrijven. Volgend jaar zal dit expoeriment binnen de stedelijke muziekschool beginnen. De prijswinnaars zijn: Rudolf Escher (geboren 1912) die de Johan Wagenaar- prijs zal krijgen voor zijn gehele oeuvre; Marius Flothuis (geb. 1914) krijgt de Sem Dresden-prijs voor koorwerk en Reinbert de Leeuw (geb. 1938) ontvangt de Kees van Baarenprijs voor orkestwerk. De prij zen (10.000 en tweemaal 4000 gulden) wor den uitgereikt door de burgemeester van Den Haag, drs. F. G. L. C Schols. „John l’Enfer” is het tiende boek van de nu 32-jarige zoon van de cineast Henri Decoin. In het verleden was hij enkele malen gepasseerd voor een van de grote Franse literatuurprijzen. In 1972 kwam hij voor zijn werk, „Abra ham de Brooklyn” slechts een stem tekort voor de Prix Goncourt. Drie jaar later werd zijn roman, „Un policeman” tevergeefs voorgedragen voor de grote romanprijs van de Académie Fran- saise. Het nu bekroonde werk maakt deel uit van een in de Verenigde Staten spelende reeks romans die werd geo pend met „Abraham de Brooklyn”. „John l’Enfer” betekent de afsluiting van deze cyclus. Het verhaal speelt zich af in een volkomen te gronde gaand New York. Aan het slot trekt de glazen wasser John l’Enfer, een man van Indi aanse afkomst, zich voorgoed terug in de wouden van New Jersey. Didier Decoin die vroeger als journa list bij de radio heeft gewerkt, schreef in 1965 zijn eerste roman, „Procés a 1’Amour”. In „Abraham de Brooklyn” liet hij de geschiedenis van de aartsva der Abraham zich afspelen in het New York van 1880. „Un Policeman” han delt over een mensenjacht in Londen en Schotland. De Prix Renaudot, een andere grote Naast de kamer waarin die projectie- truc te zien is, staat een maquette uit datzelfde „Shit and die”. Deze stelt het podium voor, compleet met alle décors, en wordt pas zichtbaar als de licht- en regieta fel bediend wordt. Met de schuifregelaars zijn de belichting en de décorschangemen- ten heel suggestief na te bootsen. De tweede etage van het Toneelmuseum geeft een indruk van het werken in de Perspektstudio’s. Daar wordt duidelijk hoe de effecten door middel van projectie verwezenlijkt werden. Ook is er een kleine In zes kamers vindt dat paradijs zijn weerslag en geeft het een verrassend en veelzijdig beeld van de activiteiten van Perspekt. Foto’s en tekeningen illustreren hoe de toneelproducties tot stand kwamen. Daarnaast heeft men het publiek ook ac tief bij het tentoongestelde willen be trekken. Franse literaire prijs genoemd naar de arts en journalist Théophraste Renau dot (1586-1653), is gisteren verleend aan Alphonse Boudard voor zijn werk „Les Combattants du petit Bonheur”. Er waren zelfs speciale voorzieningen no dig omdat het stroomverbruik van het technische speelgoed meer was dan de leidingen in het pand van het Toneelmu seum konden verdragen. Ook de subsi dieverlening, of liever het gebrek daaraan, speelde Perspekt parten. Bij het bouwen van de „Shit and die”-maquette heeft de groep zich moeten behelpen met proviso risch in elkaar geknutselde „spots” van gebogen kachelpijp. In plaats van de pro fessionele, zwaardere spots. Het nagenoeg dichtdraaien van de subsidiekraan heeft er tevens toe geleid dat uit het collectief een aantal mensen verdween. Het zal dan ook nog even duren eer Perspekt weer met een nieuwe productie op de planken staat. Voorlopig zal de schouwburgbezoeker zich best met „Pierrot’s Paradijs” kunnen behelpen. „video-scoop”, waar de theatergroep op een beeldscherm aan het werk te zien is in „De val van Rabenshalle”. Al geeft de expositie een behoorlijk in zicht in de manier van werken bij Per spekt, toch heeft men zich in verband met de beschikbare ruimte moeten beperken. AMSTERDAM. Kunstenaars wier namen grote beloften inhouden, musiceer den in de Amsterdamse Sonesta Koepel zaal. De jonge Haarlemse dirigent Ed Spanjaard, voorheen assistent-dirigent van de Londense opera van Covent Gar den en thans in dezelfde functie aange steld bij het Concertgebouworkest, diri geerde hier het Amsterdamse Kameror kest. De wens tot objectiviteit, tot een soort neutrale ver slaggeving is ook merk baar in zijn nieuwste werk. Dat is een soort land art, zoals Ger Dekkers in ons land onder meer voorstaat zoals het ook verwant is met Besson en zelfs met Sjoerd Buisman. Fioolen geeft op een haast schets matige wijze de verander ingen weer in een door ge tijden bepaald stuk strand Kennelijk zoekend naar een verruiming van zijn ex pressiemogelijkheden heeft Piet Fioolen ook een zijstapje naar het foto-sur- realisme gemaakt waarin hij wezensvreemde voor werpen in een denkbeeldi ge lucht boven een land- schap laat vliegen. Iedere vorm van teksten zoals in de Amerikaanse fotomon tages is hier weggelaten, waarschijnlijk met de be doeling de interpretatie zo ruim mogelijk te laten. Dit fotosurrealisme is al een tijdje in de mode en Fioo len weet er weinig nieuws aan toe te voegen. In het geheel van dit overzicht is dat tamelijk teleurstellend. Tenslotte bracht het koor de stemming er in met de al genoemde Christmas Ca rols van Rutter, waarvan het opgewekte, swingende karakter met grote inzet naar voren werd gebracht, ondersteund door de pianobegeleiding van Gerard Willems, die zich in deze sfeer slagvaardig wist in te passen. Een voorbeeld van de re- portage-achtige stijl die de Bredanaar Piet Fioolen in zijn zeefdrukken toepast. De tekst onder de afbeel ding luidt in (vrije) verta ling als volgt. Jesacheriah Chester: Zeg, waar kom jij vandaan? Ik: Uit Neder land, Europa. Chester: Oh, ik dacht dat je een blanke was. De prent wordt mo menteel geëxposeerd bij de SBK in Haarlem. DEN HAAG (ANP). Drie Amster damse componisten zullen zaterdag 3 de cember in de nieuwe kerk aan het Spui in Den Haag prijzen in ontvangst nemen van de (Haagse) Johan Wagenaarstichting. De volgende morgen opent u het apparaat en de pantalon is weer netjes. Tevens te gebruiken als dress-boy. Prijzen, afhankelijk van de soort hout en kleur rond450.- Daarnaast hebben wij momenteel een speciale aanbieding van deze persen in een goede, donkerbruine houtkieur, voor slechts275.-! Zolang de voorraad strekt. D 3 0 3 Zangers en zangeressen die een mooi stemgeluid paren aan artisticiteit in de uitdrukking horen nog altijd tot de uitzon deringen. Linda Finnie behoort evenwel tot die categorie. Haar technisch zeer be heerste zangkunst manifesteerde zich hier in aria’s van Handel (uit Rodelinda), Gluck (Orfeo) en wel heel opmerkelijk in „Woe unto them” uit Mendelssohn’s Elias, waar in zij wonderen van nuancering en stem mingswisseling teweegbracht. Een prach tige, lichtkleurige maar volumineuze alt stem als instrument van een overtuigend artistieke persoonlijkheid: een combinatie die het waarschijnlijk maakt dat deze jeugdige zangeres een grote toekomst tege moet gaat. De oorspronkelijk aangekondigde, twee de soliste op dit concert, de celliste Christi ne Walevski, moest helaas wegens ziekte verstek laten gaan en werd vervangen door haar collega Renaud Fontanarosa. Deze jonge Fransman speelde het geplan de Celloconcert in C van Haydn ver dienstelijk, maar het leek toch wat over dreven om een musicus uit Parijs te laten overvliegen, terwijl er in Amsterdam cel listen bestaan (zoals bijvoorbeeld Harro Ruysenaars) die een dergelijk repertoire- stuk beslist beter en boeiender spelen. Ed Spanjaard, die met dit geslaagde optreden met het Amsterdams Kameror kest een uiterst hoopvol begin heeft ge maakt met nu hij weer in ons land gevestigd is een nieuwe periode waarin hij zich in door hem geleide concerten zal kunnen bewijzen, oogstte evenals de ande re medewerkenden, veel succes bij het publiek. PARIJS (AFP). De Prix Goncourt, de belangrijkste Franse letterkundige onderscheiding, is dit jaar toegekend aan Didier Decoin voor zijn boek „John l’Enfer”. De prijs waaraan een geldprijs van 5000 francs (ongeveer 2500) is verbonden, wordt sinds 1903 jaarlijks verleend door de Académie Goncourt, het letterkundig genoot schap dat in 1896 bij testament door Edmond de Goncourt werd opgericht. Een door deze academie bekroond werk kan rekenen op een grote oplaag. Ed Spanjaard, die in de praktijk de temperamentvolle kanten aan zijn muzi kantennatuur misschien best nog wat meer naar voren zou kunnen brengen, houdt van met grote soepelheid genomen, weidse gebaren; een manier van doen die het uiterste aan concentratie van de or kestleden eist, maar waarop het door hem geleide ensemble (met NPO-concertmees- ter Gijsbert Beths aan de eerste lessenaar) goed reageerde. HAARLEM. Maandagavond greep in de Tuinzaal van het Haarlems Concertge bouw een kennismakingsconcert plaats, waarbij dit keer het Haarlems Kamerkoor (onder leiding van Rudolf Grasman) en de pianist Gerard Willems zich aan het pu bliek presenteerden. Dit met een ge varieerd programma, dat afwisselend door koor en pianist werd verzorgd, waarna zij tenslotte gezamenlijk met drie eigen tijdse Christmas Carols van John Rut- Hettie Hajonides komt sterk voor de dag met mens- en diervormen die ze ter voor een treffend besluit van de avond zorgden. De Haarlemse Rudolf Grasman niet alleen bekend als koordirigent, maar ook als zanger, in welke hoedanigheid hij deel uitmaakt van het Nederlands Vocaal en semble beschikt in het Haarlems Ka merkoor over stemmenmateriaal dat tot veel in staat is, zoals al dadelijk bleek in de uitvoering van drie werken uit de zes tiende eeuw: van Orlando Gibbons en Tho mas Morley) waar met sober gebruik van stemmiddelen en met verzorgde dictie de sfeer goed werd getroffen. Pierrot’s Paradijs Vorige week opende Fons Jansen de expositie met een conférence uit zijn laat ste cabaretprogramma. Enigszins aan de situatie aangepast, uiteraard, betrof het de conférence waarin de cabaretier, als ca meraman met een plat Amsterdams ac cent, zijn misnoegen uitspreekt over wat er zoal aan „artisten” voor de cameralens verschijnt. De naam Perspekt verande rend in „Perfect”. Deze prijs werd in 1925 door een groep literaire critici ingesteld. Er is geen geldbedrag aan verbonden. De bekroonde auteur kan echter rekenen op een grote oplaag. Het werk van de in 1925 in Parijs geboren Boudard is sterk biografisch van aard. Hij behoort tot de groep sihrijvers die aan de zelfkant van het leven hebben geleefd, zoals Jean Genet en Albertine Sarrazin. Toen hij 15 jaar was, ging hij van school om in een lettergieterij te werken. Om verplichte tewerkstelling in Duitsland tijdens de bezetting te ontgaan dook hij onder in de Sologne, een gebied ten zuiden van Orléans. Later nam hij deel aan het verzet. Na de bevrijding ging hij in dienst. Als militair was bij betrokken bij de bezetting in Duitsland. Toen hij na zijn demobilisatie geen werk kon krijgen, leefde hij van diefstallen, totdat hij gepakt werd en veroordeeld tot twee jaar. In de gevan genis begon hij alles te lezen wat hij in handen kon krijgen. Wegens een tuber culeuze aandoening moest hij later vier jaar worden verpleegd. In 1962 schreef hij in een sanatorium zijn eerste boek, „La Métamorphose des Cloportes”. Al zijn romans gaan over zijn eigen leven. Zijn gevangeniservaringen legde hij neer in „La Cerie” en „La Méta morphose des Cloportes”. In „l’Hospi- tal” beschreef hij het ziekenhuisbe- staan. In het nu bekroonde „Les Com battants du petit Bonheur” waaran hij 15 jaar geleden begon, toont Boudard het Parijs ten tijde van de bezetting, gezien door de ogen van een straat jongen. De Technische Theatergroep Perspekt is voortgekomen uit de „Perspekt Delight Lightshow”, die rockgroepen bij hun op tredens met lichteffecten begeleidde. Dat verleden heeft bij het realiseren van hun toneelproducties sterk doorgewerkt en daardoor verschilt Perspekt in werkwijze nogal van andere groepen. Acteurs en technische medewerkers werken zeer nauw samen. Een belangrijker onderscheid is de uit voering van de toneelstukken zelf, waarbij Perspekt totaal verschillende theatervor men met elkaar vermengt. Toneel, dans en mime worden aaneen gesmeed en vormen met décor, geluid, film-en diaprojectie één geheel. Kenmerken die bij alle Perspekt- producties terug te vinden waren, en daar door tevens het uiterlijk van de tentoon stelling „Pierrot’s Paradijs” bepaalden. Daar is behalve het nodige te zien en te horen, ook veel te doen. Dat was op dit concert allereerst te ho ren in Purcells meesterlijke, zevendelige Suite uit „The Fairy Queen”; in de in frisse aanpak gebracht Tsjaikovski-variaties van Arenski en tenslotte in een pittige maar verfijnde weergave van Rossini’s dialogisch geschreven Tweede Sonate in A, waarin alle partijen tot en met de con trabas aan het woord komen. Tussen deze programma-onderdelen in zorgde Spanjaard met het Amsterdams Kamerorkest voor subtiele begeleidingen van twee buitenlandse solisten. De verras sing van de avond was daarbij de alt Linda Finnie, afkomstig uit Schotland en winna res van onder meer het laatstgehouden Vocalistenconcours in Den Bosch. In fasen verbeeldt hij een aantal getij den-standen, steeds wordt een stukje van het land afgeknabbeld dat in een volgende reeks weer wordt vrijgegeven. Voor de drie exposanten wier werk in de kelder van de SBK is te zien, is het maken van keramiek een vrijetijdsbesteding waar mee ze nog niet zo lang bezig zijn. Toch ziet hun werk er verrassend aardig uit en het mag voor een ieder een stimulans zijn die als autodidact bezig is en naar een bevrediging van creatieve behoeften zoekt. DEN HAAG. Carlos Orta komt uit Caracas in Venezuela en studeerde bij verschillende scholen, onder meer bij Pina Bausch en het Wuppertaler Ballet. Naast El Error heeft hij nog een ballet bij het Nederlands Dans Theater mogen instude ren dat maandagavond in het HOT werd uitgevoerd. Het heet Yekuana en het gege ven is dan ook ontleend aan godsdienstige legenden uit zijn land, terwijl de vorm in hoge mate doet denken aan het werk van Pina Bausch, maar dan zonder haar dra matische en beeldende kracht. Het gaat allemaal om een Sjaman, een priester, die in contact kan komen met de geesten van overleden priesters en met vogels die het nogal moeilijk met zichzelf schijnt te hebben. Mannen met minieme broekjes en vrou wen in Griekse tunieken (alles beige) ma ken tegen een achtergrond van nu alweer ouderwets aandoende geprojecteerde kleurvlekken, primitieve bewegingen met veel diepe, wijde spreidstanden. Er is spra ke van twee sjamanes, waarbij de ene de andere af en toe bespringt, hoog door hem wordt opgetild, en dan langs zijn lichaam naar beneden glijdt. Dit alles bij muziek van vogelgeluiden, spreek- en zangstemmen en symfonie-or- I kest van Isabel Aretz. Eén keer kon ik iets Ivan de Franse teksten verstaan, die ging toen over de destructieve krachten van het leven, maar dat hielp me niet bij het begrij pen van het ballet, waar ik geen touw aan vast kon knopen. De dekors (projectie) en kostuums in geel, rood en beige zijn wel fraai, al is er vaak zoveel licht op het toneel dat die projektie erg verbleekt. CONRAD VAN DE WEETERING bemeten auto’s, de verkrot ting van de oude wijken en de tegenstelling van stad en land. Toegegeven, het zijn de meest voor de hand lig gende onderwerpen waar mee je als reporter aan het werk kan gaan, maar Fioo len wordt daar nu eenmaal door gefascineerd. Hij foto grafeert, maakt een soort kiekjes, zoals elke Ameri kaan zijn Kodakje richt op de Niagara Waterval, maar zoekt dan naar de werke lijkheid achter de dingen. Door ze weer te geven in de sfeer van de Amerikaanse cultuur krijgen ze als het ware hetzelfde oppervlak kige commentaar mee dat zo typerend is voor die cul tuur. Met andere woorden, objectieve waarden als bij voorbeeld een prachtige oude boerderij krijgen door de „Amerikaanse” aanpak plotseling een roze, subjectieve kleur. Fioolen kruipt dus in de huid van de Amerikaan en maakt ons duidelijk hoe deze ziet. Kent u de electrische broekenpers? Een houten standaard, ca 1 meter hoog, waar in s avonds de gedragen broek wordt geklemd. Er zit een verwamingselement in dat zich na een half uurtje vanzelf uitschakelt Ook in twee madrigalen van Palestrina en Orlando di Lasso werd de schoonheid van de polyfone lijnen kundig tot klinken gebracht, terwijl in Lasso’s Echolied (een gedeelte van het koor zorgde, in een zij gang opgesteld, voor het echo-effect) op vallend alert met deze bepaald niet makke lijke, ritmisch telkens verspringende mu ziek werd omgegaan. Pianist Gerard Willems werd geboren in Tilburg en emigreerde later naar Austra lië, waar hij studeerde bij Gordon Watson, om vervolgens in München zijn opleiding te voltooien bij Greville Rothon. Hij maak te al vele tournees in Azië, Australië en Nieuw Zeeland. Deze avond presenteerde hij zich allereerst in drie sonates van Do menico Scarlatti, waarin hij blijk gaf van een verzorgd toucher, een goede vinger vlugheid en een muzikale (zij het een wat romantische) aanpak van deze delicate muziek. Deze aspecten demonstreerde hij eveneens overtuigend in de 6 Variation über Salve du Domine (KV 398) van Mo zart, terwijl hij later op de avond met de drie Intermezzi opus 117 van Brahms romantische muziek in optima for ma grote indruk maakte (afgezien van een lelijke geheugenstoornis in het tweede Intermezzo). Met een aantal Franse werken uit de 16e eeuw (van Le Jeune, Janequin, Arcadelt, De Sermisy en De Wert) presenteerde het Haarlems Kamerkoor wederom goede kwaliteit, die gehandhaafd bleef in het (qua stijl op de Distler-school aansluiten de) Brautslied van de vorige maand 70 jaar geworden Duitse componist Günther Bialas. HAARLEM. Piet Fioo len maakte enkele jaren ge leden een reis door de Ver enigde Staten waarvan hij in een reeks zeefdrukken verslag geeft. Hij doet dat in een heel directe, snel aansprekende stijl die in velerlei opzichten geïnspi reerd lijkt te zijn door de omgeving waar Fioolen zijn indrukken opdeed. Niet alleen zijn onderwer pen reflecteren het beken de gegeven dat zovele toe risten in Amerika treft (de prachtige landschappen, de plattelandscultuur en de straatscènes), maar ook technisch past Fioolen een werkwijze toe die in wezen vreemd is aan de Europese. Zo bouwt hij zijn voorstel lingen in een pop-art-achti- ge manier op met soms zoe tige, soms schreeuwende kleuren die eigen zijn aan de bekende Amerikaanse televisiespots. Dit verslag van een reis, gevoegd bij recenter werk is momen teel te zien bij de Stichting Beeldende Kunst, Ge dempte Oude Gracht 121 in Haarlem. tot fantasievormen ver werkt. Ze heeft soms heel aardige glazuurkleuren die in eigen beheer worden ontwikkeld, zoals dat ook met Ina Menalda en Jeltje Nikkels het geval is. Deze keramisten kennen elkaar als inwoners van Oegst- geest, alleen Jeltje Nikkels is later verhuisd naar Lim burg. Zij maakt eveneens fantasiefiguren in overwe gend blauw en grijs, opge bouwd uit bolle en concen trische vormen. Verwant daarentegen met het werk van Hettie Hajonides toont zich Ina Menalda die zich in haar enthousiasme ver laat meeslepen en daar heel charmant van getuigt. Beide exposities zijn tot 1 december te bezichtigen, van dinsdag tot en met vrijdag van 13-17 uur, op zaterdag van 11-17 uur en bovendien op donderdaga vond van 20-22 uur). CEES STRAUS „America the Beautiful” heet Fioolen’s reportage, genoemd naar een van die vele nationalistisch getinte volksliedjes waarin de Amerikanen hun liefde be zingen voor Gods own country. Voor Fioolen wordt dit land gerepresen teerd door' zijn vlag, zijn politie, de waanzinnig over- Dat begint al in de „speelstudio” waar de bezoeker zich kan inleven in de rol van acteur of belichter. Er hangen aanwijzin gen voor drie spelsituaties waarbij het toneelgebeuren door de amateur-techni- cus van het juiste licht en geluid moet worden voorzien: echt spelen met licht, dus: De tweede kamer is gewijd aan „De val van Rabenshalle” (1973), de eerste grote schouwburgproductie van Perspekt. Een driedimensionaal stripverhaal waarin de acteurs gebruik maakten van film, car toon, schimmenspel en requisieten, die een wezenlijk onderdeel van het décor vormden. In een andere kamer zijn enkele scènes uit de laatste Perspekproductie, „Met moer en vork”, een verhalendrieluik uit 1976, nagebouwd. Ook hier weer een men geling van spel en animatie. Zodra men de vierde kamer binnen komt, start de film die als inleiding tot „Shit and die” (1975) diende. Daarbij wordt een vloeiende over- gang van film naar toneel gerealiseerd. ir De bultenaar uit „De val van Rabenshalle”, zoals te zien op de tentoonstelling „Pierrot’s Paradijs” in het Amsterdamse Toneelmuseum. i i xv s .TV****

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1977 | | pagina 13