■■MH
E
Tekenen aan de wand” toont
HUNT A CAR
KALKAR
r
I
i
NVSH-informatiecentrum moet sluiten
Moeder Aarde in rouwkleed
JC
lijveo
3
FÜH
MET KERNENERGIE
i WERK in EIGEN STREEK
a
|ongens^L Af M
i
WHATDOTOUDO
IN CASE OF
A NUCLEAR ACCIDENT.
KISS TOUR CHILDREN
GOODBYE
I
i-
99
17
amsterdam
t
1
Doeleinden
a
i
Waddenzee
V ogelnestjes
1
J6
Wetenschap
Scepsis
Groepsex
19 7 7
NOVEMBER
DONDERDAG 24
I
M
ft
I
sp
X
1
1
I
[O,
JOIN THE BIG CITY SAFARI
BBj Deuk dun even dat een nestje
«a
I
ONDER REDACTIE VAN INGE CRUL
laties tussen mensen. Leden zo
wel als niet-leden kunnen hier
gratis terecht zonder het risico
meteen „in een kaartenbak” te
worden gestopt als „geval”.
te krijgen. Zijn mening over de
houding van Amsterdam is over
igens mild: „Ik kan me het wel
voorstellen, ze hebben natuurlijk
al zo’n opeenstapeling van wel
zijnsproblemen dat ze niet hier
op zitten te wachten”. Elders
3r, met
ini rooi
of
46/48
1
ELKE
\AN J
I
1
cl
h, Hehb;
lïM 1
kunnen sommige vergelijkbare
informatiecentra wel doordraai
en met overheidsgeld. Ver
schoor: „Het is hier allemaal zov
eel groter, je rekent niet met 20,
25 mille, maar met meer dan een
ton”.
Een „noodcommissie” pro
beert nu subsidie te krijgen van
rijk of gemeente. Het rijk zegt
echter dat dit werk een gemeen-
tetaak is en de gemeente verwijst
weer naar CRM, vertelt wat moe
deloos dr. A. Verschoor, psycho
loog aan de Vrije Universiteit in
Amsterdam, medewerker op
vrijwillige basis aan het infor
matiecentrum en lid van die
commissie. „Ze spelen de bal al
zo lang heen en weer en de bat-
slag blijft negatief. Ik krijg toch
het gevoel dat het komt doordat
het om sexualiteit gaat, dat dat
nog altijd een extra drempel
vormt”. Hij hoopt beide overhe
den nu eens aan één onderhan
delingstafel te zien om uitsluitsel
7 IBgWiMP
P Jongen», els je soms bi j toeval
Hier of daar een nestje vindt,
1 Zij in aanbouwd zij met eitjes,
f 1 Zij mei een klein wsjelktod.
De tijd is voorbij dat de Neder
landse Vereniging voor Sexuele
Hervorming, de NVSH, haar af
delingen in den lande kon laten
profiteren van een goedgevulde
contributiepot. Met het slinken
van het ledental kwam alras ook
de bodem van die pot in zicht
zodat de geldstroom het land in
drastisch moest worden inge
damd. De afdelingen zijn de du
pe. In Amsterdam betekend het
dat er geen geld meer komt voor
het informatiecentrum aan de
Blauwburgwal. Als er geen sub
sidie komt uit andere bronnen
moet men per 1 januari de activi
teiten staken. Vijf half-time-per-
soneelsleden zullen ontslagen
moeten worden en er komt dan
een einde aan een eigentijdse
aanpak van sexuele problema
tiek, waarin het puur sexueel-
technische heeft plaats gemaakt
voor de benadering van achter
liggende moeilijkheden in de re-
OK fXiör mei moetfe werd gebouwd,
Del deer kleitie vogel-ouders
geploeterd en gesjouwd.
hC’ Moeder een heer kleintjes
t heeft besteed.
als jouw Moeder vreet ier
K:>vcor jouw Moeder
J’J in je wiegje hg,
D<Mr w éénen in de k'anter
euzen reus aankomen zoo,
gm
■M
i
Geldgebrek na de
1
sexuele revolutie
deren”.
A
a
-OtJ*
AjqKf
x4;
$®K
De problemen van dit moment zijn een uitloper
van de ontwikkeling van de NVSH in de afgelopen
jaren. De vereniging vocht op de barrikaden van de
sexuele revolutie, trapt gesloten deuren in en heili
ge huisjes om. Men kon zich voor 100% bedruipen
van de contributiegelden en had een groot deel van
de markt van voorbehoedsmiddelen overgenomen
van de bekende toonbank waaronder „Te best there
is” werd verkocht aan stamelende pubers. Maar
toen het licht van de sexuele vrijheid gloorde aan
de kim, toen de taboes langzaam oplosten, toen de
homo ook echt een mens leek te zijn, toen de pil en
het spiraaltje het condoom buitenspel zetten, toen
de automaat zijn intrede deed toen leek het er
verdacht veel op dat de NVSH overbodig begon te
worden.
Boeiend is vooral de groei
van het milieubewustzijn dat
wordt getoond. Dat begon met
de Vereniging tot Behoud van
Natuurmonumenten, de aan
koop van natuurterreinen, het
waarschuwen tegen de blikken
en dozen in de natuur, en het
uithalen van vogelnestjes. Ove-
en dozen in de natuur, en ’t uit
halen van vogelnestjes. Over
de permanente aanslagen in
gesproken. VMD onderscheidt
ook de „milieubeschermers',
en „natuurbeschermers”,
waarbij de laatste wordt aan-
den voortgezet - Amsterdam is daar een voorbeeld
van.
De aktie Strohalm zet zich op
alle fronten in, VMD wordt op-
„Maar wat wel blijft dat zijn de mensen met
sexuele problemen in hun relaties, met ernstige
de mensheid wordt bedreigd
door een toenemend aantal
gevaarlijke monsters.
ji
probleem nou eenmaal zo vertaald en komt daar
door bij ons. Wie het anders formuleert komt mis
schien bij de kerk”. Voor mensen die met relatiepro
blemen zitten is er nauwelijks opvang: dat gaat, zegt
Verschoor, tot een maximum van huwelijksproble
men, en dan, wie verbaal niet zo begaafd is komt er
helemaal nauwelijks aan te pas, er is geen instituut
waar hij zich kan uitspreken.
Het NVSH-informatiecentrum drijft behalve op
de -—1»-•-- Ji-
getraind worden, en enkele professionele vrijwilli-
- i_-- -
worden gesteld, veel meer zou moeten kunnen wor
den samengewerkt met professionele organisaties.
Als er geen subsidie zou komen betekent dat voor
Verschoor dat men moet stoppen: „zonder getrainde
mensen kun je niet verantwoord werken”.
ren. Al vijf jaar vecht men met
akties, met bezwaarschriften,
met wetenschappelijk onder
zoek en publicaties om de te
genkrachten tegen milieuvij-
andige plannen te mobiliseren.
Op het terrein van de algemene seksuele proble
men is volgens hem ook al bijna geen opvang. Er is
ook geen wetenschappelijke opleiding. „Theoretisch
moet je naar de huisarts, maar in de opleiding van
artsen zit nog altijd geen vak sexuologie. Voor puur
medische zaken kun je ingrepen doen, dat is geen
probleem. Maar neem anorgasme (het niet kunnen
krijgen van een sexueel hoogtepunt), pijn bij het
vrijen, impotentie en frigiditeit (sexuele onmacht
van man, respektievelijk vrouw) daar is helemaal
geen specifieke deskundigheid voor. Als je maar
wat boeken leest kan je sexuoloog achter je naam
zetten”.
Het unieke van het centrum aan de Blauwburgwal
is dat men hier in anonimiteit terecht kan. Ver
schoor: „Ik zou wel willen dat dat stempel van
„ziekzijn” verdween. Dat nare woord „therapie”
waarmee elders wordt gewerkt, ze moeten wel van
wege de regeltjes, de subsidies. Ze zijn poepjaloers
op ons dat hier zonder geld te geven of te vragen kan
werken en dan niet met „spreekuurtjes”, met men
sen die we als „stukloon” door de fondsen betaald
moeten krijgen”.
De therapiegroepen en de werkgroepen van de
NVSH doen in feite hetzelfde, mensen met dezelfde
problematiek bij elkaar zetten. „Maar bij ons bou
wen die groepen hun eigen bestaan op, niet van
bovenaf, maar vanuit hun eigen vragen en behoef
tes. De organisatiegraad is wezenlijk anders. Ze
houden zelf lezingen, verzorgen voorlichting, docu
mentatie, vertalen hun problemen naar de maat-
Boeren krijgen te horen dat
ze hun dieren onmenselijk be
handelen, maar Aktie Stro
halm wijst er op dat zij weer
onmenselijk door de economie
worden behandeld in een bio-
industrie. Trekvogels in Italië
lopen gevaar, kariboes in Alas
ka, walvissen in de oceaan, ko
raal bij toeristenbadplaatsen.
In Skandinavië vallen zuren
met regen uit de wolken en
verlagen drastisch de visstand.
In Australië delven ze urani
um. In Nederland kent elke
nieuwe weg zijn tegenstanders,
en wordt het schitterende be
grip van de „autolobby” van
blijde rijders geboren, terwijl
het fietsende volksdeel zich
verenigt in de ENWB.
De ongerustheid over een mogelijke
sluiting van het NVSH-informatiecen-
trum is al door verschillende mensen ver
woord. Het WD-statenlid mevrouw
Hamm-Tonnaer stelde er vragen over aan
Gedeputeerde Staten, waarin zij het colle
ge verzoekt bij de rijksoverheid aan te
dringen op maatregelen om de sluiting te
voorkomen en om gezien het regionale
belang een financiële bijdrage te overwe
gen. Er is hierop nog geen antwoord gege
ven. Bij de Provinciale Raad voor de
Volksgezondheid kwam een bezorgde
brief binnen van de heren Everaerd (lector
psychologie) en Wibaut (arts).
KW”
1
„Tekenen aan de wand”, is
opgezet door de vijf jaar oude
Vereniging Milieudefensie en
kon vorige week zaterdag op
de viering van dat eerste lus
trum voor het eerst bekeken
worden. Een toevallige samen
joop van omstandigheden wil
dat deze verjaardag ongeveer
samenvalt met de aktie Geef
om de Natuur die vrijdag haar
hoogtepunt op de televisie gaat
beleven. Heel Nederland zal
dan bewogen worden zijn mi
lieuschuld af te kopen Mi
lieudefensie wil wél dat men
haar daar niet mee verwart.
Het gaat haar leden niet om
geld in te zamelen, maar om
bewustwording en mentali
teitsverandering, niet alleen
om bloemetjes en vogeltjes die
gespaard moeten worden,
maar om een welzijnsproble-
matiek die niet los te zien is
van maatschappelijke structu-
.Tekenen aan de wand”
toont Moeder Aarde in rouw
kleed. Wie geïnteresseerd is in
de tentoonstelling, of alleen al
in de Vereniging Milieudefen
sie, die ook een gedegen blad
uitgeeft: het adres is Tweede
Weteringplantsoen 9, Amster
dam, telefoon, 020-221366.
s
I
l
w
Het aantal consumenten-leden viel terug: ze kon
den hun spullen ook wel elders krijgen nu. De
consulatiebureaus werden afgestoten en leefden
verder in de dr. Rutgerstichting. De Vereniging voor
Sexuele Hervorming deed vooral van zich spreken
door het al gememoreerde geldtekort en bestuursru-
zies die tot voor de rechter moesten worden uitge
vochten.
Het doel bereikt, de NVSH zichzelf overleefd?
Men had nog getracht met sexlingerie en vibrators
in te springen op de sexgolf van het einde der jaren
zestig. Verschoor: „Dat credo van vrije sex duurde
ook maar even. Wie het toepaste ontdekte al gauw
dat die vrijheid ook niet alles oploste. Sex moet je
gaan zien als een onderdeel van de relatie met
andere mensen, het heeft verdomd veel te maken
met rolpatronen. Je hoeft niet zo’n gek grote stap te
maken om de duidelijke verhouding met algemene
maatschappelijke normen te zien”.
Een nieuwe markt die de NVSH door de „revolu
tie” in feite zelf had blootgelegd. In Amsterdam zou
men juist dit terrein gaan betreden, andere afdelin
gen zouden volgen. Vraag is nu of de initiatieven uit
de afdelingen, die verder gaan dan alleen ledenver
gaderingen, in de huidige situatie nog kunnen wor-
De eerste aktiegroepen die
verder gingen dan de pure na
tuur ontstonden in de zestiger
jaren. Stanken van chemische
gevaren: Progil komt niet in
Amsterdam, Marbon eist do
den, in de Rijnmond stinkt het.
Men denkt nog dat veel verhol
pen kan worden als de techni
sche onvolkomenheden eerste
maar uit de weg zijn geruimd.
Er wordt nog niet gekeken
naar achterliggende proble
men, naar werkgelegenheid,
grondstofpolitiek, derde we
reld, produktiemethoden. Het
werk is verbrokkeld, inciden
teel, zonder dat diepere oorza
ken worden opgespoord of op
lossingen worden aangedra
gen. Men is enthousiast over
natuurbehoud in het natuur-
jaar 1970, „maar op de televisie
bloeide de quiz met als hoofd
prijs de auto” geeft Theo het
inkonsekwente aan. Het jaar
1972 is het jaar van de Club
van Rome: de wetenschap die
aanvankelijk nog wel in de stu
deerkamer blijft, draagt voort
aan instrumenten aan voor mi-
lieuakties. In de jaren na 1970
vliegen de akties als paddes
toelen uit de grond en meer en
meer komt het besef dat dieper
in de maatschappij gewoeld
moet worden om iets te be
reiken.
gewreven meer verontrust te
zijn over het lot van de „slijmi-
ge spijkerzwam” dan dat van
de „homo sapiens”.
bij transsexuelen, voorlichting geven, emancipatie
bevorderen”. Een justitieel probleem, in zekere zin
als een man vrouw wordt of omgekeerd, maar
vooral is het. zegt Verschoor een probleem van
sociaal isolement.
„Tja, we hebben plastic
moeten gebruiken, maar met
meer leden hadden we mis
schien geld voor glas gehad”.
Theo Richel van de Vereni
ging Milieudefensie over de
„verpakking” van de tentoon
stelling „Tekenen aan de
wand”. Affiches van mi-
lieuakties in binnen- en bui
tenland hangen gevat in door
zichtig plastic tegen al te
grijpgrage kijkersknuisten in
de hal van het wiskundege-
bouw van de universiteit in de
Roeterstraat (tegenover bio
scoop Kr i ter ion) Nog tot en
met 4 december zijn ze daar te
zien, dan gaan ze op reis langs
scholen, instellingen en ak
tiegroepen in het hele land.
Men is zelfs al tot mei volge
boekt.
Het informatiecentrum kwam in het begin van de
jaren ’70 tot stand, met verschillende doeleinden. De
verkoop van voorbehoedsmiddelen, nog altijd, toch
zeker voor de helft om ook erbij te vertellen hoe je ze
moet hanteren. Verder de verkoop van boeken en
ander informatiemateriaal. Men ging mondeling en
telefonisch voorlichting en adviezen gev^n en bood
onderdak aan allerlei groepsactiviteiten die zouden
ontstaan.
Verschoor: „We realiseerden ons nauwelijks wat
een hulpaanvragen we daardoor kregen.De
winkelbezetting moest aangepast worden, met 3
getrainde mensen die konden luisteren en advise
ren, met een administrateur en een psycholoog voor
de supervisie en moeilijke hulpvragen en die ook
verantwoord kon doorverwijzen. Vijf betaalde half-
time-krachten.
De behoefte aan een dergelijk (gratis) centrum
voor leden én niet-leden bleek overstelpend, zó zelfs
dat men in '73 een onderzoek startte om te onderzoe
ken waar precies de leemten in de hulpvraag lagen.
Eind '76 werd dit afgesloten. Verschoor: „Het blijkt
dat er zó weinig ruimte is om mensen door te
verwijzen. We wilden weten waarom het nu speci
fiek ging en het gat in de sociale kaart zoeken”.
De hulpverlening mondde uit in vier pijlers: alge
mene informatie, de geboortenregeling maar dan
ontdaan van het „klinische” van dokters, de algéme-
ne seksuele problemen (exhibitionisme, sadomaso-
schisme, transsexualiteit, travestie e.d.) en de pro
blemen van sexuele aard die weer samenhangen
met relatiemoeilijkheden. Verschoor: „Je hebt men
sen die zeggen: ik ben eenzaam, en dat dan zien als
een karaktereigenschap. Je hebt ook mensen die
zeggen: ik ben eenzaam want ik heb geen vrouw of
man. Het vinden daarvan hoeft helemaal geen op
lossing te zijn, maar die man of vrouw heeft zijn
Voor de tentoonstelling heeft
men een kleine honderd affi
ches en nog een stuk of zestig
dia's van affiches uit vele hon
derden uitgekozen. Het zijn
grote en kleine mijlpalen uit de
milieuhistorie, waarbij hun
makers of hun estetische
schoonheid er minder toe
doen. Ze zijn gekozen om het
belang van hun onderwerp, om
hun zeggingskracht. Sommige
zijn fraai gemaakt, anderen al
leen maar keihard en macaber,
weer andere geestig. Doods
koppen, mismaakte kindertjes,
een zwarte wereld vooral
Duitsland blinkt uit met mi-
lieugruwelen op affiches. Sub
tiliteit en botte bijl hangen
naast elkaar, een onthutsend
prentenboek van ons milieu.
gericht. We vechten voor de
Waddenzee, de bedreigde zee
honden, de Oosterschelde (een
ook bij tegenstanders om zijn
deskundigheid geprezen aktie,
die begon met enkele gerefor
meerde garen- en bandverko-
pers). Schiphol wordt een
„stop” toegeroepen en een
Vijfde Baan Bos komt niet uit
de grond. Spuitbussen, blik,
plastic, wegwerpmaterialen
worden aangevallen. Men de
monstreert tegen kernenergie,
indrukwekkende optochtern
trekken naar Kalkar
i,
Toch is hij ook uiterst sceptisch over die over
heidsgelden als men die zou krijgen. „Ik vraag het
me af, wat zou er gebeuren als je straks de mensen
om geld moet gaan vragen voor de hulp? Val je niet
Over groepsex: „Dat ontstond toen een groep terug in het oude systeem, de dienstverlening die we
mensen die afgeknapt waren op contactadvertenties juist om zeep hadden geholpen? krijg je geen institu-
met elkaar gingen praten en toen is er een serie tionalisering wéér met de kaartenbak, de registra-
werkgroepen ontstaan, die variëren van bijeenkom- tie? De mensen zullen misschien zeggen: zijn er geen
sten waarop het wat vrij en los toegaat tot die met anderen die het over kunnen nemen, andere organi-
echte groepsex. Verschillende groepen, want de saties? Ja, ze zijn er maar geen verenigingen met
mensen willen niet allemaal even ver gaan, en er leden, met vrijwilligers. Het zijn stichtingen die
komen ook weer nieuwe bij”. Een vraag: roept dat mensen in dienst nemen, die met ideeën van bovenaf
geen nieuwe relatiestoomissen op? Verschoor: „Als komen in plaats van werken vanuit de vraag, de
er iets explodeert door zo’n avond, is dat niet meer behoefte. Ik zie geen club die dit soort werk op deze
dan aanleiding geweest, was er al meer aan de hand manier kan overnemen. Trouwens: hoe kun je op
Overigens denk ik dat die groepsex wel een voorbij- die manier ooit nog iets aan de maatschappij veran-
gaand verschijnsel is”. deren”.
schappij. Als je de lijn wilt beschrijven: je haalt
iemand uit zijn isolement, brengt hem bij lotgeno- d
ten, leert hem te leven met wat hij heeft en te moeilijkheden in hun sexuele gerichtheid. Je hebt
accepteren, tot hij in de laatste fase, in ziet dat hij dit ook de onlosmakelijke plicht iets naar de maat-
probleem aan zichzelf heeft toegeschreven maar dat schappij toe te doen in een aantal gevallen. Zoals bv.
het hem ook door de maatschappij is opgedrongen”.
Hij geeft als voorbeeld de travestiet, de man die in
vrouwenkleren wil rondlopen: hij doet niemand
kwaad, toch verbieden politieverordeningen zijn
gedrag al is de praktijk soms soepeler dan de
letter van de wet.
De werkgroepen variëren van open tot besloten, Jjers zoals dr. Verschoor zeit is. Steeds hogere eisen
doorlopen het hele terrein van relatieproblematiek -
tot en met de „algemene” sexuele moeilijkheden.
Niet als therapiegroepen, om „eraf” te komen, maar
uitgaande van: ik wil er met anderen over praten.
Verschoor: „Daarnaast, en ik wil het beslist niet
geheim houden, al kost het m’n subsidie, hebben we
ook avonden die het karakter van ontmoetingen
dragen, soosavonden. Met activiteiten als porno
films en groepsex. Noem het consumptie, noemt het
hulp, daar kun je jaren over bekvechten, maar we
doen het want de vraag is er, en we begeleiden het
professioneel”.
vijf personeelsleden op vele vrijwilligers, die
