Onafhankelijk Toneel met „Cranky Box
Goede trouw
slecht beloond
in de vishcil
ta
Pierewiet en Sneeuwwitje
OVER IJMUIDEN GESPROKEN
R
Opstel voor
KRO-radio
Tivo/i
j!
1
3
Ontdek hoe lekker borstplaat kan zijn.
F
banketbakkerij
j.p.haxenberg
Bont voor
’n cadeau-prijs.
Mb
zakennieuws t
wat vertel je me nou?
H^kwispel-
door
e
l
r:
1
79*
7
r
Bijzonder huis
I
I
I
Zaterdag in het
Witte Tejater
O
-I
-I
-I
'fx-
IJMOND
19 7 7
6
NOVEMBER
-> 4
DONDERDAG
i
h
ALLERHANDE klederdrach
ten en evenveel dialecten waren
jarenlang het kenmerk van dor
pen als IJmuiden en De Heide
(het latere Velseroord), allebei in
de laatste helft van de vorige
eeuw ontstaan op plaatsen waar
tot dan toe alleen wat eenzame
kleine boeren de schrale grond
hadden bewerkt, schapen had
den gehouden en nu en dan
schelpen van het strand hadden
gehaald voor de toevoer van
kalkfabriekjes en de versiering
van buitenplaatsen. Pas de ver
lokking van de veel arbeids
krachten eisende aanleg van het
Noordzeekanaal bracht duizen
den ertoe de armetierige omge
ving in Drente en Brabant en
andere delen van Nederland te
verlaten voor de even armetieri
ge omgeving van het te graven
kanaal waar men in ieder geval
met hard werken brood op de
plank kon krijgen. Velen zochten
na afloop van het werk hun ge
boortegrond weer op, anderen
vestigden zich hier definitief. Zo
ontstond De Heide.
F
I
f.
GO
-
"53
CQ
Echtebontjasjesalstip r~y
voor St. Nicolaas. I I L
Maten 36 t/m 44 v.a.
Meer dan 40 vestigingen door heel Nederland.
Haarlem: Gr. Houtstraat 180;
Winkelcentrum Schalkwijk,
Rivièradreef 26;
Alkmaar: Laat 161.
L
CZ)
LaxLgë Nieowrftraat 439
IJmuiden
lélefcon. 02550-15479
J
(ADVERTENTIE)
NAAM: Ringo
LEEFTIJD: 1 jaar
RAS: Bastaard Mechelaar
SOORT: Manneke
INLICHTINGEN: 02550-15744
I
lezen.
Ik.
(ADVERTENTIE)
12
nichten die over het gehele land waren
verspreid.
Het zal wel op een toevalligheid berus
ten maar opmerkelijk blijft het dat onder
bepaalde omstandigheden de asielhok-
ken zo maar vollopen. Eén van die om
standigheden is de herfst. Als de zomer
voorbij is en de bulderende herfststor
men de winter aankondigen is het voor
een bepaald soort „dierenvrienden” min
der aantrekkelijk om ’s avonds met Fik
kie nog een straatje om te gaan. Fikkie
Mevrouw I.M.G. Kremer-Dijksen in
Amstelveen heeft goede herinneringen
aan het eerder in deze kolommen beschre
ven bijzonder fraaie huis van S.P. Kuijper
in de Kanaalstraat. Het was zeer stijlvol
ingericht. Mevrouw Kuijper en haar enige
dochter, Jeannette, zorgden voor een ge
heel eigen sfeer. Nog lang bleef de grote
koperen pomp in de keuken gehandhaafd.
Jeanette Kuijper vestigde zich na de dood
van haar moeder op Texel. Ze liet bij haar
overlijden in 1937 een fonds na waaruit de
generatiegenoten van de familie Dijksen
jaarlijks een uitkering kregen. Het geld
van het fonds werd onder meer belegd in
een op Texel gebouwde boerderij. Toen
alle generatiegenoten van de Dijksens
waren overleden werd het fonds onder
hun kinderen verdeeld, dertien neven en
Het is eigenlijk nauwelijks merkbaar
dat er vreemd bloed stroomt in de aderen
van deze van origine Belgische hond.
Zijn fraaie zandkleurige winterjas om
hult het stevige karkas van Ringo. Over
de spitse neus en de pientere oren ligt de
waas van een zwart masker. Erg fraai!
wordt dan een beetje een blok aan het
been. Het heet dan dat het gezin gedwon-
we huisgenoot. Zo gaat dat. Een avond
lang hangen voor de kijkkast. Als „het
laatste nieuws” is geweest zich met een
geeuw achterover laten zakken en even
met een schuin oog kijken naar de hon-
denmand waar nog verwachtingsvol en
geduldig wordt afgewacht tot het het
baasje belieft..Als het het baasje dan
niet belieft, dan is er het asiel als uit
komst.
Zo ongeveer moet het gaan in een aan
tal gezinnen. Ringo belandde op die ma
nier in IJmuiden omdat het asiel in Haar
lem vol was.
go stapt stevig door. Laveert af en toe
f'" van links naar rechts. Als KWISPELdoor
de lijn iets inkort is dat snel verholpen.
blik. Maar ook zonder die attenties kijkt
het dier aldoor even over zijn schouder
achterom. Een soort blik van verstand
houding. Zo van: „gezellig hè?”
De President Steijnstraat om
streeks 1914, bij het huis van de
familie Gravemaker. De heer M.
Noordzij die ons deze foto ter be
schikking stelde herkent Jan en
Huib Gravemaker, Brouwer, Ben
nie Gomes, Jan Kuiper, Visman,
Japie Schaap, Gerrit Oldenburg,
Job Wijker, Schippers, G. Boon en
Jan van der Steen; van de familie
Noordzij komen Marinus, Nelis,
Corrie en Maart je op de foto voor.
Evenals de andere stukken uit de serie
heeft het toneelstuk van Judith Herzberg
een eigen Onafhankelijk Toneeljasje ge
kregen. Het stuk is oorspronkelijk ge
schreven voor leerlingen van de toneel
school, onder de titel „Giraf zijn is erger”.
Het Onafhankelijk Toneel heeft het stuk
bewerkt en van een eigen interpretatie
voorzien en de uitkomst daarvan is iets
geworden dat door de groep „uitverkoop-
toneel” wordt genoemd. Het is een opeen
volging van scènes die ogenschijnlijk niets
meer met elkaar overeen komen dan dat ze
in dezelfde ruimte - een steeds anders
ingerichte kamer - worden opgevoerd.
IJMUIDEN. Aan de woensdagmarkt
werd aangevoerd: 24 kisten kabeljauw; 1
kist wijting; 1 kist diversen.
Prijzen in guldens: per 40 kg: kabeljauw
vier 120; kabeljauw vijf 86-82; wijting
drie 100; bot 23.
De besomming was: SCH 256 2.225,-.
gelijke figuren ophielden. „Sneeuwwi
tje” vormd een grote tegenstelling tot zijn
in een andere gemeente wonende broer
P. Visser, een bekwaam timmerman-uit-
voerder, geheelonthouder en vegetariër.
Die broer heeft veel moeite gedaan om
„Sneeuwwitje” weer op het rechte pad te
krijgen door het verstrekken van kleren,
gereedschap e.d. en door hem werk bij
aannemers te bezorgen. Maar tevergeefs.
Het was allemaal van korten duur.
„Sneeuwwitje” zei dat hij niet gebonden
kon zijn. Het hok waar hij bivakkeerde
was gemeubileerd met een zogenoemde
gierbak, voorzien van hooi, als slaap
plaats, een paar kisten en wat keuken
rommel. Het zag er wel schoon uit Hier
en daar was „Sneeuwwitje” bij een of
ander werk soms behulpzaam maar dat
deed hij alleen om borrelgeld te krijgen.
Hij leefde voor de borrel. Toch heb ik
hem nooit laveloos gezien. Zijn eten
schooide hij bij elkaar; zo heeft hij meer
dan eens bij mijn ouders kliekjes wegge
haald. Ik herinner me nog dat er op De
Heide eens vlektyfus was. Daarom moes
ten logementbewoners en zogenoemde
dalvers gereinigd worden; het ging er in
het bijzonder om hen vrij van luizen te
maken. Ook „Sneeuwwitje” kwam voor
het onderzoek in aanmerking maar ge
constateerd werd dat hij geen luizen had.
Zoals ook moet worden vastgesteld dat
hij zich nooit iets onrechtmatig heeft
toegeëigend. Waar dit bekende straatty-
f
i
■Ungen
nd.
(ciëteit
treedt
id” uit
rdt een
[int om
i
ingen
14.500.
p een
orden
>ning-
ieren,
1, nog
ON is
ining-
- wor-
ioefte,
einde-
sen de
’eveer
er, dat
mteis
Mevrouw A. Besse-Moos in Santpoort
bewaart goede herinneringen aan de kin-
deroperettes die vroeger onder leiding
van de bejaarde Piet Post in Tivoli wer
den gegeven zoals Goudmuiltje en De
Sneeuwkoningin. Ook een Bloemencanta-
te had er veel succes. Post was tevens
directeur van de IJmuider Volksstem.
Mevrouw Besse-Moos kwam als veer
tienjarige uit de Zaanstreek naar IJmui-
den-Oost, waar haar vader meesterknecht
werd bij de houthandel Van Heijningen
aan de IJmuiderstraatweg. Het gezin ging
naast Tivoli wonen, een drukbezocht cen
trum waar ook Eufonie uitvoeringen gaf.
(Reacties op deze rubriek: schriftelijk
aan het bureau van dit blad met vermel
ding „IJmuiden wat vertel je me nou?”,
telefonisch 023-378601).
laatste
et drie
ie band
ld wor-
iongo’s
id door
wijl de
ng voor
AANGEZIEN HIJ reeds van jongs af
aan zich aangetrokken voelde tot de
paarden zo vervolgt de heer Harten
berg trad hij in dienst bij de huzaren,
doch het strakke stramien van orde,
tucht en regelmaat botste weer met zijn
zucht naar ongebondenheid. Op zekere
dag ontbrak huzaar Van Noort op het
appèl. Nergens was hij te vinden. Geen
wonder, hij had de benen genomen. Zo
zakte hij door zijn ongedurigheid naar -
lager niveau. Wij hebben hem jaren in
dienst gezien als koetsier bij Kees
Braam, stalhouderij en transportbedrijf
in de Van Sluijsstraat. Zijn hoofdver
blijfplaats was de stal aldaar, zijn slaap
plaats het stro bij de paarden. Zijn stam
café hoe kon hij het zo treffen even
verder om de hoek in de Kanaalstraat:
café Kanaalzicht, waard Piet van Wijk.
Daar is hij tot zijn laatste dagen een
trouwe stamgast gebleven. Zijn leven
sonderhoud was voor hem geen pro
bleem. Brood at hij ten huize van zijn
zuster, zijn warme hap scharrelde hij op
waar hij die aantrof: op een trawler, in
een schaftlokaal aan de zuidzijde van de
Vissershaven of in de kombuis van de
loodsboot. Was het één mis dan was het
andere raak Aldus genoot hij na zijn
werk een onbeperkte vrijheid, waarmee
zijn opgewekt humeur verklaard is.
OP EEN WINTERSE dag - het had
Scenes worden soms herhaald door ande
re spelers, waardoor weer een andere in
terpretatie mogelijk is. De heel eigen aan
pak van het Onafhankelijk Toneel van
heilige (theater-)huisjes geeft aan dat van
voor
zindt,
jfden
er de
n in
mber.
touw-
lische
nmer-
1ON.
knap gevroren begaf hij zich op weg
naar de loodsboot in de hoop daar wat te
eten te krijgen. De schuin aflopende aan
legsteiger was beijzeld en daardoor
spiegelglad. Het gevolg bleef niet uit. Hij
gleed uit, geraakte te water en verdronk.
Wel deed men vanaf de loodsboot nog
pogingen tot redding maar tevergeefs.
De overgang in temperatuur naar het
koude water was te sterk geweest en de
zwemkunst was hij niet meester. Daar
door voltrok het drama zich in luttele
minuten. Aldus vond hij zijn einde in
datgene waar hij altijd doodsbang voor
was geweest: het water. Het water welfde
zich als een wade over het lijk van een
flierefluiter, een levensgenieter, wiens
devies steeds was geweest „schep vreug
de in ’t leven”. „Pierewiet” was niet meer.
IJmuiden was een bekend straattype ar
mer geworden. Tot zover de bijdrage
van de heer W. Hartenberg aan deze
rubriek. Andere lezers haalden herinne
ringen op aan de koetsier Dirk Schuit,
die we eveneens in het artikel „Mannen
van de disselwagen” noemden. Deze was
van Velseroord afkomstig. Toen hij bij
de gebroeders Boon werkte sliep hij in de
stal. Ook hij moest in de evacuatietijd
IJmuiden verlaten. Na de oorlog werd hij
met vele andere IJmuidenaren onderge
bracht in het voormalige Badhuis van
Wijk aan Zee.
WIE WAS „Sneeuwwitje”? Iedereen
kende vroeger de man met de baard, zijn
karakteristieke pijpje met de kop naar
beneden in de mond een goed vakman,
maar liever in armoedige omstandighe
den levend dan zich te binden aan een
baas. Een oud-Velseroorder die hem vele
jaren heeft gekend vertelt: De ware
naam van „Sneeuwwitje” was Jacob Vis
ser. Hij werd geboren omstreeks 1869.
Zijn beroep was timmerman. Hoewel hij
uit een goede familie kwam huisde hij in
een van de hokken die in de Musschen-
buurt stonden, achter de boerderij van
Willem Braam, waar zich meer van der-
markt
DN al
afte te
critiek
m de
herhaald „lig” vlijt hij zich aan de voeten
van zijn begeleider. Zogezegd een hond
zonder merkbare problemen.
gen wordt afstand te doen van een trou-
179.- mode
VELSEN. Komende zaterdag treedt l
in het Witte Tejater het Onafhankelijk
Toneel uit Rotterdam op. Deze groep gaat
dit seizoen vier stukken uit het grote
repertoire van het vorig seizoen herhalen.
„De Favorieten” heette deze serie en in
het Witte Tejater worden dit jaar „Cranky
Box” van Judith Herzberg (komende za
terdag), „De meeuw” van Tjsechow en
„Wachten op Godot” van Becket gespeeld.
i starheid op toneelgebied geen sprake
hoeft te zijn.
Cranky Box wordt gespeeld door Ditha
van der Linden, Truus te Selle, Gerrit
Timmers, Edwin de Vries en Jan Joris
Lamers. De voorstelling begint om half
negen. Kaarten zijn verkrijgbaar aan de
kassa en kunnen tevens worden gereser
veerd bij het Bureau Velser Gemeen
schap, tel. 15743 of 15789.
den huize. Zijn vader liet hem studeren.
Zijn werkschriften bevatten oplossingen
van rekenkundige en wiskundige vraag
stukken. Daardoor werd hij goed onder
legd en lijkt het mij niet onwaarschijnlijk
wat derden mij vertelden, dat hij de
boekhouding voor zijn patroon Braam
verzorgde. Was hij op de studieweg
voortgegaan, hij zou ongetwijfeld een
goede maatschappelijke positie verwor
ven hebben, ware het niet dat zijn on
blusbare vrijheidsdrang dat belette. De
ze eigenschap heeft steeds de domper
gezet op zijn vooruitgang.
1
i
Enige jaren na de opening van het
kanaal kwam een tweede stroom „immi
granten” op gang, aangelokt door het
zich snel ontwikkelende visserijbedrijf
met de daarmee gepaard gaande activi
teiten aan de vaste wal. Zo ontstond het
voortdurend uit zijn broek en kiel groei
ende IJmuiden. Twee plaatsen met een
door haar verscheidenheid karakteris
tieke bevolking, dorpen die vele „typen”
aantrokken zoals de eerder in deze ru
briek genoemde „Pierewiet” en
„Sneeuwwitje” mannen van wie de
bijnaam zo ingeburgerd raakte dat op
den duur haast niemand de ware naam
kende. Twee lezers halen vandaag herin
neringen op, allereerst de oud-IJmuide-
naar W. Hartenberg, nu in Santpoort
wonend.
IN HET ARTIKEL „Mannen van de
disselwagen” heet het: waar kwam
„Pierewiet” vandaan, wat moet hij vroe
ger zijn geweest? Er zou een sluier van
geheimzinnigheid over zijn verleden han
gen. Welnu, door een connectie met een
familielid van hem tijdens mijn jeugdja
ren is het mij mogelijk deze sluier op te
lichten. Voor de burgerlijke stand al
dus lezer Hartenberg heette hij Frits
van Noort. Vanwege zijn Friese afkomst
werd hij thuis niet met Frits doch met
Ritske aangesproken. Hij was van goe-
De lijn wordt langzaam gevierd en Ringo i
houdt keurig het rechte spoor. t
(Van een onzer verslaggeefsters)
BEVERWIJK. Het opstel over de
vredesweek van Jeroen Stil, een leerling
van de Maarten Lutherschool, is door de
KRO-radio uitgekozen voor het zondag-
middagprogramma „Wat krijgen we
nou?”
Jeroen mag zondagmiddag 27 november
zijn opstel in een directe uitzending voor-
Verse roomborstplaat is een trakrie waar
je niet af kan blijven.
Zeker niet alé het volgens onS recept gemaakt is.
Wenemen er verse slagroom voor, water en Suiker.
Met liefde en Zorg maken we daar borstplaat van.
Zo' zacht dat het op uw tong-smélt.
Wij zijn trots op onze roomborstplaat.
Komt uzelf maar eens proeven, waarom.
I
pe na omstreeks 1925 is gebleven is mij
onbekend. Tot zover de herinneringen
van deze oud-Velseroorder.
DE HIERBOVEN genoemde Mus-
schenbuurt doet de gedachten teruggaan
naar de tijd van de kanaalgravers. In het
duinterrein waar IJmuiden zou verrijzen
had Theo Braam een boerderij (hier zou
de De Wetstraat komen) met 18 morgen
en 457 roeden land. Toen zijn zoons voor
zichzelf wilden beginnen bouwden ze bo
erderijen op eenzame plaatsen, zo ver
mogelijk van de behuizingen der kanaal
gravers die nu eenmaal een geheel ander
levenspatroon hadden. Een van de zoons
was Willem die in 1867, op dertigjarige
leeftijd, zijn bedrijf vestigde op een ter
rein waar door de komst van nog wat
andere boeren een woongemeenschapje
ontstond dat de Musschenbuurt werd
genoemd, „op de zoom tussen De Heide
en het bosterrein rondom de begraaf
plaats van de familie Boreel”. Een oude
beschrijving maakt gewag van een „bij
na idyllisch landelijk buurtje”. De boerd
erij van W. Braam werd een sta-in-de-
weg voor het zich snel ontwikkelende
IJmuiden en Velseroord maar Braam
weigerde haar te verkopen omdat hij aan
het land gehecht was. Onteigening was
pas na de dood van de bezitter mogelijk.
Toen Braam in februari 1931 was overle
den duurde het niet lang meer voor de
slopers aan het werk gingen: in mei van
dat jaar werd de boerderij afgebroken.
IJMUIDEN. De Haarlemmer A. Kors
opende woensdagavond op het adres Gre-
velingenstraat 2-4 een loodgieters- en in
stallatiebedrijf. Op dit punt was voor de
zelfde branche al een werkplaats en maga
zijn van de heer W. Jacobs gevestigd. De
nieuwe exploitant was hier bedrijfsleider.
Nieuwe activiteit is de verkoop van keu
kens waarvoor een showroom beschik
baar is.
De eerlijkheid gebied te vermelden dat
alles er op wijst dat het deze hond aan
niets heeft ontbroken. Op „af” gaat hij I
zonder mankeren trouw zitten. Op een
Ringo is ook in zijn gedragingen her-
dershond gebleven. Wat kleiner van stuk J
dan zijn meer populaire Duitse soortge-
noot maar zeker niet begiftigd met min-
der fysieke eigenschappen. Overtuigd J
van zijn eenvoudige maar duidelijke Bel- I
gische adel voelt Ringo er dan ook niets
voor om zich door de ervaringen van de
laatste week erg van de wijs te laten I
brengen. WOP de pup van verleden week
verhuisde naar Wijk aan Zee.
KWISPELdoor schrijft over honden
die in het Kerbertasiel aan de Heeren-
duinweg 8 op een nieuwe eigenaar zit- I
ten te wachten. Behalve op woensdag en
zon- en feestdagen is het asiel dagelijks
geopend van 9 tot 12 en van 3 tot 6 uur. ’s
Zaterdags van 9 tot 1 uur.
-
Al meteen bij het begin van de wande-
ling blijkt dat Ringo een prettige hond is i
die van de gezelligheid houdt. Een waar-
derend woord en een aai over zijn pelsjas I
beantwoordt hij met een vriendelijke
KWISPELdoor deelt die mening. Rin-
I
I
jjmuicfen^B
