Opzij voor de commissaris
OVER IJMUIDEN GESPROKEN
in de vishal
De Nieuwe Slof’
Gaaikema in
Meer reizigers
op luchthaven
NB
■lii
U
- 'X/
*en
f
«1
1®
1
Appie Kim
f5,90 zolang de
voorraad strekt.
MET DE „FAMILIE WILLEKEUR”
Dat Esso station van u heeft iets leuks
voor lange winteravonden: een niet zo makke
lijke legpuzzel van maar liefst 750 stukjes.
Probeer hem maar eens te leggen, het resultaat
mag er zijn: een schitterende foto van de
Esso tijgerkop. Deze puzzel is gemaakt van
een dure kwaliteit. Maar de prijs die u betaalt
kunt u zich niet lager wensen: slechts f 5,90.
Als u bij uw station 't affiche
„Esso doet wat Extra" ziet, neem de
puzzel dan meteen mee:
De Gelria
J
10
IJMOND
30 NOVEMBER
19 7 7
r
9
V
TtT'
TOEN EEN JONGEN van
IJmuiden een splinternieuwe
windbuks had gekregen ging
hij met een vriend naar het
Sluiseiland waar koeien graas
den. Hij schoot op alles wat
binnen zijn bereik was, ook op
het plaatsje dat zichtbaar werd
wanneer een koe haar staart
oplichtte. Een politieman nam
hem mee naar het hoofdbureau
aan het Willemsplein en bracht
verslag uit aan commissaris De
Ridder. Deze liet de jongen in
zijn kamer komen en zei hem
dat hij zijn broek en z’n onder
broek maar eens moest uittrek
ken. Daarna liet hij hem bij een
stoel knielen, het zitvlak flink
omhoog. Waarop hij een agent
vroeg zijn geweer te pakken en
vooral goed te richten. De jon
gen heeft de kogel die nooit
werd afgevuurd duizendmaal
gevoeld. Sindsdien was de koe
een heilig dier voor hem.
99
WOENSDAG
1
1
ws i*
beschikbaar gesteld door de heer J. Schoon te Haarlem op de plaat de derde van links in de achterste rij.)
i
sl
(ADVERTENTIE)
u
Esso doet wat Extra
f
2
SETH GAAIKEMA
llllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
„Naar aanleiding van
het artikel over de Gel-
ria: ik kan me nog herin
neren dat wij als kinde
ren in die tijd zongen
„Wat ziet de hemel rood.
Daar komt een Suez-
boot. Het is de Gelria.
Die komt uit Ameri
ka.” Waar dit liedje van
daan komt weet ik niet.”
(M.P. Kocx, Santpoort).
Reacties op deze ru
briek: schriftelijk aan
het bureau van dit blad,
telefonisch 023-378601).
beljauw vier 228-100; kabeljauw vijf 94-
68; schol één 120-110; schol twee 120-110;
schol drie 100-84; schol vier 94-70; wijting
drie 92-48; schar 76-58; steenbolk 58-48;
kuit 256; bot 35-30; fint 15; lever 38; haai
78.
De besommingen waren: KW 45 f.
47.900,-; KW 124 3.900,-; KW 167 7.000,-; KW
173 5.100,-; KW 206 7.000,-; KW 214 7.000,-;
KW 226 6.500,-; SCH 256 4.900,-; UK 208
9.400,-; WR 244 3.800,-; IJM 18 3.100,-; IJM
18 3.100,-; IJM 25 970,-; IJM 27 4.300,-;
Spanvissers: UK 208 UK 236 12.000,-;
UK 200 UK 234 12.050,-; UK 135 UK
145 8.900,-; UK 48 UK 78 16.000,-; IJM
207 IJM 209 13.600,-; VD 19 VD 73
35.000,-; VD 20 YE 25 11.800,-. Verder
was er één kotter van Goederede en een
vijftal kotters van Texel, deze zes schepen
konden een besomming van 63.000,-
maken.
stalen vuisten weer. En de orde keerde
terug. Natuurlijk is er niet alleen waar
dering maar ook veel kritiek geweest
vanwege de recht-toe, recht-aan manier
waarop De Ridder zijn functie vervul
de, als inspecteur en als commissaris
(sinds 1910). Hij was de man van de
daad. Geen diplomaat. Van de prille
vakbeweging der arbeiders accepteer
de hij bijvoorbeeld niets. Toen stakers
een optocht hielden gaf hij een van de
voorste mannen een vuistslag. Toen het
raadslid Daan Schilling een keer naar
het hoofdbureau ging om de commissa
ris te spreken werd verteld dat deze al
bezoek had. Klacht van Schilling in de
gemeenteraad (1915): „Na veertig minu
ten wachten informeerde ik nog eens
hoe het nou eigenlijk zat. Er werd me
verteld dat de commissaris intussen
was vertrokken. Ik beschouw dit als
een grove belediging voor de arbeiders
die me hier hebben gebracht.”
IN DATZELFDE JAAR 1915 behan
delde de raad een voorstel voor een
reorganisatie van de politie volgens het
ontwerp van De Ridder. Het altijd kriti
sche raadslid Frans Netscher zei niets
ten nadele van De Ridder te kunnen
opmerken („hij roeit ijverig met de
riemen die hij heeft”) maar hij twijfel
de toch aan de opzet: „Bereikt op ande
re plaatsen de commissaris eerst op
betrekkelijk latere leeftijd dit ambt,
hier is deze ambtenaar, aanvankelijk
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllUllllllllllllflflIllllllllIlIUllllllllUiniiillinUlltlllIllllllIIIIIHHHUHU
(Van onze streekredactie)
SCHIPHOL. In de eerste negen maan
den van dit jaar zijn op de luchthaven
Schiphol 730.000 passagiers (lijndiensten
en charters) afgehandeld. Dat is acht per
cent meer dan in de eerste negen maanden
van vorig jaar.
IJMUIDEN. Aan de dinsdagmarkt werd
aangevoerd: 1365 kg tong; 12 kisten tarbot
en griet; 2202 kisten kabeljauw; 255 kisten
wijting; 472 kisten schol; 233 kisten schar;
35 kisten diversen.
politie niet zo vlug was opgetreden was
de brand geheel anders verlopen”. Tu-
senius: „Ik uit geen kritiek op de politie
maar op de hoogste politieleiding die
het niet eens is met de reorganisatie
van de brandweer en daarom toch zelf
weer ingrijpt.” Zoals ook hieruit blijkt,
De Ridder was een man van de daad,
geen diplomaat.
OP 1 MEI 1936 nam De Ridder af
scheid. Al zijn mannen kwamen naar
het Willemsplein om hem gedag te zeg
gen, een goed korps dat een uitstekende
naam had verworven. De Ridder hield
niet van loftuigingen voor zijn werk.
Maar elke handdruk deed hem goed, de
man die de beste jaren van zijn leven
had gegeven aan een plaats die hoe
lastig ze ook kon zijn z’n hart had
gestolen - de enige diefstal die hij ooit
ongestraft liet.
men toch steeds een nieuwe show te zien
krijgt. De voorstelling begint om kwart
over acht. Kaarten zijn nog verkrijgbaar
in „De Nieuwe Slof” (’s morgens van 10
tot 12 uur; bij de reisbureaus Lissone
Lindeman, C.H. Moensstraat in Bever
wijk en „Orion” in Heemskerk; bij de
firma Nijmen aan de Voorstraat 44 in
Wijk aan Zee en bij de VVV-bureaus in
Cas^rieum en IJmuiden.
BEVERWIJK. Hoewel op basis van
abonnement al veel plaatsen bezet zijn, is
er voor de show „Familie Willekeur” van
Seth Gaaikema nog een beperkt aantal
kaarten verkrijgbaar. Gaaikema komt
dinsdagavond 6 december naar „De
Nieuwe Slof”.
Hoewel Seth al een jaar lang de theaters
langs reist met zijn show worden de actu
ele elementen steeds aangepast, zodat
p
„Mijn familie woont
op de Veluwe waar ik
ook zelf ben geboren.
Onlangs vierden we
daar het veertigjarig hu
welijksfeest van mijn
zwager. Na afloop van
de bruiloft ging ik voor
ik naar huis ging naar
het bruidspaar, ik stak
op de secretarie gekomen, spoedig
commissaris geworden.” De burge
meester steunde De Ridders plannen.
Waarop Netscher bitste: „Wij moeten
blijkbaar zeilen op het kompas van
twee stuurlui die de grote zee nog niet
hebben bevaren.” Toch kwamen de re
organisatieplannen van De Ridder er in
1917 definitief door. In de praktijk
bleek al gauw dat ze uitstekend waren.
Gezag botste nogal eens met gezag: het
was in de jaren dertig dat De Ridder
het aan de stok had moet de geduchte
wethouder Tusenius. De brandweer
was gereorganiseerd, de politie behoef
de niet meer met het primitieve spuitje
uit te rukken dat aan het Willemsplein
was ondergebrachf. De Ridder gaf toch
een keer opdracht eind 1931. Tusenius
in de raad: „De politie is daar niet goed
opgetreden.” Raadslid Maas: „Als de
HET WAS EEN teken aan de wand
toen de enige politieagent die IJmuiden
rijk was de moed opgaf om er ooit enige
orde te krijgen en daarom maar kaste
lein werd. Het kleine IJmuiden was een
plaats waar hard en lang werd gewerkt
en in de vrije uren uitbundig werd
geleefd, door sommige inwoners maar
vooral door buitenlandse vissers. En-
gelsen, Duitsers, Denen en Noren zoch
ten na het primitieve leven op zee ver
tier aan de wal. Als de wijn of liever
jenever in de man was gingen ze nogal
eens op de vuist. Dat werd zelfs voor de
ruwste bink niet mooi meer wanneer er
messen aan te pas kwamen en dat
gebeurde menigmaal. Het gemeentebe
stuur besloot, de beperkte middelen ten
spijt, tegen de wanorde op te treden.
Dat had burgemeester Enschedé al in
1878 in het tweejarige IJmuiden ge
probeerd toen deze aristocraat van het
Even naar Esso en
rijdt weg met een tijger
in750stukjes!
De mannen van het Fort van IJmuiden in de tijd van de zoals op het houten deksel is aangegeven „mobilesatie 1914”. De
foto passeerde blijkens een stempel op de achterkant de „Censuur” die was ondergebracht in het kamp De Vlijt op Texel. (Foto
geringste omweg. Wie hem voor de voe
ten liep had maar opzij te gaan. Er
moest op de kortst mogelijke termijn
orde komen in IJmuiden. Dat beteken
de voor hem een zéér korte termijn. De
Ridder kwam in z’n eentje naar avond
lijk IJmuiden, deed zijn ronde langs
alle cafés, liep naar binnen waar hij
herrie vermoedde en greep iedere vech
tersbaas in zijn kraag. Twee buiten
landse vissers stonden met messen
tegenovèr elkaar. Hij pakte de messen
af, nam daarna beide mannen tegelijk
in een onwrikbaar houvast en depo
neerde de vechtersbazen vervolgens
achter elkaar op de straatkeien. In een
mum van tijd had heel IJmuiden res
pect voor zijn moed, zijn lichaams
kracht en ook voor de serie krachtter
men waarover hij beschikte; hij was
geen man van veel woorden maar Wat
hij zei was duidelijk.
DE KERMIS op het Willemsplein
bleef vooralsnog het zorgenkind van de
politiechef. Het was er overdag en ’s
avonds erg gezellig maar direct na het
sluitingsuur werd er stevig geknokt en
De Ridder had te weinig manschappen
om afdoende op te treden. Dat zat hem
al een hele tijd dwars toen hij een van
zijn vele originele invallen kreeg. Op
een kermisavond wandelend over het
plein terwijl de draaimolen nog volop
vermaak gaf en Japie de koekman met
graagte zijn vele klanten bediende
klampte De Ridder iedere soldaat van
het Fort aan die voor de kermis vrijaf
had gekregen. „Kom om een uur of elf
even op het bureau een borreltje drin
ken”, nodigde hij de zeer verbaasde
soldaten uit. Ze kwamen graag want
hun soldij was gering. Het werd een
zeer geanimeerd borreluurtje tot De
Ridder zei: „Mannen, de politie moet
even aan het werk want de kermis loopt
af. Weet je wat, jullie zijn hier nou toch,
loop even mee.” En zo gebeurde het dat
twintig soldaten met de politie, De Rid-
der in het midden, naast elkaar lopend
over het Willemsplein en door de om
ringende straten gingen, iedereen voor
zich uit dirigerend, in het bijzonder de
binnen- en buitenlandse vechtersbazen
die met machteloze handen ijlings een
kroeg opzochten; er was geen aardig
heid meer aan.
DE RIDDER was een uitstekend
schutter; hij nam graag deel aan
schietwedstrijden. Bij zijn werk wilde
hij nooit een wapen gebruiken, zelfs
niet in de ergste situaties. Eenmaal
moest hij toch zijn revolver trekken en
(in de lucht) schieten toen er een veld
slag was in de hoek Prins Hendrik
straat.
Amstelstraat-Kanaalstraat met zijn
zestien cafés. De politie had de sabel
getrokken maar kon tegen de over
macht niet op. Oudere IJmuidenaren
weten nog precies te vertellen waar De
Ridder het schot loste, zoiets bijzonders
was het: voor de bakkerij van Dirk
Bais. Daarna gebruikte De Ridder zijn
Santpoortse Vlugt-Hoven het eerste po
litiebureau op het nog primitieve Wil
lemsplein opende. Hij waarschuwde de
bevolking die van heinde en verre af
komstig was en in de nieuwe plaats nog
weinig of geen houvast had gevonden
dat ook zij zich aan de regels van recht
en wet had te houden. Enschedé was
een roepende in de toenmalige zand
woestijn van IJmuiden. Zoals hij ook
bij de regering geen gehoor had gevon
den toen hij in hetzelfde jaar om finan
ciële bijstand voor de aanstelling van
een commissaris van politie in de ge
meente Velsen had gevraagd; wel te
begrijpen wat Den Haag betreft omdat
het hele korps van de gemeente Velsen
in die tijd uit drie man bestond.
IN HET JAAR 1903 kreeg de gemeen
te dan wel niet de al zo l^ng tevoren
bepleite commissaris maar in ieder ge
val voor het eerst een politiechef. Als
„buitengewoon ambtenaar ter secreta
rie” werd iemand aangesteld aan wie
„de function van inspecteur der ge
meentepolitie en van waterschout”
werden opgedragen. De man had als
klerk gewerkt bij de gemeentepolitie
van Breda en Den Haag. Zijn naam: D.
de Ridder. Zijn (jaar-) salaris: ƒ550.
Wie had gedacht dat deze ambtenaar
een stapel papier en een reeks potloden
op zijn schrijftafel zou leggen en in de
rust van het lommerrijke dorp Velsen,
zetel van het gezag, zijn plannen zou
gaan uitwerken vergiste zich. De Rid
der had meteen al duidelijke ideeën
voor de organisatie van een goed poli
tiekorps. Maar voor hij dit kon gaan
opbouwen moest hij schoon schip ma
ken op straat. Daar zou hij iedere
dag vele uren zijn te vinden. Toen zijn
benoeming bekend was geworden werd
in sommige cafés gezegd dat die me
neer van het raadhuis maar niet in z’n
nette pak naar het IJmuiden-bij-avond
moest komen, aannemend dat hij plan
nen in die richting had. Trouwens, wie
wilde hij eigenlijk meebrengen? Die
stemmen zouden al gauw verstommen.
ZIJN MANIER VAN lopen bleek di
rect typerend voor de gedachtenwereld
van De Ridder. Omdat hij een duidelijk
doel voor ogen had vermeed hij zelfs de
mijn duim op en zei:
„Het was Appie Kim.”
Dit betekent in die
streek doodgewoon:
„Het was dik voorme-
kaar.” (A. SMIT,
Haarlem).
Ijmulden^
wat vertel je me nou?
1
k Prijzen in guldens. Per 1 kg.: tarbot
24.65; grote tong 16,50-16,49; grootmiddel
W tong 18.00-17,99; kleinmiddel tong 15,26
15,11; tong één 12,79-12,56; tong twee 10,55-
m 1015. Per 40 kg.: tarbot 543-286; griet 390-
■1206; kabeljauw één 162-138; kabeljauw
twee 204-120; kabeljauw drie 166-122; ka-
f
4
X
