EB Katholieke kerk voelt zich opzij gezet 1 Nederlander bij onderzoek naar optreden politie in Ulster o MOPPERKONT BERUFSVERBOT VOOR JURISTE EEN VROUW? KUS Indiase diplomaat in VS neergestoken i I w! 3 BINNEN- EN BUITENLAND door Nico Scheepmaker J - I 'W l B- - f I »ers miljoen gulden beschikbaar ge steld. Minister Van der Stoel van Buitenlandse Zaken heeft dit gis- sprek met zijn Senegalese collega Diouf. De bewindsman is in het kader van het staatsbezoek van l Juliana en prins Bern- hard vier dagen te gast in Senegal. bisschoppenconferentie aan de gang was. De kerkelijke leiders waren bij elkaar gekomen om zich te bezinnen over de nieuwe politieke situatie in Spanje. geval (Van onze redactie buitenland) JOHANNESBURG. Voor de achtste keer na het einde van de Tweede Wereldoorlog gaat van daag blank Zuid-Afrika naar de stembus. Van de meer dan vier miljoen blanke inwoners hebben 2.209.223 kiezers de keuze uit 589 kandidaten voor de Volks raad en 179 provinciale zetels. Tot op de laatste minuut voor het slui ten van de verkiezingscampagne hadden propagandisten en profe ten nog eens volop de kans hun mening ten beste te geven. Poli tieke analisten voorspellen niet al leen een geweldige overwinning van de regerende Nationale Par tij, maar ook de laagste opkomst van kiezers. Gunstig ifl uené slot? FBI Lakoniek veken val 2 voor wordt een bedrag van 1,7 'ontaai teren toegezegd tijdens het ge- ;wagen (Van onze redacteur in Spanje, Peter Hattink) MADRID. De katholieke kerk in Spanjp is woedend op de parlementaire grondwetscom missie omdat deze in de eerste versie van de nieuwe democratische Grondwet heeft gesteld dat Spanje géén confessionele staat is. Deze eerste versie van de wettekst lekte vorige week uit op het moment dat in Madrid de 27e jenoot daarom prettig zijn geweest, dat tplan nten vaI 1 koninSin 1 ondin- (Van onze speciale verslaggever, Gijs Wanders) DAKAR. Nederland zal het Westafrikaanse Senegal helpen in de strijd tegen de kusterosie. Hier- ’**>31 Been 2 Blank Zuid-Afrika naar stembus trijfël VORSTE Nederland geeft Senegal financiële steun s 5 Spaanse bisschoppen boos over (Van onze redacteur in West-Duitsland, Hans Amesz) En wie van de Nederlanders krijgt hem over zes jaar? Normaal gesproken moet het tussen Gerard Reve, Harry Mulisch en Jan Wolkers gaan, maar het is ook niet ondenkbaar dat M. Vasalis, na een kwart eeuw zwijgen, opeens met de honderden ^nieuwe gedichten te voorschijn komt die volgens Geert van Oorschot (die af en toe iets mag lezen) van hoge kwaliteit zijn. Wie zou dan nog kunnen voorkomen dat in 1983 eindelijk eens een vrouw de Grote Prijs der Nederlandse letteren toegewezen krijgt? In zijn column in Het Parool, waarin W. F. Hermans de aard en samenstelling van het omslag onthulde, schreef hij ook dat de lezers van de Volkskrant, die nieuws dat personen betreft die met de rode redactie van inzicht verschillen niet te lezen krij gen, tot op de huidige dag niet beter weten dan dat de Grote Prijs der Nederlandse letteren niet is uitgereikt. Daaruit blijkt weer eens hoe slecht de Volks krantlezers lezen, want informatie bij de redactie leer de me dat er op zaterdag 5 november wel degelijk, maar vrij kort, over is bericht op pagina 9. U heb inmiddels al begrepen dat de Grote Prijs der Nederlandse letteren elke drie jaar wordt uitgereikt, en dan om en om aan een Nederlander en een Vlaming. Van de vier Nederlanders die de Grote Prijs tot nu toe gekregen hebben, zijn er drie overleden: J. C. Bloem, Simon Vest dijk (die hem postuum kreeg) en A. Roland Holst. Willem Frederik Hermans leeft nog volop, op het moment dat ik dit schrijf. Van de vier Vlamingen die deze hoogste literaire prijs in het Nederlandse taalge bied (18.000 gulden, de Nobelprijs voor Literatuur is ruim 21 maal hoger, namelijk 385.000 gulden) kregen, zijn Stijn Streu- vels en Herman Teirlinck overleden, maar leven Gerard Walschap en Marnix Gipsen nog. De grote vraag is natuurlijk wie de prijs over drie jaar zal krijgen? Het ligt voor de hand dat Louis Paul Boon de gelukkige zal zijn. Hij is tenslotte al jarenlang onze geza menlijke Nobelprijskandidaat en moet dus 21 maal zoveel geschikter worden ge acht voor de Grote Prijs der Nederlandse letteren. Hugo Claus heeft er natuurlijk ook alle kwaliteiten voor, maar als het hem een beetje meezit haalt hij 1986 nog om de prijs als 57-jarige in ontvangst te nemen. aan idag- jlant- actie neen- ;en in weg- r zes rente groep elopen op een /racht- Het erosieproject is door de Senegalese In het onder houd, dat beide ministers met elkaar had- den, is ook nog gesproken over een zoge naamd herbebossingsproject in het noor- den van Senegal. Nederland zal dit in overweging nemen. Beide ministers heb- onder palmen en reusachtige baobabs (op stronken boerenkool lijkende apenbrood- oomen) konden amper voor verkoeling laamste maand om in dit land te ver toeven. Het moet voor de koningin en haar echt- let programma van gisteren niet al te overbeladen was. ’s Morgens werd het nuseum voor Westafrikaanse kunst in de' loofdstad Dakar bezocht. Had de Senega lese president Senghor het Nederlandse staatshoofd al eerder gekarakteriseerd als sen symbool van een cultureel ontwikkeld folk, tijdens een rondleiding tussen fraai houtsnijwerk en angstaanjagende mas kers vroeg de koningin hem bijna de oren van het hoofd. Na de lunch op het presidentiële paleis vertrok het gezelschap naar een nieuwe woonwijk even buiten Dakar. Een pronk- Volgens de kardinaal van Madrid, Enrique de Taran- con, bestaat het gevaar dat, als Spanje zijn confessionele basis verlaat, het land kan uitgroeien tot een anti-confessi- onele of oorlogszuchtige staat. De geestelijke leider heeft anticlericale houding van de Spanjaarden uit de democra tische republiek van 1931 tot 1936 nog vers in het geheu gen. Maar de tijd van het autoritaire nationaal-katholicis- me in Spanje is voorbij. De Spaanse kerk heeft nu geen vertegenwoordigers meer in het parlement en de moderne Spanjaard wil een scheiding tussen kerk en staat. Volgens de officiële nota van de bisschoppenconferen tie mag de Spaanse staat niet doen wat een instituut wel mag doen. Zonder het in duidelijke bewoordingen te gieten, verwijst de Spaanse kerk hier onmiskenbaar naar wat zij noemt: „Excommunicatie”, een term die gelijk staat met „uitsluiten” ofwel „eruit gooien”. Algemeen wordt aangenomen dat Vor- sters Nationale Partij het record van 1966 De kerk voelt zich door deze versie van de nieuwe democratische Grondwet duidelijk opzij gezet; dit in tegenstelling tot de voorgaande negen Grondwetten, die nieuwe democratische grondwet i progressieve krachten staat dan iedereen denkt”, aldus Martin Descaizo, die zelf gelovig is. verkondigen expliciet in de Grondwet genoemd worden Dat Spanje in de nieuwe Grondwet als confessionele staat moet worden vermeld, baseert de Spaanse kerk louter en alleen op historische redenen Voor een 5000 koppig gehoor waar schuwde minister-president Vorster nog eens voor het dreigende „rode gevaar” en zei dat Zuid-Afrika bereid was om te vech ten indien het geen andere keuze zou hebben niet alleen voor zichzelf, maar ook voor het overleven van de Westelijke beschaving in dit gedeelte van Afrika. Daarna veroordeelde hij voor de zoveelste keer de pogingen van „zekere elementen”, die proberen de bevolking in dit land te splitsen. „Het is niet de taal die een man tot een goed Zuidafrikaan maakt”, zei hij spe ciaal tot de Engelstaligen. Op een andere massavergadering sprak Helen Suzman van de progressieven. Zij beklemtoonde nog eens de noodzakelijk heid van een sterke oppositie en vroeg de kiezers de daden van de Nationale Partij voor zichzelf te laten spreken. Zij gaf een opsomming van de rassen-, passen- en immoraliteitswetten, de minderwaardige opvoeding voor zwarten, de huisvesting en de arrestatiegolf in dit land, om aan te tonen dat de Progressieve Partij de enige partij is die dit alles wil veranderen. De precieze reden waarom het hof heeft besloten Charlotte Niess een „Berufsverbot” te geven is nog niet bekend gemaakt, maar men mag er van uitgaan dat het feit dat mevrouw Niess lid is van de Vereniging Demo- cratiesche Juristen (VDJ) de doorslag heeft gegeven. De regering van de deelstaat Beieren vindt namelijk dat de Vereniging Democratische Juris ten een door communisten beheerste organistie is. Daarom is er, aldus de deelstaatregering, alle reden om aan de „grondwettelijke trouw” van Char lotte Niess te twijfelen. Het oordeel tegen de sociaal-demo- crate Niess heeft veel verontwaardi ging en opwinding teweeg gebracht. Al ruim een jaar geleden hadden de regeringspartijen SPD en FDP en de Bondsregering geëist dat Beieren Charlotte Niess als rechter met proef tijd aan zou stellen. De administra tieve rechtbank in München had Beie ren hiertoe in 1976 verplicht. Maar het ministerie van Justitie in München weigerde hieraan te voldoen en ging in hoger beroep met als resultaat dat zij in tweede instantie gelijk heeft gekregen. Intussen is Charlotte Niess in dienst van het ministerie van Land bouw' in de deelstaat Noordrijnland- Westfalen. Zij wil echter geen afstand doen van haar mogelijkè aanstelling in Beieren. De ironie wil dat de enige bedreiging voor de Nationale Partij van de rechter vleugel en van de Herstigte Nationale Par tij komt, die in de verkiezingsstrijd geen schijn van kans heeft. Vorsters droom is dan ook niet alleen de mogelijkheid om de oppositie te kunnen verpletteren, maar ook om de conservatieve basis van het Afrikanerdom onder controle te krijgen. Als hem dit lukt, zo menen optimisten, zal hij zeker bereid zijn om de in dit land noodzakelijke veranderingen aan de gang te brengen. De verkiezingen van 30 novem ber en meer nog de dagen daarna zullen aantonen of deze profeten gelijk’ hebben. >r Wim luis in Een andere deskundige in deze materie meent dat het zonder meer gunstig is dat de katholieke kerk zich in de Grondwet genoemd wil zien binnen het kader van de volledigp godsdienstvrijheid. Hij vindt de formuleringen gelukkig gekozen en maakt een vergelijking met de Grondwet van Cadiz uit 1812, waarin staat dat de gods dienst in Spanje voor eeuwig de katholieke religie zal zijn. Op de vraag waarom 9 van de 59 bisschoppen tegen de inhoud van de „herdersbrief” gestemd hebben antwoordt hij lachend dat sinds het tweede Vaticaanse concilie in de jaren zestig de kerk democratisch is. De meeste Spaanse politici zijn verrast door deze reacti onaire houding van de Spaanse kerk op een zuiver poli tiek document. Zij zien het niet alleen als een inmenging van de kerk in de politiek, maar ook als een misbruik maken van de gegevens uit het verleden. In het democrati seringsproces heeft de Spaanse kerk zich volkomen afzij dig van de politieke ontwikkelingen gehouden. De meeste politieke partijen hadden in hun programma de scheiding van kerk en staat opgenomen en de kerk heeft zich bij de algemene verkiezingen van 15 juni van dit jaar bewust van een beïnvloeding van de gelovigen onthouden. Over het algemeen is men erover verbolgen dat de katholieke kerk zich met naam in de Grondwet wil zien genoemd. Hoewel de meerderheid van het Spaanse volk inderdaad katholiek is van extreem-rechts tot en met maoïstisch-links is men van mening dat de kerk met deze eis een aanslag pleegt op minderheden. Volgens deze groep is de Grondwet geen filosofisch document, maar het hoogste instrument, waarmee men de samenleving van de Spaanse burger, van welke politieke of religieuze richting ze ook zijn, moet regelen. Men is het unaniem met elkaar eens dat verhoudingen tussen kerk en staat niet in de Grondwet geregeld moeten worden, maar in een wet van een lagere orde. Gerard Reve zou dan tot 1989 moeten wachten, maar of hij de 66 jaar ooit zal halen? Gelukkig heeft hij al jaren geleden de P.C. Hooftprijs in de wacht gesleept en daarmee eeuwige roem verworven. Niet zozeer vanwege die prijs, maar vanwege de kus die hij bij de uitreiking onze vrou welijke minister van CRM, dr. Marga Klompé, toediende. Dat was me wat! Iedereen spreekt er nog over! Maar Harry Prick van het Letterkundig Museum ver telde me dat de faam van die kus hem altijd verbaasd heeft. Want twee jaar eer der, toen Anton van Duinkerken de P.C. Hooftprijs kreeg, heeft Van Duinkerken minister Marga Klompé ook met een kus bedankt! En heus niet in het geniep, er bestaan statiefoto’s van om het te bewij zen. Maar niemand heeft daar ooit iets opmerkelijks in gezien, niemand wéét het ook, alleen die kus van Reve heeft landelij ke faam verworven. Het zal wel iets met diens homoseksualiteit te maken hebben, de kus van de homo op de onbezoedelde vrouwelijke ministerswang zal als een soort „judaskus” zijn beschouwd en daar om zoveel „impact” hebben gehad. Wat jammer dat Willem Frederik Hermans, toen koning Boudewijn hem de prijs uit reikte, de kans niet heeft gegrepen om Reve’s kus voorgoed naar de achtergrond te dringen! al van tig en t 1978 Veten- igsbe- werd i voor aap in ;t-Den snkele t com- rg. ksche- lieuwe aan te slot te p slot, romen r zich, jen te- 5 of rbaal. et weer Minister bekend ison uit van de reidsre- Gisteren heb ik u verteld over wat je de „uitgestelde zegepraal” van onze Nationa le Mopperkont, Willem Frederik Hermans, zou kunnen noemen. Hij had de Grote Prijs der Nederlandse Letteren in Brussel in een plastic omslag gekregen (althans de oorkonde), en had voetstoots aangenomen dat dit een Nederlands bezuinigingsinitia- tief was geweest. Want hij is nu eenmaal idolaat van Belgen en heeft de pik op Nederlanders. Naspeuringen mijnerzijds leerden dat het plastic omslag wel degelijk van Belgische oorsprong was, maar dat de oorkonde die de Belgische schrjver Mar- mx Gijsen drie jaar eerder uit handen van koningin Juliana had ontvangen, zelfs niet in plastic, maar in karton was verpakt! Pot voor Mopperkont! BONN. Het administratieve ge rechtshof van Beieren heeft besloten dat de deelstaat Beieren niet ver plicht is om de tot de SPD behorende Charlotte Niess als rechter „op proef” aan te stellen. Daardoor is een beslissing van een lagere rechtbank in München teniet gedaan en wees het gerechtshof de klacht van Char lotte Niess tegen het ministerie van Justitie af. Felipe Gonzalez, secretaris-generaal van de socialisti sche arbeiderspartij, reageerde op de inhoud van de nota van de bisschoppenconferentie met de laconieke opmer king: „Wij socialisten willen niet deelnemen aan de syno de, daatom willen wij ook niet dat de bisschoppen zich bezighouden met de samenstelling van een grondwet”. Zijn partijgenoot en lid van de parlementaire grondwets commissie, Gregorio Peces Barba, drukte het wat kern achtiger uit: „Kardinaal Tarancon vecht tegen molens, hetgeen niet wil zeggen dat ik hem net zoals Don Quijote voor gek verklaar”. Een aanzienlijk aantal katholieken, allen lid van de christelijke volkscommune te Madrid, hebben een open brief aan kardinaal Tarancon gestuurd waarin zij hun ongenoegen kenbaar maken over de ouderwetse houding van de kerkelijke leider. In dit schrijven wijzen de gelovi gen op het zwakke argument van de kardinaal als hij zich baseert op „historische redenen” en de „katholieke meer derheid van de Spaanse burgers”. José Lufs Martin Descaizo, expert op het gebied van canoniek (kerkelijk) recht, ziet de reactie van de bisschop pen op de eerste versie van de nieuwe democratische Grondwet als positief, maar hij betreurt de stijl waarin de verklaringen gesteld zijn. Volgens hem accepteren de geestelijke leiders wel degelijk een scheiding tussen kerk en staat. „Het document is geschreven in een kerkelijke taal die aanleiding geeft tot allerlei misverstanden, waar door sommigen dit kunnen interpreteren als het verdedi gen van de oude privileges, die de kerk tot voor kort had. Ik geloof dat de kerk als instituut veel dichter bij de angend lagblad aan de en gele- jg door e Rode stukje van de Senegalese overheid, want voelen ‘kstra lorgen. En dan is november nog de aange- ndeling ing van gespro- jmerlid jaar de ten om jrzitter- gevolgd lerling- ■songe- tomen. lan het sario en het Midden-Oosten. Hoe warm het in een land als Senegal kan zijn, heeft het koninklijk paar inmid- iels kunnen ervaren. Na de bewolkte eer- tnkara ite dag brak gisteren de tropische zon pas Koningin Juliana wordt tijdens een be zoek aan een bouwproject voor woonhui zen door zeer enthousiaste Senegalese jongeren „belaagd". seld over over Zuid-Afrika (Senegal stemt I in met de Nederlandse houding), het Poli- i inge- r con- Neder- in dat e jaar landse .e jaar ntillen WASHINGTON (UPI). De Indiase di plomaat Silla Koteswar is in Washington, vlakbij zijn ambassade, door een onbeken de dader neergestoken en levensgevaarlijk gewond. Koteswar, zo deelde de politie gisteren mee, werd op de parkeerplaats achter het amljassadecomplex aangeval len door een man die in elke hand een mes had. De dader stak met beide wapens toe en Koteswar wankelde, de messen nog in zijn lichaam, hevig bloedend de ambassa de binnen waar hij in elkaar zakte. Hij werd overgebracht naar een ziekenhuis waar men gisteren nog voor zijn leven vreesde. De politie heeft nog geen spoor van de dader en kan niets zinnigs zeggen over diens motief. Op de ambassade vermoedt men echter dat Koteswar het slachtoffer is geworden van een fanatieke yoga-sekte. De oprichter van deze „Ananda Marga yoga beweging”, P. R. Sarka, zit in India een gevangenis straf uit wegens moord. De ambassade was onlangs door een met deze Sarka geaffilieerde groep met geweld bedreigd. Dezelfde groep is eerder in verband ge bracht met aanslagen op Indiase vertegen woordigers in Londen en Australië. BELFAST (Reuter,ANP). Een groep van drie man, onder wie de Nederlandse jurist Douwe Korff, is gisteren in op dracht van Amnesty International, de in ternationale organisatie die zich het lot van de politieke gevangenen op de wereld aantrekt, begonnen met het onderzoek naar de beschuldigingen die aan het adres van de Britse politie zijn geuit in verband met hun optreden tegen gevangenen in Noord-Ierland. De politie is herhaaldelijk „wreed en onmenselijk optreden" ver weten. De groep staat onder leiding van John Humphries uit Londen. De twee andere leden zijn de Deen Jorgen Kelstrup en Korff, Mr. Korff, die in Florence woont en daar verbonden is aan de universiteit van de Europese Gemeenschap, is gespeciali seerd in de Ierse kwestie en de noodwetge vingen in Europa. Het drietal zal tien dagen in Noord- Ierland blijven en daar contact opnemen met groepen die strijden voor gelijke bur gerrechten en de plaatselijke bevolking. zal breken, toen de regering-Verwoerd 126 zetels in het parlement veroverde. Sommige waarnemers voorspellen dat de Nationale Partij er thans zeker wel 18 zetels (zij heeft er 123) bij zal krijgen. Ook meent men dat een miljoen kiezers om welke reden dan ook niet naar de stem bus zullen gaan en dat het opkomstpercen tage tussen 55 en 60 percent zal liggen. Maar dat zijn uiteraard ajleen maar gissin gen. De laatste opiniepeilingen voorspel len dat de Nationale Partij 64,6, de Pro gressieve Federale Partij 7,0 en de Herstig te Nationale Partij 1,3 percent van de stemmen zullen veroveren. Of de Nationalen inderdaad een derge lijke overwinning zullen behalen, ligt voor een belangrijk gedeelte aan de Engelse bevolkingsgroep. Onderzoeken wijzen uit dat zeker 34,6 percent van de Engelstalige blanken voor Vorster zullen stemmen. De verkiezingscampagne, die maandagavond met twee massavergaderingen in Johan nesburg haar hoogtepunt en haar einde bereikte, was dan ook in belangrijke mate een strijd om de Engelse stemmen. hier zal de arme man die nu in de periferie van de stad hokt, een keurig net huisje kunnen vinden. Hij zal hiervoor uiteraard moeten betalen. Maar legde de minister ivan openbare werken de Nederlandse gas- I ten uit, „de grond en de bouwkosten zullen laag zijn en er zullen gunstige leningen op lange termijn kunnen worden afgesloten. Maar het project heeft nog een tweede ppzet. Het moet de in en rond Dakar opeen Spanje heeft gekend, waarin de katholieke kerk steeds als kehoopte bevolking spreiden. Want het i de „staatsgodsdienst” werd omschreven. Hoewel de malle schiereiland waarop de Senegalese 1 Spaanse kerk voor volledige godsdienstvrijheid is, wil zij boofdstad is gesitueerd, herbergt op dit j dat de katholieke kerk en haar recht om het evangelie te rland e van ust te geno- vintig door aan ;nver- e van levou- mnen eraan moment niet minder dan een vijfde van de Senegalese bevolking. De gemiddelde be volkingsdichtheid bedraagt er duizend op een vierkante kilometer. Dat zijn er nogal wat voor een land dat bijna zes keer zo groot is als Nederland. De dag werd gisteren besloten met een bezoek aan het nationaal danstheater, waar het vaak door Europa toerende Sene galese Ballet een uitvoering gaf. En op nieuw werden de nodige handjes geschud. Senegal moet wel een land van edelachtba- ren zijn, want alleen al op de presidentiële ist M. in zijn was als regering zelf aangedragen. boom De beide verkiezingsbijeenkomsten maakten nog eens duidelijk op welke mee dogenloze wijze de nationalisten hun poli tieke strategie gebruiken om de overwin ning te behalen en hoe hopeloos verdeeld en onzeker de oppositiepartijen zijn. Zij vechten zoals zij zelf voortdurend zeg gen voor hun overleving. Zij zijn geen werkelijk alternatief voor Vorsters poli tiek en nog minder een uitdaging. receptie van maandagavond waren een kleine tweeduizend in kleurrijke gewaden gesierde en met de nodige sieraden behan gen vrouwen en mannen het koninklijk echtpaar komen begroeten. Morgenmiddag keert het koninklijk paar weer naar Nederland terug. steeds ben naast het onder de loep nemen van de n week bilaterale relatie ook van gedachten gewis- spoor- nu W(‘ nissing De 30- Is 5 no- ag ver- hijnlijk 50ed door. Zelfs schaduwrijke plekken i x i

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1977 | | pagina 3