vloer
Goed
brood
Tegels
leggen
Zagen en hakken voor
de open haard
op een
houten
Iets doen
met leer
Boekjes over doe-het-zelf
Enkele regels voor de open haard
Informatie
Almanak voor de vrouw
t
-ï
Pas op voor speel-tuig
Milieu-vriendelijk eten
I
J
igpi
*1
4
4
4
4
41
4
4
4
4
4
Blijkens recente onderzoeken zijn er nog veel woningen zonder
goede sanitaire voorzieningen. Vaak hebben deze huizen houten
vloeren. Men is in zo’n geval gauw geneigd te denken dat het
onmogelijk is om hierop een behoorlijke badkamervloer te maken. Ook
de gedachte dat men hoge kosten aan een dergelijke verandering kwijt
zou zijn, is meestal een reden om het maar niet te doen. Deze twee
bezwaren kunnen echter vaak weerlegd worden
Ten eerste is het vrijwel altijd mogelijk om subsidie van de gemeente
te krijgen als men de sanitaire voorzieningen wil verbeteren (ongeveer
400; afhankelijk van de gemeente). Hieronder vallen het aanbrengen
van een douche en betere wc's indien deze niet aanwezig zijn. Ten
tweede heeft men meestal onvoldoende inzicht in de technische
mogelijkheden om zo’n douche- of wc-vloer zelf op een eenvoudige
manier aan te leggen
tegelvloer
scrapmortel
eventuele kunststofschuimplaat
houten vloerdelen
draagbalk s
5cm. beton met wapening van kippengaas
zwaluw staar tplaat
(extra) draagbalk
y
31
CV ketel
X of konvektoren
radiatoren
convectie
211
is
im
G Aug 74
E. KO LOOG
Elke open haard, zonnetje in huis
in het koude jaargetijde, kent ook
schaduwzijden. Want hoe roman
tisch het ook mag zijn zich rond het
knappend vuur te scharen, tevoren
zal toch de brandstofvoorziening
geregeld moeten zijn. Houtblokken
moeten worden aangesleept, aan-
maakstrips gereed gelegd en als de
voorraad niet toereikend is, dient
eerst de bijl gezet te worden in
boomdelen die moeten worden ge
kloofd.
en gangvloer. Dit geeft een grote
kans op struikelpartijen.
Er is echter een goedkopere en
die zware apparatuur. De doe-het-
zelver kan zich beter houden bij een
lichte goed beveiligde elektrische
kettingzaag.
nuit de pijp wordt schoongeblazen.
Regen, valwinden, afgevallen bla
deren en andere factoren beïnvloe
den de trek in de schoorsteen. Voor
kom dat door er een speciale afdek-
plaat op te laten zetten. Er zijn bo
vendien trekbevorderende kappen
in de handel die voldoen. Ze staan
bovendien sierlijk op h,et dak.
Langzamerhand krijgt men met
doe-het-zelvers is dit systeem min
der riskant. De zaag heeft een blad
Nu moeten we natuurlijk oppas
sen dat een eventuele plons water
niet door de naden kan lopen en zo
de onderliggende vloer aantast. Dit
euvel verhelpen we door de stroken
vloerbedekking iets te laten overlap
pen en deze overlap met een haar-
föhn warm te maken. Goed aan
drukken en controleren of de naad
goed dicht zit.
Als voordeel geldt dat deze oplos
sing vrij goedkoop is en zeer eenvou
dig is, zonder al te veel rompslomp.
Als men er bovendien met blote voe
ten op loopt, dan voelt dit veel war
mer en zachter aan dan bij een ge
wone tegelvloer.
Bij de naden moeten we wel zorgen
voor een goede, vlakke aansluiting.
Op de vlak gemaakte vloer plakken
we nu een goede kwaliteit vinyl-
vloerbedekking.
Een nadeel is dat het natuurlijk
geen echte tegelvloer is, waardoor
we moeten oppassen met scherpe
voorwerpen, daar de kans op be
schadigingen groot is. Dit zou lekka
ges kunnen geven met alle nare ge
volgen van dien.
Brood op de plank is een eerste
behoefte. Maar wat voor brood?
Juist omdat het voedsel is dat we
elke dag - en dan nog meer dan
één keer - gebruiken moeten we
zorgen dat dat van beste kwali
teit is. Een goed brood moet alles
van de volle tarwekorrel bevat
ten dus zemelen, kiem en wit-
meel. Zo'n brood heet een volko
ren brood. Bruinbrood is niet ge
heel volkoren. De bakker mengt
zijn witmeel met zemelen en
kiemen - waarom, als de natuur
ons de complete tarwekorrel le
vert? Laten we de tarwe telen
zonder kunstmest en langzaam
malen tussen molenstenen. La
ten we zeezout gebruiken en na-
tuurdesem als middel om het
brood te laten rijzen.
praktijk gericht. Bij de isolatie-
wegwijzerij lijkt het soms wel of
je een schrikaanjagend wiskun-
deboek ter hand hebt genomen.
Het wemelt van de formules. Het
lijkt allemaal wel erger dan het
er uit ziet, maar tocheen ge
zellig dhz-boekje is dat niet ge
worden. Maar ook daarin vindt
men niettemin aardig wat tips
(natuurlijk ook voor subsidiemo
gelijkheden).
I*
'4
4
4
Nadat we de vloer gelegd hebben
beginnen we aan de wanden, die we
tegenwoordig zeer eenvoudig zelf
kunnen betegelen door de tegels
simpelweg aan de wand te plakken
met een speciale tegellijm. De naden
tussen de vloer en de wanden dich
ten we met een spuit siliconenkit.
Bij het betegelen van zowel de
vloer als de wanden moeten we er
wel goed op letten steeds in het
midden eerst een rij tegels te leggen
en dan hier van uit naar de randen
te werken. Zoals blijkt is het hele
maal niet zo moeilijk nu eindelijk
eens aan die vurig gewenste douche
cel of wc te beginnen.
Recept: Zuurdeeg maakt u in
vijf dagen. U neemt een komme
tje en mengt daarin vijf delen
volkorenmeel met drie delen wa
ter tot een deegje. Op de derde,
vierde en vijfde dag doet u er ’s
avonds en ’s morgens een beetje
meel en water bij. Misschien gaat
het wat zurig ruiken, maar dat
wordt later weer minder. U moet
het kommetje wel op een warme
plaats zetten, afgedekt met een
doek. Na vijf dagen is het deegje
verzuurd en klaar om te gebrui
ken. U pakt een grote kom en
doet daar een pond meel, drie
deciliter water en het zuurdeeg
in. Dat deeg kneedt u zo’n vijftien
minuten stevig door. U neemt er
een plukje af voor het volgende
brood en u doet dat weer in het
zuurdeegkommetje en handelt
dan zoals vanaf de vierde dag (zie
boven). U kunt het zuurdeeg
eventueel in de koelkast bewa
ren. Over naar het deeg, dat u
een kwartier gekneed hebt. Meng
er wat zeezout door. Laat dit
deeg twee tot drie uur rijzen op
een warme plaats. Afdekken met
een vochtige doek. Druk het deeg
weer in elkaar, doe het in een ge
olied bakblik en laat het nog tot
anderhalf uur rijzen. Daarna een
uur in een hete oven bakken,
stand 6 tot fl (225 graden). Eet
smakelijk.
bedekking, al dan niet met een mooi
tegelmotief. We maken de ruwe
plankenvloer eerst goed vlak door
er platen hardboard op te spijkeren.
In de doe-het-zelf-boekenhoek
is er een nieuwe serie versche
nen, ditmaal van Elsevier onder
de naam Wegwijs naar meer
wooncomfort. De eerste deeltjes
(per stuk kosten ze ƒ12,90) zijn
gewijd aan de volgende onder
werpen, die tevens de titels zijn:
Sanitair, Isolatie, Centrale ver
warming en Open haarden. In de
boekjes worden algemene richt
lijnen gegeven plus basisinfor
matie over de technieken, waar
mee je te werk moet gaan. Zo
vind je in het sanitairboekje
richtlijnen hoe je leidingen aan
elkaar moet koppelen, dus wer
ken met bijv, soldeer en koperen
pijpen of het aaneenvoegen van
kunststofpijpen. Dat deeltje, van
de hand van Herman Hoenveld,
is eigenlijk het duidelijkst. Het is
en dat geldt ook wel voor dat
van de centrale verwarming en
open haarden goed op de
door hij gemakkelijk weg gehaald
kan worden bij eventuele verhuizin
gen, wat vooral bij huurwoningen
een groot voordeel kan zijn.
Wat de sterkte van de vloer betreft
nog het volgende:
Grotere tegels geven een sterkere
vloer dan kleine tegels (zogenaamde
mozaïek);
Scrapmortel op schuimplaat is
sterker dan schuimplaat alleen;
Controleer de onderliggende
vloer goed op loszittende of slechte
planken en zet deze waar nodig goed
vast.
Omdat de constructie zelf vrij
licht is, zijn er geen extra verstevi
gingen nodig. Nog een mogelijkheid
waarbij vrijwel geen niveauverschil
aanwezig is, is die met gewone vloer-
Ook voor het komende jaar is er weer een Elseviers Almanak voor
de vrouw, een uitscheurbaar kalenderboek met allerlei gegevens en
tips. Die informatie varieert van een wekelijkse recepten- en
uitgaanstip tot en met bijzonderheden over zaken als het opmaken
van een testament, het langer houden van snijbloemen, puzzels,
fotomateriaal, kleding kiezen, filmen, wonen, doe-het-zelf. Erg han
dig is het vlekkenverwijderregister. Deze almanak moet een goud
mijntje zijn voor de uitgever. Het staat vol advertenties, die vaak
storend werken in een overigens pretentieloos, gezellig geheel. Over
feminisme leest men niets. Prijs 10,50.
nodig hebt. Men vindt dat ook in
dit met illustraties doorstikte
boekwerkje.
gen het gerust met een zaag met
langer blad proberen. Een hand-
trekzaag, die door twee personen
bediend moet worden, heeft losse
bladen. Deze kan door een simpele
handeling geschikt worden gemaakt
voor verschillende houtsoorten. Een
exemplaar van 53 centimeter kost
ongeveer 24 gulden en losse zaagbla
den zijn voor zeven gulden in de
handel.
Voor dikke stammen kan een elek
trische kettingzaag worden ge
bruikt. Die is er met een elektromo
tor of een benzinemotor. Grote ket
tingzagen die in aanschaf tussen de
350 en 470 gulden kosten, horen ei
genlijk in het gereedschap van de
echte vakman thuis. Landbouwers,
bosbouwers en kwekers gebruiken
niet hard tegen de mantel van de
haard aangestoten wordt. Dat kan
de constructie verstoren.
De goede open haard is een alles-
brander. Hij kan velerlei soorten
houten verwerken, maar ook steen
of bruinkoolbriketten of eierkoolt-
jes. Probleemloze houtsoorten zijn
beuken-, berken-, iepen-, populie
ren- en vruchtbomenhout. Verzamel
in de herfst bovendien wat denneap-
pels in het bos, die branden ook
uitstekend.
Houd de schoorsteenveger in ere.
Hij moet aan het begin van elk
stookseizoen beslist het dak op. De
betere schoorsteenveger beschikt o-
ver een installatie waarmee, net als
bij een grote stofzuiger, van binne-
Gooi geen oude stukjes leer
weg of ze nu afkomstig zijn van
een oud suède jasje, laarzen,
riemen. Je kunt er nog heel wat
mee doen. Een groot aantal voor
beelden daarvan vind je in „Leer
met stukjes en beetjes” van Mari
an van Vliet (uitgeverij Cante-
cleer, 12,50). Zoals tasjes, cein
tuurs, poppetjes, patchwork,
vestjes, versieringen van vesten
en jassen, maar ook collages enz.
Nu is dat natuurlijk allemaal aar
dig, maar je moet ook weten, hoe
je dat leer verwerkt en welk ma
teriaal en gereedschap je er voor
Zaag en bijl zijn voor elke open-
haard-bezitter daarom noodzakelij
ke gereedschappen tenzij men, wat
ook mogelijk is, maar wel veel kost
baarder, het open haardhout per
kubieke meter, kant en klaar ver
pakt, koopt bij de leverancier.
Moet er thuis hardhout, zoals ber
ken en eiken, gezaagd worden, dan
kan men het best een zaag gebrui
ken met een blauw geharde tand.
Die heeft een widiastrip een zeer
harde staalsoort aan de onderzij
de waarin de tanden zijn uitgewalst.
Wie nog niet zoveel ervaring met dit
werk heeft opgedaan, kan een zaag
nemen met een kort blad, bijvoor
beeld 20 tot 25 centimeter. Deze za
gen zijn voor ongeveer 40 gulden te
koop. Men loopt bij een lager blad
het risico dat bij terugtrekken de
zaag dubbelklapt en dan moet het
blad opnieuw gezet worden. Zo’n
zaag weer bruikbaar maken, kost al
gauw tien gulden.
Zacht hout, bijvoorbeeld van
vruchtbomen, kan heel goed met
een gewone zaag bewerkt worden
met een blad van 20 centimeter. Die
kost in een goede staalsoort 20 gul
den. De meer ervaren werkers mo-
Waarom geen gist, zult u vra
gen. Gist komt uit de chemische
fabriek. Het bevat een en dezelf
de bacterie. Als je dat vergelijkt
met natuurdesem: dat is een
combinatie van vrije bacteriën.
De belangrijkste is de melkzuur
bacterie, die het brood lichtver-
teerbaar maakt. Natuurdesem-
brood blijft lang vers. Soms is
natuurdesembrood wat zuur en
weinig luchtig, maar dat hoeft
niet. Er zijn ook luchtige natuur-
desembroden met neutrale
smaak. Trouwens, gistbrood van
onbespoten geteelde tarwe, die
op stenen wordt gemalen, is al
tijd nog te verkiezen boven de
kleffe broden met bakkerscrème
voor de smaak.
meer eenvoudige oplossing. We
brengen tussen de tegels en de hou
ten vloer (die altijd aan vervormin
gen onderhevig is) een elastische
laag. Bij een vloer die al voldoende
vlak is, is een laag kunststofschuim
al voldoende. Een ongelijke vloer
kan makkelijk uitgevlakt worden
door een laag zogenaamd scramp-
mortel (dit is latexcementmortel met
een rubbertoeslag) aan te brengen
en deze 24 uur te laten verharden.
Dit uitvlakken vereist wel wat han
digheid maar daar weet de bouwma
terialenhandel wel raad op.
Op deze elastische onderlaag lij
men we nu de tegels vast en voegen
ze af met elastische mortel (zie fig.
2). Bij kunststofschuimplaten ligt de
vloer los van de ondergrond waar-
We geven hierbij een aantal een
voudige oplossingen. De eerste mo
gelijkheid is de volgende: we verwij
deren alle vloerdelen en leggen op
de balken een geprofileerde staal
plaat (zogenaamde zwaluwstaart-
plaat) waarop we een laag van onge
veer 5 cm beton storten. Het is zeer
verstandig om een stuk kippegaas
als wapening in het beton te leggen
waardoor we de kans op krimp-
scheuren verminderen. Hierop leg
gen we de tegels vast met mortel en
tegellijm (fig. 1).
Het grote voordeel van deze con
structie is dat de vloer uit zichzelf al
voldoende stijf is zodat er geen
scheuren tussen de tegels kunnen
ontstaan. Bovendien is de vloer on
afhankelijk van de rest van de vloer
zodat door voorbijlopenden door de
trillingen geen scheuren kunnen
ontstaan.
Een nadeel is echter dat men goed
moet oppassen dat de totale con
structie niet te zwaar wordt voor de
vloerbalken. Dit is op te lossen door
extra balken te leggen alvorens men
begint. Deze balken kunnen hetzij in
holletjes in de muur worden gelegd,
of men kan ze op speciale hoekpro-
fielen leggen die met ankers aan de
muur worden bevestigd.
Ook kunnen de balken met extra
kolommen worden gesteund. Het is
hierbij raadzaam om deskundig ad
vies te vragen bij de bouwmateria
lenhandel of nog beter bij een archi
tecten- of bouwwinkel.
Nog een nadeel is dat de totale
hoogte van de constructie hoger uit
komt dan het oorspronkelijke ni
veau van de vloer, waardoor een
drempel ontstaat tussen badkamer
CP
Wie voor het eerst dit seizoen de
open haard stookt, moet zich aan
enkele spelregels houden. Hieron
der volgen tien wenken, die deskun
digen warm aanbevelen.
Zit de haard er nog maar pas in,
laat dan het metselwerk eerst hele
maal droog worden. Pas een maand
na het metselen kan men spreken
van een echt droge afvoerpijp.
Begin met kleine vuurtjes, die niet
langer dan een kwartier aanblijven.
Daarna doven en na een uur op-
■nieuw aanmaken, waarbij de inten
siteit van het vuur langzamerhand
wordt opgevoerd. De regelklep moet
daarbij wel helemaal openstaan
Probeer zo met de pook en het
andere gereedschap om te gaan, dat
Het systeem van een kettingzaag
komt erop neer dat aan een razend
snel rondlopende ketting zaagjes zit
ten die in het hout grijpen. Als de
ketting er tijdens het zagen afloopt,
kunnen er ernstige ongelukken ge
beuren, tenzij het mechanisme vol
doende beveiligd is.
Fabrikanten van kettingzagen
stellen zich nooit aansprakelijk voor
ongevallen bij ondeskundig
gebruik.
Sinds kort is er echter een bevei
ligde elektrische kettingzaag waar
van de motqr automatisch afslaat van 25 centimeter, weegt ruim drie
bij het breken van de ketting. Voor kilo en kost 249 gulden.
Wie kleine blokken in de haard wil
branden, moet de afgezaagde stuk
ken daarna nog met een bijl kloven.
Vanzelfsprekend moet ook de hak
bijl solide zijn, de kop moet zeer
stevig bevestigd zijn. Blijkt het gat
te groot te zijn voor de dikte van de
steel dan kan er een ijzeren spie
ingeklemd worden. Een smid klaart
dat karweitje in enkele minuten. Hij
weet precies hoe groot de spie moet
zijn. De maat moet namelijk klop
pen met de lengte van de steel en het
gewicht van de kop. Voor nog geen
gulden aan materiaal kan zo’n ver
steviging worden aangebracht.
Bewaar de zaag altijd droog en
het gebruik van de open haard oog veilig in een hoes. Roestvrij stalen
voor accessoires. Behalve het ge- bladen hoeven niet met vaseline of
bruikelijke haardstel bewijzen lan- vet te worden ingesmeerd. Maar
ge lucifers goede diensten, evenals schoonmaken en afdrogen na ge-
aanmaakblokjes, blaasbalgen en bruik is wel aan te bevelen. Om
blaaspijpen. Schaf vooral ook een beschadiging van de zaagtanden te
vonkenscherm of -gordijn aan, dat voorkomen, kan het gereedschap
voor het vuur wordt geplaatst om het best hangend worden opge-
spatten tegen te gaan. borgen.
straling
'IIIIIIW/////J
>7 -
