Natste maand
IN LIJNDEN VACATUREBANK VOOR BLINDEN EN SLECHTZIENDEN
november in
laten we
welzijn
geschiedenis
van Rijnland
El
en
A
jn.
New Left
Kans
Alleen liefde
Meer dan techniek
Eenzaamheid
Moeilijke dagen
6
19 7 7
DECEMBER
ZATERDAG
3
n
door Weert Schenk
A
r
sank
ITJE
leren.
7
door Pieter Taffijn
tel. 319053 tst. 232
u
LIJNDEN. „t Lukt wel”, zegt A. Hogers uit Lijnden over de'
vacaturebank voor blinden die hij twee maanden terug startte. Het
klinkt niet overtuigend. Hij erkent dat. „Het is ook vrij moeilijk te
zeggen. Er zijn nog sollicitaties in behandeling en ze vertellen mij ook
niet altijd of ze aangenomen zijn”. Even zwijgt Hogers, herneemt: „We
hebben de tijd ook tegen hè? Als tien zienden op de stoep staan en één
blinde, dan heb ik er mijn twijfels over dat als de blinde de beste van
het stel is, hij ook aangenomen wordt.” Dan fel: „Er is een regeling dat
grote bedrijven en de overheid twee procent gehandicapten in dienst
'z moeten hebben. Komt niks van terecht. Men heeft zijn eigen gehandi
capten; zo van: „Jansen doet het ook niet best. Die heeft 't aan zijn hart.
Die houden we ook in dienst”. Er is geen toezicht op”.
t
dienst nemen?”
A. Hogers
4
0,-
L
■vice bij.
De heer Hogers is van mening dat blin-
t zoe
ken van werk. ,,De meeste werkgevers
de vriendschap is afgelopen het pro
bleem van de eenzaamheid zich weer
aandient, heeft hij natuurlijk wel gelijk
Wie een vriend verliest, verliest een stuk
van zichzelf, er blijft een knagende leegte
achter en die drukt je nog eens extra op
de eenzaamheid.
„Alleen de liefde slaat een bres in het
bolwerk der eenzaamheid „Professor
Van Praag zegt, dat wie echt heeft liefge
had, dat hij een stuk van eenzaamheid
heeft overwonnen. „Liefde kan zich op
velerlei wijzen manifesteren, van naas
tenliefde tot de liefde tussen twee ge
liefden die zich over de grenzen van de
dood met elkaar verbonden weten”. De
hooggeleerde schrijver begeeft., zich
daarna op paden, die niet de mijne zijn.
Via het afwijzen van zinnelijke liefde
(omdat ze meestal vermengd is met
hartstocht) komt hij tot de stelling dat het
onvermogen tot vriendschap, ten gevolge
van zelfbeklag, kan leiden tot homofilie.
En dat is iets vreselijks, althans volgens
Van Praag. Elders in zijn boekje schrijft
hij, dat homoseksualiteit een afwijking,
een perversiteit is.
Zoals de vrouw, die ik onlangs sprak
Ze zag er goed uit, ze woont in een proper
en gezellig huis, probeert overeind te
blijven. Maar dat is niet simpel. Als
vrouw van in de vijftig, die alleen op deze
wereld staat met alleen een kat óm voor
te zorgen, heb je het verre van makkelijk
Voor allerlei mensen zijn er gelegenhe
den om anderen tegen het lijf te lopen,
is. Of een buurtwerker in Utrecht. Baan
tjes dus, die blinden ook kunnen vervullen.
Temidden van veel mensen ben je
niet alleen, maar je kunt wel ont
zettend eenzaam zijn.
andere blinden onmogelijk om bij zo’n
bedrijf in dienst te komen. De visueel
gehandicapten hebben meteen een stem
pel. Maar als u uw werk niet goed doet,
zegt uw hoofdredacteur dan ook: „ik moet
nooit meer journalisten hebben met blond
haar, want dat is niks”.
Hogers voegt er aan toe dat het niet
altijd onwil is van werkgevers. Vaak is het
ook onwetendheid. „Blindèn kunnen ont
zettend veel doen met bandrecorders. De
NA DIT STUK PRAKTIJK weer wat
theorie. In Nederland kennen (of ken-
DE EENZAME VROUW, DIE eerder
ter sprake kwam zal ook een kans moe
ten hebben om zich mens te voelen. Daar
is een stuk geborgenheid voor nodig. Een
akker, om het zaad van de liefde in te
kunnen uitzaaien. Want zo’n eenzame
vrouw kan na een aantal pogingen om
een relatie op te bouwen die mislukken,
veranderen in een teer kasplantje. Het
wordt dan ontzettend moeilijk ergens
heen te stappen, in de hoop dat er mis
schien wat gebeurt. Dat het „klikt”, dat
er vriendschap tot stand komt.
Misschien is het goed in deze maand,
waarin we zoveel te vieren hebben, waar
in we straks juichend, knetterend en to
astend een nieuw jaar binn mi alen, daar
eens aan te denken. Dat ei ""ok mensen
zijn, die aarzelend en strompelend over
de drempel stappen. Omdat er weer zov
eel dagen aankomen die net zo eindigen
als ze beginnen: leeg Je zou kunnen
denken aan een soort club, waar mensen
als zij naar toe kunnen gaan.
Al was het alleen maar het idee dat
gedeelde smart halve smart is. Of het de
juiste benadering van het probleem is?
Het lijkt van niet, oppervlakkig gezien
Maar het is in ieder geval iets. En het zou
ook best kunnen, dat er wat anders ge
beurt, dat er zich een heel andere oplos
sing aandient.
De vrouw van dit verhaaltje wacht op
zo’n oplossing. Ze is van harte bereid
mee te werken om uit de put van haar
eenzaamheid naar boven te kruipen. Als
er iemand denkt dat hij of zij een oplos
sing weet, laat die het mij dan weten
Graag zal ik die gedachten dan doorspe
len Zodat er misschien nog voor de
kerstdagen voor deze eenzame vrouw
een uitzicht komt op een ander leven
PROFESSOR VAN PRAAG probeert
de hogere waarden van de verschillende
manieren die er zijn om de eenzaamheid
te lijf te gaan, te beschrijven. Hartstocht
geeft de illusie van de eenheid, maar na
de roes van de passie blijf je eenzamer
achter dan ooit tevoren. „Boeddha heeft
hier een prachtig beeld voor gecreëerd:
een dorstig paard zal heet drinken en na
afloop pas de blaren merken”.
Ook vriendschap is het volgens Vah
Praag niet. Dat geeft wel de kracht om de
eenzaamheid te dragen, maar na afloop
blijft men even eenzaam als tevoren
Hier ben ik het niet mee eens: als er een
hechte vriendschap is blijft die kracht
aanwezig Als Van Praag bedoelt, dat als
Zo kan het gebeuren dat op de band van
het Gesproken Woord een receptionist ge
vraagd wordt met een uitstekende beheer
sing van Frans, Duits, Engels, terwijl ken
nis van Spaans en Italiaans daarbij tot
aanbeveling strekt. Of dat een groepslei
der in een psychiatrische inrichting nodig
ogenblik twaalftal lezers van kranten door
het gehele land let in het bijzonder op de
personeelsadvertenties. Als ze vermoeden
dat een blinde zo’n vacature eventueel zou
kunnen vervullen, wordt Hogers in Lijn
den gebeld, die de advertenties op de band
opneemt.
Vervolgens maakt de vacature-banKier
een uittreksel van de aangeboden banen,
precies zoals dagelijks om even na zes uur
’s avonds op Hilversum-drie te horen is, De
Lijndenaar stuurt dit op naar Het Gespro
ken Woord in Den Haag en naar De Band
in Grave. Aan het eind van elke week
kunnen een tweeduizend blinden onder
meer een twintigtal verschillende perso
neelsadvertenties beluisteren op de casset
tebandjes die ze thuisgestuurd krijgen.
Hebben ze belangstelling voor één van de
vacatures, dan moeten ze contact opne
men met de Lijndenaar die hen dan het
bandje met de volledige advertentie laat
horen. De heer Hogers bemiddelt met
De heer Hogers schat het aantal werk
zoekende blinden en slechtzienden op
tweeduizend; dertig procent van het aantal
dat een werkzame leeftijd heeft. Moeilijk
heid bij het bepalen van de werkloosheid
onder blinden en slechtzienden, is de laat
ste groep. Daarvan zijn geen exacte cijfers
beschikbaar. Bovendien is er ook veel ver
sluierde werkloosheid. Wellicht, is dat de
reden dat de Vereniging het Nederlandse
Blindenwezen met hetzelfde percentage
op duizend werkloze blinden komt. Deze
vereniging kwam In het begin van deze
week in het nieuws vanwege de aanstelling
van een deskundige die onderzoeken gaat
wat er aan deze grote werkloosheid te
doen is.
De Aktiegroep blinden en slechtzienden
is dus al een stapje op weg met de vacatu
rebank. De bank werkt aldus. Een op dit
optrekken van het minim um-loon en het
verbeteren van de pensioenen. Stuk voor
stuk belangrijke zaken, maar er is zo
zelden gedacht om het leven naast mate
riële ook geestelijke waarde te geven. In
de psychologie wordt vaak gesproken
over zelfverwerkelijking. Wat dat precies
is: niemand weet het. Maar de gedachte
erachter is, dat een mens de kans moet
krijgen om uit te groeien tot de mens die
hij kan zijn Dat kan niet alleen door
geldverdienen. Daar komt meer bij kij
ken. Zoals die liefde, waar we het net
over hadden.
Iedereen die een tuin heeft zal weten,
dat je goede grond moet hebben wil het
zaad behoorlijk uitkomen. Liefde zonder
meer prediken is daarom niet genoeg.
Ook de omstandigheden zullen zo moe
ten worden, dat liefde tot stand kan ko
men. En dan niet de liefde ip de zin van
de jongen en het meisje die elkaar vinden
en „samen een nestje gaan bouwen”.
Nee, het gaat om de liefde van de mensen
tot elkaar, naastenliefde in de werkelijke
zin des woords. En die beoefen je niet
door elke zondag trouw naar een voor
ganger te luisteren en dan te denken dat
de zaak keurig is afgedaan. Evenals bij
Feyenoord gaat het niet om woorden,
maar om daden
„Waarom zou je
een blinde in
De Lijndenaar is zelf bijzonder slecht
ziend. Drie jaar geleden kreeg hij door
onbekende oorzaak een oogziekte, waar
door zijn gezichtsvermogen sindsdien
steeds verder afgetakeld is. In Amsterdam
had Hogers een radio en televisie-zaak, die
hem echter teveel werd. Momenteel
schoolt hij zich om door een cursus Mid
delbaar Beroeps Onderwijs Sociale Dienst
te volgen. De oprichter van de vacature
bank hoopt in die sector werk te vinden.
Hij zoekt op dit moment geen werkkring.
„Dé mogelijkheden voor iemand van 45
jaar zijn klein”, zegt hij, „in de ziende
wereld is dat al moeilijk, dus zeker in de
blindewereld". En daarbij, Hogers heeft
werk zat aan zijn cursus en aan de vacatu
rebank, zo laat hij weten.
luchtte ze haar hart, de jongeren hebben
jeugdsosen en meer van zulk soort gele
genheden. En als je samen met je man
leeft ga je gezellig bij andere paren op
bezoek. Dan zijn er nog de dienstencen
tra, maar daar vond ze dat de nadruk wel
erg op ouderen lag. Dan blijft ei- dus niets
over voor haar. Alleen een café instap
pen ziet ze niet zitten, in je eentje naar
theater of bioscoop is ook niet het beste
idee. Omdat vrijwel iedereen daar in
gezelschap is en dat gezelschap zit dan
niet te wachten op een vrouw die alleen
is.
Natuurlijk, er komen straks allerlei
kerstvieringen die speciaal voor mensen
als zij zijn ingericht. Maar op één zo’n
bijeenkomst kan je niet een heel jaar
teren. En dit soort gelegenheden heeft
meestal een vluchtig karakter om
iemand een klein beetje te leren kennen
En dat is toch wel het minste begin dat er
moet zijn om de weg naar een duurzame
relatie te kunnen inslaan
WANT HET GAAT NIET om een truc
uit een grote doos, een techniek die je uit
een boekje kan leren. Dat is natuurlijk
belangrijk voor de handelsreiziger, die
relaties moet leggen met een bepaald
doel. Maar de liefde, waarover professor
Van Praag en New Left het hebben, is
niet te leren. En als je om je heen kijkt
zou je eerder geneigd zijn te zeggen dat
we het hebben af geleerd. We hechten
waarde aan dingen, de kleurentelevisie
moet een zes centimeter grotere beeld
buis hebben, het broodrooster moet twee
seconden sneller werken, de kinderen
moeten een mooiere fiets hebben.
Werken is vervaagd. Van een manier
om een stuk inhoud aan het leven te
geven is het geworden tot een manier om
zoveel mogelijk geld te verdienen. Meer
niet Welzijnsprofeten (misschien ben ik
er zelf ook wel een) staan vergeefs op Als
zo vaak worden ook zij niet in eigen land
geërd. Welvaart, daar gaat het om. Pas
schoorvoetend komen de vakbonden de
welzijnskamer binnen. Te lang is het
alleen gegaan om prijscompensatie, het
den gediscrimineerd worden bij het
g vinden gewoon dat er genoeg zienden zijn.
EENZAAM (1 ZONDER gezelschap,
alleen; 2 zonder gezelschap verricht,
doorleefd; 3 onbezocht, stil): 1 de eenza
me wandelaar; eenzame opsluiting, cellu
laire; 2 een - leven; 3 een eenzame weg; -
heid, v.
Aldus het woordenboek van Koenen en
Endepols over het begrip eenzaamheid
Voor vele mensen zullen deze omschrij
vingen niet opgaan en toch zijn ze een
zaam. Ook mensen in gezelschap kunnen
eenzaam zijn. Het gaat er maar net om
hoe je dat gezelschap beleeft, of het je
geestelijk bereikt. Als dat niet zo is kan je
temidden van 55.000 toeschouwers in een
voetbalstadion toch bijzonder eenzaam
zijn.
In de bijbel, in het tweede hoofdstuk
van Genesis, staat te lezen: het is niet
goed dat de mens alleen zij. Ook'in de
oudste Indiase geschriften zijn dergelij
ke gedachten'neergelegd. Een negerwijs-
heid zegt: alleen kan niet zijn eigen rug
wassen, en om het bijbelse aspect weer
op te nemen kan hierbij nog gevoegd
worden dat de Prediker zegt: waar twee
samen liggen daar hebben ze het warm.
In zijn boek „Dialoog der generaties"
zegt professor H. van Praag dat de mens
op drie manieren zijn eenzaamheid be
strijdt. Dat is door hartstocht,
vriendschap en liefde. Deze gedragingen
liggen volgens hem op onderbewust, be
wust en bovenbewust niveau, maar dat is
een wijsheid waar je niet zoveel voor
koopt. Aardiger is hoe hij de verschillen
probeert aan te tonen.
De hartstocht, zo schrijft hij, tracht de
eenzaamheid samen te vergeten. De
vriendschap tracht de eenzaamheid sa
men te dragen. De liefde tracht de een
zaamheid samen te overwinnen. Hart
stocht, vriendschap en liefde komen
daarin overeen, dat ze alle drie uit een
heidsverlangens worden geboren. Van
Praag laat merken, dat „vieze spelletjes”
niets voor hem zijn door hierna op te
merken „Dat onderscheidt hen wezenlijk
van alle seks-gedoe, dat alleen lustbevre
diging beoogt". Vriendschap ziet hij
meer zitten: dat is meer dan alleen maar
vriendschappelijkheid, het is ook solida
riteit, genegenheid, kameraadschap
meesten typen ook erg goed. Indien nodig,
kan een werkgever zonder extra kosten
aangepaste apparatuur krijgen als ze een
blinde in dienst nemen. Dat weten de
blinde die niet voldoet maakt het voor werkgevers over het algemeen niet. Daar
om moeten de blinde^ veel meer aan de A
weg timmeren, druk blijven uitoefenen en
tonen dat ze niet zo afhankelijk zijn als
men wel denkt".
Hogers denkt even na, zegt dan: „Kijk,
blindheid is een ontzettende handicap,
maar je hoeft er niet totaal door uitgescha
keld te zijn als je niet wilt. Maar daar staat
tegenover dat je ook een kans moet krij
gen. Niet uit medelijden, maar uit mede
menselijkheid”.
Waarom zou dan een blinde aangenomen
worden? Je maakt het ook mee dat blinde
mensen en geestelijk gehandicapten over
één kam geschoren worden. Als blijkt dat
ik een cursus goed dpe, vindt men dat
verwonderlijk. Zeggen ze: „Ondanks zijn
blindheid doet hij het toch maar.” Men
begrijpt niet dat we net zoveel hersenen
hebben als zienden, maar dat we alleen
anders functioneren. We, blinden en
slechtzienden, zijn een minderheids
groep."
Hogers is van mening dat de blinden dit
alles dikwijls veel te gelaten ondergaan.
„Ze trekken zich terug. Hoewel dat mis
schien in de handicap reeds opgesloten
ligt, moet de blinde er toch uit breken. De
Aktiegroep blinden en slechtzienden wil
dat stimuleren. De groep zegt dat de blinde
zelfstandig moet worden en bewust van
ziin eigen positie.”
Teneinde dit te bereiken organiseert de
Aktiegroep vakantieweken, kadercursus
sen, lectuurvoorziening en de vacature
bank. De vacaturebank is voortgekomen
uit de werkgroep Werkzoekenden, waar
van Hogers deel uit maakt, en die de
mogelijkheid van blindenarbeid onder
zoekt. Hogers werd gevraagd om de vaca
turebank op te zetten en het werk te coör-
dineren.
A. Hogers: „Na de oorlog is de revalida
tie van blinden niets anders geweest dan
hen aan ’t werk te zetten als notulist of als
telefonist, of ander laaggeschoolde arbeid.
En laat ik dan maar zwijgen over de blin
denarbeid in sociale werplaatsen. Gevolg
hiervan: velen werken en werken nog
steeds beneden hun niveau. Ik heb een
kennis die ondernemingsraadslid is en
raaxlslid. Hij is tot veel in staat, maar zijn
beroep is telefonist. Hij heeft het meeste
plezier in het raadswerk. Dat houdt 'm op
de been".
Vervolgt^ „Het werken beneden niveau
geeft allerlei frustraties. Dat is toch best te
vobrkomen met een beetje goede wil. Dat
ze hoog waardiger werk krijgen. Blinden
kunnen werken als telefonische verko
pers, montagewerk doen, magazijnbe
diende zijn, maatschappelijk werker wor
den, op een commerciële afdeling van een
kantoor kan hij alle binnenkomende ge
sprekken behandelen, hij kan banden uit
tikken van dictafoons. Kortom, allerlei
werk. Vooral in teamverband kan een blin
de best goed functioneren. Bijvoorbeeld,
het werk van een maatschappelijk werker
bestaat voor 80 procent uit praten. Twin
tig procent is administratief en lezen van
rapport. Dat kan best gedaan worden door
de collega’s, terwijl de inhoud van rappor
ten mondeling meegedeelcl kan worden. Ik
stel me zelfs voor dat een blinde sociaal
werker een voorleeshulp toegewezen
krijgt, maar dat zal wel toekomstmuziek
zijn.”
De heer Hogers meent dat er van werk
geverszijde bijzonder weinig begrip is
voor het werkprobleem onder blinden.
„Waarom komen blinden vrijwel nooit aan
promotie toe?” vraagt hij zich verontwaar
digd af. „Waarom wordt een blinde nooit
chef van een telefooncentrale? Dat heeft te
maken met discriminatie. Wie vliegt het
eerste er uit als het economisch slechter
gaat? Een blinde, mijnheer. Dat is gewoon
zo. Rustig: „Ik zal u nog wat vertellen. Een
VOOR ALLE MENSEN DIE zich een
zaam voelen, die eenzaam zijn, breken
moeilijke tijden aan. Tal van hoogtij
dagen worden straks in huiselijke kring
gevierd. Maar als je huiselijke kring niet
groter is dan jezelf, valt er weinig te
vieren Met vriendschap zou je dan al een
heel stuk verder zijn: maar waar vind je
die? We worden van de wieg tot het graf
verzorgd in dit land, maar is dat voldoen
de? Is het genoeg om lichamelijk ver
zorgd te worden, om wel een kachel te
hebben om je lijf op te warmen terwijl je
geestelijk in de kou blijft staan? Heel
velen kunnen uit eigen ervaring zeggen,
dat het beslist niet voldoende is.
LEIDEN. De Maand november was
de natste die het hoogheemraadschap van
Rijnland sinds 1874 heeft meegemaakt.
In het observatorium bij Oude Wetering
werd een neerslag van 189 millimeter
gemeten, tegen gemiddeld 84 millimeter
in november. Het vorige record, 178 mil
limeter in 1944, werd ruimschoots over
troffen.
Om de enorme hoeveelheid hemelwater
te verwerken, moesten Rijnlands grote
boezemgemalen te Gouda, Katwijk,
Spaarndam en Halfweg in de afgelopen
maand evenvdel uren in bedrijf zijn als~
anders gemiddeld in een kwartaal. Tijdens-
in totaal ruim 1100 bemalingsuren werd in
november 136 miljoen kubieke meter wa
ter uitgeslagen waardoor het normale boe-
zempeil ondanks de vrijwel doorlopend
zware regenval kon worden gehandhaafd
Wel veroorzaakte het stormachtige weer af
en toe aan de randen van het gebied hoge
en lage standen.
Rijnlands technici berekenden, dat
naast die 136 miljoen uitgemalen kubieke
meters ruwweg 50 miljoen m3 in de bodem
verzonk Dit tijdelijk aan de grondwater -
voorraad toegevoegde water zal in de ko
mende weken nog extra moeten worden
afgevoerd. Een positieve bijkomstigheid
was dat de kwaliteit van het oppervlakte- i,
water in Rijnland door de overvloedige
neerslag gunstig werd beïnvloed. Dankzij
de aanmerkelijke verdunning van boezem
en polderwater werden in het grote delen
van Noord- en Zuid-Holland beslaande
gebied van het hoogheemraadschap hoge
zuurstof- en lage chloridegehalten -
gemeten
Naast hoeveelheden neerslag registreert
Rijnlands observatorium te Oude Wete-'
ring dagelijks ook andere voor het boe-. J
zembeheer belangrijke gegevens als wind-
richting en -snelheid, barometerstand,
temperatuur van lucht en water en peil
van het boezemwater. Het daar in novenï*
ber van dit jaar gemeten totaal van 189
mm regen is overigens geen absoluut Rijn-'-
lands maandrecord. Dat blijft op naam
van oktober 1932, in welke maand Oude
Wetering 250 mm aftapte.
f *1
den?) we nieuw links, in Amerika New
Left. In 1962 kwamen de „Students for a
Democratie Society” met een manifest.
Waarin onder meer te lezen stond: „Wij
beschouwen de mens als een oneindig
kostbaar wezen, begiftigd met onvervul
de capaciteiten tot redelijkheid, vrijheid
en liefde. Wij verzetten ons tegen de
depersonalisatie die mensen tot de status
van dingen reduceert. Eenzaamheid, ver
vreemding en isolering geven een beeld
van de grote afstand tussen de mensen
van vandaag Deze heersende tendensen
kunnen niet overwonnen worden door
een beter personeelsbeleid, niet door ver
beterde instrumenten, maar alleen wan
neer de liefde van de mens de verafgo
ding der dingën overwint”.
In dat manifest wordt gesproken over
de grote afstand tussen de mensen. Niet
letterlijk, maar figuurlijk. Want al lofren
we in een drukke stad tegen elkaar op,
toch blijven we heel ver van elkaar weg
In The Pursuit of Loneliness zegt Philip
Slater, dat een steeds hoger perceptage
van onze persoonlijke contacten als
schuurmiddel werkt. Socioloog Edwin
Schur merkt in zijn boek „Gewaarzijn,
een rage” op, dat relaties minder routi
neus moeten worden, spontaner en min
der gespannen, het individu (dus de mens
zelf) moet er meer in tot uiting komen
Mensen willen liefhebben en samenwer
ken, een onnatuurlijke samenloop van
omstandigheden heeft ze anders
gemaakt
En toch probeert elke therapeut iets
aan dë mens te doen en niet aan de
omstandigheden. Psychologen bieden
oefeningen om het relatievermogen te
vergröten. Dat kan op allerlei manieren.
Mekaar de huid vol schelden onder het
motto dat als het kwade er uit is, het
goede overblijft. Gezellig allemaal gaan
zitten wiegelen. Of strelen. Of mediteren
Ofnoem maar op. Maar of het helpt?
Dat is zeer twijfelachtig
