Concorde niet
VAN DER STOEL WIL
IN
WEINIG MOEDGEVEND BEELD VAN
SITUATIE POLITIEKE GEVANGENEN
Maleisië wenst
1
t
I
„NIEUWE IMPULS”
MBFR-BESPREKINGEN
R
HENS
I
BRUIN
binnen7daqen
JORDAANSE KONING HOESSEIN NA BESPREKINGEN MET SADAT:
NEERGELEGD GEVOEL
HEEL MOOI
Jaarverslag Amnesty International gepubliceerd
TEKENAARS
p.j. van
Studenten actief
in Indonesië
Zeventien doden bij
helikopterongeluk
Russische verwijten
aan adres VS inzake
standpunt M.-Oosten
'I
LR)1/ ouwerkerk bv
«iili
Li
F
3
2
r
door Nico Scheepmaker
I
rum
iK\
Ontkend
BINNEN- EN BUITENLAND
litieke gevangenen vrijgelaten, maar daar
staat tegenover dat de situatie in andere
delen van de wereld duidelijk verslechtert.
Europa
fing
hemi-
Brin-
leven
plosie
;kend
edrijf
cht.
king
ibaar
1 heb-
ing te
fgelo-
;reen-
1 het
jfslei-
som-
1 had
it een
auto-
igen
Zuid-
;en na
o is in
1. Een
water
an de
igsten
Of er
?nd.
ider
Weinig verbetering
koop't maar bij
metzelaar
I
Door Bert Brevoord
Amnesty International, de organisatie die
zich het lot van de politieke gevangenen in de
wereld aantrekt, publiceerde gisteren in Lon
den haar jaarverslag. Het document laat wei
nig ruimte voor optimisme. In bepaalde lan
den zijn weliswaar belangrijke aantallen po-
Rijn
Ai
CAIRO/RIAD/BEIROET/JE-
RUZALEM (AFP/DPA/UPI/Reu-
ter). De Jordaanse koning
Hoessein heeft gisteren na zijn
onderhoud met de Egyptische
president Sadat in Cairo ver
klaard dat de vrede in het Mid
den-Oosten niet lang meer op zich
zal laten wachten. „Die vrede zal
er zijn voor het welzijn van de
volkeren in dit gebied”, aldus de
Jordaanse vorst.
maar wie de betaalbaarste I
én de beste wil koopt een
BOSCH-keuken bij'n BOSCH I
specialist, bij ons dus.
1
JSHHES
VRIJDAG 9 DECEMBER
19 7 7
trijfel
X,
niet lang meer op zich wachten
I
I
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
♦voonieel+woriktituig+kwieke service
IJ
5
AI overhandigde aan de inter-Amerikaanse commissie
voor de rechten van de mens van de organisatie van
Amerikaanse staten een rapport over Uruguay, waarin
melding wordt gemaakt van negentien beëdigde verkla
ringen van martelingen in dat land. In Chili, waar welis
waar sprake is van vermindering van het aantal erkende
politieke gevangenen, baart een beangstigende toename
van het aantal „verdwijningen” zorg.
Het jaarverslag vermeldt om maar een greep te doen
verder schendingen van de mensenrechten in landen
als Guatemala, de Dominicaanse Republiek en Cuba. In
laatstgenoemd land wordt het aantal politieke gevange
nen op 3000 geschat.
In Azië staat de vrijlating van tienduizenden politieke
gevangenen in India in fel contrast met bijvoorbeeld de
Ook in de meeste landen van Europa worden blijkens
het jaarverslag de mensenrechten geschonden. In juni
1977, voor het begin van de conferentie in Belgrado die het
vervolg van de conferentie over veiligheid en samenwer
king in Helsinki voorbereidde, drong Amnesty Internatio
nal er bij elke regering op aan de integrale uitvoering van
de slotakkoorden van Helsinki op het gebied van de
mensenrechten ter hand te nemen.
Het jaarverslag meldt dat in de periode 1976/77 sprake
was van arrestaties van mensen die geweldloos hun
recht op vrije meningsuiting gebruikten in de Sovjet
unie en andere Oostbloklanden (Polen, Oost-Duitsland,
Tsjecho-Slowakije). In de Sovjet-Unie werden in de in het
jaarverslag beschreven periode ongeveer 230 gevange
nen door AI geadopteerd.
In West-Europa bleef de adoptie van gevangenen voor
namelijk beperkt tot dienstweigeraars. Amnesty Interna
tional, dat in maart van dit jaar een zogenoemd landen-
schrift over de situatie in Turkije publiceerde, ondernam
in de loop van de afgelopen periode herhaalde malen
stelling tegen het gebruik van de doodstraf in Bulgarije,
Frankrijk, Ierland en de Sovjet-Unie.
voortdurende detentie van tussen de 55.000 en 100.000
gevangenen in Indonesië. Uit China berichten over arres
taties op grote schaal en talrijke meldingen van doodstraf
fen. AI spreekt verder haar bezorgdheid uit over de
situatie in Cambodja, Thailand en Vietnam en over de
verminderde fundamentele vrijheid in landen als Malei
sië, Singapore en Zuid-Korea.
Stel dat ik het volgende schreef:
„Boekhouders laten gebaren achter in
de ruimte, ieder op zijn manier. Die manie
ren laten zien hoe en door wat zij werden
bewogen. Met de cijfers van hun verbeel
ding animeren boekhouders de ruimte.
Ik zou het billijken als u dan de wijkver
pleegster op mij zou afsturen, voor het
geval dat. Maar stel dat ik het volgende
schreef:
„Loodgieters laten gebaren achter in de
ruimte, ieder op zijn manier. Die manieren
laten zien hoe en door wat zij werden
bewogen. Met de leidingen van hun ver
beelding animeren loodgieters de ruimte.
U begint er al een beetje aan te wennen,
krijg ik de indruk. Een beetje toegeeflijk
denkt u: ja, als die mesjoggene loodgieter
de wasbak omslaat heb je inderdaad een
verhaal, dat kan moeilijk ontkend worden!
Maar stel nu even dat ik die loodgieter
loslaat en het volgende schrijf:
„Stratenmakers laten gebaren achter in
de ruimte, ieder op zijn manier. Die manie
ren laten zien hoe en door wat zij werden
bewogen. Met de stenen van hun verbeel
ding animeren stratenmakers de ruimte.
Wat dacht u van deze versie? De sport
journalistiek deinst tegenwoordig niet
meer terug voor een paar literaire hand
grepen als het er om gaat de schoonheid en
eeuwigheid van het spel aan de lezers
duidelijk te maken. De door Willem van
Hanegem neergelegde oppervlakten aan
gevoel kunnen zeker wedijveren met de
oppervlakten door hem neergelegde tegen
standers. Maar laat ik mij niet laten aflei
den van het eigenlijke onderwerp en even
een fragment citeren uit het artikel van de
beheerder-conservator van Museum Fo-
dor in Amsterdam, Arend Roosenschoon,
dat de tentoonstelling „Manieren van teke
nen” begeleidt:
Ja, denkt u, dat is wel mooi gezien:
stratenmakers die gebaren achterlaten in
de ruimte, en die ruimte ook animeren. Ik
zou niet zeggen dat zij maar „enkele ogen
blikken” in die ruimte verkeren, ze doen er
altijd nogal lang over vind ik, maar als
beeld vind ik dat heel mooi: oppervlakten
neergelegd gevoelje ziet het plaveisel
bij wijze van spreken liggen! En dat zich
dan toe laat dekken door het verder gaan,
dus zeg maar door de voetgangers. Ja, heel
mooi!
Een ruimte van enkele ogenblikken ergens
heel aandachtig wezen. De oppervlakten
neergelegd gevoel, dat zich toe laat dekken
door het verder gaan, door het omslaan
van een hoek, door trottoir. Soms wordt
dat een verhaal”.
water
:uren,
oven-
;rbin-
zond-
Het ziet er naar uit dat de eerste Concor-
de-vlucht van Londen, naar Singapore en
terug niet via de oorspronkelijke route
over de Straat van Malakka (en dus door
het Maleisische luchtruim) zal kunnen
worden uitgevoerd.
De Britse luchtvaartautoriteiten hadden
in Koeala Loempoer om „doorgangsper-
missie” gevraagd, maar Maleisië heeft die
zonder opgaaf van redenen geweigerd.
Overigens is vooralsnog niet meer duide
lijk geworden dan dat de betogende stu
denten van oordeel zijn dat „de democra
tie dood is in Indonesië”.
Onder dit motto zijn in de afgelopen
week in Djokjakarta op Midden-Java twee
studentenmanifestaties gehouden die niet
tot botsingen met het leger en de speciale
oproerpolitie leidden, terwijl woensdag in
Djakarta enige honderden studenten als
vertegenwoordigers van de verschillende
universiteiten bijeenkwamen om „de situ
atie te bespreken”.
DJAKARTA (AFP). Drie maanden
vóór de presidentsverkiezingen blijken de
studenten in Indonesië actief te worden in
de vorm van betogingen tegen de regering.
Israel heeft laten doorschemeren dat er
wellicht vredesbesprekingen met Egypte
Het Israëlische ministerie van Buiten
landse Zaken heeft gisteren ontkend dat
er geheime bijeenkomsten tussen Israë
liërs en Egyptenaren hebben plaatsgevon
den na het bezoek van president Sadat
aan Jeruzalem. De enige besprekingen
tussen Israëliërs en Egyptenaren betrof
fen die tussen de ambassadeurs van beide
landen in de Verenigde Staten.
De Syrische president Assad voerde gis
teren in Riad, de hoofdstad van Saoedi-
Arabië, overleg met koning Chaled. Van
daag is Assad voor overleg in Koeweit.
Eveneens vandaag begint de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken Cyrus
Vance zijn begin deze week aangekondig-
de trip door het Midden-Oosten.
De Egyptische president Sadat heeft gis
teren in een toespraak tot een grote menig
te Egyptenaren een felle uitval gedaan
naar de Arabische en Russische tegenstan
ders van zijn vredesinitiatief. Sadat noem
de vooral zijn Arabische tegenstanders
„bedriegers en dwergen”.
De Egyptische president zei verder dat
zijn land geen vrede wil met Israel „tegen
elke prijs” en dat Egypte steeds had vast
gehouden aan de eisen van teruggave van
door Israel bezet Arabisch gebied en op
lossing van het Palestijnse vraagstuk.
Een van de voornaamste punten van
bespreking in de opvallende golf van over
leg tussen Egypte, Syrië, Jordanië en Saoe-
di-Arabië is volgens diplomatieke kringen
in Beiroet de recente ommezwaai in de
Amerikaanse politiek, zoals die is ver
woord door Cyrus Vance. Deze verklaarde
eerder deze week dat de Amerikaanse
regering meer belang hecht aan het ko
mende vredesoverleg in Cairo dan aan het
bijeenroepen van de Geneefse conferentie
over het Midden-Oosten.
Gezien de nog steeds harde Syrische
verklaring na Assad’s gesprek met Hoes
sein, woensdag in Damascus, acht men het
in Beiroet uitgesloten dat Syrië zal terug
komen op zijn besluit niet deel te nemen
aan het overleg in Cairo, ook al wordt
daartoe druk uitgeoefend door Jordanië,
Saoedi-Arabië en de Verenigde Staten.
Volgens Amerikaanse functionarissen zou
ook Cyrus Vance zich in deze zin hebben
uitgelaten. Hij zou op korte termijn geen
realistische vooruitzichten zien op deelne
ming van met name Syrië in Cairo.
Koning Hoessein gaf uiting aan zijn
bewondering voor het initiatief van presi
dent Sadat dat gericht is op „een recht
vaardige en blijvende vrede in dit deel
van de wereld te komen”. Hoessein, die
woensdag Syrië bezocht, brengt vandaag
een bezoek aan Saoedi-Arabië.
De overige twee hepen lichte verwondin
gen op.
In antwoord op vragen van oostelijke
zijde lijkt een algemeen samenvattend ant
woord gewenst, aldus Van der Stoel. Ook
Bonn wil dat bij de MBFR-besprekingen
voortgang wordt gemaakt. Frankrijk, dat
niet aan deze onderhandeling mee doet,
herhaalde zijn bezwaar dat het Oostblok
via een akkoord toezicht krijgt op de wes
telijke troepensterkte.
Er viel geen zekerheid te verkrijgen over
de verklaring van de Amerikaanse minis
ter Cyrus Vance, dat het MBFR-overleg de
bondgenoten ook in staat moet stellen „in
de eigen strijdkrachten evenwicht te berei
ken”. Aangenomen wordt dat Vance op
subtiele wijze waarschuwde tegen een ver
dere toeneming van het Amerikaans-West-
duitse gewicht binnen de NAVO. Ook de
Westduitse minister van, Defensie Leber
waarschuwde hier eerder deze week na
drukkelijk tegen.
De NAVO-ministers besteedden gisteren
verder de nodige aandacht aan de onder-
handelingen tussen de Verenigde Staten
en de Sovjet-Unie over beperking van de
strategische kernbewapening (SALT II).
Minister Van der Stoel merkte op dat
intensivering en systematisering van het
overleg met Amerika gewenst is wanneer
de Europese belangen directer aan de orde
komen.
Minister Van der Stoel hield zijn colle
ga's voor dat de neutronenbom niet op
puur militaire, maar ook op psychologi
sche en politieke aspecten moet worden
beoordeeld. Hij zei bezorgd te zijn over de
effecten op de onderhandelingen met de
Sovjet-Unie over wapenbeheersing.
De studie over het invoeren van het
wapen, waartoe de ministers van Defensie
van de NAVO-landen eerder deze week
besloten, moet de hele alliantie tot een
verantwoorde conclusie brengen, aldus de
Nederlandse bewindsman.
De Amerikaanse minister Vance legde
nog eens de nadruk op de betekenis van
het bezoek van de Egyptische president
Sadat aan Israel. Van der Stoel hoopt dat
Israel in de komende onderhandelingen op
de weg naar vrede in het Midden-Oosten
een maximum aan flexibiliteit zal weten
op te brengen.
Behalve Nederland twijfelt nog een
drietal landen van de NAVO aan het nut
van de neutronenbom. Noorwegen, Dene
marken en Ijsland vrezen dat invoering
van de neutronenbom in West-Europa een
negatieve weerslag zal hebben op de wa-
penbesprekingen met het Oostblok.
MOSKOU (UPI/Reuter). De Sovjet-
Unie heeft gisteren via haar persbureau
Tass laten weten dat de poging van de
Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken Cyrus Vance zich meer in te stellen
op Cairo dan op een heropening van de
Geneefse vredesconferentie over het Mid
den-Oosten in „directe tegenspraak” is
met een Russisch-Amerikaanse verklaring
over het Midden-Oosten.
meri-
m. de
sbare
is in
>mge-
zeken
t Car-
'ïatio-
r zijn
tiacie,
is ge-
voor
KOEALA LOEMPOER (Reuter). De
Maleisische regering heeft haar nationale
luchtruim taboe verklaard voor het su-
persone Concordeverkeersvliegtuig.
NEW ORLEANS (UPI). Een helikop
ter die arbeiders naar een booreiland
bracht voor de kust van Louisiana, is giste
ren in zee gestort. Van de negentien inzit
tenden kwamen er zeventien om het leven.
(Van onze redacteur im-België,
Jan Gerritsen)
BRUSSEL Op de eerste dag van de
NAVO-raad voor ministers van Buiten
landse Zaken heeft minister Van der
Stoel een „nieuwe impuls” bepleit in het
MBFR-overleg (tussen NAVO en War-
schau-pact over troepenvermindering in
Centraal-Europa). De Nederlandse be
windsman wil „verduidelijking en preci
sering” van de westelijke onderhande
lingspositie.
Het jaarverslag van Amnesty International geeft een
overzicht van het werk van het internationale secretariaat
en de nationale afdelingen. In de periode van 1 juni 1976
tot 30 juni van dit jaar werden 2285 gevallen van indivi
duele gevangenen ter hand genomen en werden 1675
gevangenen vrijgelaten. Er werden 208 urgente acties
ondernomen ten behoeve van slachtoffers van martelin
gen en andere dringende gevallen. De financiële hulp aan
gevangenen en hun families bedroeg ongeveer 650.000
gulden, ruim een ton meer dan in het jaar daarvoor. AI
zond in de genoemde periode missies en waarnemers naar
22 landen.
Tass zei dat „bepaalde kringen in de
Amerikaanse regering” trachten druk uit
te oefenen om Arabische staten in con
frontatie met Israel ertoe te bewegen deel
te nemen aan de conferentie in Cairo.
Ten aanzien van de situatie op het Amerikaanse conti
nent is volgens Amnesty International weinig verbete
ring te bespeuren. De organisatie blijft met name in
talrijke gevallen tussenbeide komen in het zuiden van
Latijns-Amerika. Vooral Argentinië, Chili en Uruguay
blijven zorgenkinderen.
„Tekenaars laten gebaren achter in de
ruimte, ieder op zijn manier. Die manieren
laten zien hoe en door wat zij werden
bewogen. Met de lijnen van hun verbeel
ding animeren tekenaars de ruimte. Een
ruimte van enkele ogenblikken ergens heel
aandachtig wezen. De oppervlakte neerge
legd gevoel, dat zich toe laat dekken door
het verder gaan, door het omslaan van een
blad, door papier. Soms wordt dat een
verhaal”.
„Voetballers laten gebaren achter in de
ruimte, ieder op zijn manier. Die manieren
laten zien hoe en door wat zij werden
bewogen. Met de passes van hun verbeel
ding animeren voetballers de ruimte. Een
ruimte van enkele ogenblikken ergens heel
aandachtig wezen. De oppervlakten neer
gelegd gevoel, dat zich toe laat dekken
door het verder gaan, door het omslaan
van een tegenstander, door free-kick.
Soms wordt dat een verhaal”.
Een ruimte van enkele ogenblikken ergens
heel aandachtig wezen. De oppervlakten
neergelegd gevoel, dat zich laat toe dekken
door het verder gaan, door het omslaan
van een wasbak, door sanitair. Soms
wordt dat een verhaal”.
nea zijn meer dan 1000 politieke gevangenen het slachtof
fer van deze methode. Andere landen met een groot aantal
mensen in voorarrest zijn Angola, Ethiopië en Zuid-
Afrika, In een groot aantal Afrikaanse staten is sprake
van martelingen. In door een blanke minderheid gere
geerde staten maakt, zo concludeert AI, het martelen van
politieke gevangenen deel uit van het officiële beleid. AI
meldt op het gebied van de mensenrechten verder mel
ding van wantoestanden in Oeganda en Equatoriaal
Guinea (o.a. massarhoorden) en maakt zich bezorgd over
het voortdurende gebruik van de doodstraf in Zuid-
Afrika.
(„Het jaarboek van de politieke gevangenen”, 290 pagina's, kan
worden besteld bij Amnesty International, 3e Hugo de Groot
straat 7, Amsterdam. Het boek kost tien gulden).
Een ruimte van enkele ogenblikken ergens
heel aandachtig wezen. De oppervlakten
neergelegd gevoel, dat zich toe laat dekken
door het verder gaan, door het omslaan
van een blad, door papier. Soms wordt dat
een verhaal”.
;n 82
'land,
rland
derde
onen-
breed
it wa-
ioveel
er de
juden
loemt
naart
Vol
groep
dat in
en dit
in de
ogen,
der al
'en de
schap
ebied I
stren-
in af-
ist. In
lilieu-
mber
werk-
n dit
eube-
Het aantal adoptiegroepen in 31 landen nam afgelopen
jaar toe met 270. In juli van dit jaar bedroeg het aantal
leden/donateurs van de organisatie 168.000, verspreid
over 107 landen. Dat is een toename van 71.000 leden en 29
landen ten opzichte van de periode 1975/76. Amnesty
International bracht in de periode 1976/77 rapporten over
negentien landen uit.
Een van de grootste zorgen van Amnesty International
ten aanzien van de situatie in Afrika is het gebruik van
diverse regeringen van lange perioden van voorarrest om
politieke oppositie te onderdrukken. In Rhodesië en Gui-
Zwembad-architektuur
en technieksauna's en solaria
Showroom: Provincialeweg 204,
Zaandam. Telefoon 075 162069
HAARLEM-PR BERNHARDLAAN 2-TEL 319005
1 ALKMAAR-BESTEVAERSTR 77
S MAANDAGS GESLOTEN
Heeft u een normale huid, dan
garanderen wij u een natuurlijk bruine
teint binnen 7 dagen. De zonnebank
of hemel zijn anders dan gewone
solaria U ziet al na de eerste keer
resultaat. Interesse1
Komt u even langs in onze showroom,
een gratis folder ligt voor u klaar.
gr’ tl
•A De Egyptische president Sadat(rechts) begroet de Jordaanse koning Hoessein. Laatstgenoemde was gisteren in Cairo in het kader
van zijn bemiddelingspogingen tussen Egypte en de radicale Arabische landen.
komen op een niveau waarop minister van
Buitenlandse Zaken Mosje Dajan erbij be
trokken zou zij, in elk geval dus op hoger
niveau dan de conferentie van Cairo. „We
kunnen de mogelijkheid van ontmoetin
gen op hoger niveau naast de besprekin
gen die volgende week in Cairo zullen
plaatsvinden niet uitsluiten”, zo deelde een
woordvoerder van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken mee.
De „Jeruzalem Post” meldde in een be
richt uit Cairo dat er pogingen aan de gang
zijn om een ontmoeting tussen Sadat en
Dajan te arrangeren wanneer de conferen
tie in Cairo bijeen is. De Israëlische mili
taire politie heeft acht leden gearresteerd
van een Arabische guerrillacel die actief
was in en rondom Jeruzalem, zo heeft een
militaire woordvoerder gisteren bekend
gemaakt. Volgens hem behoorden de acht
tot de Arabische guerrillabeweging El Fa
tah. Bij de gearresteerden werden wapens
en explosieven aangetroffen.
„Vrede in het Midden-Oosten laat
•£.-y
Raadpleeg
van te voren
uw arts
