*4 Conservatieven naar Moezorewa dreigt met stakingsactie OP DE MOLUKKEN” „ONTEVREDENHEID opvallende winst Amnesty roept op tot afschaffen van doodstraf Reis is zinvol geweest Solisa en Thenu: Populariteit Jimmy Carter weer gedaald ZEER AFWIJZENDE VERKLARING SYRISCHE MINISTER KHADDAM TOT VERKIEZINGEN AUSTRALIË: Bij mislukken besprekingen Rhodesië Concessies ten ZIENS” len EMANCIPATIE 1 Ontwikkelingsprogramma VN voor Sahellanden FELLE REACTIE CSU-BESTUUR OP KRITIEK CDA md ten jev ard Dialoog ole C ing ANTWERPEN Benoeming Portugese premier wellicht nog deze week „WHERMACHT" I 2 BINNEN- EN BUITENLAND 3 MAANDAG 1 2 DECEMBER 19 7 7 door Nico Scheepmaker (Van onze redactie buitenland) atie /IB vist Ug ïing trie, <tri- 1 te- het ales oort (2) (1) (Van onze speciale verslaggever Bob Mantiri) JAKARTA. „Het is een zinvolle reis geweest. Wij hebben onze blik verruimd”. Dat zeggen Noes Solisa en Theo Thenu, twee radicale Zuidmolukkers uit Bovensmilde aan het slot van hun drieweekse reis door Indonesië. Hoogtepunt van hun trip die door de Gemeenschappe lijke Persdienst (GPD) is gesponsord, was het bezoek aan de Moluk ken: aan Ambon, dat beiden tot voor kort slechts van verhalen kenden. BEIROET/JERUZALEM. Naarmate de reis door het Mid den-Oosten van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Cyrus Vance vordert de be windsman arriveert vandaag in Jordanië komt er meer duide lijkheid in het woensdag te begin nen vooroverleg in Cairo over vre de in het Midden-Oosten, en neemt de inter-Arabische propa- ganda-oorlog in hevigheid toe. trijfël VS willen in i Cairo geheel open overleg in - - K 'S! De STOCKHOLM (DPA). De organisatie tot hulp aan politieke gevangenen Amnes ty International, heeft gisteren alle rege ringen ter wereld opgeroepen, de dood straf onmiddellijk af te schaffen. Dit beroep van Amnesty volgt op een conferentie van twee dagen in de Zweedse hoofdstad waaraan 200 afgevaardigden en waarnemers uit 55 landen hebben deelge nomen. In een „verklaring van Stockholm” wor den voorts de Verenigde Naties aange spoord, ondubbelzinnig te verklaren, dat de doodstraf met het volkenrecht in strijd is. In de „verklaring” heet het o.m. dat de doodstraf vaak als instrument van onder drukking gebruikt wordt tegen oppositie, en etnische, religieuze en allerlei minder heden. Bay igan om vor- ;pen dag e in Ten ven, aen- een Solisa en Thenu zijn in die drie weken volgestouwd met een stroom van infor matie. „Wij hebben deze nog niet hele maal kunnen verwerken. Wij moeten die eerst laten bezinken, dan kunnen wij pas tot een afgerond oordeel komen”, zeggen zij. Toch hebben zij op Ambon bepaalde ontwikkelingen gesignaleerd, waarover zij al een mening willen geven. „Het kan niet worden ontkend”, zegt Noes Solisa, „dat er maatschappelijke on tevredenheid heerst onder de bevolking in de Molukken. Evenmin kan worden ont kend dat de Molukken zijn achtergebleven in ontwikkeling, vergeleken met bijvoor beeld Celebes. Maar het is te simpel om te stellen dat dat te wijten is aan de Javaanse hegemonie, zoals vaak wordt beweerd. Talrijke factoren spelen hierin mee. Om er enkele van te noemen: het wegtrekken van het Molukse intellect naar andere delen van Indonesië; het binnenkomen van on- Vance heeft naar buiten iedere indruk weg willen nemen dat Amerika in dit stadium druk op Israel wil uitoefenen om zich tot concessies bereid te verklaren ten aanzien van de westelijke Jordaanoever. Maar privé zei een hoge Amerikaanse functionaris dat Amerika wel degelijk zo’n Israëlische intentieverklaring ver wacht om de Jordaanse koning Hoessein aan de conferentietafel te krijgen. Premier Begin wilde evenmin als bij voorgaande gelegenheden ook maar iets van zijn onderhandelingskaarten prijsge ven. Hij volstond met zijn bekende formu le dat alles open staat voor onderhandelin- gen en dat de kwestie van de Palestijnse Arabieren zeker in Cairo aan de orde zal komen. In Jeruzalem bestond de indruk dat de Israëliërs de rondreis van Vance door het Midden-Oosten als niet meer dan een troostprijs beschouwen. Er werd de na druk op gelegd dat bemiddeling overbodig is, nu er een rechtstreekse telefoonlijn Jeruzalem-Cairo is. Maar in het openbaar wordt Amerika uitbundig geprezen voor zijn constructieve rol. Ook Begin heeft zich opnieuw enthousiast een voorstander verklaard van een regeling met alle Arabi sche landen, en niet alleen met Egypte. geschoolde arbeid via transmigratiepro- jecten. de traditie van de Molukse samen leving. Dat zijn ekele belangrijke aspecten, die maken dat de Molukken onderontwik keld bliiven”. aldus Noes Solisa. Theo Thenu voegt daar aan toe: „Daar komt nog bij dat de Molukken vrijwel onbestuurbaar zijn, omdat de 998 eilan den zeer verspreid liggen. De mensen op deze eilanden leven geïsoleerd. Het zijn allemaal Molukkers, maar ze hebben hun eigen zeden en gewoonten. Communicatie is door deze geografische gesteldheid erg moeilijk”. Hebben jullie RMS’ers ontmoet? Solisa: „Wij hebben met enkelen van hen gesproken. In het algemeen durft men er niet over te praten. Men is bang voor zijn hachje. Het feit dat een hoge militair onze familie voor onze komst heeft gewaar schuwd, is al veelbetekenend”. Volgens beiden hebben de mensen op de Molukken een „verkeerd beeld” van de De Rhodesische premier Ian Smith heeft vrijdag op de eerste dag der onderhande- hngen met bisschop Moezorewa, Sithole en het stamhoofd Chiraoe de eis van zijn gespreksgenoten mgewilligd, de leeftijds grens voor kiesgerechtigden op 18 jaar te stellen. Smith heeft zich ook op het standpunt gesteld, dat de blanken een derde van de zetels in het parlement krijgen en de zwar ten tweederde van het zetelaantal. Heeft het RMS-ideaal enige kans: de vestiging van een onafhankelijke repu bliek der Zuid-Molukken binnen de Indo nesische eenheidsstaat? In november had Smith ingestemd met het beginsel van algemeen kiesrecht. Hier mee gelukte het hem de als gematigd gel dende Moezorewa, Sithole en Chiraoe voor een „interne” poging om tot een regeling te komen te winnen. Smith hoopt met zijn concessies aan de zwarte nationalisten de overgang tot een zwart meerderheidsbe- wind mogelijk te maken. Aan het interne overleg wordt tot dusver niet deelgenomen door de guerrilla-organisatie het Patriotti sche Front van Nkomo en Moegabe. Moezorewa uitte gisteren zijn dreige ment tot een algemene staking ten over staan van veertig a vijftigduizend mensen op een bijeenkomst bij Salisbury. De nati onalistische leider zei, dat met een algeme ne staking de 6,5 miljoen zwarten in Rho desië de blanken binnen twee weken op de knieën zouden kunnen brengen. zijn, vrijheid is een universeel begrip. Dat moet je waarderen”. Maar het is wel volop buitenland, dat moet je die Belgen nageven. De comesti- bleswinkels zijn van 9 uur ’s morgens tot 9 uur ’s avonds open, en de cafés kennen geen sluitingstijd: „Het gebeurt dat de laatste pas om 8.30 uur buitenstapt”. En de oude dametjes zitten ’s avonds niet thuis, maar in volle wapenrusting, met hun hoedje op, in het schetterende lamplicht van cafés aanwezig te wezen in het volle leven, niet van plan zich te laten kisten in het blauwe licht van de televisie. In de oudere lagen is de emancipatie al volledig doorgevoerd in België! alis- ede- heb- irtij- via Soci- adse ■s in veld elijk eren leeft tend een MÜNCHEN (DPA). Het hoofdbestuur van de Beierse christelijk-sociale partij CSU heeft gisteren in een verklaring fel gereageerd op de kritiek van het CDA op de uitlatingen van CSU-voorzitter Franz- Josef Strauss over het regime in Chili, in welk land Strauss onlangs op bezoek is geweest. Solisa: „Dat lijkt mij een moeilijk te verwezenlijken zaak. Indonesië zal na tuurlijk geen staat willen toelaten binnen de staat. Er zijn internationale krachten aan het werk die een onafhankelijke repu bliek der vrije Zuid-Molukken in de weg staan. Maar het idee van de RMS blijft er door onaangetast. Ieder mens wil vrij Straks komt de groep Mantouw naar Indonesië. Wat kunnen zij daar nog be reiken? /oor von- ge- ton >len, ten. son- reni- gen- van hart M. ging drid van een- □tes- nsla- „het ierd ?gen Itaat vrij- 1.353 ;rale laag tend alige eede itter nisa- Hij Am- rgen :hat- n de aam sben iwij- f om een levi- dor. real ihill iese takt teri- ukt. za- iden dag iloot vijf snd- Tij- jeen Toen we vrijdagmorgen op weg gingen naar Antwerpen hadden we de ochtend bladen meegenomen, want iemand had me getipt dat Van Agt een nieuw soort rege ring ging vormen. Zodra we in ons hotel waren heb ik het opgezocht, en jawel, hij ging wijze en bekwame personen zoeken die collegiaal kunnen optreden en over een goede gezondheid beschikken naar li chaam en geest: „Ik zal het land niet opza delen met een kabinet dat bestaat uit lui aards, ijdeltuiten en non-valeurs”. Met schrik bedacht ik dat ik wel mijn paspoort had meegenomen, maar mijn ariërverklaring thuis had laten liggen. Zou ik nog terug kunnen komen? Een bange vraag, die allengs echter naar de achter grond werd gedrongen door België en de Belgen. Ik heb geen hekel aan België, en ik heb wel schik in de Belgen. Het mooie van België is dat het op een steenworp afstand van Nederland toch volledig buitenland is, daar kun je je onmogelijk in vergissen. Het verraderlijke is alleen, dat het wel anders is, maar toch zoveel op al het onze lijkt, zoals kunstparels van een geheel an der materiaal zijn vervaardigd dan echte parels, maar er toch ontzettend veel op lijken. Wie in deze vergelijking de echte, en wie de kunstparels zijn laat ik nu even in het midden, het gaat om het idee. Ik lees bijvoorbeeld op efen etalageruit: „Afslag op de botten”, en u denkt nu dat ik voor een slagerij stond, maar nee, ik stond voor een schoenenwinkel waar je korting kreeg op de laarzen. Marsepeinen aardappeltjes heten in Antwerpen Marsepein Petatjes, grote aanplakbiljetten raden aan: „Spaar voor de thuis van uw dromen” en in de krant wordt gemeld dat Jespers de ad- junct-politiecommissaris vroeg om eens af te komen naar zijn woning, wat deze deed, omdat hij daar geen graten in zag. U ziet het, graten en botten, het lijkt net Nederlands, maar in werkelijkheid is het heel iets anders, zoals alles er anders is. Nog een eenvoudig voorbeeld. De film „Soldaat van Oranje” kreeg in Antwerpen de titel „In geheime opdracht van Hare Majesteit”, en boven de ingang staat met grote letters, ter aanmoediging, te lezen: „Aangrijpend verhaal over studenten die brutaal in de oorlog worden geschopt”, en niet te vergeten: „Avonturen en successen met grieten en granaten”. Solisa: „Wij hebben behoefte tot open heid geconstateerd bij de Indonesiërs. Men is bereid op informeel niveau te praten over de problemen van de Molukkers in Nederland. Wellicht kan Mantouw de RMS op formeel niveau bespreekbaar maken. Dat zal niet zo makkelijk gaan. Men kan alleen meningen veranderen door er tel kens met elkaar over te gaan praten”. Wat gaan jullie doen met de informatie die je hebt opgedaan tijdens jullie reis? „Wij gaan proberen deze zo objectief mogelijk door te geven aan de gemeen schap. Die moet zelf bepalen wat men er mee wil doen. Wij zullen zeggen dat er in Indonesië behoefte is aan een dialoog”. Zijn jullie niet bang dat jullie je door deze onderneming hebt geïsoleerd van de gemeenschap in Nederland? „Dat hadden wij van het begin af in onze beslissing ingecalculeerd. Wij zullen onze indrukken zo objectief mogelijk doorge ven. Dat daar verschillend op gereageerd zal worden, is onvermijdelijk”. Russische tuten Joe- Romanenko t) en Georgi ko bij hun tk naar de e, waar zij hun ruimte- Sojoez-26 koppeling met ruimtelabora- um Saljoet-6 De srd za- Cen- gelan- ceerd. RMS-beweging. „Zij zien de RMS als een terreurorganisatie. Wij moeten die image wijzigen. Wij moeten onze mensen in de Molukken het idee geven dat wij willen meehelpen hun leefsituatie te verbeteren. Wij moeten daadwerkelijk helpen door boeken of medicijnen te sturen. Het zijn maar kleine dingen, maar zij moeten het idee krijgen dat er in Nederland Moluk kers wonen die begaan zijn met hun lot. De RMS in Nederland fungeert als een spreekbuis voor de onderdrukte mensen in Indonesië. Wanneer die onderdrukking er niet meer is dan heeft de RMS geen functie meer. Het ligt dus helemaal aan de Molukkers in Indonesië of de RMS levens vatbaarheid heeft. Als zij zeggen „wij voe len ons niet onderdrukt, wij voelen ons vrij in ons eigen land”, dan heeft de RMS geen bestaansrecht meer”, zegt Noes Solisa. Intussen gaat de inter-Arabische zenu wenoorlog, hoofdzakelijk gevoerd via de persmedia, gewoon door. De Egyptische president Sadat zei in een interview dat Syrië kennelijk geen vrede wil. Opvallend was dat de Egyptische president PLO-chef Jasser Arafat als gunstige uitzondering zag onder de Palestijnse anti-Egypte-agita toren. Sadats grote tegenspeler van dit moment, de Syrische president Assad die op het Arabisch schiereiland probeert de zeer invloedrijke neutrale machten, zo als bijvoorbeeld Saoedi-Arabië, van zijn oppositie tegen Sadat te overtuigen heeft ook al gezegd nooit te zullen wijken, ook al wordt er nog zoveel druk op hem uitgeoefend. sche houding van de Russen jegens de initiatieven van Sadat af te zwakken. De reis van Vance had dit keer niet zoals in voorafgaande gevallen het doel om te bemiddelen, maar het was meer een Ame rikaanse demonstratie van steun aan de conferentie van Cairo. LISSABON (Reuter). Een woordvoer der van de Portugese president Antonio Ramalho Eanes heeft gisteravond bekend gemaakt, dat een nieuwe premier, als op volger van Mario Soares, zal worden be noemd, nadat generaal Eanes'is terugge keerd van een bezoek van vier dagen aan West-Duitsland, dat vandaag is begonnen. De woordvoerder voegde eraan toe, dat de besprekingen van de president met politieke leiders voor het vinden van een opvolger van Soares, wiens socialistische minderheidsregering donderdag bij een vertrouwensstemming verslagen werd, goed verlopen waren. hoeveft te kiezen blijkt een onverwacht goede gok te zijn geweest. De 47-jarige premier, miljo nair en exponent van de „upper class” stelde een comfortabele meerder heid van 27 zetels in de waagschaal. De sociaal-democrati- sche Labourparty had gehoopt soelaas te vin den voor „1975”, het jaar waarin haar regering door een nog steeds om streden beslissing van de Kroon (formeel in Lon den zetelend) uit het plu che werd gewipt. De meeste koffiedikkijkers die een nek-aan-nekra- ce voorspelden hebben het bij het verkeerde eind gehad. Labour, dat alleen van 1972-1975 niet in de oppo- NEW YORK (AFP). De populari teit van president Carter, sinds de maand maart constant dalend, is ver der afgenomen, zo blijkt uit een opi niepeiling van Gallup, waarvan het re sultaat gisteren in de New York Times stond. Zesenvijftig percent van de onder vraagden is tevreden over Carter, 29 percent niet en 15 percent behoudt zich zijn mening voor. Blijkens de vorige peiling, in oktober, waren de verhou dingen 59, 24 en 17. Wat de politiek van de president be treft: dertien percent van de onder vraagden verwerpt haar geheel en twintig percent staat er helemaal achter. SALISBURY (UPI en DPA). De zwar te Rhodesische nationalistische leider Abel Moezorewa heeft gisteren gedreigd met een algemene stakingsactie „om de blanken op de knieën te brengen”, indien de lopende besprekingen over een meer- derheidsbewind niet tot een regeling leiden. sitie zat, is een klap toe gebracht waarvan de partij zich in geen jaren zal herstellen. Partijlei der Gough Whitlam heeft daaraan zijn persoonlij ke conclusie verbonden en is, hoogstwaarschijn lijk voorgoed, van het po litieke toneel verdwenen. Frasers monsterzege kreeg nog extra reliëf doordat zijn coalitiege noten de nationale plattelandspartij onder vice-premier Doug An thony terrein verloren. Verwacht wordt dat Anthony’s partij minder portefeuilles zal krijgen in het nieuwe kabinet- Fraser, waarvan de sa menstelling over een week a tien dagen be kend zal worden. Terwijl de definitieve uitslag nog werd afge wacht, stond gisteren al vast dat Frasers rege ring in het nieuwe La gerhuis (127 zetels) een meerderheid van mini maal 42 zetels zal hebben. Frasers vervroegde op roep aan het als „stem busmoe” afgeschilderde electoraat dat eigen lijk pas over een jaar had NEW YORK. (AFP) Op 21 december gaat een programma van de Verenigde Naties van start dat de wederopbouw en de ontwikkeling van de Sahel beoogt. Dit gebied in het noorden van Afrika werd tussen 1968 en 1973 getroffen door een dusdanige droogte, dat de Saharawoestijn tientallen kilometers kon oprukken. Het programma kost meer dan 100 mil joen dollar (ruim 250 miljoen gulden). Als eerste zal een lading zwaar materieel voor de aanleg van wegen worden verzonden naar Tsjaad, Gambia en Mali. De belangrijkste bijdragen aan het hulp programma voor de Sahel zijn afkomstig van Nederland, Canada, Noorwegen en Saoedi-Arabië. De CDA-kritiek, geuit op het CDA-con- gres dit weekeinde in Amsterdam, wordt door de CSU een grove verdraaiing van de feiten genoemd. Ook keert de CSU zich tegen de gewoonte zonder over voldoende informatie te beschikken of zich bij de desbetreffende zusterpartij eerst goed te laten informeren, oordelen uit te spreken. Het staat vast, zo luidt het in de CSU- verklaring, dat Strauss tijdens zijn verblijf in Chili verschillende malen en in het openbaar heeft aangedrongen op vestiging van een parlementaire democratie en voor de toelating van politieke partijen en vak organisaties. Dat is een geheel ander land, heb ik gelijk of niet? In advertenties vragen ze om een deftige werkvrouw, en op de voor pagina van De Gazet van Antwerpen lees ik (onder de koppen „Lijk van vrouw op zolderkamer” en „Student deed makabere ontdekking”) dat de student, die een leeg staand huis wilde huren, zich het huis liet tonen „door de joodse eigenaar”, en even verderop lees ik: „Ook de joodse eigenaar heeft zich nooit zorgen gemaakt om de levenswandel van zijn huurders”. Andere zeden, andere gewoonten zullen we maar denken. In ’t Pallieterke”, waarin de Nederlandse justitie wordt voorgesteld als de boze Wolf die het lam Menten met huid en haar wil verslinden, is Dayan „de Joodse minister van .Buitenlandse Zaken” en wordt gezegd dat Sadat desnoods alleen met de Joden wil optrekken ter verovering van de vrede. De Israëliërs dat zijn voor ’t Pallieterke „de Joden”, met een hóófdlet ter. Antiquariaten en rommelwinkels lig gen ook vol oude nazi-lectuur, wie „Mijn kamp” van Adolf Hitler wil kopen hoeft heus niet te wachten tot het verbod van een herdruk hier in Nederland opgeheven wordt. Typerend was deze mededeling in de etalage van een antiquariaat: „Wij kopen Oorlogsboeken zoals:Sig- naal, Adler, Whermacht, alles over Hitler en SS”. Vertederend is de foutieve schrijf wijze van Wehrmacht, maar kenmerkend is, dat er blijkbaar geen belangstelling is voor zulke bladen als Pen Gun en Big Ben, en voor boeken over de Army, en over Churchill of Roosevelt en hun keur troepen Bij zijn bezoek aan Egypte en Israel heeft Vance duidelijk gemaakt dat de Cairo-top, waarvoor zich tot nu toe alleen Egypte, Israel, Amerika en de VN hebben gemeld, wat de Amerikanen betreft een „open” bijeenkomst wordt, zonder voorlo pige einddatum, dat er zowel substantiële als procedurele zaken aan de orde komen en dat alles moet leiden naar een algehele regeling van het Midden-Oostenconflict. Met andere woorden: Washington wenst in dit stadium beslist geen separate Egyp- tisch-Israelische vrede, zolang Syrië en Jordanië nog steeds potentiële deelnemers zijn. Vance hoopt dat op grond van de voor uitgang die in Cairo geboekt zal worden, president Assad en koning Hoessein als nog zullen besluiten delegaties naar Cairo te sturen. In politieke kringen bestaat zelfs de indruk dat Egypte en de Verenigde Staten dan wel niet namens Syrië en Jor danië in Cairo zullen onderhandelen, maar in ieder geval de belangen van Damascus en Amman in het vredesproces nauwgezet in het oog zullen houden. De kans dat Syrië in Cairo van de partij zal zijn, moet overigens als vrijwel uitge sloten worden beschouwd. De Syrische minister van Buitenlandse Zaken Khad- dam verklaarde dit weekeinde in een vraaggesprek dat „Syrië Vance zal vertel len dat wij niet naar Genève gaan, dat wij Sadats Israel-reis blijven verwerpen en dat wij onder geen enkele voorwaarde zullen marchanderen”. De tegenstanders, of beter gezegd dwarsliggers bij de vredespogingen van president Sadat, Syrië en de PLO, zijn enigszins opgelucht dat Vance gisteren nog eens onderstreepte dat de deze week te beginnen Cairo-conferentie niet meer dan een tussenstation op de weg naar Genève zal inhouden. Sadat houdt op uitdrukke lijk Amerikaans verzoek de conferentie- zetels voor de Syriërs, Jordaniërs, Libane- zen en de Palestijnen open. Het weer introduceren van Genève als einddoel kan eveneens als Amerikaanse aanmoediging aan de Sovjet-Unie gezien worden Moskou kan alleen via Genève zijn invloed in het Midden-Oosten weer enigszins veilig stellen om de zeer kriti- CANBERRA (Reuter). Het Australische kiezersvolk heeft de con servatieve premier Mal colm Fraser en diens co alitiegenoten van de plattelandspartij het af gelopen weekeinde in een voor de naoorlogsja- ren unieke machtsposi tie gebracht.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1977 | | pagina 3