Supertankers worden naar VS gesleept Kritiek op voorstellen in rechtervleugel Likoed Gesprek tussen VS 11 Mauretanië: Tass: compromis VS en Rusland over regeling Indische Oceaan KYPRIANOU STEEG IN ACHTING CYPRIOTEN II11 achtergrond en Vietnam hervat West-Duitsland: nauwelijks minder werklozen in 1978 Nieuwe actie van Polisario” Mensenrechten blijven bespreekbaar in Belgrado DELICATESSENZAAK VERWOEST 3 DINSDAG DECEMBER 19 7 7 COMPROMIS TUSSEN OOST EN WEST OP TOETSINGSCONFERENTIE: Geen Trijfel Over aanknopen betrekkingen: ;et Teveel weggegeven nar er RHODESIE MELDT GUERRILLA-AANVAL OP VLIEGBASIS ies Luchtverkeersleiders Antillen werken weer nd rd ng ag iek het dse eer or- ris- f te rdt iin- i te STAKING BRITSE BRANDWEERLIEDEN: GEEN OPLOSSING Voorstellen 2 2 O BINNEN- EN BUITENLAND 1 en NEW YORK/CAIRO/LONDEN (AFP/Reuter/UPI). De Israëlische premier Menachim Begin gaat zondag (Eerste Kerstdag) naar de Egyptische stad Ismailia aan het Suezkanaal voor een ontmoeting met president Anwar Sadat van Egypte. Begin is bereid langer dan één dag in Ismailia te blijven als Sadat die zondag 59 jaar wordt langer met hem zou willen praten. De woordvoerder van de Israëlische premier deelde dit gisteravond mee in New York, vlak voor Begins vertrek naar Londen. BELGRADO (UPI/DPA). De vervolgconferentie voor Eu ropese veiligheid en samenwer king in Belgrado heeft gisteren haar „toetsing” van de Helsinki- akkoorden afgesloten en is over gegaan tot de redaktie van een slotdocument. Daarbij is echter uitdrukkelijk overeengekomen, dat het vraagstuk van de men senrechten nog steeds kan wor den aangesneden door elke dele gatie die dat nodig acht. (Van onze redacteur in Turkije, Frans van Hasselt) ISTANBOEL. Met een grote betoging op het Plein van de Vrijheid is gisteren in Nicosia de goede afloop gevierd van de kid napping van Achillis Kyprianou, zoon van de Cyprische presi dent. Eerst de zoon, daarna de vader voerden het woord en groot was het enthousiasme toen laatstgenoemde uitriep dat de re publiek Cyprus versterkt uit de ze gebeurtenissen te voorschijn was gekomen. -- IIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 8 5 1 GESPREK SADAT-BEGIN ZONDAG IN ISMAILIA I i r it n Nog voordat de goede afloop zeker was, waren er al commentatoren op het eiland die half schertsend opmerkten dat de aanstichters van deze ontvoering niet in het rechtse, maar in het linkse kamp moesten worden gezocht, zozeer speel den zij de positie van de Cyprische presi- De delicatessenzaak „Fauchon” op de Place de la Madeline in Parijs is gisteren door twee bomexplosies vernield. Er vielen geen slachtoffers. Door de ontploffingen ont stond brand, die nog werd aangewakkerd door de inhoud van duizenden flessen drank. Niemand heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor de explosies. Eerder had een linkse organisatie een aanslag gepleegd op het dure bedrijf, dat beroemd is om zijn fijne wijnen en exotische etenswaren. gelijke zaken wilde het Westen aan de bel kunnen trekken zolang men in Belgrado bijeen is. Dat is thans mogelijk krachtens de zinsnede dat „elke delegatie tijdens de plenaire zittingen elke gewenste inter ventie kan blijven ondernemen”. Zater dag nog steigerden de Russische gedele geerden tegen deze bepaling, die alles bespreekbaar houdt, maar gisteren leg den zij zich er bij neer. De bepaling volgt op de vaststelling dat „de conferentie van Belgrado haar be raad over agendapunt vier (een toetsing per land) heeft afgesloten en thans overg aat tot agendapunten vijf en zes (het opstellen van een slotdocument en het vaststellen van tijdstip en plaats voor een tweede toetsingsconferentie). In Belgrado wordt van een compromis gesproken, maar het komt er in feite op Na dit avontuur heeft de naam Kyprla- nou in één klap een soort galm gekregen, op en buiten het eiland; vader, moeder en zoon hebben waardige en indrukwek kende dingen kunnen zeggen in een situ atie die aan een Griekse tragedie herin nerde. En de nieuwe president begint iets van het aureool te krijgen dat Makarios had. Dit alles wordt onderstreept door het feit, dat het vrijwel zeker is geworden dat Kyprianou zijn presidentschap niet, zo als aanvankelijk geprojecteerd, hoeft te dent in de kaart. Spyros Kyprianou is niet alleen van gestalte klein, hij had ook verder iets nietigs en onaanzienlijks, dat schril afstak bij het charisma van zijn grote voorganger Makarios. De Turkse leider Denktash maakte het wel wat bont door hem een „dwerg” te noemen („En dan doel ik niet op zijn lichaam”), maar hij appelleerde daarmee wel aan indruk ken die in binnen- en buitenland bij waarnemers heersten. De westerse landen hebben een aantal specifieke voorstellen op het vlak van de mensenrechten klaar liggen en ook een ontwerp-verklaring welke groepen als die van Sjtsjaranski uitdrukkelijk in be scherming neemt. Naar verwacht zullen NEURENBERG (DPA). Er mag voor volgend jaar niet getekend worden op een belangrijke vermindering van het aantal werklozen in West-Duitsland. De geraamde groei van de Westduitse economie zal hooguit leiden tot een zeer geringe afneming van de werkloosheid. Dit verklaarde Josef Stingl, directeur van het centrale arbeidsbureau van de Bondsrepubliek. onderwerpen aan de verkiezingen op 5 februari. Alleen zijn eigen zwakke, nu extra beproefde hart kan Kyprianou nog parten spelen. De enige man die tot nu toe een tegenkandidatuur had ingediend, Glafkos Klendes, heeft zich terwille van de interne eenheid teruggetrokken. Zijn positie was ook wat moeilijk geworden, omdat hij bij de parlementsverkiezingen van 1976 als leider van de rechtse Demo cratische Concentratie nogal sterk had aangeleund tegen elementen uit diezelf de EOKA, waaruit de ontvoering van Achillis Kyprianou moet zijn voortgeko men. Alles wat EOKA is (en ook dat is een zegen voor Cyprus) is door dit gebeu ren meer dan ooit geïsoleerd, meer nog Klerides’ partij haalde bij die parle mentsverkiezingen weliswaar geen ze tels, maar ze kreeg 16 procent van de stemmen, een percentage dat bij een recente tussentijdse verkiezing tot 37 bleek te zijn gestegen. Sommigen acht ten Klerides niet geheel kansloos voor het presidentschap, al bleef het een an dere handicap voor de „realist” Klerides dat er van Turkse zijde openlijk op een overwinning van hem werd gehoopt. Voor Kyprianou op zijn beurt zou het, als de verkiezingen waren doorgegaan, een beetje frustrerend zijn geweest dat hij afhankelijk zou zijn gebleven van de steun van de machtige, Moskou-gezinde, communistische partij op het eiland, de AKEL, die naar schatting 35 procent van de Gnekscyprioten bestrijkt. Het recente bezoek van een hooggeplaatste Russi sche diplomaat, Rodionov, aan Grieks- Cyprus (de Turkse zone meed hij osten dan na de mislukte staatsgreep tegen Makarios/in juli ’74. tatief) werd vrij algemeen geïnterpre teerd als een missie om nieuwe sympa thie op te wekken voor Moskou, en daar mee elektoraal gewicht in de schaal te leggen tegen de NAVO-gezinde Klerides. Maar goed georganiseerde AKEL-steun zou ook internationaal een hypotheek hebben gelegd op Kyprianou’s president schap, waarvan hij nu lijkt te worden ontheven. Nog een gevolg van het niet-doorgaan van de presidentsverkiezingen in februa ri kan zijn dat nieuwe pogingen tot een oplossing voor het probleem-Cyprus al in januari kunnen worden gedaan. De voor die maand geprojecteerde tournee van de UNO-secretaris-generaal Waldheim langs Ankara, Nicosia en Athene, krijgt daarmee meer inhoud. Hij zal ongetwij feld proberen Denktash en Kyprianou aan één tafel te krijgen, zoals hij een jaar tevoren Denktash en Makarios tweemaal bij elkaar bracht zonder dat dat overi gens tot voortgang in de kwestie heeft geleid. Wegens verblijf in heti buitenland van onze medewerker Nico Scheepmaker zal de rubriek „Trijfel” deze week niet haar vertrouwde plaats op pagina drie kunnen innemen. Vanaf volgende week dinsdag zal Trijfel weer normaal verschijnen. Naar schatting is 15.000 ton olie uit de gehavende „Venoil” weggestroomd. De laag olie die voor de kust bij Plettenberg- baai drijft, is nu ongeveer 12 kilometer lang. Vier schepen van de Zuidafrikaanse kustwacht proberen de olie met chemische middelen onschadelijk te maken. Als waarborgsom moesten de Amerikaanse eigenaars inmiddels anderhalf miljoen gulden storten voor de bestrijding van de olievervuiling. JOHANNESBURG. De twee super tankers „Venpet” en „Venoil”, die vrijdag voor de Zuidafrikaanse kust met elkaar in botsing kwamen, zullen naar de Ver enigde Staten worden gesleept om daar te worden gerepareerd. De reparatiekosten worden op ongeveer 75 miljoen gulden geschat. ren fri- >on dat en dat fir- en. ide het op om ige teit ist- uis rij- nd. ind res- an- ids en. d n n Begin ontmoet in de Britse hoofdstad de Britse minister van Buitenlandse Zaken David Owen en de Franse diplomaat Jean- Francois Poncet. Naar gisteren in Parijs verluidde zal Begin de afgezant van presi dent Giscard d’Estaing op de hoogte stel len van zijn besprekingen in Washington met Carter. De Israëlische premier heeft Giscard laten weten dat hij hoopt zo spoe dig mogelijk de uitnodiging voor een be zoek aan Parijs te honoreren. Het gesprek tussen Begin en Sadat in Ismailia zal, zo wordt verwacht, de door braak verschaffen voor de voorbereiden de vredesbesprekingen in Cairo tussen Egypte, Israel, de VS en de Verenigde Naties. De conferentie in de Egyptische hoofdstad werd gisteren hervat en er kwa men plannen ter sprake voor een agenda die volgens een Amerikaanse zegsman ge schikt is voor een tweede Geneefse confe rentie. Na afloop van de zitting van gisteren heeft de officiële woordvoerder gezegd dat er vooruitgang is geboekt, maar dat er „ruimte is voor meer vooruitgang”. Confe- rentiekringen verklaarden dat de onder scheiden delegaties doorgaan met onder linge, informele bijeenkomsten. Volgens Egyptische kringen zijn er in de vredesvoorstellen die Begin in Washington SALISBURY (AFP). Een Rhodesi- sche luchtmachtbasis bij de grens met Mozambique is gisteren aangevallen door een guerrilla-eenheid van nationalistische strijders voor een vrij Zimbabwe. Volgens het regime in Salisbury doodden de aan vallers een zwarte soldaat en verwondden zij er zes. Doelwit was de basis „Grand Reef7, 27 kilometer van de stad Bemtali, vlak bij de Rhodesisch-Mozambikaanse grens. Volgens Salisbury brachtten de guerril la’s onbetekende materiële schade toe aan de installaties op de basis. Bij een „achter- volgingsoperatie” zouden Rhodesische mi litairen een grote hoeveelheid wapens en ander materieel hebben buitgemaakt De voorstellen zoals ze zondagavond door Begin op de Amerikaanse televisie werden uiteengezet, vielen ook niet goed in de rechtervleugel in het Israëlische regeringsblok van de Likoed-partij. Er wordt teveel weggegeven aan de Arabie ren, zo is de mening van de rechtse expo nenten. De PLO noemde het plan van Begin voor de autonomie van de Palestijnse Arabie ren op de westelijke Jordaanoever „on aanvaardbaar” en verklaarde dat zij zou blijven strijden voor „ons recht een onaf hankelijke Palestijnse staat te stichten, terug te keren naar ons vaderland en volle dig zelf te beslissen". Volgens welingelich te kringen in Jeruzalem is het zeker niet de bedoeling de Palestijnse Arabieren volle dige verantwoordelijkheid voor hun de fensie of buitenlandse zaken te geven. Radio-Moskou zei in een commentaar op Begins vredesvoorstellen dat de presiden ten Carter en Sadat er „ongewoon optimis tisch” over zijn. Want, aldus radio-Mos- kou, „de voorstellen zijn het middel waar door de Israëlische bezetting van Arabisch grondgebied wordt voortgezet”. In Bahrein heeft koning Hoessein van Jordanië besprekingen gevoerd met de plaatselijke emir. Hoessein maakt momen teel een reis langs de Golfstaten om meer steun te krijgen voor zijn streven naar eenheid in het Arabische kamp. Hoessein bezocht eerder Qatar. „De stem der Arabieren”, een radiozen der in handen van de Egyptische regering, heeft gisteren verklaard dat premier Be gins jongste vredesvoorstellen „niet over eenkomen met de beginselen van recht en rechtvaardigheid”. De Tunesisiche minister van Buiten landse Zaken, Habib Chatty, heeft maan dag over Begins voorstellen gezegd dat men bij het zien ervan, beseft hoe ver men nog van vrede af is”. „Deze voorstellen voorzien in Israëlisch bestuur voor cis-Jordanie en het Arabi sche deel van Jeruzalem, wat geen enkele Arabier kan aanvaarden”, aldus Chatty in het Tunesische parlement. Volgens hem is president Sadats bezoek aan Jeruzalem ingegeven door de wens dat zijn land een nieuwe oorlog bespaard blijft. ïst- ten uto ele an- len •tal iet, 1.6 ste- het ier- ber ke- an- lin >m- ing L- il n 9 s it r e k i, t, r ase ds- -ijd ur- ns- ïrd len ok- zan net en. ge- slo- ing 000 dn- ha- rer- iën i- i- heeft ontvouwd, ingrijpende veranderin gen nodig, maar houden ze wel de belofte van wezenlijke vooruitgang op weg naar de vrede in. De voorstellen zijn gisteren wel vijandig ontvangen door Libië en de PLO. Ook was er felle kritiek van de kant van Arabische leiders op de door Israel bezette westelijke Jordaanoever. die voorstellen echter stuiten op de in Helsinki overeengekomen spelregel, dat elke overeenkomst met eenstemmigheid dient te worden bereikt. Op voorstel van de neutrale deelne mers zijn er nu vier „redaktiegroepen” gevormd voor het opstellen van een slot- verklaring. Deze groepen werken tot en met donderdag. Daarna gaat de hele con ferentie met-Kerstreces om op 17 januari weer in de Joegoslavische hoofdstad bij een te komen. Naar schatting zal het werk dan nog een maand duren. De Russische gedelegeerde Vorontsov heeft gisteren voorgesteld dat de eerst volgende toetsingsconferentie pas zal plaatshebben in 1981 en dat zij zal ver lopen langs de lijnen van de huidige. Roemenië heeft al eerder 1980 voorge steld. Deze overeenkomst betekent een com promis tussen de westerse gedelegeerden en hun collega’s uit de Sovjet-Unie en andere Oostbloklanden. LONDEN (AFP). De onderhan delingen tussen de lagere Britse over heden en de brandweerlieden die al vijf weken in staking zijn, zijn giste ren opnieuw op niets uitgelopen. Daarmee is de hoop dat nog voor de Kerstdagen een oplossing zou worden bereikt voor het arbeidsconflict, de bodem ingeslagen. Na het gesprek van gisteren zei vak bondsleider Terry Parry „in het ge heel geen behoefte” te hebban het voorstel dat de lagere overheden heb ben gedaan, te aanvaarden. De brand- bestrijders eisen een loonsverhoging van dertig percent ineens. De werkge vers hebben een verhoging van tien percent ineens voorgesteld, met in de twee volgende jaren nog eens twintig percent. De Britse regering wil in het kader van de economische maatrege len geen loonsverhoging toestaan die de tien percent te boven gaat. WILLEMSTAD (ANP) De staking van de luchtverkeersleiders, die het vliegverkeer regelen boven de Antillen, is voorbij. Zondagmorgen waren ze niet aan het werk gegaan om kracht bij te zetten aan hun looneisen. De luchtverkeersleiders zullen over 1976 en 1977 een extra gratificatie krijgen. Als er volgend jaar niet meer verkeersleiders kunnen worden aangetrokken om hef werk van het huidige korps te verlichten zal er ook over 1978 een gratificatie wor den uitgekeerd. Dit heeft de Antilliaanse premier Rozen dal toegezegd. PARIJS (UPI). De Verenigde Staten en Vietnam hebben gisteren in Parijs het eerste van twee nieuwe gesprekken gevoerd over het aanknopen van normale betrekkingen, zowel diplomatiek als economisch. De onderhandelingen werden gevoerd op de Vietnamese ambassade door de twee onderministers van Buitenlandse Zaken Richard Holbrooke en Pham Nien. Geen van beiden deed na afloop mededelingen over de vorderingen. Voor vandaag stond een tweede gesprek op de agenda. Naar verluidt staan er niet langer alleen bilaterale onderwerpen op de agenda, maar ook diverse bredere ontwikkelingen in Azië en Indo-China. Vietnam is in eigen gebied een grote militaire mogendheid, terwijl de VS zich nogal zorgen maken oyer de communistische guerilla in Thai land en Maleisië. Voor het overige wordt gesproken over dezelfde zaken die eerder in mei en juni dit jaar ter discussie stonden: De Vietnamezen willen 3.25 miljard dol lar aan Amerikaanse herstelbetalingen voor de geleden oorlogsschade (die Was hington tot dusver niet wil betalen) en de VS willen opheldering over ongeveer 2500 Amerikanen die nog als „vermist” te boek staan. Overigens hebben de Vietnamezen sinds het begin van de normaliseringsbesprekin- gen 33 Amerikaanse stoffelijke overschot ten gerepatrieerd. In ruil daarvoor verzet te Washington zich niet langer tegen het Bij deze actie zouden 82 guerrillastrij ders en 30 Mauretaanse militairen zijn gesneuveld. De actie van zondag was gericht tegen de spoorlijn waarlangs het ijzererts van het grote mijncomplex bij Zouerate naar Nou- adhibou aan de Atlantische kust wordt vervoerd. Dit ijzererts levert ongeveer 85 percent van de buitenlandse valutareser ves van Mauretanië op. De guerrillos van het Polisario-front wa ren, volgens genoemde kringen in Nouak chott, met ongeveer 45 voertuigen op Mau- retaans gebied doorgedrongen. Daarvan werden er 22 v(ernield, terwijl de Maure taanse militairen vier voertuigen verloren. neer dat beide blokken hun zin hebben gekregen. De Russische gedelegeerde sprak zijn tevredenheid uit over het feit dat de conferentie nu „zwart op wit” in een andere fase is geraakt. Zijn Amerikaanse collega Arthur Goldberg zei: „Als er dissidenten wor den gearresteerd of berecht, behouden wij het recht erover te praten. Wij blij ven in staat namen, groepen en landen te noemen en hebben de handen vrij om alles te doen wat wij nodig en wenselijk achten”. MOSKOU (DPA) Het Russische persbu reau Tass meldt dat de Sovjet-Unie bij de jongste onderhandelingen met de VS over de demilitarisering van de Indische Oce aan akkoord is gegaan met een regeling in fasen van deze kwestie. Dit is gebeurd, aldus het Russische pers bureau, om de standpunten van beide par tijen nader tot elkaar te brengen. De Ame rikanen waren niet bereid tot een „radica le stap”. De Russen willen dat alle buitenlandse militaire steunpunten in de Indische Oce aan verdwijnen en dat de niet aan de Indische Oceaan grenzende landen hun militaire eenheden in dit gebied in krimpen. De derde ronde van de onderhandelin gen tussen de VS en de Sovjet-Unie over de Indische Oceaan is deze maand in Bern gehouden. De onderhandelingen zullen vermoedelijk in januari worden voort gezet. NOUAKCHOTT (Reuter) Guerrilla strijders van het Polisario-front hebben zondag weer een aanval op Mauretaanse strijdkrachten uitgevoerd, zo hebben offi ciële kringen in de Mauretaanse hoofd stad Nouakchott gisteren bekendge maakt. West-Duitsland telde dit jaar gemiddeld ongeveer 1.030.000 werklozen. Stingl deed een beroep op allen die politiek werkzaam zijn in West-Duitsland om hun maatregelen steeds te toetsen aan de gevolgen voor de arbeidsmarkt. Maar, al zijn de problemen nog lang niet uit de weg geruimd, „overdreven zenuwachtigheid” moet vermeden worden. Zowel een positieve als een negatieve conclusie kan worden getrokken uit 1977. Door bemiddeling van de arbeidsbureaus is de arbeidsstructuur in veel bedrijven verbeterd. Dit had een gunstige invloed op de produktiekosten. Het gevolg van dit alles was echter dat de „structuur van de werkloosheid” verslechterde. Dit houdt in dat alleen de besten werden aangenomen en dat het voor dé moeilijk te plaatsen mensen steeds moeilijker is geworden om aan de slag te komen. Voor zeven percent van de geplaatste werklozen heeft-het arbeidsbureau een premie betaald; dit gebeurde bijna 80.000 keer. Het bureau heeft voor volgend jaar de beschikking over 3,1 miljard mark, bijna eenvijfde meer dan dit jaar. De inkomsten van het bureau (bestaande uit onder meer heffingen en premies) zullen voldoende zijn om dit jaar zonder verlies te kunnen afsluiten. Vietnamese lidmaatschap van de Verenig de Naties, dat inmiddels een feit is ge worden. Diplomatieke kringen in Parijs houden rekening met de mogelijkheid dat Vietnam zijn eis tot Amerikaanse „wiedergutmachung” zal matigen of laten vallen. Hanoi kampt met zware economische problemen en volgens de Parijse kringen willen de Vietnamezen ook Amerikaanse investeerders aantrekken. Maar vóór er dollars naar Vietnam kunnen stromen moet eerst het oude zeer uit de wereld. Vietnam zou eventueel Amerikaans kapi taal vooral willen gebruiken om zijn olie- exploitatie te intensiveren, zijn lichte in dustrie uit te breiden en zijn landbouw te moderniseren. De laatsten hadden zonder meer een punt willen zetten achter de evaluatie van „Helsinki”, met name waar die raak te aan de mensenrechten. Het Westen wilde echter de mogelijkheid openhou den om nieuwe schendingen van de men senrechten aan te snijden en ter discussie te stellen. Men maakte zich in westerse kring met name bezorgd over een eventu eel Russisch proces tegen Anatoli Sjtsja ranski. Deze 29-jarige dissident, lid van de Moskouse groep die de naleving van het Helsinki-akkoord controleert, zit al negen maanden zonder formele aan klacht in de gevangenis. De Russische autoriteiten hebben laten dóórscheme ren dat Sjtsjaranski mogelijk wegens „verraad” zal worden berecht. Op een dergelijke aanklacht zou hij de doodstraf kunnen krijgen. Gezien het geval-Sjtsjaranski en soort-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1977 | | pagina 3