7
3
Engelands stuntvrouw nummer een
ROBERTA GIBBS
0
li
J
I
Esn
F
5
-w
f O schoone engelin
MH
I
door Jan Blijboom
Vrouwen
Bijna dood
Én staat ik op de brug
Gestadig achter 't glas.
1
Atoomenergie
Om mijn wat uit te rusten,
Dan denk ik: Schoon en mooi -
J Zijn uwe busten.”
,m En ligt ik in mijn kooi,
p-■---
SM
Fl
balanceert op rand
van leven en dood
n
J
1
Vuur en rook zijn vertrouwde zaken voor
stuntlieden. Hier ontvlucht Roberta Gibbs
een zojuist in brand gevlogen auto.
Anders komt dit patroon er uit te zien als een vrouw het besluit
heeft genomen het stunten als professie te kiezen. Want is zij in de
doorsnee-visie op de geslachten niet voorbestemd zeker het char
mante, zachtmoedige en tedere te personifiëren9 Zo’n keuze lijkt
tegen elk gevoel in te druisen en de vrouw in kwestie bij voorbaat
al in een hokje te stoppen waaraan men schouderophalend voorbij
moet gaan. Verminderd toerekeningsvatbaar. Een type dat ons
medelijden en niet onze bewondering verdient. Maar is dat nu
pigenlijk wel zo? Is het uitvoeren van stunts inderdaad een
„O, schoone engelin,
O, bron van al mijn smarten,
Weet, dat ik u bemin,
En dat met heel mijn harte.
helemaal in mijn grote passie van
hard autorijden kan uitleven".
Een half jaar lang knapte Roberta
kleine karweitjes op totdat de dood
een greep naar haar deed. Op weg
naar een. filmstudio zat ze naast de
bestuurder in een open sportwagen
die met hoge snelheid onder een
geparkeerde truck terecht kwam
Daarmee sneed miss Gibbs onver
biddelijk de draad door met een
verleden waarin ze vanaf haar der
de jaar aan ballet en zwemmen
deed, vanaf haar vijfde jaar op een
kostschool bij de nonnen in Dorset
zat („ik was daar de beste leerlin
ge”), in die periode ook paardrijden
leerde en als twaalfjarige al de
kunst van het autorijden („liefst zo
..Als stand-in voor een jon
gen moest ik 'eens op de klip
pen van Dover een val van een
rots nabootsen; zo'n rots die
kaarsrecht naar beneden loopt,
met in de diepte de zee. Ik
maakte de val en bleef aan een
touw dat om m'n middel zat
hangen. Zogenaamd had ik me
op het laatste ogenblik kunnen
vastklampen. Alles liep goed,
totdat ze me optakelden. Ik
kreeg steenstof in mijn gezicht,
keek omhoog en zag tot m'n
grote schrik dat het touw over
een afbrokkelend stuk steen ra
felde. Ik voelde een merkwaar
dige kalmte over me heen ko
men. Ik redde het op het nip
pertje. M'n gezicht zag grauw
van de steenslag en de angst.
De manager van de lokatie ver
ontschuldigde zich later dat
hij niet over de rand durfde te
kijken omdat hij last had van
hoogtevrees
Aan het feit dat ze niet in riemen zat
dankte de Londense haar leven. Ro
berta „Ik klapte met m'n gezicht
door het voorruit en werd vervol-
Stunten als beroep. Het lijkt op een telkens terugkerende sollici
tatie naar zwaar lichamelijk letsel dan wel naar een verwisseling
van het tijdelijke met het eeuwige. Een voortdurend rondlopen
met de gedachte dat de volgende opdracht wel eens de laatste zou
kunnen zijn. En daarom uitermate zenuwslopend. Je mag, zo
wordt door de goegemeente verondersteld, daarom totaal geen
nervositeit kennen en zó lichtvaardig over leven en dood moeten
kunnen oordelen dat het eigenlijk in strijd is met de menselijke
waardigheid. Nu zullen er altijd mannen op dit ondermaanse
rondlopen wie niets te veel is om zichzelf voortdurend te bewijzen
en er uit een gevoel van streling van eigenwaarde niet voor
terugdeinzende meest halsbrekende toeren uit te halen. Tot meer
dere eer en glorie van het mannelijk imago. Het zij zo.
Betekent dit dat stunten toch min
der spanningen oproept dan het in
werkelijkheid lijkt? Roberta, haas
tig' „Nee, dat wil ik er niet mee
zeggen. Tijdens het werk ben ik,
echt waar, absoluut niet neYveus.
Als het zo ver is om de stunt uit te
voeren ben je zó geconcentreerd dat
je niet bang kunt zijn. Maar als het
gelukt is sterf ik prompt van de pijn
in mijn maag. En wanneer ik naar
een stunt van een ander kijk bijt ik
vreselijk op m'n nagels en voel m’n
maag naar boven komen".
Maar wat is dan tóch het aantrek
kelijke van dit werk? Roberta, aar
zelend: „Eerlijk gezegd weet ik dat
niet. Echt waar”. En dan: „Mis
schien is het de kick om in een paar
seconden mentaal én fysiek tot het
uiterste te gaan na weken van voor
bereiding. En dan de voldoening als
je dat shot naderhand op de film
terugziet. Verder is het de glamour
van het geheel en het feit dat ik me
gens weggeshngerd. Mijn letsel be
stond uit een platte neus en een
beschadiging van het voorhoofd.
Drie weken heb ik bewusteloos gele
gen. Het duurde precies zes maan
den op de dag af die de doktoren
hadden voorspeld eer ik genezen
werd verklaard".
Het zou in de lijn hebben gelegen
als Roberta Gibbs na die verschrik
kelijke ervaring elke zweem van ge
vaar had afgezworen en haar be
langstelling had gericht op werk met
een minimale risico-factor. Maar
Roberta houdt er een andere filoso
fie op na die realistischer is dan
oppervlakkig zou kunnen worden
verondersteld. Haar opinie: „Het is
maar wat je precies onder gevaar
verstaat. Waar ligt het ongeluk? Dat
kan niemand zeggen omdat het op
de meest onverwachte momenten
opduikt. Daar heb ik ervaring in
Want het is me ook al gebeurd dat ik
bij thuiskomst over een kleedje uit
gleed en me zó aan m’n been bezeer
de dat ik geruime tijd niet kon
werken.
Als je het van die kant bekijkt moet
je elke dag in angst leven dat je iets
overkomt Met stunten ligt dat an
ders, omdat je bewuste, goed door
dachte risico’s neemt Elke gevaar
lijke scène wordt altijd tot in de
kleinste détails voorbereid, zodat er
technisch bijna niets mis kan gaan
Al blijven vuur en rook altijd onge
wisse factoren"
Het vallen van een trap vereist een speciale techniek Engelands stuntvrouw nummer een
verstaat die kunst perfect
Er moet toch wel een bikkelharde leerschool worden doorlopen,
alvorens in het vak doorknede lieden laten we ze leermeesters
noemen de leerling eindelijk stoutmoedig en koelbloedig genoeg
achten om voor het diploma „volleerd stunter” in aanmerking te
komen. Alle stadia van gevaar zijn met goed gevolg aan de leerling
voorbij gegaan en dan is het grote ogenblik aangebroken waarop de
geslaagde de schooldeuren achter zich dichtklapt en veerkrachtig op
weg gaat naar film- en televisiestudio’s waar contracten klaar liggen
om als stand-in” voor bekende acteurs en actrices te gaan optreden
De sensatie proeven van gevaren tarten, met daarbij het enorme
gevoel van voldoening dat alle zware lessen op de school niet voor
niets zijn geweest en er heel wat moet gebeuren wil een film- of
televisie-script situaties aangeven die niet voor uitvoering vatbaar zijn
De wereld van de Grote Avonturen en Geld ligt open
23' En tuurt in het kompas,
Dan zweeft gij, engelin,
Bij Roberta Gibbs begon het met
de film Tom Jones, die zo'n vijftien
jaar geleden in haar geboorteplaats
Dorset (Zuid-Engeland) werd opge
nomen. Er werden vrouwelijke figu
ranten gevraagd die schrijlings kon
den paardrijden. Roberta, die al
vanaf haar zesde jaar in het zadel
zit, aarzelde geen ogenblik, meldde
zich met kloppend hart en werd
prompt aangenomen toen ze de rij
proef had afgelegd. Een sensatie,
weet ze zich te herinneren, omdat
Albert Finney een van de hoofdrol
len vertolkte Een prettige bijkom
stigheid was dat het paardrijden
Opname van een spot voor een reclame
filmpje. Tijdens de berekende val van het
paard moet Roberta haar gezicht voor de ca
mera verborgen houden omdat ze stand-in
is. Gezien de combinatie van moeilijkheids-
factoren wordt een speciaal gedresseerd
paard bereden
„Ik heb meegespeeld in een
trailer voor Hitchcocks film
„Francy" Op een steenkoude
dag in januari moest ik bij het
House of Parliaments vanaf de
brug naakt in de Theems sprin
gen. Een vriend stond er bij en
hoorde toevallig een gesprek
tussen twee dametjes. De een
zei: „Hoe is het moge'- k dat
die Vrouw zo bloot in he: ijs
koude water durf t te springen".
Zei de ander: „laatje toch niets
wijsmaken: het lijkt veel erger
dan het
tuurlijk
nagaan:
ijzige
houden.
F
haar tot dan toe erg veel geld ha^*
gekost waarvan nu een flink bedrag
kon worden terugverdiend. Rober
ta: „Ik had de smaak meteen zó beet
dat ik m’n boeltje pakte en naar
Londen ging
Verdien je aantrekkelijk met dit
soort werk? Roberta, glimlachend
„Ik heb het goed. Vooral in de zomer
veel topwerk omdat alles zich op
lokatie moet afspelen. Dan heb .ik
bijna iedere dag wel wat te doen. En
’s winters krijg ik wel eens verzoe
ken om bijvoorbeeld nauwelijks bé-
dekt of naakt in ijskoud water te
springen. Daar kan ik vreselijk
tegenop zien. Maar als ik dan de
betaalmeester rond zie lopen eti
denk aan het bedrag dat ik overeen
ben gekomen, dan zet ik mijn weer
zin opzij.”
Maar kan het hart zo’n plotseling
temperatuursverschil aan? Roberta,
een beetje trots: „Ik ben altijd in
voortreffelijke conditie geweest.
Driemaal per week train ik in-het
Battersea-park in de buurt van
Chelsea en ga ik zwemmen, ik ben
een vaste bezoekster van de sauna
en speel squash zo dikwijls als 'Ik
kan. Verder volg ik een uitgekiend
dieet en leef héél regelmatig. Aanbal
die voorwaarden móet ik me houden
wil ik mijn werk goed blijven doen.
Tot hoe lang? Wat mij betreft zolang
m'n gezondheid het toelaat”.
doorlopende flirt met de dood? En moet zeker een vrouw abnor
maal zijn om voor dit beroep te kiezen?
Drie vragen die het best kunnen worden beantwoord door
iemand die al jaren lang als „stand-in” voor bekende sterren in
films en televisie-produkties gevaarlijke karweien opknapt en nog
steeds met plezier contracten tekent en nakomt. Een geroutineer
de vrouw in dit werk die in Engelse artiestenkringen hoog staat
aangeschreven, internationale vermaardheid geniet en terecht
aanspraak mag maken op de kwalificatie „Engelands stand-in
nummer één”. Haar naam: miss Roberta Gibbs. Leeftijd: 35 jaar.
Woonplaats: Londen. Uiterlijk: charmant, fonkelende ogen in een
door zon getint gezicht dat levenslust uitstraalt maar tegelijker
tijd een mengeling vertoont van concentratie en besluitvaardig
heid, lenige gestalte die een voortreffelijke conditie verraadt en
gebaren waarmee het betoog zo nu en dan kernachtig wordt
verduidelijkt. Plus daarbij smaakvol gekleed.
Kortom, een vrouw wie het niet is aan te zien dat ze het gevaar in
haar arbeid als partner heeft gekozen. Onverantwoord, die keuze?
Uit bijgaand relaas zal blijken dat het stand-in zijn niet zo maar
een aaneenschakeling van roekeloze avonturen is. En dat werke
lijk levensgevaarlijke situaties meestal ontstaan door onvoor
ziene omstandigheden.
Over glamour gesproken zou ze
niets voelen voor een echte rol in een
film of televisiestuk? Roberta, reso
luut „Beslist niet. Want dan zou ik
de spanning missen Bovendien
trekken de technische kanten van
het stunten me erg aan. Precies uit
rekenen hoe alles kan en moet en
welk materiaal moet worden ge
bruikt. Ook ben ik er trots op dat het
stunten voor mannen minder ris
kant is dan voor vrouwen. Ga zelf
maar na. mannen kunnen onder
hun kleren altijd platen en andere
mogelijkheden tot bescherming
aanbrengen. Maar wij9 Meestal zijn
we dun of summier gekleed en soms
hebben we helemaal niets aan. En
dan tóch maar dezelfde risico’s lo
pen als de mannen. Als ik over „we”
praat dan bedoel ik mezelf en twaalf'
collegaatjes. Van hen hebben er zes
veel werk omdat ze all-round zijn
zoals ik. De rest is gespecialiseerd”.
«WÈs.
..Op het eiland Jersey moest ik
een zelfmoord in beeld brengen.
Het was hartje winter. Er stond
een keiharde wind. Ik moest tot
mijn knieën in de kolkende zee
staan om mezelf zogenaamd te
verdrinken. Gezien het nood
weer gaven inwoners me vijf per
cent kans om me staande te hou
den Het lukte niet, want een
hevige windstoot sloeg me weg.
De reddingsboot wist me op het
nippertje te redden. Toen ik aan
land stapte tikte een journaliste
me op de schouder met de mede
deling dat er even tevoren
iemand reddeloos was verdron
ken En dat allemaal voor shots
van amper zestig seconden. Het
was voor de film „Neither the sea
nor the sand”. Ik stond hierin
doublé voor Susan Hampshire”.
Zo zou men zich ongeveer kunnen f
voorstellen dat iemand met het niet- a
alledaagse beroep van „stand-in” 1
begint. Een begrijpelijke gedachte J
omdat elk beroep zeker als het I
uitgesproken vakmanschap behoeftW^
een scholing vereist; een periode i
waarin theorie en/of praktijk de en- 1
tree in de maatschappij vergemak-
kelijken. Lag dus de vraag aan Ro-
berta Gibbs voor de hand, waar heb
je dat merkwaardige vak geleerd? 4
Haar antwoord, even doeltreffend J
als ontnuchterend nergens. En zij4
vervolgde: „Het is een misverstand
te veronderstellen dat voor het be-
roep van stand-in een school of iets
dergelijks bestaat. -Althans zeker
niét in Engeland. Ik heb wel eens i
gehoord dat er ergens in Frankrijk
zoiets zou zijn, maar het lijkt me
hoogst onwaarschijnlijk. Nee, als je i
besluit om stand-in te worden dan
zal je die job zelf moeten op
bouwen”
„Eens ben ik double geweest
voor een vrouwelijke Tarzan: j
je kent dat wel: in zo'n leren 1
bikini. Samen met haar en een
L stuntman stonden we op een
t hoge rots waaraan de rand een 1
L vechtpartij moest worden uit-
u geheeld Alles was goed door-
F gesproken,. Maar op zeker ogen- 4
is want ze draagt na-
een maillot". Kun je
alsof een maillot die
kou kan tegen-
blik maakte de actrice een ver
gissing waardoor ik achterover
klapte en naar beneden dreigde
te slaan. Op het allerlaatste
moment kon de stuntman rrie
bij m’n voeten grijpen Ik hield
er een pijnlijke rug aan
over.
hard mogelijk") onder de knie had.
Roberta: „Ik had toen nog geep idee
ooit stand-in te worden, want na
mijn studie ging ik werken op het
laboratorium van een bureau voor
atoomenergie. Over wat ik daar heb
gedaan kan ik niets vertellen. Alle
maal top-secret”.
Het bevredigde haar echter niet
waardoor de figurantenrol in „Tom
Jones” de welkome aanleiding kon
worden koers te zétten naar Londen.
Min of meer een sprong in het duis-
ter, want waar lag in die miljoenen-
metropool een kans om met beide
p handen aan te grijpen? Vertelde Ro-
P berta Gibbs. „Dat was zeker niet zo
makkelijk Totdat ik in contact
kwam met een agente die getrouwd
was met een stuntman Ze hoorde
wat ik wilde en ried me aan zo gauw
r mogelijk judolessen te nemen Om
k allerlei valtechnieken te leren Ver-
I volgens moest ik alle mogelijke fo-
I to’s van me laten maken om mezelf
k te „verkopen" Mijn eerste job werd
de bekende Lucy Ball dubbelen die
in Londen een eigen filmproduktie
maakte. Daarin kwam een scène
voor waarin ze met een Elizabeth-
dress aan over doornige heggen
moest springen. Een niet al te moei
lijk karwei Het was daar een gekke
boel want Lucy Ball haalde en
bracht me in een Rolls Royce. Het
was de eerste en tot nu toe laatste
keer dat ik in zo’n dure wagen heb
gereden. Descène verliep volgens
plan, maar is uiteindelijk nooit op
het filmdoek gekomen Want bij na
der inzien vond Lucy het beter dat
deel van de film er uit te halen en
door een ander te vervangen Maar
ze betaalde me in keiharde dollars
en dat vergoedde veel”.
