Stroper en koddebeier
Over IJmuiden gesproken
agenda
en
Russisch filmfestival sluit metOthello
havcn-
berichten
Rennies
'"moet je altijd bij
je hebben.
wat vertel je me nou?
„Oktober"
In Filmhuis Velsen en Alpha-filmhuis
6
IJMOND
19 7 7
DECEMBER
WOENSDAG
2 8
/ER
Velsen-IJmuiden
Beverwijk
Heemskerk
Wijk aan Zee
In en om Haarlem
Velsen -Noord
icholas
daarom extra boeiend was. Ze
vonden een keer een konijn in
een strik, dood. Dat konijn na
men ze mee naar het strand waar
ze het braadden op een vuur van
aangespoeld hout. De smaak was
zo voortreffelijk dat ze de volgen
de morgen al vroeg de duinen
ingingen om te kijken of er nog
zo'n konijn uit een strik was te
halen. Ze vonden er inderdaad
een maar werden bij het losma
ken gestoord door een grote, ster
ke vent die ze van Velseroord
kenden: Bertus. Een goedzak van
een man zolang hij nuchter was.
Maar wanneer hij drank in het
lijf had en iemand hem kwaad
maakte trok hij steevast zijn kle
ren uit tot hij in z’n onderbroek
stond, en dan begon hij te knok
ken. Bertus was woedend toen
hij de jongens bij de strik ontdek
te: „Wat doen jullie hier? dit is
mijn stroopterrein”.
Sneeuwwitje 2
TOEN VIER JONGENS een
dikke halve eeuw geleden in de
schoolvakantie op het strand van
IJmuiden kampeerden iets bij
zonders in die tijd liepen ze
dikwijls in de duinen vlak achter
hen rond, wat niet mocht maar
ES
rel 023*
RWRW UMUIDEN-OOST
Druk op de maag? Kennies helpen direkt
De Ridder 1
De Ridder 2
Sneeuwwitje 1
lp
-
1541
I
IJMOND. In de filmhuizen van de
IJmond wordt deze week het Russische
filmfestival afgesloten. In het Alpha-
filmhuis te Beverwijk gebeurt dat zondag
met de film Othello, een verfilming van
dit bekende drama door Segei Yutkevich
met muziek van Khachaturian. Deze film
draait woensdagavond in het filmhuis
Velsen, dat donderdagavond het festival
afsluit met „Oktober”, een film over de
revolutie van de beroemde Russische re
gisseur Eisenstein.
De film „Othello” door Yuthevich da
teert van 1956. Eigenlijk is de film al veel
ouder, want de toen nog jonge regisseur
„Sneeuwwitje is gestor
ven in de Kalverstraat, te-
dochter van een senator. Als hij echter de
jonge officier Cassio promoveert, zint een
gepasseerde mededinger, Jago op wraak.
Hij verspreidt geruchten dat Desdemona
het met Cassio houdt met als gevolg dat
Othello zijn bruid in een kussen smoort.
Als de intrige daarop uitkomt, slaat Othel
lo de hand aan zichzelf. In de film van
Yutkevich gaat het niet zozeer om de jalou-
zie van Othello, maar veeleer om zijn ge
schokte vertrouwen in de mënsheid. Het
individu staat bij deze Russische film cen
traal. Yutkavich heeft een leidende rol
gespeeld bij de pogingen om in de Sovjet
films de plaats van het individu meer te
benadrukken. In de meeste van zijn films
is deze voorliefde voor het individu dan
ook terug te vinden.
In de film „Oktober” geeft de Russische
cineast Eisenstein zijn persoonlijke visie
op de gebeurtenissen, die aan de oktober
revolutie voorafgaan. De film dateert uit
1928, net tien jaar na dit historische feit.
Eisenstein heeft geprobeerd in de film
beelden zoveel mogelijk de oorspronkelij
ke gebeurtenissen als een documentaire
weer te geven. Oude foto’s en journaalop-
namen zijn nauwkeurig bestudeerd en het
resultaat is, dat filmbeelden van „Okto
ber” regelmatig voor „echte” foto’s van de
revolutie worden aangezien. Door middel
van deze autentieke beelden probeert Ei
senstein bij de toeschouwers de gedachte
achter de revolutie op te roepen.
Sergei Eisenstein geldt als de belangrijk
ste man uit de Russische filmwereld. Met
name zijn montagetechnieken zijn wereld
beroemd geworden. Daarnaast heeft hij
baanbrekend werk verricht met de ont
wikkeling van zijn filmtheoriën en zijn
bijdragen aan de kunstfilosofie. Andere
beroemde films van hem zijn „Potemkin”
uit 1925, „Iwan de Verschrikkelijke” en
„Alexander Nevski”.
Dinsdag aangekomen: Ned: Lloyd Ni
ger, Le Havre; Budapest, Penang; Com
mencement, Duinkerken; Tor, Scandina
via, Gotheburg; Alpina, Takorzdi; Santa
Barbara, Briton Ferry; Titan Service,
Cont. Plat.
Dinsdag vertrokken: Venus, Swanscom-
be, IJmuiden; Erik, Aalborg; Neptunus,
Tananger, IJfnuiden; GoGoRover, Macio;
Mikhail Cheranmykh, Archangel; Smit
Lloyd 48, Cont. Plat, IJmuiden; Aarden
burg, Gibraltar; Contesse, New Castle;
Prinsenborg, Delfzijl; Dolphin Point, Til
bury; Pluto, Dundee, IJmuiden; Brinda,
Aveiro, IJmuiden; T.S. 41-Rough, Cont.
Plat; Atlas, Rotterdam.
HET BEROEP VAN koddebeier was
logisch niet bepaald geschikt om een
zekere populariteit te krijgen. Zo’n man
deed het voor de bevolking eigenlijk nooit
goed. Dat ondervond Gijs Jansen van de
Heerenduinen, die algemeen „Gijs van
Schoten” werd genoemd. Zoals lezer C.
Mooij te Haarlem zich herinnert wekte
deze eens de „volkswoede” op om al dan
niet terechte redenen waarvan het ware
in het vergeetboek is geraakt. Dezelfde
man die een oogje op de konijnenstropers
moest houden had als hobby het bezit van
(tamme) konijnen. Het hok met zijn wel
verzorgde inhoud was zijn grote trots. Als
„represaille” werd dat hok ’s nachts door
uiteraard onbekenden opengezet. Het ko-
nijneras in de duinen moest daarna sterk
zijn verbeterd maar Gijs was terecht een
hele tijd woedend. Zoals hij ook in de
periode van de Grote Staking in IJmui-
dens visserijbedrijf in de jaren dertig
nogal wat dagen vol ergernis had. Lezer
A. Douma te Haarlem herinnert zich dat
stakers in hun vele vrije uren met honder
den tegelijk de duinen in trokken, speci
aal in de bramentijd. Tegen zoveel geweld
kon geen jachtopziener op.
goedmg niet, zou men in de gedachten
gang van de stropers kunnen redeneren
natuurlijk ook al een naxve conclusie.
De voortdurende dreigende confrontatie
met de jachtopzieners leerden hun slim te
zijn. Als ze een tijdlang al het geluk aan
hun kant hadden gehad werden ze echter
overmoedig. Het verhaal gaat rond dat
een stroper eens een kuil met aardappe
len achter zijn huis had waar zijn vrouw
zich ongerust over maakte. Ze was bang
dat iemand ’s nachts de piepers zou ste
len, want slecht volk is er overal. „Meid,
maak je niet druk”, zei de stroper, „ik zet
er wel bewakers bij. Als het donker wordt
los ik een schot; de koddebeier komt dan
meteen op ons huis af die bewaakt onze
aardappelen en wij kunnen rustig gaan
slapen”. Aldus geschiedde.
OVERMOED LEIDDE tot domme din
gen, zoals lezer P. Luit te IJmuiden eens
van de vrouw van een stroper heeft ge
hoord. Haar man zag op z’n tocht door
„zijn” domein een vrijend paar dat toen
het werd ontdekt erg schrok. De manne
lijke partner wilde voor geen goud dat dit
geval aan de grote klok kwam te hangen.
Daar had hij trouwens alle reden voor.
Toen hij de voor hem volslagen onbeken
de vroeg wie hij eigenlijk was gaf deze de
naam van een bekende koddebeier op.
„Het spijt me wel voor jullie”, zei de
stroper, „maar ik moet hier proces-ver-
baal van opmaken, want jullie zijn op
verboden terrein”. De twee gaven hun
naam en adres op waarna de stroper zijn
weg vervolgde. Het duo had er wel wat
moeite voer over om het proces-verbaal
ongedaan te maken en ging met schuldge
voelens in het hart naar de woning van de
koddebeier. Toen ze de man zagen zeiden
ze: „Nee, u moeten we niet hebben”. Na
dat ze het hele geval hadden uitgelegd
fronsde de koddebeier de wenkbrauwen:
„Is die boef weer bezig geweest?” Hij nam
de zaak hoog op. De man die zijn naam
had gebruikt zou veel spijt van zijn grap
krijgen want de koddebeier maakte er
„werk” van waardoor het, zoals lezer Luit
zich herinnert, voor de stroper een nare
geschiedenis werd. Ook een stroper heeft
zich bij zijn leest, in dit geval z’n strikken,
te houden.
SCHOUWBURG
Stadsschouwburg
19.30 u.: Scapino Ballet met ..De Notekraker"
Donderdag 20.15 u.: 1
NTIEKE
DIVERSEN
Openbare bibliotheek. Dorpsduinen &- Woe.
geopend van 19-21 uur, do. hele dag gesloten.
Café De Zon, Voorstraat. Do. 10 uur Schaak
toernooi Pat Mat.
heeft het scenario al in 1938 geschreven.
Hij was gegrepen door een toneelopvoe
ring van dit klassieke drama, die hij in de
provincie had gezien. De oorlog kwam
echter tussen de verwezenlijking van zijn
ideeën. In 1952 verfilmde Orson Welles het
drama en Yutkevich wilde van zijn verfil
ming afzien. Toen hij echter de film van
Welles gezien had, konstateerde hij tot zijn
vreugde, dat Welles’ interpretatie wezen
lijk verschilde van de zijne en zo ontstond
in 1956 alsnog de „Othello”, waarvoor de
beroemdste hedendaagse Russische com
ponist Khachaturian de muziek schreef.
Othello is een.Moorse veldheer in dienst
van Venetië. Hij trouwt Desdemona, de
BIOSCOPEN
Kennemer Theater, Zeestraat. Woe. 20 uur
„Ontspanning uit het vergeten continent”, 19.30
uur „The Great Race”.
Luxor Theater, Breestraat. Woe. 19 en 21.30
uur: „The Deep”.
Openbare bibliotheek. Wijkerstraatweg. Zater
dag alle leeftijden van 10-12.30 uur. Maandag alle
leeftijden 14.00-17.30 uur.
genover de Urker buurt,
op het opslagterrein voor
oud ijzer van De Waard
die ook vodden inzamel
de. Sneeuwwitje had daar
een oud schuurtje. Ieder
een kende hem met zijn
wit Gouds pijpje omge
keerd in de mond. Er
woonden ook veel alleen
staanden, „vrijbuiters",
in hutachtige bouwsels
achter de rokerijen in de
duinen. Anderen bivak
keerden op de opgelegde
trawlers en loggers. Ze
kookten daar hun potje
(er was altijd vis volop),
ze hadden gratis kolen en
kooi. Dat werd ooglui
kend toegestaan want er
was zo een gratis wachts-
man vah de boten ste
len, dat deden zij zeker
niet. (A. Douma,
Haarlem).
BIOSCOPEN
City, woensdag 20 uur „Twee door 't dolle
heen”.
Stadsschouwburg, woensdag 20.00 uur „Sol
daat van Oranje”.
Filmhuis: Velsen, Kanaalstraat. 20.30 uur
„Othello”.
TENTOONSTELLINGEN EN MUSEA
Museum Beeckestijn, Rijksweg Velsen-Zuid.
Stijlkamers en oude gebruiksvoorwerpen. Ge
opend dl. t/m zat. van 10-12 en 14-17 uur.
Pieter Vermeulenmuseum. Geopend 9.30-
16.30 uur, zat 9.00-14.00 uur, zondag gesloten
Stadhuis. Bezichtiging op werkdagen van 10
tot 12 uur.
Bedrijfsmuseum Hoogovens. Bessemerstraat
Velsen-Noord. Geopend dinsdags en donderdag
van 10-16 uur en verder op aanvraag, tel. 02510-
91022 en 93088.
DIVERSEN
Alarmnummers: Politie 19033. Ongevallen
dienst 15400. Hoogovens 02510-96000 Brandweer
Santpoort 370750, voor Velsen-Noord en IJmui
den 20750.
Centrale Bibliotheek. Plein 1945, woensdag
14.30- 17.30 en 19.00-21.30 uur, donderdag 10.00-
12.30 en 14.30-17.30 uur.
Buurthuis De Planeet: woensdag 19.00-20.00
uur Hobbyclub.
Bibliotheek Zeewijkplein, donderdag geo
pend van 10.00-12.30 en 19.00-21.30 uur.
Centrale Jeugd- en Tienerbibliotheek, Wil-
lemsbeekweg Woensdag 14.30-17.30 uur, donder
dag 15.30-17.30 uur.
Sociëteit Asterix, geopend woensdagavond
vanaf 20 uur.
Dienstencentrum Zee- en Duinwijk, Zeewijk
plein 260. woensdag 10-12 uur creatief bezig zijn
14.30- 16.30 uur dansen; donderdag 14.00-17.00
uur bejaardengymnastiek.
Stichting Dienstverlening Bejaarden: Cen
traal Bureau Abelenstraat, IJmuiden. Tel. 12464
of 18445 van 9-10 uur.
Gezinsverzorging, hulp aan bejaarden en
langdurige zieken Velserduinweg 52. IJmuiden,
ma. t/m vrij. 9-10 u. Tel. 02550-18830 en 22169.
Sociaal Advies Bureau; spreekuur donderdag
9-10 uur Kanaalstraat 228, IJmuiden; 11-12 uur
„De Duinpan”, Duinweg, Santpoort-Zuid.
Velserbad. woensdag gemengd zwemmen
21.30- 22.30; donderdag gemengd zwemmen 7-8,
12.10-13.10 en 16-17.15 uur. Jeugdzwemmen
kerstvakantie: donderdag 8-10, 10.30-12.00 en
13.30- 15.00 uur.
Speeltuin „In Veilige Haven”. Open: woens
dagmiddag, zaterdag de gehele dag.
Buurtcentrum Zeewijk woensdag 14.00-16.00
uur Speel- en spelmiddag 4-12 jaar; 19.00-22.00
uur jongereninstuif 12+; 20.00-22.00 uur textiele
werkvormen volwassenen.
Instructiebad Zeewijk Jeugdzwemmen kerstva
kantie: donderdag 9-11.30 en-13.15-14.30 uur
Tweede werd kapitein C.
EHerman uit Haarlem
met 96 punten, derde H.
v.d. Laan uit Haarlem met
96 en vierde Hoefakker
uit IJmuiden met 95 pun
ten”. (J. Willems,
Haarlem).
DE KAMPEERDERS waren al blij dat
Bertus zijn kleren niet uittrok en wacht
ten daarom rustig tot hij wat gekalmeerd
was. „We wisten het niet”, zeiden ze,
waaraan ze toevoegden: „Heeft u soms
trek in een kop chocolademelk?" Bertus
keek heel verbaasd maar liep mee. Kort
daarop genoot hij met kleine maar genot
volle teugen van de gloeiendhete drank.
„Als jullie nou weer een konijn willen
hebben”, zei hij bij het weggaan, naar de
duinen wijzend, „zoek dan daar”, wat
verderop. Dat is het stroopterrein van een
andere bink”. Maar het was eigenlijk een
overbodige raad. Want de volgende mor
gen in alle vroegte kwam Bertus met twee
konijnen op zijn rug naar de tent. „Jon
gens, hier hebben jullie wat te bikken. Is
de chocolademelk al klaar?" Dat herhaal
de zich alle dagen dat de jongens op het
strand kampeerden.
STROPERS WAREN in tegenstelling
tot de vanuit auto’s schietende wildrovers
van tegenwoordig gewoonlijk de kwaad-
sten niet. Het wemelde van de konijnen in
de duinen. Wat kon iemand er op tegen
hebben dat zij daar hun strikken zetten
om er aldus wat vandaan te halen. De
koddebeiers dachten er, al was het maar
omdat ze plichtsgetrouw jegens hun
werkgever waren, anders over. Maar het
was moeilijk een stroper op heterdaad te
betrappen. Als zo’n man eenmaal met zijn
buit uit de duinen op het strand of op de
openbare weg wist te komen kon geen
„kattebeier” hem nog iets doen. Vandaar
ook dat de stropers rustig, een paar konij
nen op de rug bengelend, door de straten
van IJmuiden liepen om hun vaste of
losvaste klanten te bedienen; de huid na
men ze in een juten zak mee terug want
die bracht apart geld op.
DAT ER IN het eerste kwart van deze
eeuw nog zoveel konijnen rondliepen ver
baasde overigens menigeen. Iedereen
kende de verhalen van de kanaalgravers
(Wilsonplein). Vandaag
,et met „De Notekraker”
Amsterdams Volkstoneel
met „Als je lacht, dan ben je rijk”.
MUZIEK
Concertgebouw (L. Begijnestr.). Donderdag
20.15 u.: Liesbeth Ramses.
Can-Can (Stoofsteeg). Donderdag 22 u.: Kwar
tet Hans Keune met solist, clarinettist Billy B.
Jacket.
BIOSCOPEN
Cinema Palace (Gr. Houtstr.) 15.30, 19 en 21.30
u.: „The spy who loved me”, 12 j. Vandaag en
morgen 13.30 u.: „De fluit met de zes smurfen",
a.l.
Frans Hals (Frans Halsplein) 19 en 21.15 u.:
„Zweedse slipjes in Tirol”, 16 j.
Lido (Houtplein) 14, 19 en 21.30 u.: „Abba”, a.l.
Luxor (Gr. Houtstr.) 14, 16.15, 19.30 u.: „De
reddertjes”, a.l.
Roxy (KI. Houtstr.) 14.30 en 20 u.: „Soldaat van
Oranje”, 12 j.
Studio (Gr. Markt) 19 en 21.15 u.: „Het eiland
van dr. Moreau”, 12 j. Dag. 14 u: „Sjors en
Sjimmie en het paard van Krijn”, a.l. Donderdag
19 en 21.15 u: „Charlie Chaplin, de great dicta
tor”, 12 j.
Cinema Quirinus Internationaal (L. Veerstr.)
14, 15.15, 19, 20,15 en 21.30 u.: „The winning
stroke". 16 j.
Filmhuis Het Melkwoud (Zijlstraat 63). Don
derdag 21 u.: „Casanova”.
Readies op deze ru
briek: schriftelijk aan het
bureau van dit blad met
vermelding „IJmuiden
wat vertel je me nou?”,
telefonisch 023-378601.
TENTOONSTELLINGEN
Centrale bibliotheek. Kerkstraat, t/m 30 decem
ber expositie Chileense kunstenaars. Geopend
tijdens gebruikelijke openingstijden bibliotheek.
DIVERSEN
Openbare bibliotheek. Kerkstraat. Woe. volw.
19-21 uur. Speel-o-theek 19-21 uur; Do. volw. 14-
17.30 uur.
Huize Scheijbeek. Velserweg. Do. wetswinkel
voor gratis juridisch advies van 18-20 uur.
Alarmnummers: politie 25555, brandweer
22922, milieuklachten 96000.
(ADVERTENTIE)
Maagzuur overvalt je. Komt
onverwachts. Goed als je dan
een paar Rennies bij je hebt -
Brandend'maagzuur? (r
Opgeblazen gevoel? 1
TENTOONSTELLINGEN
Bibliotheek, Beneluxlaan. Gehele maand de
cember foto-expositie Nelly foppen, onder het
motto „Landschap”.
DIVERSEN
Openbare bibliotheek, Kerkweg. Woe. volwas.
19-21 uur. Beneluxlaan: volw. 19-21 u. Do. ge
sloten.
Kinderboerderij, Vrijburglaan. Do. geopend
van 13-16.30 uur.
Alarmnummers: politie 39111, brandweer
32121, milieuklachten 96000
raadsvergadering.
„Commissaris De Rid
der was, zoals u schreef,
een goed schutter. Dat
bleek ook toen de
Schietvereniging Groot-
IJmuiden in mei 1932 in
De Griffioen ter gelegen
heid van het eenjarig be
staan wedstrijden hield.
die maar al te graag een gratis konijn in
de doorgaans schrale braadpan hadden.
Aanvankelijk hoefden ze het pleeraamp-
je maar open te zetten om een konijntje te
schieten waarna de hond naar buiten
werd gestuurd om de buit op te halen.
Later moesten de mensen verder van huis
en dienden ze echt wel strikken te gaan
gebruiken. Ook toen de kanaalgravers
vertrokken waren en IJmuiden zijn vaste
bevolking kreeg was er nooit gebrek aan
konijn voor de dis. Dat gold ook voor de
soldaten van het Fort die het geweer toch
bij de hand hadden en er meteen een
schietoefening van maakten. Het aantal
konijnen dat in de tweede helft van de
vorige eeuw werd gestrikt of geschoten
moet kolossaal zijn geweest. Gevaar voor
uitroeiing was er echter niet want de
konijnenstand was zéér kolossaal. Sinds
eeuwen hadden de mensen die de grond
vruchtbaar probeerden te maken daarov
er geklaagd. Documenten uit de acht
tiende eeuw leren dat er in deze streek
speciaal twee duinmeiers ofwel jachtop
zieners waren aangesteld die „het wild”
in de duinen moesten verzorgen maar de
konijnen moesten bestrijden, één duin
meier in de duinen van het buiten Roos-
wijk tót achter de Ruïne van Brederode,’
de ander in de Breesaap, het gebied waar
het Noorzeekanaal, IJmuiden en grote
bedrijven als Hoogovens op den duur een
einde aan de agrarische bedrijvigheid
zouden maken. Met voldoening werd om
streeks 1772 vastgesteld dat bepaalde dui
nen „konijnloos” waren gemaakt. Een
wat naïve conclusie, zoals zou blijken.
WAT DE DUINMEIERS tegen betaling
deden mochten de stropers zonder ver-
Ömuiden.-^
De Ridder werd met 97
punten nummer één.
„Mijn vader, C. Visser,
was tot aan zijn pensioen
als klerk in dienst bij de
gemeentepolitie in Vel
sen. Hij heeft gewerkt on
der commissaris De Rid
der. Het merkwaardige is
dat De Ridder op straat
als een bulldozer te keer
kon gaan, maar ik heb
hem als kind veel meege
maakt wanneer hij bij ons
thuis kwam en dan was
hij de verlegenheid zelye,
juist het tegenovergestel
de van zijn optreden op
straat”. (H. Visser, IJ
muiden).
„Als er in uw rubriek
over de Breesaap wordt
geschreven vraag ik me
wel eens af of er veel men
sen zijn die zich nog Het
Melkhuisje herinneren”,
aldus een lezeres in Be
verwijk. „Datzelfde geldt
voor de boerderij De Kra-
lenberg waar ik een paar
jaar heb gewoond tot deze
eigendom van het Hoogo-
venbedrijf werd. Ik bezit
een tekening van De Kra-
nenberg, gemaakt in 1919
door de vroeger zeer be
kende tekenaar Wam
Heskes”.
„SNeeuwwitje bivak
keerde niet alleen in Vel
seroord maar sliep ook
nogal eens op de tuinderi
jen in Wijkeroog, het late
re Velsen-Noord. Hij
zocht dan graag het hok
op waarin gereedschap
pen e.d. werden bewaard
en genoot daar van zijn
nachtrust. Het was een
man van wie niemand
ooit enige last onder
vond”. (E. de Wit, Krom
menie.)
2
v*
A
