Verwachtingen voor
Geen hoge verwachtingen voor 1978
Nederlandse automarkt
tamelijk optimistisch
Vragen over kolenreserves
Industriebonden
Obligatielening van Borel
Van alle kanten kritiek op prijsbeleid
achtergrond]
Indonesië ziet
meer handel
met Nederland
Hypotheken
onder druk
Stakingen in
Tunesië
't Is een filter.
’t Blijft een Camel
hebben genoeg
van Strucon
UIT ENQUÊTE KAMERS VAN KOOPHANDEL BLIJKT:
Veilig Verkeer Nederland - Postbus 287- Hilversum
n
o
i
ECONOMIE
DECEMBER
19 7 7
2 9
Rendement
Exportprobleem
ifspraak.
Geen verhoging
del.
Daarover maak je met elkaar een goeie afspraak, als de avond nog voor je
ligt. Dan kunnen er op de avond zelf geen problemen meer over ontstaan. Want
als je „ik” hebt gezegd, gaat er af en toe automatisch een rood lampje bij je
branden. Je verantwoordelijkheidsgevoel tegenover de anderen waarschuwt je
dan even. Een volgende avond gaat dat lampje vanzelf bij een ander branden.
Zo vang je stilzwijgend dat gedoe over wel of niet drinken voor elkaar AA
op. Dat is het beste recept voor een gezellig avondje uit.
I fi
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Het prijsbeleid
van de overheid voor ’78, waar
over wij gisteren berichtten,
wijkt weinig af van het huidige.
Er komt wat versoepeling voor
de industrie, die enige „inhaal”
van kostendoorberekening mag
plegen. Nieuw is dat ook de hore-
casector weer onder een prijzen-
beschikking zal vallen. Of dit
ook voor levensmiddelen gaat
gelden moet nog nader worden
bezien. Aldus enkele hoofdpun
ten van het beleid, zoals minister
Van Aardenne (Economische
Zaken) dat gisteren bekend heeft
gemaakt. Inmiddels is er van alle
zijden kritiek op zijn beslissin
gen, die de eerste maanden zul
len gelden.
DEN HAAG (ANP). De verwachtingen voor de verkoop van
nieuwe personenauto’s in 1978 in ons land zijn over het algemeen
optimistisch, zo blijkt uit navraag bij de importeurs van de tien meest
verkochte automerken. Zij baseren hun prognoses op een totale markt
van rond 550.000. Hoewel de officiële cijfers over 1977 nog niet bekend
zijn, staat reeds vast dat er dit jaar een record autoverkoop zal zijn. De
totale afzet zal volgens de RAI in Amsterdam liggen boven de 560.000,
ruim 50.000 auto’s meer dan in 1976 (stijging van ruim 10 procent).
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Het jaar 1977 is voor het Nederlandse bedrijfsleven
niet al te best geweest. Er is sprake van een zeer bescheiden voortzet
ting van het in 1976 ingezette geringe herstel. Opzienbarend was dat
echter niet. Meer dan de helft der bedrijven werkt zelfs onvoldoende
rendabel naar eigen inzicht. De verwachtingen voor 1978 zijn niet
hooggespannen, niet wat de rendementen aangaat en zeker niet inzake
de investeringen. Het aantel arbeidsplaatsen loopt nog terug.
■ji
DONDERDAG
3
s
9,00
5,00
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
‘x-claim
iten.
eehnische
uten val
en. De re-
moeilijk
de lezers
2,60
3,90
5,!l
6.5
Bij het vaststellen van nieuwe regels
voor de prijsontwikkeling is het kabinet
uitgegaan van een vereenvoudiging der
voorschriften. De werkgevers vinden dat
de toegestane verruimingen, vooral voor
de industrie, aan de magere kant zijn.
Voor het bedrijfsleven zal in het alge
meen meer ruimte komen om onder an
dere afschrijvingskosten beter te kunnen
opvangen. De handel zal in 1978 in
plaats van met een zogenaamde geldmar-
ge met een procentuele verhoging mer
ken. Tegen deze plotselinge overschake-
De industriële bedrijven als totaliteit
hadden een wat betere omzetontwikkeling
dan in 1976. Van branche tot branche
waren er grote verschillen. Het best gingen
de zaken in de bouw, de grafische indus
trie en de uitgeverijen. De omzetontwikke
ling in de groothandel, detailhandel en
dienstverlenende sectoren lag iets gunsti
ger dan in 1976. Meest ongunstige invloed
bleek algemeen de verscherpte concurren
tie, genoemd in samenhang met slechte
verkoopprijzen.
AMSTERDAM (ANP). De internatio
nale hotel- en restaurantgroep Jacques
Borel International uit Parijs gaat een
10,5 pet converteerbare obligatielening
van 70 miljoen Franse franken uitgeven
in coupures van nominaal 140 Franse
franken.
De uitgifte geschiedt a pari met voor
keursrecht voor aandeelhouders, waarbij
De verdere regels voor de industrie
Conversie van de obligaties in gewone
aandelen is mogelijk met ingang van 1 juli
1978, waarbij een obligatie recht geeft op
één aandeel.
vijf aandelen recht geven tot inschrijving
óp twee obligaties in jle periode 2 tot en
met 23 januari. Vrije inschrijving zal mo
gelijk zijn van 24 januari af, zo heeft de
groep bekendgemaakt.
Minister van Aardenne en zijn collega
Andriessen van Financiën gaan binnen
kort praten met het bank- en levensver-
zekeringsbedrijf over aanpassing van de
tarieven.
De handel heeft in 1977 ook een achter-
Energie Ontwikkelings Maatschappij
(NEOM), dr. G. Hamm, vlak voor zijn
dood heeft gegeven en waaruit wij giste
ren publiceerden.
De hoogste verwachtingen voor 1978
heeft Ford Nederland. Directeur G. Lau
rent rekent op een markt van 580.000
eenheden en streeft naar een stijging van
het marktaandeel van 11 naar 12 procent.
Volkswagen (derde in 1977) verwacht
een totale automarkt van 550.000 eenheden
en een eigen verkoop van 55.000 personen
auto’s en 10.000 lichte bedrijfswagens. Dit
jaar werden ongeveer 60.000 personenau
to’s verkocht, maar het hadden er enkele
duizenden meer kunnen zijn als er geen
leveringsproblemen waren geweest. De
VW-fabriek zelf was al in september „uit
verkocht” en had ruim 200.000 auto’s meer
kunnen verkopen als de capaciteit groter
was geweest.
Algemeen, directeur O. K. Poulsen van
Chrysler Nederland heeft een prognose
van 570.000 eenheden, waarvan het eigen
aandeel 50.000 auto’s zal zijn.
General Motors houdt het op een auto
markt van 560.000 in 1978. Directeur J.
Daskivich wil een marktaandeel van 14
procent (ruim 78.000 auto’s). Ook voor
komend jaar blijft de Opel Kadett Neder
lands meest venkochte personenauto.
Peugeot, Toyota en Mazda rekenen op
een automarkt, die ongeveer gelijk zal zijn
aan die van 1977. Peugeot wil volgend jaar
7 procent van de markt halen en Mazda (op
de tiende plaats in 1977) hoopt het markt-
percentage van 4,2 (circa 25.000 auto’s)
vast te kunnen houden.
ruim 50.000 personenauto’s verkocht en
dat aantal zal ongeveer gelijk blijven.
Citroën tenslotte (in 1977 als vijfde
geëindigd) berekent de totale autoverkoop
in 1978 op 550.000 en een eigen aandeel
van circa 6 procent (maximaal 30.000
auto’s).
30,80
121,00
50,00
65,30
1,30
170,00
37,00
6,50
97,00
30,10
55,40
119,00b
51,10
68,00
57,50
57,50
42,20
64,00
123,50
106,50
106,50
27,60
112,10b
71,80
151,90
54,00
50,00
41,10
61,50
58,00
44,20
637,00
53,20
37,10
75,00
50,00
32,00
35,80
133,00
35,00
47,00
93,50
63,80
53,60
2,00b
65,00b
146,50
138,00
59,90f
195,00
62,50
50,50
138,00
66,00
35,50
148,00
77,50
85,00
56,50
30,60
106,00
99,20
75,60
62,70
175,50
36,00
99,00
112,00
72,50
61,00
42,50
44,50e
254,00
102,00
410,00
115,00
91,50
335,00
160,001
De diplomaat verklaarde tegenover An-
tara dat de coalitie-regering betere han-
delsbetrekkingen met Indonesië mogelijk
maakt. De nadruk zou nu meer gelegd
kunnen worden op samenwerking met In
donesië in plaats van hulp.
Antara besteedt in het bericht veel aan
dacht aan de nieuwe minister voor Ont
wikkelingssamenwerking J. de Koning.
Hij zal, aldus Antara, het meest belast
worden met de Indonesische-Nederlandse
economische betrekkingen. Het persbu
reau herinnert er verder aan dat zijn voor
ganger, Pronk, lid was van de PvdA, die in
het begin van dit jaar zich uitsprak voor
het stoppen van de hulp aan Indonesië.
TUNIS (UPI). De Tunesische vak-
bondsfederatie UGTT heeft gisteren een
aantal stakingen afgekondigd die klaar
blijkelijk een antwoord zijn op de vor
ming van een nieuw kabinet dat tot taak
heeft een einde te maken aan de arbeids
onrust.
De 13.000 arbeiders in de fosfaatmijnen
van Gafsa en Kalaa Djarda 's lands
grootste deviezenverdiener gaan op 30
december voor onbepaalde tijd in staking.
In de streek van Gafsa volgt op 3 januari
een algemene staking ter ondersteuning
van die der fosfaatmijnwerkers.
Op 2 januari beginnen de 7.000 werkne
mers van de staatsspoorwegen aan een
„waarschuwingsstaking” van drie dagen.
Andere acties zullen volgen als hun eisen
niet worden ingewilligd. De spoorwegem-
ployés staakten begin december al een
keer.
DEN HAAG (ANP). Indonesië ziet
meer handelsmogelijkheden met Neder
land nu er een nieuwe regering is van
christen-democraten en de VVD. Dit
blijkt uit een mededeling van een Indone
sische diplomaat in Den Haag tegenover
het Indonesische persbureau Antara.
Geconstateerd is bovendien dat in de
achterliggende vier jaar een beweging op
gang kwam, die leidde tot het achterblij
ven van de export bij de groei van de
wereldhandel. Dit in tegenstelling tot
voorheen toen de Nederlandse export op
die groei vooruitliep. Gezien het feit dat
de export meer dan de helft van het natio
naal inkomen uitmaakt, maakt dit ver
schijnsel de situatie ernstiger. De enquête
geeft duidelijk aan dat bedrijven die
voornamelijk voor de binnenlandse
markt werken gunstiger uit de bus kwa
men dan ondernemingen, die van het bui
tenland afhankelijk zijn.
Van het totaal ingeschreven bedrag had
ruim 65 procent betrekking op woonhui
zen en combinaties woonhuis/bedrijfs-
pand. Bij deze hypotheken viel weliswaar
nog een geringe stijging (7 procent) waar te
nemen t.o.v. het derde kwartaal 1976, maar
deze was te verwaarlozen in vergelijking
met die in de eerste helft van dit jaar (55
procent). Een grote daling was in dit derde
kwartaal te zien bij de hypotheken op de
overige onroerende goederen (landelijke
eigendommen, bedrijfspanden en bouw
gronden). De ingeschreven bedragen lagen
hier 18 procent lager.
Volgens het CBS is deze ontwikkeling
zeer waarschijnlijk het resultaat van het
door de Nederlandsche Bank voor 1977
ingevoerde systeem van rechtstreekse kre-
dietbeheersing.
Wat de dienstensector betreft, daar zal
een algemene prijsverhoging mogen
worden berekend van 5 percent, maar
niet ineens. Voorlopig mag 2,5 percent
per 1 januari worden berekend, waar
schijnlijk per 1 juli volgt nog zo’n verho
ging. Hiermee gelijk op lopen de over
heidsbedrijven, die in 1978 eveneens
maximaal 5 percent tariefsverhogingen
drijfsleven in 1977 enige achterstand mogen toepassen.
heeft opgelopen wat de loonkosten be
treft. De op 2 percent geschatte „inhaal”
mag in 1978 worden doorberekend.
oteerd
2,00 2714
5,98
6,80
DEN HAAG (ANP). Aan de sterke
stijging van de nieuw ingeschreven hypo
theken op onroerende goederen is een
einde gekomen. Terwijl gedurende het
eerste en tweede kwartaal van dit jaar
stijgingspercentages werden berekend
van 42 en 46 ten opzichte van de vergelijk
bare perioden in het voorgaande jaar,
kwam het derde kwartaal uit op een da
ling van 2 procent. In deze periode werd
een bedrag van 13,7 miljard gulden aan
hypotheken in de openbare registers inge
schreven tegen 14,0 miljard gulden in het
derde kwartaal van 1976, zo heeft het CBS
berekend.
ling heeft het midden- en kleinbedrijf
bezwaar aangetekend. Deze organisaties
zijn teleurgesteld over de veranderingen,
die zij geen verbeteringen noemen. Zij
verzetten zich tegen de komende maatre
gel voor de horecaprijzen.
De minister stelde dat het prijsbeleid
één van de middelen moet blijven ter
beperking van de inflatie.
Met het bijgestelde beleid meent de
regering binnen de prognoses voor de
ontwikkeling van prijzen en lonen te
kunnen blijven, zoals die op dit moment
luiden. Voor 1977 wordt uitgegaan van
een loonkostenstijging van 8,2 percent
(0,2 percent meer dan aanvankelijk aan
genomen) en voor 1978 van 6,5 a 7 per
cent. De vooruitzichten op prijzengebied
voor het volgend jaar zijn onveranderd
een stijging van het particuliere con-
sumptieprijspeil van 6,5 a 7 percent.
De vermeldingsplicht voor prijsverho
gingen, die steeds al gold, is verlengd. De
peildatum, waarop men zich kan baseren
voor doorberekening van gestegen kos
ten, is verlegd van december 1976 naar
december 1977. Deze maatregel, die Van
Aardenne’s voorvanger Lubbers al had
genomen omdat daarmee niet kon wor
den gewacht, is nu in het totaal opgeno
men. Erkend is dat het industriële be-
UTRECHT (ANP). De Industriebon
den NVV en NKV hebben het overleg in
de Strucon (structuurcommissie van
werkgevers, werknemers en overheid
voor de confectie) opgeschort. De vak-
bondsvertegenwoordigers in de Strucon
zullen aan hun hoofdbesturen adviseren
er geheel uit te treden. De verwachting is
dat de hoofdbesturen aan dit advies al
binnen enkele weken gehoor zullen geven.
Volgens NW-bestuurder Jan Muller
was de maat vol toen de directeur van het
gewestelijk arbeidsbureau in Groningen
de ontslagaanvraag voor 181 werknemers
van de herenkledingfabriek gebroeders
Levie inwilligde.
Het ontslag betekent voor de betrokke
nen dat ze tijdelijk onderdak krijgen bij de
stichting Wercon. Deze stichting zal her-
plaatsingsmogelijkheden elders onderzoe
ken. Bestuurder Müller ziet hier echter
niet zoveel in. „De markt in Groningen is
verknald, bovendien betekent die stichting
weinig als bemiddelingsinstantie”, zei hij.
De vakbonden vinden dat er geen ontsla
gen mogen vallen bij -individuele bedrijven
zolang het structuuronderzoek in de con
fectie aan de gang is.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Minister Van Aarden
ne (Economische Zaken) moet de Twee
de Kamer laten weten of het waar is, dat
de steenkolenlagen in Limburg op een
rendabele manier kunnen worden ge
bruikt voor vergassing. Dit stellen de
Tweede-Kamerleden Van der Hek en
mevrouw Epema-Brugman
PvdA) in vragen.
zijn ongewijzigd. Zij mag dus niet meer
loonkosten doorberekenen, evenmin
wordt een uitbreiding gegeven aan het
doorberekenen van kosten voor tran
sport, grond- en hulpstoffen. Wel mag zij
wat meer doorberekenen voor zoge
noemde externe kosten: in plaats van 0,3
percent nu 0,5 percent. Daarmee wordt
dan een opvangmogelijkheid geschapen
voor de afschrijvingskosten, die nogal
zijn gestegen en nu in deze post kunnen
worden opgevangen.
wie rijdt er
vanavond?
Fiat constateert een nog altijd groeiende
automarkt in Nederland en verwacht een
totaalafzet van 565.000 eenheden.
Verkoopdirecteur C. Voshol van Re
nault Nederland gelooft dat de markt het
komende jaar wat zal dalen. „Rond 545.000
en niet hoger”, zegt hij. Dit jaar werden
Dit blijkt uit de jaarlijkse enquête die de
Vereniging van Kamers van Koophandel
en Fabrieken weer heeft gehouden en
waarvan gisteren de resultaten werden
bekend gemaakt. „Het herstel van de be
drijfsresultaten is zo miniem, dat je er af
en toe wel een vergrootglas bij nodig
hebt”, zei voorzitter drs. G. Brouwers in
een toelichting. Vooral de investeringsver-
wachtingen lopen volgens hem parallel
met de nieuwe prognose van het Centraal
Plan Bureau, dat aanvankelijk een stijging
in 1978 van 3 procent verwachtte, maar
zich nu op 2 procent richt.
Nu het de vierde keer was dat de vereni
ging deze enquête hield, waaraan bijna
50.000 bedrijven deelnamen, die samen
een derde van de vijf miljoen arbeidsplaat
sen omvatten, kan een zekere lijn worden
getrokken. Naar voren komt dan dat 1973
het laatste gunstige conjunctuurjaar is ge
weest. In 1974 en 1975 was het beeld zonder
meer slecht (oliecrisis en ingezette reces
sie). Maar 1976 bracht ten opzichte van
1975 een zekere verbetering.
Die kleine opwaartse beweging is echter
in 1977 niet voortgezet, aldus drs. Brou
wers, zeker niet als men vergelijkt met de
teruggang die in 1974 en 1975 werd ge
maakt. Bovendien verwacht men overwe
gend dat 1978 ongunstiger zal zijn. Er is
nu al vier jaar stagnatie: twee slechte jaren
en twee matige, kennelijk zijn we nog
steeds in een periode van stagnatie, die wel
eens langdurig zou kunnen zijn. Men kan
nog niet ver vooruit zien, maar verbetering
van betekenis is niet merkbaar.
M ‘T ü*11,1'11!H inii
Hamm zei in dit vraaggesprek, dat de
NEOM er hoop op heeft, dat de Neder
landse steenkolenvoorraden in de toe-
(beiden komst alsnog zullen kunnen worden ge
bruikt. Onder vrijwel heei Nederland zit
steenkool. De hoeveelheid methaangas
De Kamerleden gaan bij hun vragen die deze lagen bevatten, moeten tien tot
uit van een interview dat de kortelings twintig keer zo groot zijn als onze huidige
overleden directeur van de Nederlandse voorraad aardgas, zo is vastgesteld.
Er was een groter percentage bedrijven
dat een voldoende rendement kon behalen
dan in 1976 (stijging bij de kleine onderne
mingen van 53 naar 55, bij de grote van 42
naar 44). In dit opzicht zette enige verbete
ring door, die al in 1976 werd geconsta
teerd, hoewel meer dan de helft van het
bedrijfsleven zijn rendementen onvol
doende vindt. Gunstig waren banken en
verzekering, makelaars, zakelijke
dienstverlening en kleinere bouwbedrij
ven. Basismetaal en transport bleven
achter.
Het steeds nog verder afbrokkelen van
de werkgelegenheid, met name in de in
dustrie, komt in het onderzoek ook tot
uiting. Het totaal aantal arbeidsplaatsen
liep in 1977 met bijna 1 procent terug ten
opzichte van 1976. De verminderde beteke
nis van de industriële sector blijkt uit een
totaal verlies van 2 procent, met name in
het westen van het land. De hoogste stij
gingspercentages Werden geconstateerd in
de dienstverlenende bedrijfstakken.
stand opgelopen doordat de prijsstijging
bij de lonen achterbleef. Zij mag 1 per
cent „inhaal” plegen in 1978. Mede om
dat de inflatie is gedaald mag zij nu
afstappen van de berekening van een
geldmarge en weer teruggaan naar pro
centuele verhogingen om kosten door te
berekenen. Al met al vond de minister
dat hij hiermee in grote lijnen het gelden
de beleid heeft voortgezet.
Dat is de vakbeweging niet met hem
eens, zoals bleek uit de reactie van FNV-
voorzitter Wim Kok.
De vakbeweging tekent ook protest
aan tegen de verruimingen van de door-
berekeningsmogelijkheden voor af
schrijvingen. Van Aardennes voorgan
ger, Lubbers, heeft steeds beargumen
teerd dat het niet in zijn benadering
paste meer ruimte voor afschrijvingen
toe te staan. Eenvoud, aldus Kok, is een
nobel streven, maar het mag niet tot
overschrijdingen leiden. Beter was ge
weest een nacalculatie van 1 percent te
geven, omdat de doorberekeningen toch
altijd hoger zijn.
Vindt de vakbeweging de nieuwe re
gels op bepaalde punten te soepel, de
industriële werkgevers vinden daaren
tegen dat het prijsbeleid nog steeds wei
nig rekening houdt met de realiteit.
Waar er zo'n grote mate van concurren
tie heerst in de industrie, is het nauwe
lijks gerechtvaardigd een prijsbeleid te
voeren, aldus VNO-voorzitter Van
Veen, die er op wees dat in een land als
West-Duitsland geen prijsbeleid
bestaat.
>ndsen
48, M
38,M
21.M
271,1
R
