Haagse Comedie onderhoudend in nieuw stuk van Eric Schneider
Breekbare menselijkheid in Tweelicht
Veel talent bij Nederlandse Operastichting
Geanimeerd Nieuwjaarsfeestje in Stadsschouwburg
glinsterend cabaret
Tekstpierement
Autovaria
Beverwijkse Courant
Regisseur Renato Capecchi
zorgt voor kostelijke avond
De schaduwzijde van
het Duo Triplex
Haarlems Dagblad
IJmuider Courant
Bi
Weinig werk voor
filmkeuring
NIEUW PROGRAMMA VAN GEMENGDE KWALITEIT
11
lil
KL
•9
KUNST
19 7 8
JANUARI
2
MAANDAG
|j||
E/ke dag bij meer dan 75.000
gezinnen op tafel
Nieuws over auto's vindt u natuurlijk in
uw lijfblad.
DEN HAAG. Vier mensen,
twee vrouwen en twee mannen,
i I die elkaar weer ontmoeten op een
schoolreünie, besluiten een week
je door te brengen in een luxueus
appartement in San Remo. De
twee echtparen verschillen nogal
van milieu-oorsprong en dat is in
de twintig jaren van huwelijk en
levensopbouw altijd zo gebleven.
Ben en Suzan, het echtpaar uit de
beter gesitueerde kringen; Bert en
Dora allebei uit een burgerlijk mi
lieu en veel lager op de maat
schappelijke ladder. De uitnodi
ging tot het weekje samen herin
neringen van vroeger ophalen is
van eerstgenoemd paar gekomen.
Voor alle vier die mensen wordt
het een geforceerd samenzijn. De
maatschappelijke kloof tussen de
echtparen is te groot, maar het is
vooral veel oud zeer waardoor de
vakantie waarop zij zich allen ver
heugden, op een schrijnende mis
lukking uitloopt.
i
K f i w,
rlP 1
C-w -1
Mkx'
i m
-
I
Wigbolt Kruijver en Bert Bunschoten in een van de betere onderdelen van „Terwijl de
schaduwen breken”, (foto Dick Haster).
KO VAN LEEUWEN
Scène uit Tweelicht. VI.nr.
J. H. MOOLENIJZER
(ADVERTENTIE)
d
CEES STRAUS
Schneiders nieuwste toneelstuk het
vijfde dat hij schreef gaat in feite over
vier erg eenzame mensen. Twee huwelij-
volgen en leiden kan - ook hij behóórt tot
de jonge krachten, die het nog leren moe
ten, maar die het eigenlijk al kunnen.
De Nederlandse Operastichting heeft’
het oudejaar goed afgesloten en bewezen
dat zij genoeg krachten in huis heeft om
overeind te blijven. Natuurlijk heeft Rena
to Capecchi er het zijne toe bijgedragen -
als zanger en vooral als regisseur, maar
het talent is aanwezig. Het jaar 1977 was
niet om te lachen - zeker niet voor de
Nederlandse Operastichting, - want het
lijkt wel of de plannen voor een nieuwe
opera voor goed zijn opgeborgen. Maar
wie weet, 1978 kan de oplossing brengen:
Capecchi aan het hoofd van de artistieke
leiding - Kees Bakels in de bak, en de
zakelijke leider Han de Roo zal het'wel
rooien!
tuurlijk was het er niet al
leen voor hun, want zowel
de zaal als de dansvloer
was behoorlijk bezet. Maar
het gebrek aan een beetje
glans, een vleugje glinste
ring en glitter deed zich
vrij pijnlijk gelden.
Tweelicht heeft van Hans Christiaart een
fraai luxe decor gekregen en Wim Hubel
verdient lof voor zijn fragiel verlopende
belichting.
De onderdelen ervan schakelen op ver
schillende manier in elkaar. Er is getracht
een bepalende lijn in het programma te
brengen waarin de begrippen leven en
dood telkens zijn terug te vinden. Ook het
op weg zijn naar de dood (de bejaarde
verzetsstrijder die als gemummificeerd na
de. presentatie van Bert Bunschoten aan
wezig blijft in een prachtige pop van Pieter
Zwaanswijk) en rpinder serieuze zaken die
naar deze thema’s verwijzen (Detective
story door Bert Bunschoten en de absur
distisch getinte „lezing” door Wigbolt,
Kruijver) doemen telkens op. Soms is het
ernst die alleen maar aan een bepaald
nummer ten grondslag ligt, een andere
maal ligt het onderwerp leven/dood in alle
openheid voor je. Zo is die verzetsstrijder
in dat bejaardentehuis tegelijk van bijna
navrante ernst en uiterst relativerende
humor.
Maar het is bij Duo Triplex vooral de
schaduw van het succes van weleer die nu
als een gevaarlijke schim in het program
ma aanwezig is. Zelf vindt Duo Triplex de
tijd van de schuifdeurenromantiek voor
bij. In het programma van vorig jaar was
die opvatting al merkbaar en werd al ge
streefd naar een meer professionele aan
pak. Uitbreiding van de muzikale begelei
ding vormde daarvan een onmiskenbaar
onderdeel. Wat zich nu in „Terwijl de
schaduwen breken” aftekent is dat het
groepje enerzijds nog niet helemaal bij
macht is zichzelf serieus te presenteren.
Om niet in mineur te eindigen, er valt
beslist veel af te lachen, ondanks de vele
manko’s en er zijn weer knappe vondsten
die raak vertolkt worden (ik denk aan de
dirigent die te gronde gaat aan de muziek
waaraan hij richting geeft). De muzikale
begeleiding is in voortreffelijke handen bij
Cees West, Henk Hofland en nieuwkomer
Willem Dijkstra. Maar zoals gezegd: de tijd
van de schuifdeurenlol is voorbij voor het
Duo Triplex en dat brengt harde verplich
tingen met zich mee. De schaduwzijde
tekent zich meedogenloos af.
KO VAN LEEUWEN
Aan de andere kant werkt het in dit op
zicht nadelig dat in elk geval het Haarlem
se publiek het Duo Triplex niet los van de
kolderieke sfeer wil zien. Wat buiten de
humoristische onderdelen van het pro
gramma overblijft zijn slechts ijdele scha
duwen die de werkelijke kracht missen
van wat zij moeten voorstellen.
In het kort samengevat is bovenstaande
de inhoud van het toneelspel Tweelicht dat
acteur/auteur Eric Schneider geschreven
heeft. Vrijdag ging het in première bij De
Haagse Comedie en onder regie van Paul
Steenbergen kreeg het stuk een alleszins
ohderhoudende opvoering in de Koninklij
ke Schouwburg. Steenbergen is een man
die het psychologische toneel sterk aan
voelt en zijn regie daarop gedegen maar
voorzichtig afstemt. Maar hij is ook een
liefhebber van toneelesthetica en dat bete
kent dat de spelers waarmee hij werkt zich
binnen de scène vooral mooi moeten bewe
gen; elke stap, elk gebaar moet naar uiter
lijk schoon verantwoord zijn. Dat brengt
nogal eens nodeloos geloop of een niet zo
natuurlijke houding van een acteur of ac
trice met zich mee. Een houding, omdat
het over toneel gaat in plaats van tekston-
dersteuning.
Een avondje Duo Triplex, dat betekent
voor mij toch nog steeds onderhoudende
pret, al worden de momenten dat ik niet
zou hoeven op te letten omdat er toch niets
bijzonders gebeurt, veelvuldiger. „Terwijl
de schaduwen breken” is een wat romme
lig, maar niet onappetijtelijk programma.
AMSTERDAM. Echte komische ope
ra’s zijn zeldzaam en meestal vallen zij als
een baksteen bij gebrek aan regisseurs met
gevoel voor humor. De twee eenakters
„Livietta e Tracollo” van Pergolesi en „La
Camtjiale di matrimonio” van Rossini, die
aan het eind van de vorige week bij de
Nederlandse Operastichting in première
gingen, zijn eigenlijk te onbelangrijk om
als opera’s te worden aangemerkt, maar
het komische element is in ruime mate
aanwezig. Daarom was er een regisseur
nodig met kennis van zaken en gevoel
voor humor en die werd gevonden in de
persoon van Renato Capecchi. Zonder
hem zou de voorstelling in de Amsterdam
se Stadsschouwburg het aankijken niet
waard geweest zijn, maar met hem en door
hem hebben wij een kostelijke avond
gehad.
HAARLEM. Was het
de naam van het in vroege
re dagen in de Bavostad
niet onbesproken Tekst
pierement, het gegeven van
cabaretvermaak of de con
currentie van de Toneel
schuur dat cultureel en no
tabel Haarlem het gistera
vond liet afweten op het
Nieuwjaarspartijtje in de
Stadsschouwburg? Hoe ge
animeerd het allemaal ook
was, de culturele incrowd,
de mensen die komen om
zich te laten bekijken ont
braken op dit feest. Na-
De voorstelling van nieuwjaarsdag heeft
duidelijk aangetoond dat een fikse dosis
zelfkritiek bij het geselschap noodzakelijk
is, wil een voortbestaan van het Duo Tri
plex in artistiek opzicht gerechtvaardigd
zijn. De humor van de groep, die vaak erg
aanstekelijk werkt, dient op zijn werkelij
ke waarde te worden getoetst. Het huidige
programma schreeuwt om coupures, om
een kundig regisseur en om een choreogra
fie die de handelingen op het toneel krach
tig ondersteunt. Aanleg en talent zijn er
voor aanwezig; nonchalance nog aan
vaardbaar tussen de schuifdeuren is nu
niet langer te handhaven.
HAARLEM. Het Haarlemse klein
kunstgezelschap Duo Triplex sinds vo
rig jaar inclusief de musici een groepje
van vijf personen heeft het publiek in
de Toneelschuur niet onaangenaam bezig
gehouden met het nieuwe programma
„Terwijl de schaduwen breken”. Dat pu
bliek had zichzelf gezien vroegere ervarin
gen met Triplex een feestelijk avondje
beloofd en liet zich niet van de wijs bren
gen als het hier en daar aan werkelijke
humor ontbrak. Het slotapplaus was aan
houdend geestdriftig, maar kan helaas
geen weerspiegeling zijn van de artistieke
kwaliteit van het programma, want wat
dat betreft zijn er nogal wat schaduwzij
den. In elk geval blijven de brekende scha
duwen van het Duo Triplex vaagheden die
bij monde van het gezelschap (nog) niet
duidelijk worden.
Risselada (nooit van gehoord), hij hoeft
geen noot te zingen - zijn enige tekst is het
wvoord „pauze” - maar hij speelt zijn stom
me rol als een volleerde clown in de klasse
van Grock en Buziau. Ans van Opstal is
zijn aangeefster „Fulvia” - zij biedt hem
alles aan op een presenteerblaadje. Ook zij
hoeft geen noot te zingen, maar wat zij
aanbiedt is hoogst verleidelijk. Het inter
mezzo „Livietta e Tracolla” heeft niet veel
om het lijf, ondanks al het overtollige
geschrijf over de geniale Pergolesi, het is
een „farsa” en meer niet... Maar Renato
Capecchi maakt het en, wat meer is - hij
regisseert en inspireert zijn medespelers
tot een toverspel waar je stil van wordt.
Hetzelfde geldt voor „La cambiale di
matrimonio”, de komische eersteling van
Rossini (een herhaling uit 1974). De geniali
teit van Rossini blijkt voornamelijk uit de
onvergelijkelijke ouverture - met een hoor-
solo, die niet voor Mozart onderdoet,
(prachtig gespeeld door de helaas onge
noemde hoornist van het Utrechts Symfo
nie Orkest). Hoogstaande muziek komt er
niet in voor - wel de nodige hoogstandjes
voor de talentvolle sopraan Roberta
Alexander, die zonder moeite in evenwicht
blijft.
Mary Willems verblufte ons met een vir
tuoze coloratuur-aria, die er niet om loog.
Tom Haenen, met zijn vlekkeloze schortje
en zijn witte kousebenen, loopt over alle
moeilijkheden heen en Wouter Goedhart
doet zijn naam eer aan door de goedheid
zijns harten. Het pijpenduel tussen Renato
Capecchi en Willem Laakman is een scho
ne scherts, maar nog schoner is de schijn
in de generale repetitie van de schermutse
ling door Willem Laakman alleen. Hij
wordt op de voet gevolgd door dirigent
Kees Bakels, die bewezen heeft dat hij
Een gevoel dat wordt verhevigd door het
besef dat ze al op of over de helft van dat
leven zijn. Toch geeft Schneider aan het
slot nieuwe hoop voor de tweede levens
helft, althans voor Ben en Suzan. Voor
elkaar lijken ze tot klaarheid te zijn geko-
Een scène uit het nieuwe programma Deusjevoo van
Tekstpierement waarin van links naar rechts Frank
Sanders, Lucie de Lange en Jos Brink zijn te zien.
gestelde wordt in de hoofdrol. Een gedeel-
volledig teniet te waarin Jos Brink als een
dronken mannetje tot op
zeer grote hoogte kan ko
men; zijn acteerkwaliteiten
voor dit soort typetjes zijn
van een hoog gehalte.
De groep heeft vroeger in
Guuske Kotte en Sytha
geschreven die het pro
gramma op een behoorlijk
niveau brengen. Tekst
pierement voldoet daar
mee opnieuw aan de vraag
naar kwalitatief volwaar
dig ensemblewerk. Waar in
ons land de goede groepen
steeds schaarser worden, in
tegenstelling tot de ..vele
„eenlingen” is dat des te
verheugender.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. De Nederlandse
filmkeuring heeft in het tijdvak van 5
juli tot en met 30 november 77 film
gekeurd. Daarbij waren grote films
(27), journaals (21), kleine films (11) en
voorfilms (18). In totaal moesten acht
coupures worden aangebracht. In 58
gevallen luidde de uitspraak van de
keuring: alle leeftijden; in 16 gevallen:
boven de leeftijd van 12 jaar; in drie
gevallen boven 16 jaar. In één geval
werd de film („Seconds in live”) op
„alle leeftijden” gekeurd als er één
coupure in werd aangebracht, en op
„boven 12 jaar” zonder coupures.
men en de kans om samen verder te kun
nen wordt gesuggereerd als zij hand in
hand, de ochtendzon zien opkomen. Een
breekbaar moment. Paul Steenbergen laat
ze dan met de rug naar het publiek staan
en dat is voortreffelijk gezien.
Lies Franken eh Guido de Moor geven
elk knap overwogen gestalte aan Suzan en
Ben, met elk hun eigen momenten van
ingehouden ontroering. Wim van den Heu
vel is de wat bot-burgerlijke Bert, vol
verbazing over alles wat zich normaliter
buiten zijn gezichtsveld afspeelt, maar
zich terdege bewust van zijn eigen nimmer
op te heffen beperkingen. Anne-Wil Blan-
kers moet de moeilijkste opdracht vervul
len. Wat milieuplaatsing betreft lijkt haar
Dora te staan tussen Ben en Suzan ener
zijds en haar echtgenoot Bert anderzijds.
Een karakter met enigszins schizofrene
eigenschappen, dat daardoor het sterkst
aan de titel van Schneiders stuk verwant
is. Krachten buiten haarzelf zouden haar
uit haar oorspronkelijke milieu kunnen
trekken, maar alléén lukt haar dat niet.
Het lijkt mij de moeilijkste rol om te spelen
en ik heb bewondering voor wat Anne-Wil
Blankers daarvan duidelijkt maakt.
De Nederlandse filmkeuring ging
aan de slag op 5 juli jongstleden, de
datum waarop de wet op de filmverto
ningen van kracht werd. De filmkeu
ring voor volwassenen werd daarmee
afgeschaft. Sindsdien worden films al
leen beoordeeld op hun toelaatbaar
heid voor jeugdige personen. De leef
tijdsgrenzen waar de keuring zich op
richt, zijn 12 en 16 jaar.
Het probleem waar de filmkeuring
mee kampt, is dat zij alleen films kan
keuren die haar worden aangeboden.
Als de importeur of exploitant de'film
bij voorbaat alleen toegankelijk'maakt
voor personen boven 16 jaar, hoeft de
film niet ter keuring te worden aange
boden. Het blijkt dat van deze moge
lijkheid, waardoor naar alle waar
schijnlijkheid grote groepen jongeren
goede films worden onthouden, veel
vuldig gebruik wordt gemaakt. In de
periode waarover de filmkeuring ver
slag heeft uitgebracht, zijn naar schat
ting bijna 200 nieuwe films gaan roule
ren in de Nederlandse bioscopen. Van
dit aantal zijn er dus slechts 77 door de,
commissie gekeurd.
Het is moeilijk om opera-publiek aan het
lachen te krijgen, maar Capecchi weet
daar wel raad op - hij zet e^i platte kar op
het toneel, hangt een paar oude lakens op
en het toneel is klaar. Kleedkamers zijn
niet nodig - dat kan wel op het toneel,
bovendien heeft het publiek dan iets om
naar te kijken voordat het spel gaat be
ginnen.
Zangers met komisch talent zijn er ge
noeg bij de Nederlandse Operastichting.
Er lopen jonge krachten rond, die zoge
naamd het vak nog moeten leren, maar die
(eigenlijk al klaar zijn voor het grote werk.
Neem bijvoorbeeld Angela Bello, die de
rol van Livietta zong - zij zou heel goed
Suzanne kunnen zingen in de Figaro, maar
zij krijgt de kans (nog) niet.
Als tegenspeelster van de grote Renato
Capecchi, die zelf Tracollo zingt, blijft zij
hem gemakkelijk de baas. En dan Tjerk
Na afloop van de voorstelling was er in de bovenzaal
van de Haarlemse schouwburg gelegenheid om een dansje
te maken.
eel in Amstelveen gaat.
Tekstpierement is een ca
baretgezelschap dat ge
knipt is voor dit soort fees
ten al zal niet iedereen dat
als zodanig begrepen heb
ben. Het is nog een van de
weinige gezelschappen die
de glamour in het theater
laten voortleven. Kos
tuums, belichting, timing,
aardige grappen en grol
len, kortom alles wat een
avondje uit aantrekkelijk
kan maken, is bij deze
groep in goede handen.
vertrek is Lucie de Lange
aangetrokken, maar haar
rol is in dit nieuwe pro
gramma naar verhouding
veel kleiner. Ze toonde zich
gisteravond nog vrij onze
ker, iets dat waarschijnlijk
aan de aard van Re proef-
voorstellingen moet wor
den toegeschreven.
Deusjevoo kan in de ko
mende weken tot aan de
première zeker nog aan
kracht groeien. Brink heeft
enkele ijzersterke teksten
Anne-Wil Blankers, Guido de Moor en Wim van den
Heuvel, (foto Pan Sok).
ken, die nauwelijks méér betekenen dan
dagelijks gezelschap voor elkaar. Het
weekje San Remo werkt als een sombere
spiegel die teleurstellende beelden reflec
teert. Bij elk van de vier personages is er
teleurstelling over hun plaats in het leven.
Aan Tekstpierement lag
het niet. Jos Brink, Frank
Sanders, Lucie de Lange
en pianist Henk Bokkinga
brachten met veel schwung
een try-out van hun nieuwe
programma Deusjevoo dat
op vrijdag 27 januari offici-
Tekstpierement heeft in
het verleden niet al te
diepzinnige programma’s
gemaakt. Nu is daar meer
aandacht voor. Niet altijd
hoeft een scherpe pointe te
worden gehanteerd, er is
veel ruimte om zelf in te
vullen. Soms blijkt het hin
derlijk dat een goede, ern
stige tekst nog net tot be
sluit een relativerende het scheppingsverhaal met
draai moet krijgen. De een als travestiet zeer fraai
overtuigingskracht van het uitgedoste Frank Sanders
eerder gestelde wordt
daarmee
gedaan.
De pauze bij Deusjevoo
vormt een duidelijke afba
kening van twee uiteenlo
pende programma-gedeel-
ten: voor de pauze afwisse
lend sketches, conferences
en liedjes zonder veel on- Bolt een gelijk waardige in-
derlinge samenhang, daar- breng van vrouwelijk caba
na een eigentijdse visie op rettalent gehad. Na hun
