Film International-Festival
in februari in Rotterdam
Mechels Miniatuur Theater over katholieke nostalgie
Als u een groot gezin hebt
is kip wel zo voordelig.
Sex Pistols alsnog
in VS toegelaten
Kylian met Kinderspelen
uit op effectbejag
James Gordon brengt met People of Note onbekende muziek in Haarlem en Velsen
I
Film van Jelle van
I
Doornik bekroond
door John Oomkes
5
Geschift
DUITSE INVLOEDEN BIJ DANS THEATER
Ongeveer twintig festivalfilms aangekocht voor Nederland
1
Redford en Streisand
populairste sterren
L v I
F* 1
13
12
KUNST
19 7 8
JANUARI
JONDERDAG
5
te
p de
serd
om mee te doen ofeens te bekijken of ze iets voor het
ensemble konden regelen. Nou niemand meer ge
zien, hoor!” James Gordon moet alles zelf opknap
pen. Hij is overigens als slagwerker verbonden aan
het Noordhollands Philharmonisch Orkest en sinds
een jaar of vier werkzaam in ons land.
azij-
ster-
igen
B.V.
op
1
land
>tra-
:ao-
'rak-
HAARLEM. „Vorig jaar januari presenteerden
we ons voor het eerst met People of Note, hier in
Haarlem, in de Nieuwe Kerk. De reacties? De men-
sen vonden het leuk, hartstikke geslaagd. Een suc
ces, dacht ik. Na afloop kwamen ze allemaal met je
praten. Moet je mee doorgaan, leuk initiatief werd
er gezegd. Weer anderen voelden er opeens wel voor
-
k
(ADVERTENTIE)
(Foto Tony van der Muy den).
ons
^er
af-
Genade veilig in Zalig Hoogtij
Haarlemse
i
i
I
I Roslyn Anderson en Gerard Lemaitre treden op in het ballet Kinderspelen in een
I choreografie en onder regie van Jyri Kylian.
van
»n.
Bijna anderhalf jaar geleden nam hij
het initiatief tot het vormen van een ka-
mermuziekensemble, dat zich ging toeleg
gen op een breed, zich over de gehele
muziekgeschiedenis uitstrekkend reper
toire dat weinig of nooit onder de aan
dacht wordt gebracht. Ondanks de res
pons na het debuut van People of Note
valt hem de werkelijke interesse tegen.
Ofschoon het ensemble komend weekein
de tweemaal in actie komt zaterdag
middag (16 uur!) in het Haarlems Concert
gebouw en maandagavond in de Engel-
munduskerk in Velsen-Zuid is het ook
nog maar de vraag of het initiatief van
James Gordon wel een lang leven bescho
ren zal zijn.
getjes niet. En je moet alles zelf doen. De
zaal afhuren, de koffie betalen, de pinda’s
inkopen, de instanties aflopen voor subsi
die. Dus hulp en een beetje begrip is wel-
rooms leven in de Neder
landen rond de jaren der
tig”. Maar veel plaats voor
kritiek is er niet binnen dit
hele gebeuren, waarin we
Iets om werkelijk reikhalzend naar uit te
zien, is de grote retrospectieve, die zal
worden gewijd aan het oeuvre van de
Indiase cineast Satyajit Ray, die algemeen
gerekend wordt tot de grootste filmers ter
wereld, terwijl in Nederland alleen zijn
Het aantal te vertonen films zal dan wat
minder excessief zijn dan de laatste jaren
het geval was, maar de kwaliteit lijkt al
te zijn gewaarborgd met een keur aan
nieuw materiaal van prominente cineas
ten als Werner Herzog, Marguerite Duras,
Andrei Tarkovski, Krzystof Zanussi en
Robert Bresson.
(Van onze kunstredactie)
ROTTERDAM. Van 2 tot en met 11 fe
bruari zal in Rotterdam het zevende festi
val plaatsvinden van Film International.
was een Australiëer, die al vroeg naar
Europa kwam, een persoonlijke vriend
van Grieg. Hij liep altijd van het ene naar
het andere concert; als hij (Grainger was
een pianosolist van faam) op toernee was
in Duitsland kwam hij soms net op tijd
binnen. Hij hield zich al vroeg met 12-toons
muziek, maar ook met composities op ba
sis van volksmuziek bezig. We zullen twee
dergelijke werkjes uitvoeren, een klom
pendans, de Clog Dance „Handel in the
Strand” en een Mock Morris.”
„Van Martinu, een Tsjechische Ameri
kaan, die les kreeg van Abbé Roussel,
volgt dan een wat ongewoon Kwartet voor
cello, klarinet, hoorn en kleine trom, nadat
we de Ouverture „The Civilian Barber”
hebben gespeeld. Nou, met zo’n titel zitten
we helemaal op de parodistische toer. Het
werd gecomponeerd door Peter Schickele;
helemaal gek is die vent! Hij laat zich ook
James Gordon, stuwende kracht achter People of Note, is teleurgesteld over het
gebrek aan interesse bij subsidiegevers: „Je moet alles zelf doen”.
LOS ANGELES (Reuter). Robert
Redford en Barbra Streisand zijn in
Los Angeles uitgeroepen als de twee
populairste filmsterren ter wereld in
1977. Dit gebeurde op basis van een
onderzoek in opdracht van de buiten-
landse-persvereniging in Hollywood.
Redford was in 1976 en in 1974 ook uit
de bus gekomen als de populairste film
acteur ter wereld. Streisand was eerder
in 1970 en 1974 bij de vrouwen op de
eerste plaats geëindigd.
De twee winnaars ontvangen op 20
januari in Los Angeles elk een beeldje.
Het onderzoek, in 60 landen uitgevoerd
door het Britse persbureau Reuter, is
hoofdzakelijk gebaseerd op de inkom
sten van de verschillende films.
NEW YORK. De Britse punkrock-
formatie The Sex Pistols is gisteren na
een aanvankelijke weigering door de
Amerikaanse immigratiedienst toch toe
gelaten voor een aantal gastconcerten in
de Verenigde Staten.
DEN HAAG (ANP). Ruim 350 meest
jeugdige Haagse juryleden hebben de do
cumentaire „Geloof in Scheveningen” van
Jelle van Doornik uit negen film uitgeko
zen als de beste academiefilms van 1977.
De jonge filmer, die midden vorig jaar
afstudeerde aan de Nederlandse Filmaca
demie veroverde 566 van de 2.062 uitge
brachte punten. „Adelbert” van Dick
Maas, en „Des Abends” van Frank Phoe-
lick, eveneens van de Amsterdamse acade
mie, werden met 372 en 297 punten tweede
en derde.
Aan de bekroning is niet alleen de Cine-
Q-prijs verbonden, maar ook een roule-
ment van de film langs de legerplaatsen,
mogelijk gemaakt door de Centrale Film
dienst Krijgsmacht (CFK).
De filmverkiezing voor de Haagse jeugd
was georganiseerd door het Filmcentrum
Den Haag en Club Cine-Q.
De film „Geloof in Scheveningen” is een
kritische documentaire over deze bad
plaats, die momenteel grondig wordt ver
bouwd, daartegenover geeft de film een
beeld van de Scheveningse vissers.
>BV
1.
een priester naar de Heilige
Stoel zien opklimmen en
waarin de kerkse beleve
nissen van een gemiddeld
gezin belicht worden. Het
maar zich heftig in de liefde storten, zodra
die pij uit is. Het is een zeer lijfelijke liefde
en er komt ook nog een grote rivaliteit aan
te pas. Een stralende favoriete is Arlette
van Boven, zowel aanbeden door Nils
Christe als door Gerald Tibbs. Roslyn An
derson zorgt voor troost bij de verliezer.
Het valt me bij dit ballet op, dat er
eindelijk weer eens solo’s gedanst worden,
onder andere een fraaie solo van Ric
McCullough, die dit werk nog net niet
helemaal aankan, maar er wel prachtig in
uitziet. Als je er even over nadenkt, han
gen de meeste balletten de laatste tijd
inderdaad van duetten aan elkaar, daarom
alleen al is het goed weer eens een oudere
choreografie op te halen.
Een groot deel van het succes van deze
voorstelling hangt ook af van het, onder
leiding van David Porcelijn bijzonder vi
taal spelende, Nederlands Balletorkest en
van het prachtig zingende (met microfoons
versterkte) Nederlands Vocaal Ensemble
onder leiding van Marinus Voorberg, met,
drie solisten waarvan ik met name wil
noemen het warme en tevens schitterende
geluid van de sopraan Marianne Blok.
Het Nederlands Dans Theater blijft met
dit programma tot en met zondagavond
8 januari in Carré en komt op 10 januari
met een ander programma in de Amster
damse Stadsschouwburg.
CONRAD VAN DE WEETERING
People of Note voert komend weekeinde
een zeer plezierig programma op dat naast
een weinig gespeelde vroege symfonie van
Haydn en de prachtige Dance Suite van de
zeventiende-eeuwer Dowland ook werken
van minder bekende componisten als
Grainger, Martinu en Schickele omvat.
Eerstgenoemde overleed tweeënhalf jaar
terug. „Percy Aldridge Grainger,” zo ver
telt Gordon, „was natuurlijk geschift. Het
meesterlijke Onweer in de Verte enige
bekendheid geniet. Van Ray zullen ook de
twee meeste recente films, The Middle
Man en The Chess Players, worden ver
toond.
Het festival van Film International zal
plaatshebben in de Rotterdamse biosco
pen ’t Venster, De Lantaren, Het Filmhuis,
het Achterom (voorheen de Koffer) en De
Filmstudio. De totale capaciteit bedraagt
6000 zitplaatsen. Het festival wordt geor
ganiseerd door de Rotterdamse Kunst
stichting en ontvangt subsidie van de ge
meente Rotterdam, het ministerie van
CRM en het Goethe Instituut Rotterdam.
Er zullen dit jaar maximaal 65 films
worden vertoond, tegen ongeveer 100 vo
rig jaar. Van die 65 films ligger er thans
ongeveer 40 vast, onder meer afkomstig
uit Frankrijk, West-Duitsland, Engeland,
1
AMSTERDAM. Het Nederlands Dans
Theater begon- woensdagavond een serie
van vijf voorstellingen in Carré met „Kin-
I derspelen" een nieuw ballet van Jiri Kyli
an eri „Carmina Burana" een oud ballet
van John Butler. Carmina Burana wint
ieze confrontatie met glans.
II Kinderspelen heet geïnspireerd te zijn
I op het schilderij van die naam, dat Pieter
I 'Brueghel de Oude omstreeks 1560 maakte,
I maar van dat schilderij zijn hoogstens nog
I wat kostuumaanduidingen terug te vin-
I den. Speels werd het ballet nauwelijks,
I kinderlijk ook al niet.
Het was oorspronkelijk de bedoeling,
dat Kylian dit hele ballet zou laten begelei
den door natuurlijke geluiden, slaan op
potten, op de grond of op blikken deksels,
zingende en spelende schoolkinderen (een
groep kinderen uit Heemstede), zweepsla-
-gen, stokslagen, tromgeroffel en kreten.
Naast enthousiasme voor de mogelijkhe
den van een dergelijk ensemble, valt in het
lichtelijk kromme Nederlands van de uit
Chicago afkomstige Amerikaan de nodige
verbittering te beluisteren: „Ik ken de weg-
culturele zaken van de gemeente Haarlem
- red.) was ook op dat eerste concert aan
wezig. Ik heb wel iets voor je, zegt-ie tegen
me. Nou, dan krijg ik uiteindelijk meer te
horen van de Nederlandse afdeling van de
American Women club dan van de ge
meente.”
Vooralsnog kan James Gordon niet jui
chen over belangstelling van mogelijke
subsidiegevers voor zijn ensemble, hoe ty
perend de naam ervan ook moge zijn.
Tussen twee haakjes, People of Note bete
kent zoveel als mensen van de noot, maar
het Engelse woord note staat ook voor
toon, toets, geluid, terwijl de onderliggen-
x... -e-.r de betekenis van People of Note zoveel wil
kom. Zo’n meneer Ponten (hoofd afdeling zeggen dat het om „opmerkelijke mensen,
lui waarvan je nota moet nemen,, gaat. Dat
laatste doet kennelijk noch de stad Haar
lem, noch de provincie Noord-Holland,
waarbij het ensemble een aanvraag in
diende om in staat gesteld te worden zo’n
tiental concerten in de provincie te geven.
„Eigenlijk logisch,” zegt Gordon met de
nodige zelfspot, ”wat ben ik meer dan een
aardige jongen met een baard?”
Waarom verdient een ensemble al Peop
le of Note de interesse van subsidiënten
alsmede ook van het publiek? Gordon:
„Veel goede muziek blijft op de planken
liggen en dat is niet alleen merkwaardig,
maar ook verdrietig. Het gaat vaak om
enorm leuk repartoire, dat te weinig aan
gehouden worden) is leuk gek, maar abso
luut niet voldoende uitgebuit. Een groot
gevecht met rode zwepen en als bescher
ming de al genoemde blikken deksels, is
deksels effectief vooral omdat er een stevi
ge drumsolo bij gespeeld wordt. De vier
wanden van een kinderbox worden wel af
en toe in verschillende standen rondgedra
gen, maar krijgen nergens een echte func
tie. Aan het einde lopen de twee hoofdrol
spelers Roslyn Anderson en Gérard Le-
maitre gearmd van het tonpel af de zaal in,
nagestaard door de anderen op het toneel,
die dan hun hoofd voorover buigen, waar
door, o wonder, een maskertje op hun
achterhoofd zichtbaar wordt. Het is alleen
maar een effect te meer.
Het lijkt wel of Jiri Kylian zich heeft
laten drijven op de stroom van ballet-
ideeën, die op het ogenblik uit Duitsland
komt. Pina Bausch in Wuppertal maakte
kortgeleden het aangrijpend ballet Volks-
lieder waarin ze de achtergronden van
oude volksliederen en gebruiken bloot
legt. Het ballet van Kylian heeft een beetje
die sfeer, maar het legt absoluut niets
bloot. John Neumeier in Hamburg maakt
in navolging van Cranko in Stuttgart aan
de lopende band werken op muziek van
Mahler. Ook Maurice Béjart doet aan die
Mahler-renaissance mee, maar Kylian
draait de zaken om en probeert er een
renaissance-Mahler van te maken en dat
blijkt niet zo best te gaan.
Het deel na de pauze geeft een wederge
boorte van Carmina Burana te zien, een
bijzonder vitale, krachtige herinstudering
van Het werk, dat John Butler al in 1962 bij
Het Nederlands Dans Theater op muziek
van Carl Orff maakte. Het werk blijkt nog
gewonnen te hebben. Het gaat over
j middeleeuwse monniken, die straf rit-
I misch bidden zolang ze hun pij dragen,
EINDHOVEN Onder
leiding van regisseur Leo
Beijers bij ons vooral
bekend door zijn medewer
king .als acteur in de tv-
serie Waaldrecht en Kla
verweide heeft het Me
chels Miniatuur Theater
onder de titel „Zalig Hoog
tij” een programma ge
maakt over het katholieke
geloof. Een terugblik vol
heimwee en ook een beetje
met de overtuiging dat het
zó toch werkelijk niet lan
ger kon. Donzig milde sati
re het woord satire kan
er nauwelijks voor ge
bruikt worden op Rooms
katholieke zaken, gebrui
ken, liturgische aangele
genheden en de bevoog
ding vanuit de Enige Heili
ge Moederkerk. Het Me
chels Miniatuur Theater
maakt er een toernee van
zo’n veertig voorstellingen
mee door ons land. Woens
dagavond was daarvoor
een première in de Stads
schouwburg in Eindhoven
en vrijdag is „Zalig Hoog-
De Pistols kwamen in New York aan en
vlogen direct door naar Atlanta in Geor
gia, waar zij vandaag hun eerste concert
zouden geven om zoals te kennen werd
gegeven „de yanks een paar dollars uit de
zak te kloppen”.
De band kreeg in eerste instantie geen
visa omdat twee leden een strafblad heb
ben. Leadzanger Johnny Rotten maakte
vanwege het bezit van amfetamine kennis
met de Britse justitie, terwijl bassist Sid
Vicious fletterlijk kwaadaardig), zijn
naam eer aandeed door iemand in elkaar
te timmeren. Nadat een Amerikaanse pla
tenmaatschappij voor toelating had ge
pleit, gaf de immigratiedienst alsnog toe.
wel P. D. Q. Bach noemen, ha, ha! Maar
zijn toch wel serieuze persiflages zijn in de
Verenigde Staten erg geliefd. Het zal nog
wel lang duren voordat het hier ook ge
waardeerd zal worden. De menden hebben
koppige oren. Maar ik zou er alles aan
willen doen om de mensen te overtuigen
dat het om waardevolle muziek gaat. Ze
ker de muziekliefhebbers zouden er ken
nis van moeten nemen. Helaas wordt de
waarde ervan nog teveel onderschat.”
Tot slot, het concert dat People of Note
zaterdagmiddag om 16 uur in het Haar
lems Concertgebouw geeft kreeg de onder
titeling zaterdagmiddagfamilieconcert.
Het tijdstip mag dan in eerste instantie de
wenkbrauwen doen fronsen, maar het
handelt hier om een proef. De mogelijk
heid bestaat dat er in een volgend concert-
seizoen meer concerted rond theetijd wor
den geprogrammeerd.
Waarom dit allemaal gemengd moest wor
den met „Kindertotenlieder” van Gustav
Mahler is me niet duidelijk geworden.
Het hele ding zit vol effectbejag. Een
grote grijze tent wordt opgetrokken aan
veel touwen en is prachtig belicht. Een
groep gillende over het toneel hollende
kinderen doet het altijd. Een enkel
goocheltrucje met groene glazen en flessen
is leuk. Een broek met twee kruisen (één
op de normale plaats en één beneden bij de
-voeten, die daardoor nogal dicht bij elkaar
bod komt en waarvan het belang onder
schat wordt. Terwijl békende stukken
juist wel eens teveel worden gebracht. Het
lijkt op een muzikale hersenspoeling af en
toe, denk ik wel eens.”
„Het is niet dat ik een af keer heb van de
bekende orkeststukken, maar musici in
symfonie-orkesten moeten maar al te vaak
in een tijdsbestek van enkele weken vier,
vijf keer een groot werk als bijvoorbeeld
de Mattheüs Passion spelen. Begrijp me
goed, man, ik heb er geen afkeer van, maar
het inspireert weinig op de duur. Dan is
het prettig eens in de gelegenheid te zijn
om iets te spelen dat je nog niet zo goed
kende. Zoiets stimuleert je tot beter spel.
Zoiets kan ook een stimulans zijn voor het
publiek.”
In de bezetting van People of Note, zoals
het komend weekeinde aantreedt, vinden
we veel leden van het NPO. Zo bestaan de
eerste violen uit Linda Ashworth, Janno
Jenö Nemeth (NPO), Henk Emmelot en
Jan Erik van Regteren Altena, de tweede
violen uit Ton Gras (NPO), Michael Smith
(NPO) en Clara Francois, terwijl de bezet
ting bij de alten (Bernd Schwan en Jet den
Hertog) en de celli (Marijke Verberne en
Elisabeth van der Zee) volledig uit NPO-
mensen bestaat. Ook bassist Hans van
Meegen, klarinettist Jacques Meertens, de
hoboïsten Henri Gouder de Beauregard en
Rykle van der Heide, fagottist Paul Cson-
ka en hoornist Ron Applegate zijn colle
ga’s van Gordon. Voorts maken nog hoor
nist Jared Sachs en pianist Ronald Brauti-
gam deel uit van het ensemble.
Naast zijn werk bij het NPO en zijn
bemoeienissen met People of Note staat
Gordon sinds het vertrek van Clif Crego
regelmatig voor de lessenaar bij het hoofd
stedelijke ASKO. Voor beide ensembles,
maar meer nog voor People of Note draagt
hij vanuit zijn omvangrijke repertoireken
nis veel literatuur aan. Die kennis van
Gordon en zijn interesse voor de directie
laten zich verklaren vanuit zijn veelzijdige
muzikale loopbaan, die bij navraag allerlei
amateur-, school- en legerorkesten omvat
als verbintenissen met het Chicago Symp
hony Orchestra en het New Irish Chamber
Orchestra, voordat hij overkwam naar ons
land. En dan gaan we nog geruisloos voor
bij aan jeugdervaringen met de jazzband
van zijn ouders.
Verenigde Staten, Portugal, Nederland,
Tunesië, de Filippijnen, Algerije, Senegal,
Perzië en Polen.
Uit het hoofdprogramma van Cannes ’77
komen Le Camion (van Marguerite Duras)
en Le Vieux Pays ou Rimboud Est Mort
(van Jean Pierre Lefebvre).
Hoog zijn ook de verwachtingen gespan
nen van Une Sale Histoire (een nieuwe
film van Jean Eustache, maker van La
Maman et la Putain en Mes Petites Amou
reuses), Die Linkshandige Frau (het regie
debuut van literator Peter Handke, met
rollen van het Duitse koningskoppel Bru
no Ganz en Edith Clever), Stroszek (een
nieuwe film van Werner Herzog, met op-
niéuw een hoofdrol voor Bruna S„ het
fenomeen van Jeder für Sich) en Les En-
fants du Planchard (het debuut van Benoit
Jacquot, de verrassing van de Cannes-
Quinzaine dit jaar).'
Als een andere ontdekking wordt de
Bulgar Edouard Zakhariev beschouwd,
van wie maar liefst drie films worden
gepresenteerd: De Telling van Wilde Ko
nijnen, Villa Zone en De Tijd der Mannen.
Regisseurs die eerder door Film Internati
onal naar Nederland werden gehaald en
ook nu njet zullen ontbreken, zijn: Herbert
Achternbusch, Lothar Lambert, Orlow
Seunke, Stephen Dwoskin, Ousmane Sem-
bene, en Darius Mehjui. Circa twintig fes
tivalfilms zijn al aangekocht voor Neder
landse distributie door'Film International.
tij” in de
schouwburg.
Een terugblik op een stuk
kerkse en persoonlijke er
varing dus. Uitgangspunt
is geweest een boek vol
ideeën van Fons Jansen en
Herman Hafkamp. Gege
vens die door Leo Beijers
zijn omgewerkt tot een
voorstelling waaraan Mar
leen Maes, Magda de Win
ter, René Verreth, Jaak van
Assche en Theo Hijzen
meewerken. Het is een pro-
duktie geworden die vanuit
een oprechte religieuze vi
sie lijkt te zijn gemaakt en
misschien is dat het wel
waarom het vaak zo saai
toegaat. Kool en geit wor
den omzichtig gespaard en
wat nu met vermeende iro
nie wordt aangeroerd is als
kritiek al zozeer geaccep
teerd dat niemand er meer
door uit z’n stoel veert.
Beijers heeft gekozen
voor een soepele verhaal
vorm om Zalig Hoogtij
over te laten komen. Een
jongen en een meisje ver-
ü- Communie-scène uit „Zalig Hoogtij” door het Mechels Miniatuur Theater.
tellen over de geloofsbele
venissen van hun ouders.
De ondertitel van het pro
gramma luidt dan ook ”een
nostalgische terugblik op
programma ademt de sfeer
van: „Een grapje is leuk,
maar ’t moet niet te bar
worden, Gij sen zal het toch
al niet leuk vinden”.Alle
werkelijk heilige huisjes
blijven onaangetast. Zo
wordt er bijvoorbeeld
om maar „iets” te noemen
met geen woord gespro
ken over de angsten die je
als kind voor de doodzonde
koestert en hoezeer je daar
door uit het lood geslagen
kunt raken. Wél veel bele
gen klinkende Fons
Jansen-teksten.
In Zalig Hoogtij wordt
niet tot aan de kern tot de
echte problemen doorge
drongen. Daardoor is het
eigenlijk een gemiste kans.
Daar komt bij dat alles wat
er op het toneel gebeurt
nogal gladjes gepolijst
wordt afgewerkt in ouder
wetse stijl. Het aangehark
te tuintje van meneer pas
toor. De genade blijft
veilig.
KO VAN LEEUWEN
,,De mensen hebben koppige oren”
