AZ ’67 handelt
7
m parttimers
c.
en
AFGEKNAPT TIJDENS VOORBEREIDING
OP OLYMPISCHE SPELEN MONTREAL
r5!
o©
door Dick Loman
Bittere nasmaak
Zenuwentoestand
Les
Chicanes
Waarom?
Schaduwelftal
een
de
ij
-
i
sen
de
wennen zijn Scham niet meer in de uitslagen aan te treffen
Het is bepaald niet overdreven de militair-sportinstructeur
Scharn te bestempelen als een van de meest opvallende
Nederlandse atleten gedurende de afgelopen zeven jaar.
Vooral in de eerste helft van die reeks jaren bezorgde
„toemooi-atleet” Haico Scharn de over het algemeen toch
vrij zwakke Nederlandse atletiekwereld een goede naam
;n
Het klinkt vreemd: Haico Scharn, de recreatiesporter.
I Toch is de nu 32-jarige Arnhemmer dat sinds kort. Begin
november tijdens de Warandaloop in Tilburg, liep hij zijn
I laatste meters als wedstrijdatleet. Eigenlijk toen al niet meer
als topsporter, want de in de zeventiger jaren zo bijzonder
succesvolle middenafstandloper was al aan het afbouwen.
I Toch kwam zijn afscheid nog onverwacht. Het zal wel
vertrouwen tonen
n
an
in
L
AZ’67 is kennelijk op zoek naar part
time voetballers. Jaan de Graaf, de
goed-gelovige Spakenburger, is gecon
tracteerd op de voorwaarde (van De
Graaf, niet van AZ’67), dat hij alleen
op zaterdagavonden en woensdagavon
den hoeft te spelen. Nooit op zondag.
Dan laat hij voor zich werken, door
zijn ongelovige medespelers (bleekge-
zichten noemden we die ongelovige
honden altijd in de Karl May-boeken),
want hij blijft wel meedelen in de
premies. Principes zijn niét net zo lang
als ze breed zijn, zoals u merkt, want ze
zijn rekbaar.
Een eerdere poging van AZ’67 om een
part-time voetballer te contracteren is
mislukt, zoals u zich wellicht nog her
innert. De gebroeders Molenaar had
den Johan Cruijff een contract aange
boden, dat hem in staat stelde alleen de
thuiswedstrijden van AZ’67 mee te spe
len. Een waarlijk duivels plan. Cruijff
hoefde dan niet elke keer naar Amster
dam of Haarlem te reizen als er uit
gespeeld moest worden (dat zou zijn
animo om eens in de veertien dagen te
spelen alleen maar verhogen), de thuis
wedstrijden zouden iedere keer uitver
kocht zijn (een hele generatie Neder
landse voetballiefhebbers heeft Johan
maar te hooi en te gras in het Neder
lands elftal zien spelen en zal zijn
schade willen inhalen, en de rest van
de toeschouwers zal hem om dezelfde
reden willen zien als waarom de toe
loop naar een befaamde film opeens
heel groot wordt zodra bekend is ge
maakt dat hij niet langer geprolon
geerd zal worden), en in de uitwedstrij-
ran de Kerkhof, linksbuiten Rob Ren-
senbrink en midvoor de Joegoslaaf
Surjak.
Het schaduwelftal van de stuggen,
dravers en knallers bestaat uit Galjé
(doel). Sije Visser, Guyt, Rijsbergen en
Van Dord (achter), de middenlinie be
staat uit Kila. Poortvliet en Schoen
aker, en de voorhoede uit Kees Kist.
Kees van Kooten en Stanley Bish.
geprezen vanwege mijn goede mentaliteit.
Een jaar later was alles blijkbaar verge
ten. De limiet was weer heilig”.
In al die zo succesvolle jaren was Haico
Scharn dan ook wel eens verbitterd. „De
keuzeheren kijken vrijwel alleen naar de
tijden die ze doorkrijgen. Vrijwel nooit
naar degenen die je tijdens een race hebt
verslagen. Tal van prominente atleten
klopte ik, maar dat gebeurde dan in een
langzame race, zodat de tijd matig was.
Nou, dan kleun je er weer naast. De men
sen vergeten maar al te vaak dat een 1500
meter geen 100 meter is. Op de sprint is
pure snelheid vereist en in veel mindere
mate tactische ervaring”.
kreeg uit het buitenland. Daar is dat ver
trouwen in je blijkbaar veel groter.
aldus Haico Scharn, de geroutineerde at
leet die tijdens belangrijke wedstrijden
altijd wel een gaatje vond waardoor hij
zich naar voren kon dringen.
menten en de geneigdheid van Korts
noi om concessies te doen en het abnor
male gedrag van zijn tegenstander dan
maar voor lief te nemen, zonder de
grenzen van de sportiviteit uit het oog
te verliezen? „Het is moeilijk een oor
deel te vellen, hier vanuit Amsterdam,
over de feiten daar in het verre Belgra- a
do, maar men krijgt de indruk, dat
Kortsnoi zich verregaand onredelijk
gedragen heeft en dat hij rechten
claimde, die geen enkele schaakspeler
bezit”.
In 1974 hadden de KNAU-keuzeheren
het begrepen. Hoewel Haico maar één
maal de limiet van 3.41,0 haalde twee
keer was een vereiste werd hij voor de
EK van Rome aangewezen. Desondanks
blijft bij Haico een bittere nasmaak.
„Limieten en nog eens limieten. Ze lijken
wel heilig. Alles wordt daaraan opgehan
gen. Zeker op de middenafstand, waar
tijdens een race van alles kan gebeuren, is
een limiet niet het belangrijkste. Je kunt er
wel 3.37,0 lopen. Maar wie zegt dat je
koersinzicht hebt, dat je ook bij een lang
zame race een tactische race uit de
voeten kunt? Bij internationale kampioen
schappen is ervaring enorm belangrijk.
Daarnaast is een stijgende vorm voor zo’n
kampioenschap van veel meer belang dan
een limiettijd”, aldus Haico Scharn, die
zijn „stelling” tot drie keer toe zelf onder
schreef’
„In 1972, toen ik met Bram inderdaad
achttien pogingen deed veel te gek na
tuurlijk heb ik inderdaad gezegd dat het
onvoorstelbaar is hoe keuzeheren met
mensen smijten. Smijten als met dingen.
Dat was één jaar na Helsinki. Daar werd ik
J
Wilt u wel geloven dat ik blij ben niet
meer in Belgrado te zijn, bij de twee
kamp Spasski-Kortsnoi? Ik zat er pre
cies in de week dat al het gedonder
begon, een andere Nederlandse journa
list heb ik toen niet gezien, maarnu het
vehikel met wat horten en stoten weer
op gang is gekomen, wemelt het er
opeens van de Nederlandse schaakver-
Nu Haico Scharn is gestopt, wil hij de
keuzeheren deze les nog graag meegeven:
„Ze moeten vertrouwen tonen in de at
leet”. Dat is wel de belangrijkste les die hij
geleerd heeft.
„Ik vergeet nooit de 3.39,7 die ik samen
met Bram in ’72 liep. Dat was op een
woensdag. Zaterdag had ik nog niets ge
hoord. Stiekem ben ik toen naar Papendal
gegaan om te horen hoe de NOC-beslissing
uitviel voor München. Niemand wist wat.
Pas zaterdagavond kreeg ik het bevesti
gende telefoontje. Het is wel erg veelzeg
gend dat ik in 1976 nog veel uitnodigingen
ig
i)
slaggevers. Ik bedoel maar: journalis
tiek gezien had ik het niet beter kun
nen treffen, en ook al omdat ik mij had
weten op te dringen aan het gezelschap
van Kortsnoi en zijn secondanten kon
ik een paar wereldprimeurs naar Ne
derland doorbellen - wat voor waarde
je aan zoiets ook wilt toekennen.
vanwege zijn prestaties tijdens internatio
nale wedstrijden. Tijdens toernooien in
het buitenland, waar Nederlandse atleten
nogal eens fikse teleurstellingen te incas
seren krijgen, was Haico Scharn altijd
nadrukkelijk aanwezig.
F,
„Die naam heb ik inderdaad. In alle drie
toernooien is me dat ook gelukt. In elke
race valt er een gaatje waardoor je binnen
door kunt. Dat kan ik benutten, omdat ik
tijdens de race helemaal in de wedstrijd
opga. Ik ben er voor de volle honderd
procent bij, al zitten er 60.000 mensen op
de tribune. Het is dan ook een soort van
reflexbeweging om het vallen van een
gaatje uit te buiten. Maar ook een tekort
aan eigen snelheid. Ik was nooit erg snel.
Je hebt mij dan ook nooit, zoals anderen
dat kunnen, buitenom zien komen. Ik
moest het hebben van die kleine gaatjes
aan de binnenkant”.
Slim lopen dus. Dat leer je alleen tijdens
veel internationale wedstrijden. Ontegen
zeglijk heeft Haico Scharn veel ervaring
opgedaan, waarvan zijn huidige collega’s
best zouden kunnen profiteren. Op dit
moment traint hij echter voornamelijk
motorcrossers die conditioneel sterker wil
len worden. „Ik heb de opleiding atle-
tiektraining gevolgd en ga binnenkort be
ginnen met de cursus atletiekcoach. Ik
hoop dan toch óf bij de KNAU óf bij mijn
vereniging training te kunnen geven. Atle-
den zal de belangstelling voor het be
zoekende AZ’67 zonder Cruijff zo mini
maal zijn, dat alle concurrenten in li-
quiditeitsmoeilijkheden komen en hun
beste spelers tegen een zacht prijsje
aan AZ’67 moeten verkopen. Een
prachtig plan dus van de Molenaars,
maar Cruijff schijnt niet te willen.
Elke veertien dagen helemaal naar
Alkmaar, daar zou ik ook niet veel puf
in hebben, moet ik eerlijk bekennen.
Mijn eerste neiging, als ik zoiets lees,
ïs met een spandoek voor het huis van
Donner te gaan posten en de leuze
.LEVE DE REDELIJKHEID, WEG
MET DE CHICANES!" aan te heffen,
maar ik weet precies hoe dat dan gaat.
Donner steekt een slaperig hoofd bui
ten zijn slaapkamerraam, zwaait ver
manend met zijn wijsvinger en zegt:
„Jij bent geen journalist, jij bent een
partijganger!”
Daar zit iets waars in. Ik heb de kant
van Kortsnoi gekozen. Omdat hij een
halfje dissident meer is dan Spasski?
Nee, domweg omdat hij het gelijk aan
zienlijk meer aan zijn zijde heeft dan
Spasski c.s. Ik begrijp dan ook niet dat
Donner de schuld zo pertinent en een
zijdig naar Kortsnoi kan toeschuiven.
Het verre Belgrado, ja ja. Je hoeft toch
niet in het verre Chili geweest te zijn
om te weten dat Pinochet niet deugt en
dat zijn methoden nog veel minder
deugen? STOPPER
Records die bijdroegen tot zijn reputatie
als ook internationaal sterk atleet.
Niet meer dan een bijdrage overigens,
want Haico Scharn kreeg vooral naam
Scharn liep niet, zoals Jos Hermens en
Gerard Tebroke op de lange afstanden nu
doen, wereldtijden, al mag zijn in 1973
gerealiseerde 3.37,8 op de 1500 meter er
nog best zijn. Uiteraard waren er meer
nationale records. Zelfs twee staan er nog
overeind: op de Engelse mijl (3.57,2) en op
de 1500 meter (3.42,3).
tiek blijft mijn grootste hobby”, aldus Hai
co Scharn.
Maar waarom is hij nu eigenlijk gestopt?
Scharn: „Ik wilde nog naar de Olympische
Spelen van Montreal. Ik heb er verschrik
kelijk hard voor getraind. Té hard, en dat
is me later opgebroken. De wil was er wel,
maar het manneke kon niet meer. Nu ben
ik 32 jaar en heb aantrekkelijke mogelijk
heden op het maatschappelijke vlak. Bo
vendien kan ik het niet meer opbrengen
om twee keer per dag te trainen. Het
gevolg is dat je je niet meer echt kunt
meten met de huidige top of subtop. Toch
merk je dat de mensen nog steeds van je
verwachten dat je vooraan blijft meedoen.
Je hebt nu eenmaal die naam. Ik vind dat
ongelukkig. Ik kan niet meer aan het ver
wachtingspatroon van die mensen en van
de organisatoren beantwoorden. Daarom
vind ik dat ik moet stoppen. Ik heb nog
even met de gedachte gespeeld dat af
scheid uit te stellen tot de nationale cross-
kampioenschappen begin dit jaar. Ik ben
toch blij dat ik de knoop heb doorgehakt.
Ik fiets nu en doe veel aan mijn nieuwe
hobby: het oriënteringslopen. Dat bevalt
me best, te meer daar ik kan terugzien op
een geweldig plezierige topsportcarrière”.
Wellicht kan de KNAU Haico Scharn een
waardiger afscheid bereiden dan zijn
voortijdige in Tilburg.
dat ze de eigen man zo weinig mogelifk
schade berokkenen en de buitenwereld
niet afstoten. De organisatoren tege
lijk wantrouwen en te vriend houden.
De gekte niet te ver doorvoeren. En
ondertussen 'voor de volgende partij
een nieuw strijdplan uitdokteren, de
juiste opening, maar ook het effec
tiefste gedrag aan het bord, of juist
niet, de juiste kleding, de handigste
verklaringen aan de pers, en welk been
het beste stijf kan worden gehouden,
het linker of het rechter.
Je moet wel van edelmetaal zijn om
tegen zo’n situatie fysiek en psychisch
opgewassen te zijn. Toen ik, weer
thuisgekomen, ’s avonds via de televi
sie hoorde dat Kortsnoi na de elfde ook
de twaalfde partij verloren had, heb ik
urqnlang wakker gelegen. Ik herinner
de me nog maar al te goed wat Viktors
vriendin Petra, toen hij nog drie volle
punten voorsprong had, voorspelde:
„Ik ken Viktor, nu verliest hij de hele
match!” En als ik al wakker lag (zonder
ooit van mijn 'leven geschaakt te heb
ben), hoe wakker moeten Viktor en
Petra, en hun secondanten Raymond
Keene en Michael Stean dan wel niet
gelegen hebben? Ik constateerde zelfs
een licht gevoel van onpasselijkheid,
toen Kortsnoi daarna ook de dertiende
partij verloor!
En die onpasselijkheid werd er niet
minder op toen ik afgelopen fvoensdag
las wat Jan-Hein Donner in de Volks
krant schreef. Wat las ik, na alle chica
nes van Spasski te hebben meege
maakt, de ontoegankelijkheid van hem
en zijn secondant voor redelijke argu-
Een bevredigend weekje dus. Maar
ook een frustrerend weekje. Omdat ik
er zo met mijn neus bovenop zat, kon ik
de kruitdamp ook beter ruiken, om nog
maar te zwijgen van het angstzweet.
„Wat zou ik niét graag de secondant
van Kortsnoi zijn”, dacht ik, „en wal
zou ik nog minder graag de secondant
van Spasski zijn!” Die zenuwentoe
stand! Die voortdurende staat van
waakzaamheid naar alle kanten toe!
Kortsnois zelfvertrouwen opvijzelen,
tegenmaatregelen beramen, maar zo
Alles wijst er dus op dat de gebroe
ders Molenaar naar een volledig scha
duwelftal streven. Een elftal voor de
thuiswedstrijden, en een schaduwelf
tal voor de uitwedstrijden. Klaas en
Cees, zal ik maar zeggen. Een aanval
lend elftal, vol klassespelers en pu-
bliektrekkers voor de Alkmaarse victo
ries, en een elftal stugge verdedigers,
brave dravers en meedogenloze doel-
knallers en goaltjesdieven voor de coun-
ter-overwinningen in de provincie. Te
gen die tijd zal immers alles buiten
Alkmaar „de provincie” zijn, ook Am-
sterdam en Rotterdam en Eindhoven,
althans in voetbaltechnische zin. Door
inside-information weet ik toevallig
ook al hoe dat hoofdelftal en dat scha
duwelftal eruit zullen zien. In het
hoofdelftal staat Jan van Beveren in
het doel. Epi Drost is laatste man. Van
Rijnsoever is rechtsback, Hugo Hoven
kamp linksback. Voorstoppcr is Johan
Neeskens. De middenlinie bestaat uit
Jan Peters, Johan Cruijff en Willem
van Hanegem. Rechtsbuiten is René
Prie grote internationale evenementen
maakte hij mee: de Europese kampioen
schappen van Helsinki (’71) en Rome (’74)
en de Olympische Spelen van München
(’72). In Helsinki was bij de enige van de
grote Nederlandse afvaardiging die een
(op de 1500 meter) finaleplaats (zevende)
pakte; in München werd het een halve
finaleplaats dus een klassering bij de beste
zestien; in Rome werd het zelfs een zeer
fraaie vierde plaats. Een erelijst om trots
op te zijn.
Ja, en dan te bedenken, dat Haico
Scharn Helsinki, München en Rome pas
op de valreep bereikte. In 1971 ging zijn
vereniging CIKO’66 zelfs zó ver om een
financiële actie te organiseren om Haico
alsnog te kunnen laten starten. Een jaar
later had Haico samen met „koppelge-
noot” Bram Wassenaar liefst achttien
pogingen nodig om in de buurt te komen
van de NOC-limiet. De publieke opinie
was er mede oorzaak van dat Brams en
Haico’s 3.39,7 op de 1500 meter genade
vond in de ogen van de NOC-keuzeheren.
De limiet was toen 3.39,5.
in de atleet”
„KNAU moet meer
Het uiterst vermoeide gelaat van Haico Scharn
na z h poging het uurrecord te verbreken in 1974
-■
Tww,,.
y 'S
w
a“
n
