Glazen scherm
voor badkamer
in veel kwaliteiten
Dakzak voor imperiaal
0
Eet-ode
aan de
MAAK BUITENMUUR REGENWEREND
natuur
I
,J
Donzen dekbedden
Informatie
Isolatie-
bolletjes
-I
24
Geheimen
n
tte
Drie soorten
l
Wassen
ISHI
Vakbeurs Karwei
r
X
se
binnen
Duiten
pro-
010-116181.
Oorzaken van het niet regendicht-
tijn van de muren kunnen liggen in
Waaraan danken dozen dekbed
den in Nederland hun groeiende po
pulariteit? Voor een belangrijk deel
zijn dat de buitenlandse vakanties.
In Duitsland, Oostenrijk en Zwitser
land wordt deze bedbedekking al
eeuwenlang toegepast. Nederlan
ders die in deze landen hun hotelka
mers boekten, ontdekten de „andere
manier” van slapen. Vooral de prak
tische kant sprak veel huisvrouwen
aan. Het dagelijks terugkerende bed-
denopmaken met lakens en dekens
leek verleden tijd.
De dieren kwamen nauwelijks aan
broeden toe en er waren daardoor
veel minder jonge dieren dan voor
heen. De prijzen gingen pijlsnel
omhoog.
Omdat het vorig jaar in China heet en droog was, krijgen Nederlandse slapers het nu koud! Wanneer ze
tenminste de voorkeur geven aan donzen dekbedden. Slapen onder veren wordt in 1978 een dure
aangelegenheid, want de wereldvraag naar dons wordt nu eenmaal hoe langer hoe groter Niet alleen
omdat miljoenen onder dons willen liggen, maar vooral door de torenhoge omzet in gewatteerde skikleding,
gevoerde slaapzakken en warme luxe ochtendjassen. Die kunnen fabrikanten nauwelijks aanleveren.
Prijzen die in korte tijd verdubbelen, zijn er het bewijs van. In China, de grootste leverancier van dons,
kwam vorig jaar als gevolg van aanhoudende droogte veel sterfte onder eenden en ganzen voor. Die dieren
leveren vooral de jonge, zachte veertjes, waaraan de donsvulling zijn warmte ontleent
meer vrij „ademen”. Op de tekening
is te zien wat de bedoeling is. De
het vulgewicht. Schaft men een vul
ling aan met een lager donsgehalte,
dan is zo’n bed wel warm, maar ook
veel zwaarder.
ten sterk afhankelijk zijn van de
wijze van uitvoering. Over deze me-
Behalve de variatie in vulgewich-
ten, spelen ook de doorstikmetho-
den een rol in de prijs. Hoe arbeids
intensiever het dekbed, hoe duurder
het eindprodukt gaat worden.
Het karostepsysteem is een van de
meest gangbare typen. Hierbij wor
den tussen boven- en onderlaag
schotjes gestikt, die haaks op elkaar
staan, waardoor de vulling toch
ruimte heeft om door het hele bed te
circuleren. Schudt men het ’s mor-
Donzen dekbed met slopen In een zelfde
dessin
Met ieder begin van het stook-
seizoen stijgt de belangstelling
voor woningisolatie. Vooral het
isoleren van de spouwmuren als
een mogelijkheid om de ener-
gienota wat te „temperen” krijgt
de aandacht. Er zijn diverse tech
nieken om de spouw te isoleren.
Shell Nederland ontwikkelde een
eigen systeem. Men blaast ther-
moparel bolletjes in gaten die via
de buitenmuur in de spouw zijn
aangebracht. Daar moet maar
heel weinig voor geboord wor
den, zodat er geen grote ont
sierende gaten in de baksteen
ontstaan.
Die bolletjes voorkomen dat de
isolatiekorrels via kieren en ope-
ningen wegstromen. Een be
scheiden opening in de voeg is al
voldoende voor de toevoer. In
een halve dag is het hele karwei
geklaard. Het systeem voldoet
aan de eisen van Bouwcentrum
in Rotterdam en TNO heeft het
produkt aan proeven onderwor
pen, zodat toepassing van Ther-
moparels in aanmerking komt
voor isolatiesubsidie van het mi
nisterie van volkshuisvesting.
De produktie van een dekbed is
stond. Bij minimaal 65 procent dons
werd alleen over „dons” gesproken,
en wanneer het over minstens 15
procent ging werd de term „half-
kurstoffen of (bruin) verkleurende
Wen aan toegevoegd. De gevel
*ordt dan bestrekenmet olie, was,
l»rafine, of vernis. De structuur van
let metselwerk blijft wel behouden,
laar wordt wel iets donkerder van
tnt.
Het vervelende is dat door deze
^handeling de poriën aan het bui
tenoppervlak verstopt raken, waar-
^00^0^
principe van een
BUITENMUUR
de achterliggende muur kan berei
ken. Op plaatsen waar ramen en
deuren zitten, kunnen problemen
ontstaan, maar hiervoor kunnen we
eenvoudige, in de handel zijnde
standaardprofielen van aluminium
of van kunststof gebruiken.
Binnenkort worden de voorschrif
ten verbeterd en komen volgens het
nieuwe Warenwetbesluit de volgen
de termen voor: bij 65 procent zui
ver dons wordt de naam „dons” ge
bruikt. Bij 65 tot 50 procent hanteert
men de benaming „verige dons”. Be
vat het bed 30 tot 40 procent dons,
dan mag men spreken over
driekwart dons, en wanneer het per
centage niet boven de 30 komt, kan
„Halfdons” op de verpakking wor
den vermeld.
Zo wordt een donzen dekbed in de fabriek
gevuld. Vla een slang zuigt men de vulling uit
de voorraad Het step-systeem zorgt dat de
veren over de hele oppervlakte verspreid
bli/ven
Er is een slimme figuur geweest, die de dakzak heeft ontworpen.
Kennelijk iemand, die zelf ook heeft zitten tobben met een zeiltje of
een stuk plastic, dat alsmaar wegwaaide van de imperiaal; van het
autodak. Spullen werden dan nat of vlogen ook van het dak. De
slimme figuur maakte een sterke hoes van dubbelzijdig met PVC
gecoverd vrachtwagendoek. De dakzak past op elke imperiaal, heeft
een optilon rits en heeft „ogen” waardoor een zestien meter lang
nylon-sjorkoord kan worden bevestigd. Men kan de zak met een
hangslot afsluiten, maar dat is natuurlijk maar pro forma. Een scherp
mes gaat er altijd wel doorheen. De dakzak (fabrikant A. Schroder
BV, Schakelstraat 16, Amsterdam) is bestand tegen dertig graden
vorst en tachtig graden hitte. De prijs is f 149.50.
Naast die donzen dekbedden zijn
er ook allerlei synthetische vullin
gen. Alle echte donsvullingen heb
ben een zelfde warmte-isolerend
vermogen. Maar hoe hoger het dons
percentage dus de hoeveelheid
nogal "ingewikkeld. Men kende tot jonge zachte veertjes hoe lager
dusver drie verschillende samen
stellingen van donsbedden. In de
eerste plaats zuiver dons, als de vul
ling daar voor 98 procent uit be-
muur ontstaan niet alleen door re-
gendoorslag, maar ook door lekka-
ges bij goten, dakranden, regenaf-
Hierbij kunnen geringe scheefstan- voeren, enz., zodat het verstandig is
den of lelijke „bolle” of „holle” ge
vels worden weggewerkt. De over
blijvende ruimte dient als spouw en
kan eventueel gedeeltelijk worden
deze ook even goed te’ controleren.
Ook geldt dat een behandeling van
de buitengevel geen lekkages voor
komt die ontstaan ten gevolge van
opgevuld met een laag isolatiemate- scheuren in het metselwerk, zodat
riaal (wel dunner dan de spouw en
het moet geen water op kunnen ne
men). Naden tussen de nieuwe ge
en daarna verder worden afge
werkt. Deze oplossing gaat alleen op
als de plek waar de regen doorslaat
niet te groot is en de hoeveelheid
vocht niet overmatig is, want bij
deze oplossing blijft de muur voch
tig, zodat andere aantastingen toch
mogelijk blijven.
Tot slot nog een aantal algemene
veelal kunststofschrootjes, metalen opmerkingen. Natte plekken in een
platen, asbestcementplaten, en der
gelijke gebruikt, die op verticale
houten regels worden gemonteerd.
Vaak blijkt dat de buitenmuur
van een woning niet geheel „regen
licht” is, dat wil zeggen dat, als de
ISevel door een forse regenbui door-
gens goed op, dan voorkomt men
ophopingen in enkele delen van de
oppervlakte.
Alle veertjes veranderen steeds
van plaats, en dat verhoogt de
levensduur. Want die delen van het
dek die iedere nacht opnieuw dezelf
de delen van het lichaam warm hou
den en ook transpiratievocht opne
men, zullen eerder gaan klitten, om
dat de vulling niet kan verschuiven.
Karostepbedden moeten dan ook el
ke ochtend worden geschud. Dat
bevordert de warmte-isolatie en laat
het bed langer meegaan.
Kiest men voor het zogenoemde
buisbed, dan moet wel gerekend
worden op een hogere prijs, omdat
men meer vulling nodig heeft. Het
bed wordt in de totale lengte doorge
stikt met een onderlinge afstand van
15 tot 25 centimeter. Hierbij kan de
vulling alleen binnen de buis van
plaats veraneren.
Een derde doorstikmethode is de
carrévorm. Grote of kleinere
vierkanten; eveneens met verbindin
gen tussen boven- en onderlaag, ge
ven aan de vulling meer of minder
ruimte. Bij kleine carrés is de ver
schuiving geringer, maar wordt de
warmte weer minder goed geïso
leerd. Omdat zo’n bed niet elke dag
geschud hoeft te worden, is een car-
ré-vorm vooral geschikt voor be
jaarden.
Het gevolg is dat nu al meer dan
een miljoen Nederlanders ver
trouwd zijn met dons. Toch bestaan
over de samenstelling van vullingen,
watteersystemen en andere fabrika-
gekanten nog diverse „slaapkamer-
geheimen”. En er is niet uitsluitend
sprake van pluspunten, vergeleken
bij de traditionele manier van sla
pen. Gebleken is dat bedden-opma-
ken nog wel degelijk moet gebeuren.
In plaats van dekens rechttrekken
moet het dekbed dat is afhanke
lijk van het doorstiksysteem —*elke
dag geschud worden. En om weg
glijden ’s nachts te voorkomen, wor
den aan de overtrekken instopstro-
ken genaaid. Gevolg: instoppen is dons” gebruikt. Het spreekt vanzelf
i u„4 i.., hierover nogal wat misverstan-
gladleggen is niet voldoende. den rezen
Wie in de badkamer het plastic douchegordijn wil vervangen door
een glazen scherm, dient terwille van de veiligheid staalglas of
securitglas te gebruiken met een dikte van ten minste vijf millime
ter. In geval van breuk versplintert dat glas, net als bij de voorruit
van een auto, tot kleine betrekkelijk onschadelijke brokjes. Speciaal
voor gebruik binnenshuis is dit glas verkrijgbaar in verschillende
„dessins” zodat spatten en vlekken minder opvallen. Ook voor
deuren is dit materiaal aan te bevelen. Ongevallen door glazen
deuren worden daarmee minder riskant. Op dit moment is tachtig
percent van de ongevallen met glas te wijten aan het oude type
deuren.
Er zijn uiteraard ook dikkere glassoorten waarvan men panelen in
z’n geheel vervaardigt. Een wand van deze licht doorlatende maar
ondoorzichtige panelen kan een woonvertrek of badkamer een
decoratief aanzien geven.
regen e d'\
deze eerst goed moeten worden ge
repareerd. En als alles te veel wordt,
is nog altijd de mogelijkheid aanwe-
velplaten kunnen open blijven (mits om gratis deskundig advies in te
niet te groot), zolang het binnenge- winnen bij de Stichting Bouwcen-
drongen water niet al te gemakke- trum, Weena 700, Rotterdam. Tel.
lijk (bijv, via de eventuele isolatie) 010-116181.
In landen waar de dekbedekking
al eeuwenlang ingevoerd is, bestaat
een groot pakket aan dienstverle
nende bedrijven. Zo zijn er speciale
bedrijven waar donzen dekbedden
kunnen worden gereinigd. Neder
landse chemische reinigers zijn in
het algemeen niet op donzen dekbe
dden ingesteld. Het komt er dan ook
op neer dat men uitsluitend de over
trek wast, maar dat de tijk van het
dekbed zelf (bijna) nooit een was
beurt krijgt.
woonvocht
(van keaken,badkamer,enz I
Dat groenten groen en leven
dig zijn, zegt al veel over de
waarde, maar ook over de kwets
baarheid. Zoals eens iemand zei:
„Levend zijn van het voedsel,
voedt het leven zijn van het li
chaam”. De kunst van het groen-
tebereiden is dus eigenlijk het
levende en waardevolle van de
groente zoveel mogelijk be
houden.
Een rauwkostschotel is daar
om ook een „ode aan de natuur”,
want al het waardevolle blijft in
volheid en versheid behouden,
hetgeen men niet kan zeggen bij
het gebruikelijke koken van on
ze groenten. Daarbij gaan veel
vitaminen, mineralen e.d. verlo
ren, zeker bij een te hoge en
lange verhitting.
Daarmee wil niet gezegd zijn
dat men alleen maar rauwkost
moet gaan eten, maar vergeet
niet dat al de specifieke waarden
van de groenten hierbij wel het
meest tot hun recht komen.
Andere mogelijkheden van be
reiding zijn
hetstomen in een vergiet bo
ven kokend water
De groente eerst heel even
lichtjes bakken in olie, dan wat
water erbij en met de deksel op
de pan zacht gaar laten worden.
koken, maar gebruik dan zo
weinig mogelijk water en niet te
lang op laten staan.
bakken in de oven, op een
bakplaat, die ingesmeerd is met
olie, vooral lekker bij knolge
wassen. Naast de bereiding
gen de buitengevel nog van massief
niet vertind metselwerk is, en bij
nieuwere woningen een defect in de
spouwconstructie (bijv, een „vocht-
brug” door een klodder specie).
Hierdoor kan het water gemakkelijk
ioor de poreuse buitenmuur heen
gingen en door niets gehinderd aan
Ie binnenkant van de woning weer
e voorschijn komen.
Om hier nu iets aan te doen, heb-
ien we de volgende mogelijkheden:
an oudsher werden de buitenmu-
en waterafstotend gemaakt door ze worden, zoals bij olie-achtige pro-
net olie-achtige produkten te be- dukten kan gebeuren. De muur kan
jandelen. Daar waren al dan niet blijven ademen, zodat het vocht niet
in de muur kan condenseren.
Een bijkomend voordeel is dat de struktuur mogelijk is. Het huis
gevel minder snel en in mindere krijgt wel een heel ander aanzien
mate vervuilt als hij op deze manier door de nieuwe kleur en structuur
is behandeld. Een gevel behandeld van de gevel (denk hierbij aan even-
met een siliconenpreparaat blijft ge- tuele bezwaren van de „Schoon-
durende ongeveer vijf a tien jaar heidscommissie”). Tot slot geldt
vrijwel volledig waterafstotend. Een hierbij dat de uiteindelijke resulta-
herhaling van de behandeling is pas
na ongeveer vijf jaar noodzakelijk
1RATI0IM
nog steeds nodig en het eenvoudig
Een aanpak die geheel van boven
staande methoden afwijkt, is de vol
gende. We brengen nu een afwer
king aan de binnenkant van de bui
tenmuur aan in plaats van aan de
buitenkant. Hier is bijvoorbeeld een
bepleistering van zogenoemd perli-
temortel mogelijk. Ook kan de bin
nenwand met 15 mm dikke kunst-
thode kan advies worden ingewon- stofschuimplaten worden beplakt
nen bij het Bedrijfsschap Stuca-
doors-, Terrazzo- en Stelbedrijf te
Den Haag.
Een vrij rigoureuze oplossing voor
het vochtprobleem is de gehele gevel
te bekleden met een dicht en weer
vast plaatmateriaal. Ook hier geldt
dat het uiterlijk drastisch wordt ver
anderd. Als gevelbekleding worden
speelt de kwaliteit van de groen
te een grote rol.
Neem daarom zoveel mogelijk
biologisch of biologisch-dyna-
misch gekweekte groenten, let
erop dat Ze vers zijn en bij het
jaargetijde passen. Neem daar
om in plaats van in verwarmde
kassen gekweekte kropsla eens
veldsla. Samenvattend komen de
volgende punten naar voren:
Gebruik een gedeelte van de
groente als rauwkost;
Kook niet te lang en gebruik
zo weinig mogelijk water;
Stoof liever dan koken en ge
bruik koudgeperste olie;
Gebruik verse, bij het jaarge
tijde passende biologische
groente
Oh ja, gebruik bij voorkeur
een gietijzeren of emaille pan in
plaats van een van aluminium.
Recept: Combinatieschotel
Kook of stoof rode kool. Snij
rauwe andijvie en rasp onge
schilde appels en meng deze
door elkaar. Voeg wat eigenge
maakte saus en een gesnipperde
ui toe en leg de rode kool in het
midden van de schaal met andij
vie en appel eromheen. Strooi
over de schotel wat peterselie of
andere kruiden naar smaak en
voltooi het keukenkunstwerkje
met fijn gehakte hard-gekookte
ei(eren). e. KO LOOG
Een derde mogelijkheid is het ge-
velmetselwerk aan de buitenzijde af
te werken met een cementmortel
waaraan een dichtingsmiddel is toe-
als vloeistof in de handel verkrijg- gevoegd. Deze extra afwerklaag
baar en kan zo gebruikt worden. De moet minstens 1,5 cm dik zijn en
transparante vloeistof wordt met wordt meestal in twee of drie lagen
een spuit of een kwast op de schone, aangebracht, afhankelijk van de on-
winddroge muur aangebracht en dergrond. De keuze van de mortel-
klaar is kees. De opgebrachte vloei- samenstelling moet nauwkeurig
stof wordt helemaal door de gevel- worden bepaald in verband met het
stenen geabsorbeerd, waardoor de gevaar voor het ontstaan van haar-
gevel waterafstotend wordt zonder scheurtjes in de laag en het niet goed
dat de poriën in de muur afgesloten hechten aan de ondergrond.
De wijze van aanbrengen van de
laag op de gevel kan op verschillen
de manieren gebeuren (bijv, spui
ten), waarbij ook een oppervlakte-
door het vocht dat onder normale
omstandigheden van de wohing uit
door de muur naar buiten gaat, nu
in de muur condenseert met alle
kat is geworden, het water door de nare gevolgen van dien (rot, los be-
nuur naar binnen dringt. Dit kan hang, kapotvriezen van de muur,
aare gevolgen hebben, zoals vochti- enz.). De muur kan als het ware niet
je plekken, verkleurd of loslatend
behang, het wegrotten van houten
kozijnen, plinten of vloerbalken, tijdsduur waarin de muur voldoen-
enz. Een- vochtige woning is boven- de waterafstotend is met behulp van
iien weinig bevorderlijk voor de een behandeling met olie-achtige
gezondheid van de bewoners. produkten, zal vrij kort zijn, omdat
er in de opgebrachte laag al vrij snel
kleine scheurtjes en bladders zullen
ontstaan, waardoor het vocht toch
het feit dat bij vooroorlogse wonin- naar binnen kan treden.
Veel moderner en eenvoudiger is
de behandeling van de buitenmuur
met een siliconenpreparaat. Dit is
De belangrijkste beurs voor doe-het-zelvers
„Karwei" staat voor de deur. Van 22 25
januari is de Utrechtse Jaarbeurs alleen geo
pend voor de vakmensen; van 26 29
januari kan iedereen er terecht (van 10 tot
17.00 u)
