Olieramp in zomer
kost ondernemers
10 miljoen per dag
5 9 illegale lozingen
en ongelukken
op dreef
Kustgemeenten
benauwd vuur
Help mee lepra bestrijden - Giro 50500 Amsterdam
Zilveren Wereldlepradag, zondag 29 januari 1978
p 4
rs)
door Pieter Mul
men. Maar onvermijdelijk deed
N
door Rien Polderman
Nederlandse Stichting
voor Leprabestrijding
(NSL) Amsterdam
Rubriek over stedebouw,
ruimtelijke ordening
en provinciaal bestuur
■r
(een
/rij-
per-
kan
geld
wo
men
de
ge-
ont-
ont-
3 W.
i bij
ngs-
ning
/oor
NOORDWIJK/ZANDVOORT/
HEEMSKERK. Een strakke
zee, een schoongeblazen strand en
een blauwig vriesluchtje. Ideale
omstandigheden voor een winter
se trimloop langs de Noordzee
kust. Uiteraard was het weer ook
wel eens minder gunstig om niet
te zeggen barbaars. Maar een
maal per week hard lopen tussen
Bloemendaal en IJmuiden was
winters lang een zalige zaak. Een
enkele wandelaar met of zonder
buitelende honden kon die weke
lijkse ervaring niet bederven. Tot
een jaar of drie terug. Lopen was
er toen amper meer bij. Springen
moest je als een dronken bok. Het
leek wel schotsje springen om aan
de overkant van de beek te ko-
zich het moment van de onverbid
delijke nederlaag voor. Dan kon
je de donkere plekken in het zand
niet meer ontwijken en voelde je
je voet wegglijden. Dezelfde
merkwaardige sensatie als bij het
stappen in een forse hondehoop
op het trottoir.
Ieder voor zich
IJMOND
- - - '7"--
=.-é
(Van een onzer verslaggevers)
Olievlekken op het strand zijn gewoonlijk
niet meer dan dubbeltjes en kwartjes
it Oliebestrijding op zee
lartijn-
(ADVERTENTIE)
van: W
jr„ we
nden.
gemeentewerken in Noordwijk. Zes jaar
geleden nam hij op verzoek van de Vereni
ging van Kustgemeenten („die is daarna
een zachte dood gestorven”) zitting in de
Interprovinciale Commissie „Strandver-
vuiling door olie” Daarin zitten vertegen
woordigers van de provinciale watersta
ten, deskundigen van Rijkswaterstaat, de
kustprovincies, de havenmeester van het
Noordzeekanaal, de directeur van het
Rijksinstituut voor de zuivering van afval
water. De heer Haman is de enige gemeen
telijke vertegenwoordiger.
En juist die gemeenten zijn de opinie
toegedaan dat het bestrijden van olieram-
pen waarbij het strand wordt verontrei-
„Ik ben heus ook echt tegen roken alco
hol bij wegverkeer/De Telegraaf/sportver-
dwazing/geweld. maar Zodrp iemand
een bewering zo inleidt, dan weet je het al
In veel gevallen bedoelt hij eigenlijk heel
iets anders Dus begreep ik, dat het CDA-
Statenlid Van der Mark het ging hebben
over de noodzaak van nieuwe autowegen,
toen hij afgelopen maandag in de Staten
vergadering verklaarde, dat ook het CDA
de aanleg van nieuw'e wegen zoveel mpge-
lijk wil vermijden. Hij diende er zelfs drie
moties over in. waarvan er twee gemakke-
lijk en één, met net niet genoeg stemmen
Noordzee) waakt ook tegen verontreini
ging wan het zeewater en de bestrijding
daarvan.
Een tanker verliest olie op zee. De ver
vuilende olie drijft naar de kust en zal de
stranden vervuilen zonder dat daar doel
matig tegen kan worden opgetreden.
Zo komt, via een omweg van rondwegen,
een autosnelweg Hilversum-Heemstede tot
Zo’n olieramp heeft voor het milieu
zijn ernstigste gevolgen op zee waar vo
gels die in zo’n water-olie mengsel te
recht komen het leven vrijwel zeker ver
liezen. De gevolgen van olieverontreini-
hoopt maar dat je vergeefs werk doet.
Maar het gaat allemaal wat moeizaam.
Zoals bekend rekenen Rijk en provincie
de oliebestrijding op het strand niet tot
Evenmin als in Noordwijk (uitgezon
derd 1975) is er de afgelopen jaren in
Heemskerk sprake geweest van ernstige
verontreiniging door olie. De heer Hoek
van de gemeentelijke reiniging: „De laat
ste jaren hebben we maar een gering
aantal klachten. Het overboord zetten
van olie is gelukkig afgenomen. De kleine
plekken kunnen wij zelf wel te lijf. Grote
hoeveelheden kun je inderdaad niet ver
branden maar je ziet ook nog met het
probleem dat in geval van een ramp de
duinafgangen te klein zijn om behoorlijk
vervoer mogelijk te maken.
hun taak. Voor afzonderlijke gemeenten
is die last echter te groot.
rmee
enlid
ilden
meld
rheid
:ings-
on die in 1967 vastliep op de Engelse
zuidkust. Ongeveer 120.000 kubieke me
ter stroomde toen de zee in en gedeelte
lijk op de kust aan. Meest recente ramp is
die van de Urquiola bij het Spaanse La
Coruna waarbij 90.000 kubieke meter in
het water terecht kwam.
Verleden jaar steeg de wereldproduk-
tie van ruwe olie met ruim drie procent
tot ruim drie miljard ton. In 1970 was
dat nog 2300 miljoen ton waarvan 1300
miljoen over zee werd vervoerd. Over de
Noordzee werd in 1976 ruim 200 miljoen
ton met tankers vervoerd. Op het Neder
landse deel van de zee heeft zich de
laatste jaren gemiddeld één keer per
jaar een zodanig scheepsongeluk voor
gedaan dat er meer dan 100 kubieke
meter vrijkwam met een maximum van
5000. Daarin zijn n-et begrepen de regel
matig voorkomende illegale tankersli-
blozingen.
Over dat laatste punt vergadert op 12
februari in Londen de IMCO, een gespe
cialiseerde organisatie van de Verenigde
Naties die ondermeer regels opstelt voor
het zeeverkeer van supertankers. Als die
IMCO besluit het overboord pompen van
verontreinigd ballastwater („spoelen”) te
verbieden en voorschrijft dat tankers
vanaf een bepaalde grootte aparte bal
lasttanks moeten hebben, kan dat ver
strekkende gevolgen hebben. Niet alleen
voor de werkgelegenheid in de tanker-
bouw maai’ ook voor het terugbrengen
van de verontreiniging. Van de olie die in
zee komt (0,1 procent van de vervoerde
hoeveelheid) is de helft afkomstig van
het schoonwassen van de tanks.
De stranden aan de Nederlandse kust
(322 km) zijn eigendom van het Rijk
maar de gemeenten zijn verplicht tot
onderhoud. De commissie is van mening
dat deze de tweede en derdegraadsver
ontreinigingen niet aankunnen. Zij be
veelt een extern onderzoek aan over de
vraag wie dat dan wèl moet doen. De
Provinciale Waterstaat in Zuid-Holland
heeft inmiddels een noodplan opgesteld.
t met
■igen-
ange-
i, dat
Geld
i het
i het
lich-
l van
er de
n nog
slim
doen.
leems-
IJmui-
d„ IJ-
.erdam.
iden. J
G C
binden,
djes en
■n: J. P
4. Put-
1
Nu zitten wij hier langs de Noordzee nog
vrij gunstig. Door weer en wind plus de
beweging van eb en vloed spoelen olievlek
ken vaak vanzelf weer van het strand.
Toen met die Torrey Canyon was het veel
erger want daar bleef die olie in die Engel
se baaien hangen. Ik kan me herinneren
dat we zo’n zes jaar terug vrij ernstige
vervuiling hadden. Toen dachten we: en
nu gaan we morgen die oliekoek met groot
materieel te lijf. De volgende dag komen
we op het strand, de wind was gaan draai
en en alles was plotseling verdwenen.
voor alle kosten van de bestrijding op
draait”. Het rijk noch de provincies vinden
het op hun weg liggen om een bestrijdirigs-
organisatie in het leven te roepen. Daar
om, aldus het rapport, komen alleen nog
particuliere bedrijven in aanmerking om
olierampen op het strand te bestrijden.
Incidenteel is het gebeurd door aanne-
mingsmaatschappijen.
De heer Haman: „Vijf, zes jaar terug kon
je regelmatig van die grote vlaaien op het
strand aantreffen. Daar moet je echt om
heen lopen. De afgelopen jaren zijn het
hoogstens kleine plekjes. Dubbeltjes en
kwartjes, zoals onze mensen dat noemen”,
meldt de Noordwijkse ambtenaar opge
wekt. „Eind 1975 hebben we echt een ern
stige vervuiling van het strand gehad.
Over een lengte van 1 kilometer was een
strook zand toen met een olielaag van
énkele centimeters bedekt. De oorzaak is
toen geloof ik niet achterhaald”. Ook de
heer Honderdos van Publieke Werken in
Zandvoort kan zich herinneren „dat het
een paar jaar geleden wel erg was”’. In
oktober van 1975 verloor de Pacific Colo-
- catronis op de Noordzee tweeduizend ku
bieke meter olie.
HAARLEM. Een ernstige vervui
ling van de stranden langs de Noordzee
door het aanspoelen van olie betekent in
het hoogseizoen een geldelijk verlies
voor de recreatie van ruim tien miljoen
gulden per dag. Ondernemers in de geza
menlijke Zuidhollandse gemeenten ver
liezen zo’n vierenhalf miljoen. In Noord-
Holland is dat cijfer te schatten op vier
miljoen. Daarbij wordt uitgegaan van
een fraaie zomerse dag waarop de Ne
derlandse stranden plusminus 750.000
bezoekers krijgen te verwerken. En voor
een strand met een bruin-zwarte
oliekoek er bovenop bedanken de bad
gasten uiteraard.
A. Vis-
uwnaar
an Son,
nuiden.
n: G. C
jrter, 92
nuiden.
i: M. J
stand. Grote kans, dat de treinforens, die
elke dag bijvoorbeeld van Hilversum naar
Zandvoort rijdt, de auto gaat pakken. Dat
betekent weer een autootje meer voor de
stoplichten langs de Zandvoortselaan Tien
auto’s vormen een file en een file is weer
een argument voor een derde ontsluitings-
weg. „Ter ontlasting” van de Zandvoortse
laan men komt met redelijk klinkende
argumenten.
Al die redelijk klinkende argumenten
voor redelijk klinkende oplossingen in
de Staten vertolkt door lieden als drs. Van
der Mark hebben in Nederland onder
hand al een volkomen oqredelijke warboel
van autowegen geschapen. De oplossingen
van de verkeersproblemen van alle dorpen
opgeteld hebben uiteindelijk een gigan
tisch verkeersprobleem opgeroepen. Dat
heeft ernstige gevolgen gehad voor de
ruimtelijke ordening van ons land en de
stedebouwkundige structuur van onze
nieuwbouwwijken. De auto vrat zoveel
ruimte (wegen en parkeerplaatsen) dat de
nieuwbouw veel ruimer moest worden op
gezet, dan voor een goede volkshuisvesting
nodig en wenselijk was
Van dat verkeersprobleem worden velen
dagelijks het slachtoffer. Vooral de kinde
ren vormen een kwetsbare groep. Dat
wordt als een soort natuurramp ervaren,
waarbij men zich kennelijk neer moet leg
gen Het kille gemak van dat fatalisme
steekt- schril af bij het fanatisme, dat in
sommige kringen wordt beoefend in de
strijd tegen de abortus, die wèl als kinder
moord wordt ervaren. Heeft u al eens een
priester in soutane zien demonstreren bij
de RAI, de kantoren van de Stichting Weg
en de direktie Wegen van Verkeer en Wa
terstaat? Waarschuw me dan even, want
dat is nieuws.
iddel
ands-
vens-
id te
zou-
eono-
neen-
nnen
onin-
•prijs
Dat
nnen
„Als er wat gebeurt met zo’n olietanker
op de Noordzee is het natuurlijk een nati
onale ramp. We zijn net de BB. We berei
den ons voor op iets waarvan we hopen
De commissie stipt in haar recente rap- dat het nooit komt”, aldus Haman. „Je
port aan dat er een samenwerkingsver
band tussen de kustgemeenten moet ko
men „waardoor niet één gemeente die toe
vallig door een ramp wordt getroffen ook
ging op het strand betreffen in hoofd
zaak de recreatie en niet het milieu.
Deze meningen en gegevens komen
voor in het tussenrapport „Bestrijding
strandvervuiling door olie” van de Inter
provinciale Commissie „Strandvervui
ling door olie”, waaruit deze krant eerder
publiceerde.
Het rapport onderscheidt drie graden
van verontreiniging: een matige waarbij
vervuiling optreedt over een strandleng-
te van 50 tot 1000 meter en een hoeveel
heid water/olie mengsel van 1 tot 50 ku
bieke meter. Een tweede graadsveront-
reiniging is het wanneer meer dan één
kilometer wordt vervuild door meer dan
vijftig kubieke meter water/olie. En de
ernstigste vervuiling betreft strandleng-
ten van tientallen kilometers en een olie
of water/ olie mengsel van meer dan
duizend kubieke meter.
De commissie acht de kans dat een
olieverontreiniging de Nederlandse kust
bereikt: twaalf keer per jaar voor de
kleine verontreiniging, een of twee keer
voor de middelste graad en een maal per
veertien jaar voor de derde graadsver-
vuiling.
Het meest beruchte ongeval op zee
waarbij meer dan duizend kubieke meter
olie vrijkwam is dat van de Torrey Cany-
iden. J
3. W. J
P. M 1
Boscal-
van uit De forens, die dagelijks met het
boemeltje van A naar B pendelt, ziet Hóe
gemakkelijk zijn autorijdende collega die
afstand rijdt En hij schaft zich ook een
auto aan
Tien centen maken een dubbeltje, tien
dubbeltjes een gulden. Zo is het ook met de
autowegen Tien rondwegen maken een
autoweg, tien autowegen een snelwegnet
Het verkeer van Haarlem naar Hilversum
bijvoorbeeld moet nu gebruik maken van
de hier en daar betrekkelijk smalle provin
ciale weg naar Heemstede-Hoofddorp-
Aalsmeer-Vinkeveen. (Secundaire Weg
21Wat zegt nu meneer Van der Mark? Hij
zegt, die provinciale weg is zo hinderlijk in
de kom van Uithoorn Daar heeft hij gelijk
in. maar moet er daarom ook meteen maar
een rondweg worden gemaakt? Volgens de
aangenomen motie van Van der Mark wel.
Maar bij Hoofddorp wordt ook gewerkt
aan een rondweg en bij Aalsmeer suist het
verkeer nu al vier rijen dik door de be
bouwde kom De Staten gingen verder
akkoord met de investering voor verdub
beling van het stukje provinciale weg tus
sen Cruquius en de IJweg Tel dat alles op,
en je hebt een vierbaans autoweg van
Heemstede tot voorbij Uithoorn en wel
licht nog verder
Het enige verschil met rijksweg 80, die
aanvankelijk was gepland, vormen dan de
stoplichten, waarvoor men af en toe moet
inhouden. Te verwachten is, dat de auto-
lobby daar dan vervolgens wel tegen zal
gaan protesteren. Had de Stichting Weg
(„Blij dat ik rij”) immers niet onlangs een
Delftse professor gehuurd, om te zeggen
dat stoplichten zijn te beschouwen als lek
ken in de benzinetank?
.2 JE..
Nu is dat laatste met enige handigheid
makkelijk te verwijderen. Voetzool op
het stoeprandje en schrapen maar. Had je
echter de pech met je sportschoenen in de
donkere derrie op het strand te belanden
dan had je stevig de smoor in. Vaste
recept: morrend naar huis fietsen en daar
tijdenlang met een mesje de zwarte rom
mel van het schoenprofiel schrapen. En
van de fietstrappers. Verdomd hardnek
kig en kleverig spul, die olieresten. Want
daar ging het om. Een of andere tankerka-
1 pitein had de huishouding weer eens
grondig gedaan en het spoelwater over
boord gezet. Na drie soortgelijke ervarin
gen heb ik me van het strand laten ver
drijven. Een veldloopparcours in de Ken-
nemerduinen is een prima alternatief.
„In 1977 hebben we vrijwel geen oliever-
vuiling meer op ons strand gehad. Het
goede toezicht op zee en de bestrijding
aldaar plus de strenge straffen op lozingen
hebben duidelijk effect gehad. De veront-
i L. E reiniging is aanmerkelijk afgenomen”.
J. B Opgeluchte taal van de heer J. H. B. Ha-
aussen, i man, waarnemend directeur van de dienst
Bruul,
tegen werden aangenomen Het ging daar
bij om een ron<j,weg om Uithoorn (in de
weg Heemstede-Hilversum) en om twee
stukken van wat moet heten de West-Frisi-
aweg (in West-Friesland)
Allemaal betrekkelijk ver van ons bed,
dat wel. Maar de natuuraantasting is er
niet minder om, de schilderachtige naam
van de West-Frisiaweg ten spijt De motie,
waartegen de meeste weerstand bleek te
bestaan, was dié, waarin werd aangedron
gen op een nieuwe autoweg van Alkmaar
naar Rijksweg 7 bij Hoorn. Was u daar wel
eens geweest, in het prachtige gebied,
waar Schermer, (eigenlijk moet je Schee
meer zeggen) en West-Friesland samenko
men? Door dit fraaie stukje Holland, met
zijn ringvaarten, molens en rietkragen zou
nu deze West-Frisiaweg heen moeten
CDA en VVD vonden het nodig om er in
Den Haag op aan te dringen, dat deze weg
d*e als A.23 al is aangegeven in het
structuurschema Verkeer en Vervoer van
Westerterp spoedig wordt aangelegd
De CPN deed mee, zoals wel vaker, wan
neer er een stuk natuur moet worden opge
offerd. want kom de arbeider niet aan zijn
autootje. Zo kon de autolobby zich weer
eens in de handen knijpen
Het vervelende in de discussie over we
genplannen is, dat de voorstanders op het
eerste gezicht de redelijkheid en het gelijk
in pacht lijken te hebben Door een be
bouwde kom loopt een drukke verkeers
weg, en die levert hinder en gevaar op
Voor de hand ligt dan weg met die weg,
leg hem om het dorp heen. Het ongunstige
neveneffect daarvan is echter en in
autokringen noemt men dat natuurlijk
gunstig dat de weg sneller kan worden
afgelegd. Daar gaat een wervende werking
Daarom heb ik in commissie-vergade-
ringen wel eens gezegd. Schuif die kleine
vervuilingen maar terug in zee. Maar dan
kreeg je mensen van de Waddenzee-vere-
niging op je dak. Dat idee van mij, daar
school ook iets in van: ieder voor zich en
god voor ons allen. Maar stel dat je die olie
op een zomerse topdag op je strand krijgt,
juist op het deel dat intensief wordt ge
bruikt (in Noordwijk vijf van de in totaal
veertien kilometer), dan moet je onmiddel
lijk iets doen. Het af voeren vanaf het
strand is bovendien moeilijk, je hebt er
speciale voertuigen en ander materieel
voor nodig. En dan: waar moet je met die
hap naar toe? Een grote hoeveelheid kun
je niet verbranden en begraven mag niet.
Dat laatste is omdat het spul theoretisch
met vergaat. Maar in Noordwijk hebben
we wel eens een proef genomen en een
hoeveelheid onder het zand gestopt. Na
een half jaar was er alleen een bruine
verkleuring overgebleven. Nogmaals, vol
gens mij door weer en wind en door de
beweging van eb en vloed die zuurstof aan
de olie toevoegt. De Stichting Verwijde
ring Afvalstoffen gaat nu proeven op dit
gebied ondernemen”.
nigd, om verschillende redenen hun taak
niet kan zijn. Zij hebben de last van het
normale onderhoud op hun schouders ge
kregen terwijl het Rijk eigenaar van de
stranden is. Rijkswaterstaat (directie
Als de vervuiling ernstig is schakelen wij
aannemers in. Maar dat is voor het laatst
zes of acht jaar geleden geweest, dat weet
ik niet meer zo precies. Echte rampen
kunnen de kustgemeenten natuurlijk niet
aan. De oplossing moet volgens mij van
Rijkswaterstaat komen”.
Zandvoorts ambtenaar Honderdos:
„Nee, speciaal materieel hebben wij ook
niet voor het bestrijden van zo’n vervui
ling. We hebben alleen de afgesproken
meldingsplicht aan instanties als Rijkswa
terstaat en de provinciale waterstaat”.
De hele materie komt vermoedelijk bin
nenkort aan de orde in een gesprek dat
bestuurders van de vijf kustprovincies
hebben aangevraagd met de ministers van
Binnenlandse Zaken, Verkeer en Water
staat en die van Volksgezondheid en Mi-
lieu-hygiëne.
j zijn I
r we-
e een
nder.
uiken
'onen
1 voor
g van
laars,
lielse
s, dat
•ning-
ist en
mmi-
vere-
e wo-
1 Van
>ewij-
lledig
5
- -
It
