Bas-bariton Renato Capecchi te gast bij Nederlandse Opera Stichting Presentatie Drukwerk in de Marge Elisabeth Söderström r d Mobiele kopie van piramide als vorm van conceptuele kunst Boezem: affiniteit met wereldwonder w via Magere Vanille Dramatiek kracht van Margarine Kwak waspoeder 2 Kilo 4,85 7Z4/^T dag markt 5.40 Santpoort Wüstelaan 75 - tel. (023)-372226 ^Restaurant (tijdlet f vanouds BllfllbOOHl” I. leeuwezegel Ed Spanjaard begeleider in optima forma r Extra voorstelling De Heilige Johanna van de abattoirs Proloog speelt niet wegens ziekte acteurs Egypte Wereldplatform Moraal l I Q 7 8 JANUARI WOENSDAG im. Context liter 1,39 KUNST i I /end an Activiteiten 18, 1573, 3, oren on t? iroef Zandvoort Santpoort Wagenweg Schaepmanstraat VLISSINGEN. Egypte, zomer 1978. Lokatie Gizeh, niet ver van de hoofdstad Cairo. Project: „ontmythologi sering” van de piramide van Cheops, de grootste van de drie indrukwekkende koningsgraven van de farao’s Chefren, Cheops en Mykerinos uit de vierde dynastie. Projectontwikkelaar en uitvoerder: Marinus Boezem, kunstenaar (te Middelburg). P-ak]e 0,70 RESTAURANT KAPUCIJNERS LAGE VUURSCHE. De eenzame dagen zijn weer voorbij voor Renato Capecchi. De beroemde bas-bariton is voor een lange periode in öns land om een reeks operavoorstellingen plus drie recitals te geven. Als verblijf koos hij Hotel Kastanjehof in de Lage Vuursche uit, I maar dit bedrijf sloot enige weken wegens vakantie. Capecchi vond het geen bezwaar en leefde rustig verder, alleen, in een keurige hotelkamer die uitkomt op een verlaten gang die leidt naar koude, onverlichte hotelruimten. Maar nu is het bedrijf weer open en ziet de zanger vanuit zijn raam het komen en gaan van de ruiters, die er even af stijgen voor een kopje koffie. (Van onze Kunstredactie) Ih feu I Capecchi: „Dat operaatje heeft helemaal JOHAN VAN KEMPEN (ADVERTENTIE) vanouds (ADVERTENTIES) beant- voors tellen 855 meer ügin- (ADVERTENTIE) rens uur. uiver den. ag: )0uur (Van onze kunstredactie) AMSTERDAM. De toneelproduktie De Heilige Johanna van de abattoirs, on der regie van Annemarie Prins, krijgt we gens de overweldigende belangstelling, op zondag 29 januari een extra voorstelling. zDeze begint om 20.30 uur, wederom in theater De Engelanbak, Nes 71, Amster dam. Kaarten kunnen worden besteld bij het bespreekbureau Theaters in de Nes, Nes 63, of telefonisch (020-232904) dage lijks van 11-18 uur. grote operapubliek vrijwel onbekende werk Livietta e Tracollo uit te voeren wilde hij dit verzoek graag honoreren, maar hij wees er wel op, dat deze voorstel ling een aanzienlijke hoeveelheid proble men zou meebrengen. Grieg, Kilpinen, uanteloube of Sjögren? Omdat Elisabeth Söderström in Rachma ninov wat betreft He dramatiek alle kan sen kreeg om haar natuur ermee te verbin den en in uit te zingen. Ze kon hier theater maken! Een operazangeres kan heel goed ook liederenvertolkster zijn. Dat sluit elkaar niet uit. Voorbeelden te over. Maar het één is ook allesbehalve het logisch gevolg van het ander. Bij Söderström ligt de kracht van haar talent en vermogen duidelijk op muziektheater-gebied. Dat was zelfs op een liederenrecital gemakkelijk vast te stellen. Boezem doorover: „De context waarin kunst tot kunst wordt, is door de eeuwen heen enorm on derbelicht. In feite is dat nu nog het geval. Men kijkt nog graag en liefst uitsluitend naar voorwer pen waarvan men op de een of andere wijze heeft afgesproken dat ze tot enigerlei vorm van Renato Capecchi is pas op latere leeftijd zanger geworden. Hij is begonnen als vio list. „Ik was precies goed genoeg om aan de laatste lessenaar van het slechtste or kest van het land te zitten”. Aan die niet zo voorspoedig verlopen carrière kwam een einde door de Tweede Wereldoorlog. Door de Duitsers gepakt, concentratiekamp, af gevroren vingers, Renato Capecchi gaat er snel aan voorbij. Na de oorlog bracht een rijke advocaat in Milaan, met wie hij in het kamp be vriend was geworden, hem op het idee te gaan zingen. Hij zorgde voor een introduc tie bij de Scala. Eerst wilden ze daar geen leraar aanwijzen, maar dat lukte dan toch op aandringen van de daar zeer machtige advocaat. „Toen ik voorzong, zei de man dat ik absoluut geen talent had. Andere leraar gezocht. Die zei: je hebt een fabu- leurs talent, maar helemaal geen stem. Die Renato Capecchi (rechts) tijdens de pre mière van „Livietta e Tracollo”, met naast hem Angela Bello. wilde het toch proberen. Ik kon drie maan den lang zes dagen per week een uur les krijgen. Als het daarna goed ging moest ik betalen, anders werd me het lesgeld kwijt gescholden. Tweeduizend lire per maand was dat, nu onvoorstelbaar weinig. Toen ook al niet veel en dat was maar goed ook, want ik was zo arm als een kerkrat. Ik had nog net het water om mijn spaghetti te koken, maar het zout ervoor ontbrak, laat staan een saus”. (Van onze kunstredactie) EINDHOVEN-HAARLEM. De voor stellingen die toneelgroep Proloog woens dag en donderdag in Haarlem zou geven van het vrouwenprogramma „Vrouwen, als het aan ons ligt” zijn afgelast, wegens ziekte van vier van de acteurs. Proloog komt nu met deze voorstelling in DAC in de Ripperdastraat in Haarlem op 15 en 16 februari. De attitude van Boezem, niet altijd even vlot mét acceptatie verijkt, heeft inmiddels een boei ende reeks van activiteiten opge leverd. Zo dreven zijn weinig conven tionele luchtbeelden door sloten en rivieren, het idee van de stati sche plastiek alle geweld aan doend. Zo exposeerde hij, een machti ge staal van rechtstreekse „land art”, een deel van een polder bij Leerdam, zonder in te grijpen in het landschap. Zo verklaarde hij, compleet met de explicateurspet, het Pano rama Mesdag zondags toon beeld van vergapen tot het oudste object van omgevings- kunst in Nederland. Renato Capecchi brengt op zijn zang- •7 1 Midden in die activiteitenlijst staat de oprichting van het Podio del Mondo per 1’ Arte, een we reldplatform voor de kunst, in 1975 ingericht in de voormalige Graanbeurs op het Middelburgse Damplein. Kunstenaars uit ver schillende landen en werelddelen leggen er stenen met opschriften of ontwikkelen er andere activi teiten. Ook daar gelden plaats en tijd: ’t monument van nu voor later. Het hinc et nunc van de kunstenaar dat door een aan sprekende wijze van „conserve ring” een stapje dichter bij mor gen komt. Op het Podio heersen de begrippen plaats en tijd, on eindigheid, hier, overal, toujours. Boezem: „Er is Voor het Podio veel aandacht, in en buiten de directe wereld van de heden daagse kunstenaars. De plaats is ook prachtig: temidden van de mensen in de stad, een levend monument niet van of voor wat voorbij is, maar van en voor wat nu gebeurt. Gedenkstenen heb ben meestal met verleden te ma ken, deze met heden en toekomst en dat wereldwijd. Het is een goed project op basis van een goed concept dat tijd en afstand overbrugt, beweging toestaat en ruimte voor denken laat”. Boezem bouwt zijn eigen Ghe- opspiramide vlak naast het oerty- pe: een giganisch samenstel van touw dat omhoog gebracht zal worden door middel van een he teluchtballon. In opgerichte toe stand zal de Boezempiramide dan exact dezelfde maten hebben als die van Gheops, waarbij de koorden al even precies de ruim te zullen begrenzen die het ko ningsgraf mede zijn grote faam heeft gegeven: rond de 500 vierkante meter grondoppervlak en een hoogtepunt van ongeveer 145 meter. De massa, ruim 2 mil joen steenblokken van gemid deld 2,5 ton, zal dan vervangen zijn door een zelfde volume aan lucht, plein air. Tijdens de eleva tie wordt een 16 millimeterfilm opgenomen. Tegen zonsonder gang daalt de reus en wordt ver volgens opgeslagen in een grote, vijf meter hoge, canvaszak als een ontzagwekkende slappe (en ook humane) piramide. Boezem: „Op dat moment is het een reizend voorwerp geworden. De plunjezak gaat de hele wereld over en op verschillende plaatsen wordt mijn Gheopspiramide her- Boezem is gegrepen door het verschijnsel Cheops en noemt dit wereldwonder „een symbool van onvergankelijkheid”. Hij zegt: „Wat daar, zo’n acht kilometer ten westen van Gizeh 4500 jaar geleden is gebeurd, is zo veelom vattend dat het nog elk moment aan belangrijkheid wint. Voor mij een treffend voorbeeld, nee méér, een symbool van onvergan kelijkheid. Het^is meteen ook een uitdaging om er zoveel mee te doen dat aan het bekende beeld meer dimensie, meer inhoud wordt gegeven”. geen plot. Het verhaal stelt niets voor, dat is ontzettend lastig voor een regisseur. Livietta e Tracollo is een intermezzo, dat wil zeggen een klein vrolijk operaatje, dat bedoeld was om als tussenspel te dienen tussen de akten van een grote, ernstige opera. De ernstige opera is van het reper toire verdwenen, maar dit kleine geniale werk niet. Pergolesi schreef het in 1733. Nu was dat gebrek aan plot toen niet zo’n probleem. De tekst, de muziek, de wijze van voordragen vormden met elkaar een zeer aparte kunst op zichzelf. Maar de meeste mensen hebben geen achtergrond genoeg om dat te kunnen savoureren. Li vietta is een stuk voor fijnproevers, voor geestelijke gourmets”. „Hoe moeilijk het is, zelfs voor Italianen, kan ik het beste uitleggen aan de hand van een andere, wél zeer bekende opera, de Falstaff van Verdi. Iedereen kent en prijst de Falstaff. Maar slechts weinigen begrij pen dit werk. Het libretto daarvoor is door Arrigo Boito geschreven. Hij gebruikt daarin goed Italiaanse woorden, die echter door zeer weinigen bekend worden. Ter- fhen die vooral in zwang waren bij la Scapigliatura Milanese, een aan het eind van de vorige eeuw zeer deftige literaire salon, waar Boito een graag geziene gast was. (Scapigliatura: het elkaar in de haren zitten - red.). Dat moet je weten om alles te begrijpen. Zelfs ik, zelfs een Italiaan, moet woordenboeken en lexicons raadplegen van mijn eigen taal om de betekenissen volledig te kunnen achterhalen. Livietta: het werk behoorde tot de brood en spelen van het volk. Is Liza Minelli nou zo belang rijk. Ja, nu wel. Op de televisie. Maar later? Pergolesi leverde ook spelen voor het volk, maar dan van grote kwaliteit”. „Ik heb het stuk dus moeten aankleden. Ik laat zien hoe artiesten het vroeger brachten. En vroeger ging het, zeker in Italië, heel anders toe. De spelers lieten toen hun witte tanden niet zien als ze lachten. Want ze hadden geen tanden en zeker geen witte, omdat ze niet aan poet sen deden. En als je even niets te doen had op het toneel, kon je rustig in je oor peute ren of je kleding fatsoeneren”. „Tegenwoordig moet het allemaal zo perfect. Een theater is nu soms net een ziekenhuis, zo klinisch en steriel. Maar omdat we tevens die sfeer van toneel en opera van vroeger willen oproepen, maken we het ons extra moeilijk. Want het is zo moeilijk om de eenvoud te realiseren en geloofwaardig te maken. Een Bohème of een Carmen regisseren, dat is tienmaal gemakkelijker”. „Ik heb gehoord dat er mensen zijn die zeggen dat Livietta e Tracollo een niemen dalletje is. Nou, vergeet het maar. Het is knappe humor, maar je moet de cultuur waarin het ontstaan is tot in de details kennen om het te begrijpen en dat doen de meeste mensen nou eenmaal niet”. BOEZEM denken is belangrijker Zo hing hij met veel tegen stand fraai beddegoed uit de ramen van Amsterdams Stede lijk Museum. Zo signeerde hij gevolgd door nu zelfs felle tegenstand de lucht boven Amsterdam door middel van de condensstrepen van een vliegtuig. Zo strooide hij in de riool- stroom van het vroegochtendlijk Parijs losse letters op weg naar woorden, woorden op weg naar zinnen, zinnen op weg naar een nieuw verhaal dat van geen zin nen, woorden, letters wist. AMSTERDAM. Amateurdrukkers zijn actief, omdat zij behoefte hebben om te „getuigen”, omdat zij niet bij de offi- ciële uitgeverijen aan bod komen of om dat zij gefascineerd zijn door het ambacht en graag eigenhandig teksten zetten en drukken. Dit bonte gezelschap gaat I van 27 januari tot en met 24 februari in de universiteitsbibliotheek van Amsterdam tonen wat het de afgelopen jaren gepres teerd heeft. De tentoonstelling van druk- werken en uitgaven wordt georganiseerd door de Stichting Drukwerk in de Marge, die is opgericht in mei 1975. „Of mijn ouders niet konden betalen? O jawel. Mijn vader had een zeer behoorlijke betrekking, behoorde zelfs tot de bourgeoisie. Maar dat was ’t nou juist. De oude Italiaanse moraal duldde niet, dat je artiest was of het je kinderen liet worden als je uit de nette stand kwam. Mijn moe der, die daarin zeer streng was, is dan ook nooit naar me komen kijken. Geloof me, ze is gestorven zonder dat ze me ooit op de planken heeft zien staan. Mijn vader is één keer geweest. Hij viel prompt in slaap. Die heeft echter weer wel alle platen van mij. Ach, wat las mijn lieve moeder? De Bal zac. Je ziet waar zo’n moraal vandaan kwam”. De lessen hadden succes. In 1948 won hij zijn eerste concours en sindsdien is Renato Capecchi niet meer weg te denken uit de opera wereld. Handboeken schrijven over hem dat hij bijna tweehonderd opera- rollen op zijn repertoire heeft staan. „Hoe komen ze daar nou bij? Het zijn er precies 287”. De zanger zegt het in volle ernst. opgericht. Op het grondvlak wordt dan tegelijkertijd de film gedraaid als in een soort drive-in- movie. Op die manier kan elk land zijn eigen wereldwonder krijgen. Ik heb tijd, plaats en afstand gevangen en verschoven, locatie-ideeën doorbroken en op die manier in ruimte en tijd gezien een wereldwonder meer toegankelijk voor de wereld ge maakt. De maat in ruimte is ge vonden, de tijd gefixeerd, de grens verkend en binnen mijn conceptie vastgelegd”. kunst behoren. Daar zijn zaken als musea in de eerste plaats op ingesteld, niet op zaken die ont staan. De officieel geachte kunst wereld houdt zich meer bezig met in kaders gevatte resultaten dan met handelingen, méér met ge conditioneerde zaken dan met onverwachte. Met mij heeft dat dus allemaal weinig te maken, omdat het mij in de eerste plaats en boven alles gaat opn de losma king van wat zonder enigerlei vorm van intelligentie voor de eeuwigheid lijkt vastgelegd. Daarom is denken belangrijker dan star ambachtelijk zwoegen, daarom ook pas ik niet in het status-imago van De Kunstenaar dat door het grote, geconditio neerde publiek toch nog zeker wordt beleefd en door De Kun stenaar beleden. Ik heb daar in wezen helemaal niets mee te maken”. Marinus Boezem (binnenkort 44 jaar oud)^ heeft vanuit die in stelling, de vragen van de „offi ciële kunstwereld” door de jaren Rustiek Restaurant in het vermaarde, eeuwenoude Zwitserse huis met o a kronkelver- se paling, spartelende forelletjes en bedrijvige rivierkreeftjes Naast specialiteiten iedere zondag onze welbekende BRUNCH Dit gezellige onbeperk te, zeer uitgebreide assortiment van warme en koude gerechten serveren wij van 11.30 uur tot 14 30 uur. Prijs per couvert 20,- Voor kinderen t.m. 14 jaar 1,- voor ieder jaar dat zij oud zijn Voor recepties, diners en parties van uiteenlopende aard hebben wij exclusief voor u beschikbaar ,,DE LANDAUER met aangrenzende klassiek ingerichte zaal Uw gastheer Jan G Westerhoven 49 2 Deze onlangs tot assistent-dirigent van het Concertgebouworkest benoemde Haarlemmer, ontpopte zich als begeleider in optima forma. Een inspirerende basis voor de zangkunst van Söderström, zou je zonder meer kunnen stellen. Het is een beetje ongebruikelijk om in een recensie van een zangrecital, de bege leidende pianist het eerst te noemen. Maar de uitzonderlijke kwaliteit van Spanjaards bijdragen aan het hier muzikaal gebodene, maakt ook een uitzondering op die regel gerechtvaardigd Elisabeth Söderström dan, is al sinds 1950 aan dé opera van Stockholm verbon den, maar heeft bovendien vanaf 1959 car rière gemaakt aan de Metropolitan Opera van New York, met een keur van glansrol len. In Nederland liet zij zich slechts een maal eerder horen en dan nog wel vrij recent, namelijk in februari van het afge lopen jaar, toen zij bij het Concertgebouw orkest Strauss’ „Vier letste Lieder” op voorname en indringende wijze voor droeg. Bij de Nederlandse Opera werd zij nog niet geëngageerd. En als liederenzangeres is Söderström hier al even onbekend, als men de in omloop zijnde grammofoon plaat van liederen van Rachmaninov (met niemand minder dan Ashkenazy als bege- leidér) buiten beschouwing laat. Grote in teresse voor haar muzikale verrichtingen op het Amsterdamse kamermuziekpodi- um was dus op zijn plaats. Elisabeth Söderström presenteerde zich in de goed bezette Sonesta Koepel in een origineel opgebouwd programma, waar slechts de allereerst gezongen vier liederen uit Wolfs „Spanisches Liederbuch” tot de traditionele kost behoorde. In het begin wist je-het nog niet zo goed. Je hoorde vooral het prachtig genuanceer de stemgebruik van deze donker getim- breerde, maar in alle regionen helder klin kende sopraan en daarbij de schitterende begeleidingen. Alles werd knap, mooi en intelligent gezongen. Maar het wachten was op dit in de Engelse taal door de soliste toegelichte recital met teksten in het Duits, Frans, Russisch, Noors en Zweeds op het moment dat het innerlijk zou gaan mee resonneren. En de vonk sloeg ook over; maar pas tegen het eind. Niet voor niets zijn kenne lijk juist liederen van Rachmaninov op de plaat gebracht, want juist daarin werd je uiteindelijk helemaal meegenomen. Hoe kwam dat? Waarom dan niet in Wolf of AMSTERDAM. Begeleiden is een heel aparte kunst.In het bijzonder de grote vocale solisten kiezen ook altijd pianisten die op dat gebied al een onwan kelbare reputatie hebben opgebouwd als hun muzikale partner. Dat ook pianisten die nu niet speciaal als zodanig bekend staan, plotseling als geboren begeleiders uit de hoek kunnen komen, was gister avond op een verrassende manier te ont dekken in de Sonesta Koepelzaal, waar de 48-jarige Zweedse sopraan Elisabeth Sö derström zich liet assisteren door de twin tig jaar jongere musicus Ed Spanjaard. avonden hier Franse liederen en dus geen Italiaanse. Capecchi: „Laat ik vooropstel len, dat Frans mijn moedertaal is. Ik ben in 1923 geboren in Egypte in Heliopolis, de stad van de zon. Ik heb een grote affiniteit met de Franse cultuur. Toen ik gevraagd werd voor dit recital, moest er dus een programma samengesteld worden”. „Honderden bundels heb ik doorgebla derd. Uiteindelijk kwam ik tefecht bij liederen van Gounod en Massenet. Ik dacht, die hoor je hier nooit. Je hoort hier nog wel Fauré en Duparc, maar met hun werk heb ik nou helemaal geen band. En als je dan ook nog bedenkt dat een Souzay niet meer zingt. „Natuurlijk is het wel muziek voor tus sen de schuifdeuren. Ik hoop natuurlijk dat er heel veel publiek komt, maar je moet het eigenlijk zingen voor zo’n man of twintig, het liefst je familie, met opa en oma op bezoek. Deze liederen vereisen een zekere nonchalance en die zal ik er dan ook inbrengen. Een fijn familie-avondje met romantiek. Zo zal ik bijvoorbeeld ook gedichten reciteren en de piano komt ook solistisch aan bod”. heen met woord. Boezem: „Wie zijn positie in de samenhang van structuren kent, dient professioneel te werk te gaan. Men keek er, jaren geleden, zeer zéér vreemd van op dat Pieter Engels en ik geld gingen vragen als men ons om advies vroeg. Het was voor ons mis schien toen ook een soort act, maar aan de andere kant vonden we dat het een doodgewone zaak’ was dat consulten op basis van ervaring ook betaald werden. Het feit dat men je iets vraagt, bete kent dat je tot op zekere hoogte geaccepteerd wordt. Wie een kunstenaar accepteert zegt, in mijn optiek althans, „ja” tegen een attitude. Wanneer je, bijvoor beeld als organiserende overhei- d, tegen zo’n man zegt „doe voor Nederland mee aan de biennale van de een of andere wereldstad” dan laat je aan hem over wat hij met die aanwijzing doet en dan ga je niet even langs het atelier om een werkje uit te zoeken. Nee, die man zal zichzelf manifeste ren. Zo’n biennale is daar goed voor”. Grote Houtstraat 21 Haarlem met spek en garn Toen Capecchi van de zijde van de ope- rastichting werd gevraagd om het bij het De grensverleggende activitei ten van Boezem hebben sterk de aandacht getrokken. Marinus Boezem houdt zich bezig met het plegen van aanslagen op wat het bekende verwachtingspatroon in verschillende situaties aan (geijk te) beelden oplevert. Die herij kende bezigheden hebben hem een plaats in de eerste rijen van de beoefenaars der conceptuele kunst bezorgd. Het idee staat cen traal, als basis, als onder- en bo venbouw tegelijk, de uitwerking wordt niet in de weg gestaan door welke conventie, formule of tech nische beperktheid ook. De kun stenaar schept, vanuit het den ken, zijn eigen mogelijkheden: de context waarin iets HET, gebeurt. De Utrechtse stichting behartigt de be- langen van allen, die „marginaal” de druk- kunst beoefenen en/of een uitgeverij heb- ben Op dit ogenblik telt de stichting 425 aangeslotenen, van wie egn vijftigtal als marginaal drukker of uitgeVer actief is en de rest (onderwijzers, hoogleraren, no tarissen, beeldende kunstenaars en dich- I ters) belangstellend. Doel van „Drukwerk in de Marge’’ is het I bevorderen van het drukken én uitgeven van geschriften, boekwerken, tijdschrif ten, affiches en andere drukwerken op bibliofiel, grafisch en literair gebied. Tegelijk met de expositie verschijnt een eerste, door de redactie van het Bulletin van de stichting samengestelde bibliogra- fie van marginale uitgaven, die circa 800 titelbeschrijvingen bevat. Aangeno- I men wordt dat in Nederland tussen de 70 en 100 marginale uitgevers en drukkers -werkzaam zijn, die gezamenlijk meer i dan 1000 uitgaven hebben geproduceerd De Amsterdamse universiteitsbiblio theek is te vinden aan de Singel 425. Ope ningsuren: maandag tot en met vrijdag. van 10 tot 17 uur. „Theaters tegenwoordig zo steriel

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1978 | | pagina 11