De onredelijkheid
van het muurtje
EJ
bi
sr
Na financieel
balanceren
toch nog een
grote sponsor
„Hij heeft altijd
gedaan wat
hij wilde”
ft]
BrI
I
I
s
n
door Peter Heerkens
i
r
Broersrecord
Vioolsolo
Van Impe
Verrassing
f
f
Eddy Merckx
in
van
STOPPER
gelooft nog in
een goede Tour
>en
irdt
en.
aal
ver
lan
irijf
ien
een
erte
i/an
i of
afgelopen zondag bij scheidsrechter
Ram, die Volendam-NEC floot. Pietje
Precies als het om de juiste plaats van
de vrije schop of de ingooi ging, maar
buitengewoon onnauwkeurig zodra het
om de positie van het muurtje ging.
En het gaat daarbij niet om noncha
lance van de kant van de scheidsrech
ter, of om de moeilijkheid de juiste
afstand van negen meter te schatten,
want ik heb nog nooit een muurtje op
10 of 11 meter afstand van de bal zien
staan! Het is pure labbekakkerij, psy
chologisch vermoedelijk verklaarbaar
door de numerieke meerderheid die het
muurtje van vijf, zes man altijd op de
alleenstaande scheidsrechter heeft. En
wat me nog het meest eraan ergert is,
dat die bevoordeling van het muurtje
en dus van de verdedigende partij zo
hoogst onrechtvaardig is, niet alleen
tegenover het voetbalspel in zijn tota
liteit, of tegenover de gedupeerde par
tij, maar ook tegenover het publiek!
Tegenover het voetbalspel is het on
rechtvaardig, omdat de meeste vrije
schoppen in de buurt van het straf
schopgebied (de vrije schoppen die het
opbouwen van die vleesmuurtjes nood
zakelijk maken) van die noodremgeval-
len zijn, waarbij een voorhoedespeler
dreigt door te breken, maar op het
laatste nippertje nog onderuit gehaald
kan worden. Nood breekt wet, heet het
dan, of men spreekt van een professio
nele overtreding. Het gevolg is wel, dat
een van de schaarse mooie momenten
die in het huidige verdedigende voet
bal met de straffe mandekking nog wel
eens voor een tinteling van kunstgenot
zorgden, door zo’n grove overtreding
halverwege wordt afgebroken.
Dat dit ook hoogst onrechtvaardig is
tegenover het publiek, hoef ik natuur
lijk niet uit te leggen. De genotswaarde
van een doelpunt, door een uitbraak of
een doelpunt door een vrije schop over
of langs het muurtje, is duizendmaal
groter dan een vrije schop die in het
muurtje smoort of hoog over de lat
wordt geschoten. We zien dus steeds
weer dat de boosdoeners op allerlei
manieren bevoordeeld worden (in tijd,
in reorganisatie, in afstand van het
muurtje), en dat de gedupeerden niet
Een vrije schop is natuurlijk ook
meegenomen, maar 1. heeft de verdedi
ging zich dan allang weer gereorgani
seerd, mede dank zij het feit dat een
van de spelers een tijdje, ongestraft,
maar natuurlijk wel driftig weggewo-
ven, voor de bal is blijven staan, 2. zijn
de afweermaatregelen met muurtje
meestal zo „doeltreffend”, dat het doel
zelden wordt getroffen, en 3. staat het
muurtje nooit op negen meter, in het
gunstigste geval op zeven meter, maar
meestal op zes of vijf meter, zodat het
ook wiskundig gesproken nauwelijks
nog mogelijk is direct OVER het muur
tje en ONDER de lat te scoren.
mesjesfabrikant Wilkinson garant leek.
Na weken onderhandelen ketste de samen
werking af en Merckx deed er erg teleur
gesteld over. „Ik snap die problefnen bij
zo’n firma niet”. Omgekeerd verbaasde de
aspirant-sponsor zich over de houding van
de wielervedette. Zakenbehartiger Hein
Verbruggen uit Waterloo (in Nederlandse
wielerkringen bekend als ex-manager van
de ploeg waarin Zoetemelk begon en thans
lid van de KNWU-profcommissie) legt uit:
„Nadat er een beginselovereenkomst was,
Ik geef de Militaire Willemsorde aan
de scheidsrechter die een vrije schop,
waarbij het muurtje niet op negen me
ter afstand staat, net zo lang laat over
nemen tot de bal in het doel ligt! Of tot
het muurtje op negen meter staat. Maar
de kans dat het eerste eerder gebeurt
dan het tweede, schat ik tienmaal zo
groot.
Met zijn eerste officiële wedstrijd
voor het Nederlands elftal voegde Ar
nold Mühren weer een broederpaar toe
aan de rij Nederlandse internationals.
alleen door de tegenpartij, maar ook
door de gemakzuchtige scheidsrechter
nog eens extra worden gedupeerd!
Andere broederparen in net Neder
landse elftal (zonder dat daarmee ge
zegd wil zijn dat zij ook steeds gelijk
tijdig in Oranje hebben gespeeld, zoals
René en Willy, waren Ronny en Dé
Kessler (HW, in de beginjaren van ons
internationale voetbal), de Be Quick-
gebroeders Tetzner, Wout en Daan Bui
tenweg van UW, Evert Jan en Jaap
Bulder van Be Quick, Leo en Jaap
Halle van Go Ahead, Bas en Jaap
Paauwe van Feyenoord, en de broertjes
Wim en Ger Tap van ADO.
1t
Ct
iini-
van
de
ttie,
Wij
an-
Bur,
de-
ira-
ud-
aen
au)
tijd:
rvi-
oe-
05-
Eddy Merckx was niet anders gewend.
Bl
ab
t
n.
ir-
li-
'an
tiet
n.
is
/ij
Bn
Bn
in
n.
Bi-
De bekendsten zijn natuurlijk René en
Willy van de Kerkhof, en van na de
oorlog herinneren we ons ook nog Cor
en Wim van der Gijp van Emma (oor
spronkelijk), later van Feyenoord (Cor)
en Sparta (Wim). Cor speelde 13 maal
in Oranje, Wim 1 maal.
In Zwitserland speelden drie broers
Abegglen voor het Zwitserse elftal,
hoewel nooit meer dan twee tegelijk.
De Zweedse broers Knut, Bertil en
Gunnar wonnen met het Zweedse elf
tal in 1948 de gouden medaille op de
Olympische Spelen. Albert Kömer en
Robert Kömer, links- en rechtsbuiten,
speelden samen zeven interlands voor
Oostenrijk in de jaren vijftig en Fritz
en Ottmar Walter maakten samen deel
uit van het Duitse elftal dat in 1954 de
wereldbeker won. En dan had je in
Nederland nog het befaamde backstel
Arnold en Anton Horburger. Alleen de
eerste speelde voor het Nederlandse
elftal, acht keer, maar het verhaal gaat,
dat Anton zijn broer een keer „ano
niem" heeft vervangen
Bas Paauwe met 31 en Jaap Paauwe
met acht wedstrijden hebben het
broersrecord met 39 wedstrijden nog in
handen, maar zullen dat wel snel aan
René en Willy moeten overdragen. Hun
record zal dan des te opmerkelijker
zijn, omdat zij de enige tweelingbroers
zijn onder de Oranjebroers. Overigens
halen we het niet bij Groot-Brittannië
Daar speelden op 20 april 1955 twee
broederparen mee in het elftal van Wa
les tegen Ierland: L. en I. Allchurch en
J. en M. Charles. Ze speelden alle vier
nog twee wedstrijden voor Wales, in
1958 tegen Israël en in 1962 tegen Bra
zilië.
De afloop van de Tour de France (hij
eindigde als 6e) werd voor Merckx zo’n
desillusie en zijn kans op revanche zo’n
obsessie, dat hij met het fanatisme van een
debutant aan de toekomst begon. Merckx:
„Ik wilde een goed afscheid in de Tour de
France en dat mislukte door tegenslag. Ik
ben ervan overtuigd dat ik zonder ziekte
voor een paar sterke prestaties had kun
nen zorgen. Wanneer ik in de afgelopen
Ronde van Frankrijk tiende was gewor
den op een voor mij waardige manier, dan
zou ik gegarandeerd inderdaad gestopt
zijn. Maar dit. Zesde terwijl ik ziek
was. Ik zou m’n leven lang spijt gehad
hebben wanneer ik niet aan een revanche
begonnen was. Daarom ga ik nog een jaar
door. Want ik ben nog lang niet versleten.
Ik voel dat er nog wat achter zit.
Vanaf zijn besluit om door te gaan, legde
Merckx op zoek naar een sponsor een voor
zo’n grote vedette droeve tocht af. Het ging
er steeds meer naar uitzien dat zijn in
intieme kring gesproken woorden „des
noods start ik gratis in de Tour, zo’n be
langrijk is die Ronde voor me”, waarheid
zouden worden.
Half oktober begon de narigheid toen
zijn sponsor (FIAT) een aanvankelijk
groot enthousiasme omboog tot een nega
tieve reactie. Men wilde de ploeg op be
scheiden basis laten voortbestaan. Op dat
moment had Eddy Merckx een nagenoeg
complete ploeg met daarin oud-Tour-win-
naar Lucien van Impe, persoonlijk onder
contract. Een dergelijke werkgeversver-
houding is in de wielerwereld niet geheel
onbekend (met name Rik van Looy en
Jacques Anquetil hanteerden wel eens die
formule), maar uiteindelijk toch vrij onge
bruikelijk. Of zoals Jan Janssen het
noemt: „Niet normaal eigenlijk. Het is het
verkopen van jezelf en dat heb ik nooit
gewild. Er zit een groot risico aan en dat is
nu met Merckx wel gebleken. De gok is
namelijk de klap dié je treft wanneer een
sponsor zich terugtrekt. Ze hebben mij
ook wel eens zoiets aangeboden, maar ik
ben er niet aan begonnen. Ik dacht: stel je
voor dat ik al mijn knechten onder con
tract neem en de sponsor rijdt tegen een
boom. Maar er zit voor een kopman een
aantrekkelijke kant aan, dat wel. Wanneer
je met een sponsor een bedrag afspreekt
van bijvoorbeeld anderhalf miljoen en je
sluit de contracten af op een miljoen, dan
steek je zelf vijf ton in de knip. Maar dat
spel heb ik nooit durven spelen”.
Wanneer Eddy Merckx, wielervedette, begin 1977 het
einde van zijn carrière aankondigt is dat geen grote verras
sing maar toch een schok. De dalende prestatie-curve
(slechts 15 overwinningen in 1976, een absoluut dieptepunt)
heeft het afscheid ingeleid en de bevestiging uit de mond
van de meester zelf (,,in de winter nog wat zesdaagsen, dan
stop ik") is iets wat evengoed hard aankomt na een zo
unieke loopbaan.
En dan ineens, minstens zo sensationeel, de „Totale
Ommekeer” die afgelopen dinsdag in Brussels binnenstad
gestalte kreeg met de presentatie van Merckxnieuwe ploeg
die tegen een vergoeding van bijna anderhalf miljoen gulden
reclame maakt voor C A.
Het begin van deze spectaculaire wending in de carrière
van de beste naoorlogse wielrenner (begin deze maand
kende de internationale sportpers hem deze onderscheiding
toe) ligt vastgeprikt op de vroege ochtend van de 20e juli
1977.
liep het mis toen Merckx onverwacht het
budget verhoogde en zijn programma be
perkte tot de Tour als hoogtepunt. Volgens
mij heeft hij met een alternatieve sponsor
rondgelopen en hoog spel gespeeld”.
Als vervolg op deze mislukking ging
daarop het gerucht dat Merckx met een
eigen ploeg (zijn fietsmerk) op de markt
zou komen, welk initiatief hij tot op de dag
van vandaag ontkent. Merckx: „Ik heb
nooit getwijfeld aan een nieuwe sponsor”.
Lucien van Impe weet zich echter te
herinneren dat er op een bijeenkomst ten
huize van Eddy Merckx tussen kerst en
nieuwjaar wel degelijk gesproken is over
een „ploeg fietsen Merckx”. Van Impe:
„De truien het zouden grijze worden
had ie al in de maak”. Hoe dan ook:
Merckx ging onder eigen firmanaam bij de
Belgische Wieler Bond de sociale premies
(RMZ) betalen, naar het nu heet slechts als
voorschot op wat de definitieve sponsor
zou doen. En die geldschieter is gevonden.
Merckx raakte met zijn 17 knechten onder
dak bij een vermaard concern en beleeft
tenminste wat de sponsoring betreft een
degelijk afscheid.
Tot dat moment stond het vast dat Eddy
Merckx met een recordaantal overwinnin
gen van dik 500 zou stoppen. „Ik verheug
me op de paasvakantie met mijn kinde
ren”, was een de supporter in het mensen
hart rakende uitspraak. En echtgenote
Claudine in die periode: „Er zijn zaken
waar hij niét meer mee kan leven. Om zes
uur opstaan bijvoorbeeld en dan biefstuk
■SS» met rijst eten”.
Van zijn laatste wielerjaar, had Eddy
Merckx zich vooral een goede Tour de
France voorgesteld maar nadat het succes
eerst al in de klassiekers uitbleef, sukkelde
hij met eer? bloedziekte uit de Ronde van
Zwitserland en begon derhalve met slech
te vooruitzichten aan de Ronde van Frank
rijk. Een voedselvergiftiging gedurende de
eerste bergetappes deed zijn toch al gerin
ge kansen nog meer dalen en de genade
klap kwam in de historische rit van Cha
monix naar Alpe d’Huez, toen Hennie Kui
per zo schitterde. „De ergste etappe uit
mijn carrière”, kreunde Merckx na aan
komst. „Dit was het verschrikkelijkste wat
ik meemaakte”.
De volgende morgen, op de 20e juli, toen
het reizende wielercircus langzaam ont
waakte aan de voet van de Alpe d’Huez
kwam Eddy Merckx met een van de groot
ste verrassingen uit zijn aan sensaties toch
zo rijke loopbaan. De Belgische sportjour
nalist („Het Laatste Nieuws”) Robert Jans
sens lichtte hij als eerste in. Janssens: „Ik
kwam die ochtend bij zijn hotel waar zijn
verzorger me meteen naar zijn kamer diri-
In plaats van tegen Griekenland, in
Athene, speelde het Nederlands elftal
afgelopen woensdag tegen de „buiten
landers” in Alkmaar. „Bij Alkmaar be
gon de victorie!” zal iemand straks
schrijven als Nederland in de finale om
het wereldkampioenschap Brazilië
met 3-1 verslagen heeft. Vooral dank
zij het sublieme en subtiele voeten
werk van Arnold Mühren, die pas in die
finale zijn kans kreeg doordat Johan
Neeskens na zijn gele kaarten tegen
Iran en Hongarije aan de kant moest
blijven. Maar de enige glimp die we
daar woensdag al van te zien kregen,
was het spel van Arnold Mühren en
waren enkele grove tackles van Hugo
Hovenkamp en Ruud Krol.
Niet dat hét echt de spuigaten uit
liep, maar ze vielen extra op omdat het
op het soppige gras zo 'n gezapige par
tij was, althans voor zover het de ge
vechtshandelingen betreft. Het was
daarbij curieus te zien, hoe scheids
rechter Berrevoets zelfs in zo’n onder
onsje nog kans zag een lichte voorkeur
voor de geboren Hollanders te tonen.
Het enige doelpunt van Oranje ont
stond uit zo’n tamelijk willekeurige
beslissing, terwijl Nygaard bij vrije
schoppen aan de andere kant de kans
niet kreeg een zinnige poging te wagen,
doordat het oranjemuurtje van Berre
voets op vijf meter mocht blijven
staan, in plaats van op de voorgeschre
ven negen meter ruim.
Toch zag ik Berrevoets een paar keer
fluiten of beduiden dat de bal bij een
ingooi of een vrije trap een of twee
meter naar achteren moest worden ge
legd, dus aan zijn „ogenmaat” kan het
niet hebben gelegen. Hetzelfde zag ik
Stel je voor, Herman Krebbers is be
zig aan een prachtige vioolsolo, en
plotseling wordt hem de strijkstok uit
de hand geslagen! Of Sir Laurence Oli
vier heeft nog maar net de eerste woor
den van zijn Hamlet-monoloog uitge
sproken („To be or not to be, that is the
question! Whether it’s nobler in the
mind WHOEM, BENG!) of Polonius,
die hem van achter is genaderd, schopt
hem met een vliegende tackle onder
steboven. Zo ongeveer moet u zich
voorstellen dat Ruud Krol handelde,
toen Thoressen hem voorbij glipte, al
thans dreigde te glippen, waarna Krol
hem onderuit haalde. Vrije schop. En
een vermaning. Maar geen gele of rode
kaart, zoals doelman Formanoy van
NEC afgelopen zondag ook alleen
maar een standje van Ram kreeg nadat
hij ver buiten zijn strafschopgebied de
doorgebroken Pier Tol omver had
gemaaid.
geerde. Ik wist niet wat ik meemaakte.
Merckx, die ik een uur of tien tevoren nog
zo ontredderd op Alpe d’Huez had gezien,
zat er ontspannen bij en hij zei: hou u vast,
ik heb groot nieuws. Ik blijf nog een jaar
rijden. Toen ik gisteravond op m’n kamer
kwam nam ik me voor nog eens over mijn
beslissing om te stoppen te denken. Ik heb
die hele etappe gereconstrueerd en ik ben
tot de ontdekking gekomen dat ik als een
van de snelsten op de Alpe d’Huez naar
boven ben gegaan. Alleen: ik had op dat
moment al te veel achterstand. Maar het
sterkte me in m’n gevoel dat ik eigenlijk
nog niet versleten ben".
De volgende die over het grote nieuws
werd ingelicht, was mevrouw (Claudine)
Merckx voor wie het bericht niet meer dan
een kennisgeving was. „Hij heeft altijd
gedaan wat ie wilde, daar is gewoon niks
aan te doen”. En Eddy Merckx zelf over
dat aspect: „Het is tenslotte mijn stiel en ik
vind dat ge daarin oe eigen zin moet doen.
Maar ze is er wel bezorgd over, dat ik
doorga. En dat slaat dan vooral op de
schrik die Claudine Merckx heeft gekre
gen voor het gevaar van valpartijen en de
angst voor inbraak die ze overhield aan
een roof twee jaar geleden toen tijdens
Eddy Merckx’ deelname aan de Antwerp
se zesdaagse zijn prijzenkast werd geplun
derd.
Echtgenote Claudine
feliciteert haar grote
winnaar met de over
winning van
58ste Ronde
Frankrijk
Hij deed het al bij Molteni, de omstreden
Italiaanse worstfabrikant van wie hij nog
steeds geld tegoed heeft. In zijn voorberei
ding op nóg een wielerseizoen maar dan
definitief het laatste wierf Eddy
Merckx een opmerkelijk gezelschap. Voor
op Lucien van Impe van wie hij zegt: „Met
vijf aankomsten op een col ben ik beslist
geen favoriet voor een Tourzege. Lucien is
dat wel. Daar staat tegenover dat ik mis
schien op een ander front kan schitteren.
En samen zullen we dan succes hebben.
Dat is mijn doel. Ik wil een groots laatste
jaar. Individueel en/of als ploeg. En wat
dat betreft moet ik zeggen dat ik een van
de schoonste ploegen uit gans mijn carriè
re heb”.
Merckx verzekerde zich van de steun
van kleine Tourwinnaar Eddy Schepers en
van diens trouwe vazallen Guido van Cal-
ster en René Martens, van de gebroeders
Planckaert, en van wat oude getrouwen
onder aanvoering van Joseph Bruyère.
Volgens Merckx’ manager Firmin Ver-
helst een gezelschap dat rond de 20 mil
joen Belgische francs (1,4 miljoen gulden)
kost voor welk bedrag de Engelse scheer-
Koning Boudewijn in gesprek met zijn beroemde
landgenoot tijdens een ontvangst op het paleis
te Laeken
i'
