99
Surinaams
Koninklijk bezoek injectie voor
toerisme naar Suriname
L
I
l
recept
i
tl
I
I r
24
25
19 7 8
TOERISME
FEBRUARI
3
VRIJDAG
/toeristische
notities
!St
door
Tal.
n
woonde maar zich met zijn Aru
baanse vrouw Carla en zoon Mar
vin inmiddels weer in Paramari
bo heeft gevestigd, komt dat
vooral door de terugkeer van veel
jonge Surinamers die in Neder
land wat hebben verdiend en na
terugkeer een eigen zaak begon
nen. „Vooral de laatste tijd is het
in opkomst gekomen”, zegt hij en
gidste me langs een tiental clubs,
waar vooral de Europese hitlijst
goed gevolgd lijkt te worden.
en Rob Schreiner gewerkt en ver
huisde via de Antilliaanse lucht
vaartmaatschappij naar Surinam
Airways. Ze wonen in een leuk
huis op palen in een buiten
wijk. „Huisvrouw in Paramaribo
is ’n groot avontuur. In Nederland
zeg ik dat ga ik kopen, maar hier
zeg ik wat kan ik kopen lacht
Anneke.
-A' I
l
EEN VAN DE GROTERE is Ex
ception, waar ik aan de bar een
paar bloedschone juffrouws uit
het naburige Franse St. Laurent
ontwaarde. „Die zijn een wee
keindje stappen, dat grensverkeer
is erg intensief”, aldus Henk. Ook
andersom, want op het grondge
bied van Frans Guyana wordt tot
Cayenne de weg in het Neder
lands aangegeven.
IN DE UITGAANSWERELD
van Paramaribo is de laatste ja-
ren veel veranderd. Vooral ook in
de buitenwijken zijn er discothe
ken bij de vleet. Volgens Henk
Venoaks, die jaren in de IJmond
VEEL BUITENLANDERS tref
fen elkaar ook in de vroegere offi-
cierssociëteit De Vos tegenover de
Memre Boekoekazerne, waar
vroeger de TRIS, de Troepen
macht in Suriname, gevestigd
was. Het is al lang geen Neder
lands onderonsje meer, hoorde ik
van bezoeker Dick ter Horst. „Er
zijn ook veel Amerikanen die bij
de Suralco werken lid”, vertelde
hij.
OOK JAN EN ANNEKE Hui
keshoven zijn geregelde gasten in
De Vos. Huikeshoven heeft in het
verleden ondermeer bij Martinair
Fijn dat ONZE koningin komt
ür Roline: gemengde rijst.
Vr Bert Maas: naar Manaus.
Fris
fries
blond
Femand de Rooy: stiefkind.
Uitgaan
in Paramaribo
•tr Henk Venoaks met zoon Marvin.
gezeten”, lacht ze. „Ik ben begonnen met
panklare kip te verkopen. Vrienden vroe
gen toen wel eens kan je dit of dat voor
ons maken en zo is ’t gekomen”, zegt ze. De
naam van het recept is moksi alesie, wat
gemengde rijst betekent.
uken en
boden in
il. Tele-
isen 6-7
it Koningin Juliana en president Ferrier
tijdens het staatsbezoek dat de Surinaam
se president verleden jaar aan Nederland
bracht.
EEN SPECIAAL HOEKJE van
daag op deze Surinaamse pagina voor
Friesland, dat brak met alle land-
schaptraditie en de voorpagina van
de nieuwe gids voor vrije tijd en va
kantie verfrissend met blond haar en
bruine ogen sierde. „Friesland moet
je proeven” heet de brochure en kost
2,50. De inhoud bestaat uit een op
somming van bezienswaardigheden,
evenementen, een lijst van hotels, res
taurants, zomerhuisjes en campings
en natuurlijk gegevens over „droge”
en „natte” recreatie.
Paramaribo zestig kilometer blijk
geven. Tweemaal zal de stoet bij nederzet
tingen stoppen waar de stamhoofden de
vorstin geschenken zullen aanbieden en
waar welkomstliederen worden aange
heven.
FERNAND DE ROOY, die directeur is van de Stichting ter
bevordering van toerisme - te vergelijken met een Nederlands
WV-kantoor - krijgt maar moeilijk greep op de toeristenindus
trie. Hij heeft een uiterst klein budget en geeft daar voornamelijk
de schuld aan. „Economische zaken heeft ons altijd stiefmoeder
lijk behandeld. We hebben altijd geijverd voor een kantoor in
Nederland, maar dat is ook om die reden nooit gelukt”, vertelde
hij me. „Hier in de ambtenarij ziet men het toerisme gewoon nog
niet zitten”.
MAAR DAAR STAAT tegenover dat een grote toeristenstroom
ook nimmer zou kunnen worden opgevangen. Er zijn maar twee
grote hotels in de stad Paramaribo, Torarica en Krasnapolsky.
„En die accommodatie is onvoldoende, die is ontzettend beperkt.
Daardoor kunnen we eigenlijk ook niet adverteren, anders snij
den we ons enorm in de vingers”, aldus De Rooy.
EEN ENTHOUSIAST aangeprezen tocht is een reis van Para
maribo door de lucht over het immens grote stuwmeer bij
Affobakka naar het afgelegen Stoelmanseiland aan de Marowij-
nerivier, die de grens vormt met Frans Guyana. Maar ook op
Stoelmanseiland, waar de bevolking nog steeds uitloopt wanneer
er een Twinotter landt, is er maar een geringe logiescapaciteit
beschikbaar. Met een korjaal wordt vervolgens een tocht gemaakt
naar Albina, waar het al hetzelfde liedje is. „Meer dan twjntig
mensen kan ik er niet hebben”, zucht De Rooy. Het tijdperk voor
het grote toerisme is dus voor Suriname nog niet aangebroken.
„De mensen die voorlichting willen geven we dat, maar meer niet.
We kunnen niet iets verkopen wat er niet is”, aldus de VW-
directeur.
VOLGENS EDGAR WIJNGAARDE, directeur van het Torari-
cahotel die ook in veel andere bedrijven in Suriname een vinger in
de pap heeft en daardoor over relatief veel macht beschikt, heeft
niet het minste geloof in De Rooy’s WV. „Dat bureau functio
neert niet. Wij geven als Torarica meer geld uit aan propaganda,
programma, wanneer de koningin op het
vroegere gouvernementele en nu presidi-
dentiële paleis de granmans ontvangt, de
stamhoofden uit het hele land.
MAAR MOGELIJK nög fascinerender
zal het bezoek zijn dat koningin en prins
straat-
i suite,
et. 1e
s, bad-
uiden
MET DE AANKOMST op het vliegveld
Zanderij bij Paramaribo begint donder
dagmorgen 9 februari het staatsbezoek
van koningin Juliana en prins Bernhard
aan Suriname. Het is een historisch be
zoek; niet alleen is het de eerste maal ha
de onafhankelijkheid dat de vorstin voet
op Surinaamse bodem zet, het is ook de
allereerste maal dat de jonge republiek
officieel een staatshoofd ontvangt.
HET IS DE ALGEMENE VERWACHTING dat de reis van
koningin Juliana en prins Bernhard naar Suriname, ook het
toerisme naar de jonge republiek zal stimuleren. Een broodnodi
ge injectie, want tot nog toe is het toeristisch verkeer nog vrij
gering. Er komen buitenlanders, maar hun aantal blijft beperkt.
En ook Nederlanders weten de (niet eens zo kostbare) weg naar
de vroegere kolonie, waar de landstaal nog altijd Nederlands is,
maar moeilijk te vinden.
erweg,
2 ka
st; 1e
s.
aatweg
ca. 50
boven-
EN DAT HET JUIST koningin Juliana
moest zijn was voor president dr. Johan
Ferrier een uitgemaakte zaak. Want hij
onderhoudt een bijzonder warme band
met de Oranjes. Voor koningin en prins is
het niet de eerste maal dat ze Suriname
bezoeken. Die eerste keer dat Hare Majes
teit het land aandeed was in 1945, toen ze,
nog als prinses, en vanuit Canada in de
privésfeer de Nederlandse Antillen en Su
riname bezocht. Als koningin bezocht ze
het land in 1955 en opnieuw in 1965.
HET IS NU AL ZEKER dat koningin en
prins een warm onthaal wacht. De popula
riteit van de Oranjes is ontegenzeggelijk
groot in Suriname. Zelf herinner ik me nog
de oude Indiaan die daags voor de onaf
hankelijkheid me met weemoed in zijn
stem zei: „Koningin Juliana is onze enige
moeder”. Maar nu ruim twee jaar na de
onafhankelijkheid, is er in dat opzicht nog
weinig veranderd. En Willem van den
Berghe die voor de Rijksvoorlichtings-
dienst het programma in Suriname alvast
even deed, ondervond dat ook tijdens zijn
rondreis. „Fijn dat ONZE koningin komt”,
is de algemene opinie.
VAN DE HARTELIJKHEID en de war
me gevoelens waarmee de Surinamers het
koninklijke paar bejegenen, zullen zé al
tijdens de tocht van het vliegveld naar
ergen-
s, keu-
ird.: 3
e
tstraat.
ns, gra-
badka-
ers, en
grote
erging.
en van
dan de hele tourist-board. Ik heb er ook geen contact meer mee,
want ik beschouw ze als nul”, aldus Wijngaarde, die uitbreidingen
van verblijfsaccommodatie duidelijk als een overheidstaak ziet.
WIJNGAARDE ZOU zelf wel willen gaan bouwen, maar vindt
dat dan ook het luchtvaartnet moet worden uitgebreid. „Als die
vliegverbindingen er zijn wil ik het doen, dan heb ik er zin in”,
aldus Wijngaarde, die ook het liefst zou zien dat Surinam Air
ways, de Surinaamse luchtvaartmaatschappij, met groter materi
aal gaat vliegen. Tot nog toe wordt op de internationale route
(Paramaribo-Amsterdam) enkel gebruik gemaakt van een DC-8.
BERT MAAS, de directeur van Surinam Airways verschilt
duidelijk in mening met Wijngaarde. „Ze draaien in een vicieuze
cirkel waar wij niet in willen. Laat ons maar modderen, met ons
gaat het goed”, vindt hij. Maas gelooft wèl in de ontwikkeling van
het Surinaamse toerisme. „We investeren er veel in en hebben
gemiddeld twintig toeristen per vlucht. Dus het kan. We gaan nu
ook met een grote diapresentatie heel Europa rond. Dat betalen
we zelf. Dat moest ook wel, want het is hier toeristisch in een-
woord ’n volkomen labiele organisatie, als je al van organisatie
kunt spreken. Iedereen lijkt wel apatisch, daarom hebben we een
eigen initiatief ontplooid”, zegt hij.
VAN EEN TÈ GROTE GROEI is Maas duidelijk geen voorstan
der. „In massatoerisme zien we niets, dan maak je je eigen
product kapot, wij bieden de natuur aan, daar komen de Europea
nen voor, want dat heeft ie zelf niet, dat heeft ie al lang kapot
gemaakt”, verklaart hij.
BEGIN APRIL gaat Surinam Airways ook op Zuid-Amerika
vliegen en wordt de lijn Amsterdam-Paramaribo doorgetrokken
naar Manaus in Noord-Brazilië. „We hebben al gemerkt dat
daarvoor in Europa veel belangstelling bestaat, maar ook in
Amerika”, zegt Maas, die naar die laatste markt ook een opening
heeft gevonden en landingsrechten heeft gekregen in Miami.
TOT NOG TOE beperkte Surinam Airways zich wat de touro-
perating (de reisorganisatie) betreft tot het al genoemde arrange
ment naar Stoelmanseiland en Albina, waarbij ook een bezoek
wordt gebracht aan St. Laurent in Frans Guyana. Maar met
ingang van april worden de zaken groots aangepakt en wordt
Suriname internationaal verkocht in combinatie met bestemmin
gen in Brazilië, maar ook met Peru en Colombia. „En nogmaals
daar verwachten we veel van”, aldus Maas, die zich heeft voorge
nomen het volgend jaar de vloot met een zogenaamd wide-body
vliegtuig uit te breiden.
„We hebben er lang over gedacht
voor we deze voorplaat hebben aan
gedurfd”. Want we wisten niet hoe het
zou vallen”, zeiden ze me bij de WV
Friesland-Leeuwarden, die is geves
tigd aan het Stationsplein 1 in de
Friese hoofdstad. (Telefoon 05100-
32224). Zelf geef ik de voorplaat graag
het predikaat „uitstekend” mee.
BEHALVE DE ECHT officiële program
mapunten, zullen koningin en prins ruim
schoots de gelegenheid krijgen de bevol
king te ontmoeten. Zo staat al direct vrij
dags, de tweede dag van het staatsbezoek,
een heel bijzondere ontmoeting op het
Benodigdheden:
1 kool van 1 pond
1 pond rijst
1 ons droge garnalen
1 pond zoutvlees (pekelvlees)
tomaten puree tomaten ketchup
spijsolie
1 ui.
BEREIDING:
Zoutvlees van te voren even uitkoken,
daarna bakken in 3 eetlepels spijsolie ver
volgens 1 eetlepel tomatenpuree, de ge
snipperde ui als ook 1 eetlepel tomatenket
chup er aan toevoegen. Als dat alles even
suddert de grof gesneden kool erbij doen
alsook water genoeg voor 1 pond rijst. Als
alles opkookt voegt men de rijst bij en laat
het op de gebruikelijke manier gaar ko
ken. „Er kan apart ook kip bij alsook
zuurgoed, sambal en bakbanaan”, aldus
mevrouw De Rooy, die u smakelijk eten
toewenst.
DE SURINAAMSE KEUKEN is vrij so
ber, maar toch heeft Roline de Rooy - de
vrouw van de VVV-directeur-in Parama
ribo kans gezien een aardig Surinaams
eethuis te beginnen. Speciaal voor de le
zers van mijn „toeristische notities” ver
vaardigde ze een recept dat ook in Neder
land gemaakt kan worden. Zeven jaar
geleden begon Roline het naar haar zelf
genoemde restaurantje en ze is ook zelf
best tevreden met het resultaat. „En dan
te weten dat ik altijd op een bank heb
■ir Jan Huikeshoven (links) en diens vrouw
Anneke in De Vos in gesprek met KL-
major Emile Oberg, die deel uitmaakt van
de Nederlandse militaire missie en
OGEM-staflid Reyer Smit (recht.s).
4
neubel,
»l. Na
023-
mster-
vesti-
kamer,
verd.:
•ing.
rstraat.
kamer,
ouche,
ge-
i tuin.
met hun gastheer en gastvrouw zullen
brengen aan de Trio-indianen in Zuid-
Suriname, op maar veertig kilometer van
de Braziliaanse grens. De vlucht van het
stadsvliegveldje Zorg en Hoop in Parama
ribo naar Kwamala Samoetoe duurt onge
veer twee uur. Het plaatsje de naam
betekent „tijger op het zand” ligt aan de
noordelijke oever van de Sipaliwini-rivier,
ongeveer tien kilometer ten westen van de
samenvloeiing van deze rivier met de Wi-
oemi-kreek. In het dorp leven ongeveer
vijfhonderd indianen.
EN OOK DAAR, in het uiterste zuiden
van ons voormalige rijksdeel verheugt
men zich bijzonder op de komst van het
koninklijk paar. Koningin en prins zullen
er ook getuige zijn van schietwedstrijden
met pijl en boog door vrouwen en mannen
van het dorp. Daarna is er een ontmoeting
met het Nederlandse onderwijzersecht
paar Tromp, dat zich in de „tijger op het
zand” heeft gevestigd.
MAAR VOORDAT het koninklijk paar
woensdagmorgen 15 februari afscheid
neemt van dr. Johan Ferrier en diens
echtgenote, zullen ze vanzelfsprekend ook
nog een bezoek brengen (zaterdags) aan
het grootste ontwikkelingsproject in West-
Suriname en maakt de koningin een vaar
tocht over de Commewijne naar Alkmaar
en enkele andere plaatsen. Dat gebeurt op
zondag. Prins Bernhard is dan niet van de
partij, want die vertrekt die dag voor een
vistrip met het opleidingsvaartuig van de
visserijdienst naar de visgronden. Pas
maandagmiddag keert de prins daarvan
terug. Diezelfde maandag bezoekt de ko
ningin met het echtpaar Ferrier bij
Brownsweg ten Oosten van het Blommen- I
steynmeer het daar gelegen natuurreser
vaat.
■it Edgar Wijngaarde: meer vliegverbin
dingen.
X*
f ..i
Bigfs.^vfxv J
