Tweeduizend
r
Sloterdijk: straks misschien spoorweg knoop punt
gegadigden
staan op de
wachtlijst
■I
I
I
1
l
1
Vervoer
Vandalisme
'tilt
1
I P. Galiart:
Uitbreiding
14
India
Cm breed
er meter,
dessins
ter
a kussens
loopte
Waar de spoorwegen komend van het Amster
dams Centraal Station zich splitsen richting
Haarlem en richting Zaandam zag de uit het
raam peinzende reiziger voorheen een wild wei
delandschap, opgevouwen in de punt van de
driehoek waarvan de spoorlijnen de benen vor
men. Groen, sloten, ondoordringbaar gras, rei
gers, hier en daar de slordige bouwsels van
ongeorganiseerde tuinders met hun lapjes
grond, voorbodes van de meer gecultiveerde
tuinen van de georganiseerde volkstuinders ver
derop bij het station Sloterdijk.
Zand erover, wat bleef is de herinnering. Het
nieuwe uitzicht is een kale zandvlakte, met
hijskranen en werklieden. Het karwei van de
Hemspoortunnel is hier begonnen. Bijna geruis
loos, na het rumoer en protest in het verleden,
toen men zich verzette tegen oprukkende spo
ren en wegen, tegen het verdwijnen van groen
o?
en volkstuinen. Er stonden borden in de drassi
ge weidebodem, zichtbaar voor de verder mach
teloze reiziger, borden met protestleuzen. er
werden ook alternatieven aangedragen die niet
gevolgd werden.
Anno 1978 is een deel van de weilanden
verdwenen, en met hen tweehonderd van de
circa 850 volkstuinen op de twee verenigings-
complexen. De heer P. Galiart, voorzitter van de
zestig jaar bestaande Bond van Volkstuinders,
hoopt dat het daarbij blijft, dat niet méér tuinen
het loodje zullen moeten leggen. „We wéten in
ieder geval dat NS niet méér ruimte nodig
heeft” zegt hij. „Maar wat gaat er gebeuren met
het doortrekken van wegen Ik heb zo’n idee
dat er voorlopig niets gebeurt, maar ik kan geen
garanties geven aan de leden. Als er sprake zou
zijn van een mogelijk verdwijnen van tuinen
zouden we wél krachtig protesteren”.
-J
AMSTERDAM
ONDER REDACTIE VAN INGE CRUL
Ik
Geen tuin verdwijnt
voor
een nieuw terrein klaar ligt
Het blijkt overigens dat De Bretten z’n
utstraat
i
oen, ge-
uktuur-
ru en diver
tgen, zoals
nkerbruin
kussens
jen, écru-
9 Cm van-
stuur die in zijn huishouding volledig
zelfstandig is.
Over belangstelling voor tuinen niet
te klagen: terwijl er maar weinig tui
nen beschikbaar zijn is er een wacht
lijst van 2000 mensen. „Wij entameren
de mensen dus niet op die lijst te
komen”
statement. Komt men aan de beurt en
voldoet de tuin aan alle verwachtin
gen, dan is- het nog een kwestie van
gisch-dynamische principes uit eigen
tuin willen hebben.
Waarheen kan men dan straks zoal de
trein pakken op dit station? In de eerste
plaats natuurlijk naar Amsterdam-Cen-
AMSTERDAM. De volkstuinders zul
len er niet veel aan hebben, maar Amster-
dam-Sloterdijk krijgt straks een tweede
halte. Deze halte zal ongeveer daar wor
den gebouwd, waar het dagbladconcern
„De Telegraaf” in grote gele neonletters
zijn naam schreeuwt. Het stationnetje
komt te liggen aan de Hemspoorlijn, die in
de eerste helft van de jaren tachtig gereed
moet zijn. Aan deze Hemlijn wordt druk
gewerkt. Het tracé van de lijn heeft in
middels een brede baan geveegd uit het
volkstuinencomplex bij Sloterdijk.
Iedereen krijgt 500 vierkante meter grond,
waarvan dan netto (als alle voorzieningen
eromheen, paden, sloten etc. eraf zijn) zo’n
300 overblijft. Die beschikbare ruimte
wordt met de grootst mogelijke eerlijkheid
verdeeld vertelt de heer Galiart: „Door een
loting. En als er mensen met voorkeuren
zijn dan telt dat alleen als het zinnige
motieven zijn, zoals invaliden die vlakbij
de parkeerplaats willen zitten, of gezinnen
Er blijven altijd mensen die niet mee
willen omdat ze het niet op kunnen bren
gen door bijvoorbeeld de plaats van de
nieuwe tuin, de bereikbaarheid, het feit
dat ze ertegen op zien helemaal opnieuw te
beginnen. Dat geldt vooral voor oudere
mensen die anders toch met een jaar of
twee, drie wel gestopt waren en nu hun
besluit versnellen. Galiart: „Dat die men
sen afvallen dat doet pijn, dat kan ik ook
niet in onderhandelingen uitdragen, daar
is geen oplossing voor. In ieder geval hoeft
men nooit om financiële redenen te stop
pen want we hebben een solidariteitsfonds
om te helpen”. In het algemeen blijkt dat
25% meestal niet meegaat, door allerlei
verschillende oorzaken.
Tenslotte zou een verlegging van de lijn
Amsterdam-Haarlem het nieuwe station
Sloterdijk aansluiting kunnen geven op
Haarlem, Zandvoort en de IJmond. De
verlegging van deze spoorlijn is onderdeel
van een plan om rijksweg 5 (Amsterdam-
Haarlem) te bundelen met de geplande
„Kennemerweg”. Deze weg zou evenwij
dig aan de bestaande spoorlijn en rijksweg
5 het Amsterdamse industriegebied en de
weilanden (recreatiegebied) bij Spaarn-
woude doorsnijden, om uit te monden op
rijksweg 6 (Amsterdam-Velsen) tusssen
Spaamwoude en het verkeersplein Rotte-
polder.
Utrecht, Amersfoort en de IJsselmeerpol-
ders station Sloterdijk passeren. In elk
geval zijn er dan mogelijkheden te over om
het overbelaste Amsterdam-Centraal min
der druk te maken.
Omdat de landschappelijke schade als
geyolg daarvan groot zou zijn, is gezocht
naar een alternatief. Dat alternatief houdt
in, dat rijksweg 5, en de spoorweg daar
langs, ter hoogte van de knik in weg en
spoorweg bij Halfweg rechtdoor zouden
worden getrokken. In Halfweg zouden dan
wellicht wat woningen moeten worden ge
sloopt, maar het dorp zou verlost zijn van
de hinder van deze verkeersaders, die zich
nu door de bebouwde kom wringen. Aan
genomen mag worden, dat voor deze op
lossing wordt gepleit in het rapport van de
werkgroep „Kennemerweg” (waarin Am
sterdam, Haarlemmerliede, Rijkswater
staat, Provinciale Waterstaat en de Provin
ciale Planologische Dienst vertegenwoor
digd zijn). Het Kamerlid Piet van Zeil (cda)
heeft bij de minister van Verkeer en Wa
terstaat aangedrongen op publikatie van
dit rapport, dat al een jaar gereed zou zijn.
Wanneer deze plannen worden uitge
voerd, komt de verlegde spoorlijn Haar-
lem-Amsterdam vlak voor het nieuwe sta
tion Sloterdijk samen met de Hemtunnel-
lijn. Het nieuwe volkstuinencomplex „De
Bretten” krijgt dan weg en spoorlijn aan
de noordkant in plaats van aan de zuid
kant. De verlegde rijksweg 5 zal dan echter
als een pijlpunt gericht zijn op het restant
van de oude volkstuinen in de Overbraker
Polder.
Hetgeen al zijn het slechts overpein
zingen en speculaties geen al te vrolijke
gedachte moet zijn voor de toch nogal
optimistisch gestemde voorzitter van de
Bond van Volkstuinders.
RIEN POLDERMAN
guren
1.95
Voorzitter
1 i
De nieuwe halte Sloterdijk zal voorlopig
alleen van nut zijn voor degenen, die hun
werk hebben in de kantoorcomplexen aan
weerskanten van de Coentunnelweg, en
het aangrenzende industrieterrein. Bij de
aanleg van de HemtunneHijn zal men dan
ook aanvankelijk volstaan met een een
voudige uit- en opstaphalte. Alles wijst er
echter op, dat dit eenvoudige station in de
toekomst een belangrijk knooppunt wordt
van verschillende lijnen. Sloterdijk zou
daarmee kunnen uitgroeien tot een over
stapstation van enige om vang.
s
De volkstuin: een kostbaar bezit
voor de (hoofdjstedeling, wiens leven
zich grotendeels afspeelt tussen
steen, beton en asfalt. In de veer
tiende eeuw moeten er al zogenoemde
„coelghaerden” zijn geweest weet het
blad „Werk in uitvoering” van pu
blieke werken in Amsterdam te ver
tellen in een artikel over de zestigja
rige Bond van Volkstuinders. Een
boeiende kringloop der geschiedenis:
de „Coeltune” groeiden in de zeven
tiende eeuw tot siertuinen voor ge
goede burgers maar eind achttiende
eeuw komen er weer tuinen voor de
armen in zwang, die hier dankzij ge
meenten, armenbesturen, drankbe-
strijdingsbonden en de „Maatschap
pij tot nut van het Algemeen” een
hapje voedsel van de koude grond
konden plukken. In de twintigste
eeuw groeit de volkstuin meer en
meer naar siertuin en recreatietuin
op de twee wereldoorlogen na als het
voedsel maar al te welkom is en in
de huidige tijd komen er weer steeds
meer tuiniers die gezonde onbespoten
traal en naar Zaanstad en het noorden van
de provincie.
Verder ziet het er naar uit, dat men
vanaf dit nieuwe station Sloterdijk straks
naar Schiphol kan reizen. Hoewel het nog
niet officieel vaststaat, wordt het steeds
waarschijnlijker, dat men zal afzien van
het plan om de Schipholspoorlijn in Am
sterdam door te trekken naar een onder
gronds kopstation bij het rijksmuseum.
Op de begin januari gehouden jaarlijkse
persconferentie van de Nederlandse
Spoorwegen heeft NS-direkteur, mr. De
Bruin, gezegd dat de Schiphollijn in dat
geval via de westelijke ringspoorlijn kan
worden verbonden met Amsterdam-Cen
traal. Een scheef viaduct, waarmee deze
Schiphollijn vanuit de middenberm van
rijksweg 4 (Amsterdam-Den Haag) de
noordelijke rijbanen van deze weg kan
kruisen, om dan aan te sluiten op de ring
baan, ligt al klaar. Deze ringspoorlijn
komt dan ter hoogte van het nieuwe stati
on Sloterdijk op de Hemlijn uit.
De provincie Noord-Holland is een van
de vele voorstanders van deze oplossing,
omdat de Schipholwerkers zo een gemak
kelijke verbinding zouden krijgen tussen
hun werk en hun woonstede in de over-
loopkemen aan de andere kant van het
Noordzeekanaal. Via de ringlijn (waarvan
Kaal, vind ik, en nogal strak en fantasie
loos. De voorzitter protesteert: „Nou dat
valt nogal mee, het is winter moet je reke
nen, en d’r staat nog niet zoveel natuurlijk,
daardoor vallen de huisjes wat meer op.
En de grond is wat efficiënter verkaveld
dan vroeger. Ja, het oude complex was
vijftig jaar oud, dat verschilt nogal natuur
lijk”.
Hij vertelt hoe het in zijn werk gaat, zo’n
„verplaatsing”. Weet waar hij over
spreekt, want zes jaar terug heeft hij het
aan den lijve mogen ondervinden. Planten
weg, bomen weg, overplanten lukt niet
altijd, je kunt helemaal overnieuw begin
nen. „Ik had al heel wat verplaatsingen in
gedachten meebeleefd als voorzitter en
daarom had ik wat meer incasseringsver
mogen. Maar m’n vrouw is nog steeds niet
gewend”.
Bij een verplaatsing wordt eerst geke
ken of mensen misschien op het eigen
terrein terecht kunnen, en dan of ze wel of
niet mee willen naar een nieuw stuk grond.
het noorden, zou dan een aantrekkelijk
alternatief zijn voor veel automobilisten-
tegen-wil-en-dank, die nu hun tijd verspil
len in de file voor de Coentunnel.
Wanneer de Schiphollijn in het zuiden
van Amsterdam (bij het voorlopige eind
punt Amsterdam-Zuid), via de zuidelijke
en oostelijke ringlijn zou worden verbon
den met de toekomstige spoorlijn naar
Almere en Lelystad, ontstaat tevens een
verbinding met de lijnen naar Amersfoort,
het Gooi en Utrecht. Theoretisch wordt het
dan mogelijk, dat treinen in de richtingen
eigen specifieke moeilijkheden heeft. De
tuin die nu in zijn tweede jaar is, heeft
enorm te lijden van vandalisme. Sloten
van een paar meter en hoge hekken vor
men geen belemmering voor mensen die in
de verlaten huisjes een kijkje nemen. „Ik
ben niet doof voor de klachten van leden”,
aldus Galiart, „maar je staat machteloos.
Hogere hekken, bredere sloten, maakt het
wat uit? En bewaking daar kun je toch niet
aan beginnen. Het ergste is dat het vaak
diefstalletjes van een paar tientjes zijn en
dat er dan voor honderden guldens ver
nield wordt”.
I
groenten volgens al dan niet biolo-
het ook wandelparken. Samen heb-
Een kijkje bij een paar
van de ruim zeshonderd
nog overgebleven tuinen
rond het Sloterdijkstati-
on leert wat de tweehon
derd tuinders die het
veld moesten ruimen
achterlieten: de charme
van de wat wanordelij
ker aanleg, de verschil
lende soorten huisjes, en
vooral de tot volle was
dom gekomen planten en
bomen.
Een verplaatsing is altijd moeilijk, zegt
hij. De leeftijd van de mensen, de plaats
van de nieuwe tuin, het vervoersprobleem
het speelt allemaal een rol. „Station
Sloterdijk had niet eens zo’n invloed op het
vervoer. De mensen die hier komen zitten
in buurten ver van het CS, die gaan niet
eerst naar het Centraal om per trein hier te
komen.” Het vervoer is meestal slecht:
„Het zijn altijd plekken die bepaald niet
middenin de stad liggen, eerder in uithoe
ken waar het voor het GVB niet haalbaar
is om een bus in te zetten. Bij de Bretten
rijdt er één met een lage frekwentie, die in
de weekeinden als de sportvelden daar
bezet zijn wat vaker komt”.
Bij de verplaatsing vanuit Nut en Genoe
gen en Sloterdijkermeer naar De Bretten
was het aantal afvallers hoog. Galiart:
„Maar dat is een vertekend beeld. Er was
al een verplaatsing binnen de eigen tuin en
er is een deel dat anders toch ook was
ben ze 6000 tuinen op een oppervlakte
van 246 ha. Van dit aantal zijn er rond
de 4800 aangesloten bij de bond van
volkstuinders waarvan de heer P. Ga
liart voorzitter is. Onder een centraal j
bestuur ressorteren hier 24 com- I
plexen met een eigen afdelingsbe-
,andbeschil
miek vazen
ch sieraad i
jr. In diven
;innend me
g vanaf 4.9
n uit Agra,1
lohrodabad,
lingen uit
nen. En als er verdeeld en geloot is, dan
gaan de mensen ook nog ’ns een keer
ruilen meestal, want die wil dan weer in de
buurt van die zitten, en die lijkt het pretti
ger om zo en zo te zitten”.
i plex De Bretten langs de spoorlijn
I Amsterdam-Haarlem, aangelegd als
I vervangend terrein voor hen die hun
tuinen bij station Sloterdijk moesten
verlaten. Het oogt wat kaal nog in het
tweede jaar van zijn bestaan (onder).
Weg uit je vertrouwde omgeving, de
grond verlaten die je door en door kent,
waar alles tot volle wasdom is gekomen,
dat doet pijn. De volkstuinders van „Nut
en Genoegen” en „Sloterdijkermeer”, ver
enigingen van de Bond van volkstuinders
hebben in ieder geval vóór op de ongeorga
niseerden, dat er afspraken zijn met de
gemeente. De heer Galiart: „Geen tuin
verdwijnt voordat er een nieuw deugde
lijk terrein klaarligt en er een schadever- met kinderen, die niet bij een sloot kun-
goeding is vastgesteld”. Het nieuwe com- °1<!
plex voor de mensen die bij Sloterdijk weg
moesten heet De Bretten. Het ligt ook
langs de spoorlijn, Amsterdam-Haarlem,
wat verderop.
L/ \~rrt rari- ---0---o-
ssende sit- I voor een nieuw complex van 300 tui-
70x70 c/fil r“
het dijklichaam overigens al van voor de
oorlog klaar ligt) zou de Schiphollijn zelfs
rechtstreeks kunnen worden gekoppeld
aan de HemtunneHijn. De zo ontstane di
recte railverbinding tussen Schiphol en
Een smalle weg vormt de grens
tussen de kaalslag links en de overge-
I bleven volkstuinen rechts van Nut en
I Genoegen en Sloterdijkermeer (link-
I sonder). Het nieuwe volkstuinencom-
afgevallen. Zo’n 7% verdwijnt doorgaans
al op de tuinen, doordat men verhuist,
overlijdt, andere hobbies krijgt, de op
groeiende kinderen niet meer meegaan
dus ook pa en ma niet meer.”
Amsterdam heeft, leert bovenge- j
noemd artikel, 33 volkstuinparken.
Met hun vredige groen en paden zijn I
wasmiddelen (het milieu!) ook afgera
den, en de huisjes hebben ook geen
elektra zodat er niet een wasmachine
kén draaien met fosfaten. Voor de
verwarming is er dan propaan of bu
taangas. Op de terreinen is ook mees-
tal een verenigingsgebouw en een in-
koopgebouw voor tuinmaterialen,
(door de verenigingen zelf gerund), en
soms een „toko”, een zelfbedienings-
zaak voor levensmiddelen. Inder
daad: soms lijkt het op een camping, i
Volgens de heer Galiart is men ook
redelijk vrij in de keuze van zijn huis- J
je. De nieuwe tuinder kan uit diverse
modellen kiezen „maar men ge-
bruikt de vrijheid niet altijd hoor, ze
kiezen vaak dezelfde types, en zelf- I
bouwen is er tegenwoordig ook niet
zoveel meer bij”. Alle kleurschakerin-
gen bruin zijn toegestaan, „dat is van
bijna zwart, zó donker, tot gebroken I
wit zeg ik altijd”.
De voorzitter over de „wilde” tuin-
ders die je met hun uit losse planken, j
(vloerdelen en oude deuren opgebouw- I
de huisjes her en der op terreinen en
langs spoorlijnen ziet: „Ze moeten er
zijn, daar ben ik van overtuigd. Maar J
die mensen zijn niet bij ons aangeslo-
ten en als ze dus moeten verdwijnen
kan ik ze niet méér zekerheid bieden
dan dat ze op de lijst komen, achter-
aan”.
als recreatiemogelijkheid, is zijn op
vatting. „Vrijheid, blijheid hoor wat
mij betreft, maar je moet wel ’h paar
regeltjes hebben”. Zoals: geen loslo
pende honden, geen herrie met tran
sistors en zo, geen antennes van tv op
je dak. „Je kan ook een kamer-anten-
ne nemen en eigenlijk vind ik dat de
mensen beter thuis kunnen blijven als J
ze tv willen kijken”. Andere regels: de
tuin mag niet een soort stoep van
siertegels worden, (het gaat tenslotte
om het tuinieren), er moet tien pro
cent pure border zijn, maar voor de
rest is iedereen vrij om te planten en
te poten wat hij wil.
De gemeente Amsterdam is volgens
I
„o ..JOL „c j
zegt Galiart met enig under-
een bedrag voor de huur (de bond
huurt van de gemeente, de tuinder is
weer onderhuurder), en de taxa- J
tieprijs voor het huisje, planten e.d.
Misschien dat er binnenkort wat
meer tuinen komen. Onlangs werd
overeenstemming bereikt dat binnen J
enkele jaren het aantal tuinen met
25% zou worden uitgebreid. Dat bete- j
‘l kent: een uitbreiding (géén vervan- J
1 ging) met 1500 tuinen. Zo is men on- I
I der andere bezig met de tekeningen
nen langs de spoorlijn Amsterdam-
Haarlem, nog ten zuiden van de
nieuwe De Bretten. Bij het recrea-
tieschap Spaarnwoude stonden de J
tuinders ook al op de stoep: wie weet
konden er daar ook tuinen komen?
Galiart: „Tenslotte betaalt Amster-
dam ook mee aan het recrea- J
tieschap”.
De tuinen zijn er in de eerste plaats
hem prima in het verzorgen van facili-
teiten. Zo komt er bij alle tuinen in
aanleg een parkeerterrein bijvoor-
beeld. Op de tuinen is gezorgd voor
waterputten. Het artikel in „Werk in
uitvoering” vergelijkt de volkstuinder
nog een beetje met de kampeerder: I
zijn huisje heeft geen riolering, maar
is aangesloten op een septictank die
weer loost op de sloten. Daarom
wordt het gebruik van synthetische
