:ilmmuseum besteedt aandacht aan Sovjet-films
f Filmhuizen
De grootste Russische studio
ontstond uit Arbeidershulp
Film
CARAVANS I
Zweverige, esthetische porno in
hciorlcm
Meubelfabriek
Oisterwijk
Simone Signoret speelt
de rol van haar leven
cimsterdcim
Agnes Varda's sympathieke protesttocht tegen mannenmaatschappij
Geloogd Massief Europees Eiken
"ai“^%>van de Meubelfabriek Oisterwijk
Op maar io plaatsen te koop:
iS®
"wij
van Mizrahi onvergetelijk
Pudovkin, een gigant
Nieuwe Fassbinder
Science-fiction
,,La vie devant soi”
17
FILM
19 7 8
FEBRUARI
R I J D A G
1 7
6
Charles Boost
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□nonDnnnnnnanoonnonnnDODDODDaDODDODDDDDaooDODDDDaoDOonDDDOODODDD
KNAUS
EIFELLAND
WOLF
Amsterdam, Berkel (ZH), Beverwijk,
Ede, Heerenveen, Hengelo (O),
Oisterwijk, Utrecht, Valkenburg (L)
en Zuidlaren.
zonder meer
de aantrekkelijkste koliektie
inruil - financiering
accessoires - alle reparaties
verhuur
ROODENBERG BV IJMUIDEN
Kort nadat geallieerde troepen,
e geprobeerd hadden na 1918
i het laatste ogenblik het com-
unisme nog een halt toe te roe-
■n, het Russische grondgebied
daten hadden, brak er in dit
ior oorlog en revolutie chaoti-
he land een massale hongers-
jod uit door ongekend grote
■oogte. Lenin zag zich genood-
akt in augustus 1921 een oproep
n hulp te richten tot het buiten-
ndse proletariaat. De reacties
erop in geld en goederen waren
overweldigend groot dat er een
ntraal lichaam in het leven
oest worden geroepen om lei-
ng en coördinatie te geven aan
ivang en verdeling van de inter
zonale giften die in hèt eerste
ar meer dan vijf miljoen dollar
i honderden zendingen per
loor en schip aan voedsel, medi-
menten, kleding en apparatuur
droegen.
DDnannDaaDDnaDaDDnDDnaDaaDnDDönnDnDnnDDannnGuaaanaDnDDGDuüDULiaaDaaDDaaDnaDDnaaDDaDDDnDDDnnaaDDDaGDGnoDociooooDnnaDnDaDDnananannDDaDnDDnaDaaaaDDaDnaa
(ADVERTENTIE^
Signoret
Madame
Uit deze dienstverlenende sector groeide
leshrabpom” na 1923 snel uit tot een
mproducerend centrum, dat in 1924 aan
n regelmatige speelfilmproduktie begon
tot 1936 een belangrijke rol speelde in
t geheel van Sovjet-filmische activitei-
i. Aan haar geschiedenis zijn de namen
rbonden van Vsevolod Pudovkin (onder
leer met „De Moeder”), Nikolai Ekk („De
'eg naar het Leven”), van de Duitse thea-
jr-vernieuwer Erwin Piscator („De Op
eind der Vissers van St. Barbara) en niet
B vergeten van Joris Ivens, die er met een
mge documentaire speelfilm, „Komso-
aal” debuteerde.
Aan het werk van de Meshrabpom-Stu-
o besteedt het Nederlands Filmmuseum
n 21 februari tot en met 30 maart acht-
n voorstellingen, dat wil dus zeggen dat
bezoeker over een belangrijk deel van
de vroegste Russische film, zo ongeveer
tussen 1918 en 1936 wordt ingelicht. Ei
senstein zal men er missen, omdat deze
voor de Goskino Studio in Moskou werkte
en dus buiten een overzicht van de activi
teiten van „Meshrabpom” valt.
Wie er wel onder valt en zelfs veelvuldig
vertegenwoordigd is in het programma
van het Filmmuseum is Jakov Protazanov,
die van 1881 tot 1945 leefde en die al
vroeg aangetrokken was tot groots opge
zette, meestal historische films, waarvoor
hij zijn stof ontleende aan Poesjkin, Tol-
stoj en Dostojevski. In het begin van de
jaren twintig kreeg hij merkwaardigerwijs
de kans enige jaren in Parijs te werken,
waar hij onder meer een film met René
Clair in de hoofdrol maakte.
ten op Pudovkin, die na een aarzelende
inzet met satyrische films als „De Avontu
ren van Mr. West in het land van de Bolsje
wieken” (1924) en „Schaakkoorts” (1925) in
1926 met „De „Moeder” het niveau bepaalt
van de ware revolutiefilm, die kort tevoren
door Eisenstein met „Staking” en vooral
natuurlijk met „Potemkin” zijn duidelijke
contouren al had gekregen.
Maar van beide giganten in de Sovjet-
Russische film kreeg de humane Pudovkin
de grootste aanhang bij het bioscooppu
bliek, ook al omdat zijn films door hun
verteltrant en hun minder opruiend ge
bruik van de montage méér binnen het
bevattingsvermogen van het volk kwamen
te liggen. Behalve „De Moeder”, die op 1
maart in het Filmmuseum vertoond wordt,
is Pudovkin in het programma vertegen
woordigd met „Storm over Azië” (op 16
maart) en met „De Deserteur” (op 28
maart).
In januari 1929 bezocht Pudovkin op
uitnodiging van de actieve Filmliga ons
land. Zijn verblijf hier was aan allerlei
restricties gebonden, want Russen werden
in die tijd nog als zeer ongewenste vreem
delingen door de autoriteiten behandeld.
Alleen op voorwaarde dat hij maar één
lezing in de hoofdstad zou houden en niet
langer dan 24 uur daarvoor en evenveel
tijd daarna op ons grondgebied zou vertoe
ven, kreeg de Russische filmer eèn zoge
naamde inreispas.
Maar het bleek tijd genoeg om zijn werk
te doen en bovendien allerlei contacten
met Nederlandse filmers te hebben. In het
bijzonder met Joris Ivens, die de kans zag
zijn films als „De Brug”, „Branding” en
„Regen” aan de grootmeester, die pas zijn
„De laatste dagen van St. Petersburg” had
beëindigd, te laten zien. De ontmoeting
leidde tot een uitnodiging aan Ivens om de
Sovjet-Unie te bezoeken, wat in 1930 ge
beurde en aanleiding werd tot een op
dracht een film binnen Rusland te maken.
„Komsomol”, hier ook wel wat pathe
tisch „Heldenlied” genoemd, is weinig ver
toond in ons land en daarom zal het voor
velen een goede gelegenheid zijn op 23
maart in het Filmmuseum kennis te ma-
luk joods opgevoed. Haar grootste zorg is
dat als ze er straks niet zal zijn hij het
verkeerde pad op zal gaan en daar is ze
bijna zeker van souteneur zal worden.
„La Vie devant Soi” is een aandoenlijke
film maar tegelijk vol realistische humor
en cynische levenswijsheid. Simone Signo
ret speelt die zware, uitgezakte madame
Rosa met haar grote angsten en haar grote
hart en ze is onvergelijkbaar in deze mooi
ste rol van haar leven. Niemand zal haar
sterfscène vergeten als Momo haar laatste
ogenblikken dragelijk maakt, of haar laat
ste verjaardag als de buurt haar naar
buiten brengt en haar in het midden van
een zonnig weiland installeert.
Sterk afstekend tegen dit aan sentimen-
ken met Ivens’ eerste grote speelfilm-docu-
mentaire.
Binnen Meshrabpom hebben zich in de
vijftien jaar van haar bestaan vele ideolo
gische problemen voorgedaan, die vooral
te maken hadden met het elimineren van
restanten uit de burgerlijke filmerij van
voor de revolutie en ook doordat een te
veelvuldig beroep op buitenlandse krach
ten gedaan werd, zij het uiteraard op links
gerichte schrijvers, regisseurs en acteurs.
Maar met het werk van Pudovkin, Prota
zanov, Ekk en Dziga Vertov („Drie Liede
ren van Lenin”) is de studio, die na 1936
„Sojusdetfilm” (Kinderfilm) ging heten en
voor de jeugd ging werken, een belangrijk
bolwerk geweest in de ontwikkeling van
de Russische film. En dus een reeks voor
stellingen zoals nu plaats gaat vinden in
Maar die korte inhoudsopgave klinkt
cruër dan de film zelf overkomt. Door een
beklemmende sfeertekening van de deso
late omgeving waarin de boerderij zich
bevindt en door een uitvoerige documente
ring van het uitzichtsloze bestaan van de
jongen wordt de daad zelf en wat er daar
na gebeurt minder als een ziekelijke sensa-
Voor een ware revolutiefilm is het wach-
Die centrale Russische organisatie werd
itemationale Arbeidershulp” (IAH) of
z’n Russisch „Meshrabpom” genoemd,
n tegelijk deze internationale solidari-
t van het proletariaat verder politiek-
ipagandistisch wat uit te buiten in de
ig politiek ongeschoolde en partijloze
issa in eigen land ging de IAH of „Mesh-
jpom” zich bezig houden met agitatie en
jpaganda, waarbij film een onmisbaar
Ipmiddel bleek. Zo werd in het najaar
n 1921 door een filmploeg van de IAH
namen gemaakt in het door hongers-
od geteisterde Wolgagebied, waarna de-
documentaire, waaraan de voormalige
Idekkingsreiziger Fridtjof Nansen, toen
[rokken bij humanitair werk, zijn naam
tbond, over de hele wereld verspreid
rd.
industriestr 50 (hoek haringkade) tel. 02550-14441
Belleville, de wijk waar ze woont, is vol
verwaarloosde kinderen van wie de vader
onbekend is. Ze trekt zich hun lot aan en
vult haar leven waarin ze anders ten onder
zou gaan aan angsten voor het ziekenhuis
en de dood. Haar liefste pleegkind is het
mooie Arabische jongetje Samy Ben
Toub, door haar Momo genoemd per onge-
Terwijl in Nöggerath Yves Montand
voor de vijfde week schittert in de opwin
dende thriller van Alain Comeau, „La
Menace” (De Bedreiging), beleeft zijn
vrouw Simone Signoret deze week haar
première in City met „La Vie devant soi”
van de Israëlische filmer Moshe Mizrahi.
Gemaakt naar een erg geprezen (Prix Con-
court!) Franse roman van Emile Ajar gaat
de film over madame Rosa, voormalige
prostituee^ die Auschwitz overleefde, zich
op haar vijftigste teruggetrokken heeft uit
het rosse leven („het was niet esthetisch
meer”) en nu, vijftien jaar later dik en
moeilijk trappen lopend op de zesde ver
dieping van een huurkazerne woont waar
ze kinderverzorgster speelt.
In The Movies gaat een nieuwe Fassbin
der, „Chinese Roulette”, gemaakt tussen
„Mutter Kuster” en „Satansbraten”. Een
uiteenlopend gezelschap wordt gedurende
een weekeinde door het toeval samenge
bracht in een spookachtig kasteel, waar
het verlamde kind van een der aanwezige
paren terroriserend en tenslotte wraakne-
mend optreedt. Een echte Fassbinder-situ-
atie dus.
Beverwijk, Parallelweg 100, tel. 02510-26923 ma t/m za 9-18 uur
verdienen als met zijn prijzige fotoboeken
voor voyeurs en zijn dure prentbriefkaar
ten waarmee Parijs overstroomd wordt.
Krachtiger kost geeft Studio op
maandagavond en in de nachtvoorstellin-
gen want dan wordt Agnes Varda’s mili-
tant-feministische film „L’Une chante,
l’Autre pas” vertoond, een wat lange maar
erg sympathieke en goedgemaakte film
over twee vrouwen die samen een protest-
tocht door het hele land tegen de mannen
maatschappij ondernemen met alles wat
daaraan te pas komt.
Teruggekeerd in Moskou rond 1924
maakte hij de eerste science-fictionfilm,
waarvoor Meshrabpom hem onbeperkte
kredieten schonk, die het hem mogelijk
maakte de grote schrijver Tolstoj voor het
schrijven van het scenario te engageren,
en bij de weelderig opgezette film 3000
figuranten aan het werk te zetten. De titel
was „Aelita” en het werd een, wat men nu
een escapistische film zou noemen, met de
pogingen van ingenieur Los om de aardse
realiteit te ontvluchten en weg te dromen
in zijn liefde voor Aelita, de koningin van
Mars.
Tegenover hem staat in de film de aard
se, realistische Gussev, gespeeld door Ba
talov, die in Pudovkins „De Moeder” naam
zou maken en in meer films het prototype
van de moderne revolutionaire held zou
vertegenwoordigen. „Aelita” werd on
danks zijn enorme voorreclame en publiek
succes koeltjes door de pers ontvangen,
die in de film nog te veel elementen uit de
burgerlijke periode van voor de revolutie
ontdekte en ook niet gelukkig was met de
escapistische tendens, die als een ontsnap
ping uit de realiteit van de revolutie kon
worden uitgelegd.
boeken heeft gevuld heeft met naakte of
halfnaakte meisjes in de tienerleeftijd,
spelend of zich verschuilend in tulen gor
dijnen of mediterend in een Jugendstil-
decor. Voor zijn debuut heeft deze wazig-
perverse fotograaf terecht de verfilming
van Pierre Louys in 1894 verschenen
„Chansons de Bilitis” gekozen waarin dit
jeugdig goed bezongen wordt zoals Hamil
ton het fotografeert.
Van een verhaal is nauwelijks sprake
alleen van een kleine intrige die de rond
fladderende meisjes dwingt zich bij tijden
Na zijn zaken in Nederland te hebben
geregeld, kon Ivens pas in 1932 aan die
opdracht beginnen, een film gewijd aan de
strijdbare jeugd van de Sovjet-Unie, de
Komsomol, die als een soort stootbrigade
het voorbeeld gaf hoe de communistische
idealen in praktische daden konden wor
den omgezet. Het materiaal voor deze film,
die „Komsomol” ging heten, vond Ivens in
Magnitogorsk, het staalcentrum van de
Oeral waar men bezig was twee hoogovens
te bouwen. Grondgedachte van de film
was duidelijk te maken dat het socialisme
niet utopisch is, maar gemaakt wordt door
de handen van arbeiders en boeren.
wt Reynolds is de leider van de kano-expeditie in „Deliverance" (Nachtvoorstelling
Frans Hals, Haarlem).
ten zo rijke werk dat voor een mogelijke
Oscar naar het jaarlijkse feest in Holly
wood zal worden ingestuurd, staan de bei
de andere Amsterdamse premières. Ciné-
tol 2 vertoont Thierry Zeno’s „Vase de
Noces” die twee jaar geleden Arnhem in
rep en roer bracht omdat de film gaat over
een eenzame boerejongen die zich ver
grijpt aan een zeug.
van hun geringe kleding te ontdoen, on
schuldige spelletjes te spelen en een beetje
verliefd te worden. De sterkte van Hamil
ton is dat hij zich niet bloot geeft maar in
dat zwerige vlak van esthetische porno
blijft en daarmee wel net zoveel geld zal
Naast de bijna traditionele prolongaties
(10de week The Spy who loved me” in
Palace, 3de week „De mantel der liefde"
in Roxy en 5de week „Star Wars” in Lido
bestaan de aanwinsten van het Haarlems
bioscoopprogramma uit een oude Elvis
Presley, „Jail House Rock” in de nacht-
voorstellingen van Roxy en ook niet zo’n
erg nieuwe Clint Eastwood die vijf jaar
geleden onder regie van hemzelf optrad in
de harde western „High Plains Drifter”
(„De Vreemdeling zonder Naam”). De film
die deze week in Frans Hals draait laat
Eastwood zien als een meedogenloze uit
roeier van het kwaad in het misdaad-
stadje Lago. Hij houdt er op eigen houtje
grote schoonmaak, wat inhoudt dat als de
onaangekondigde vreemdeling het plaats
je weer verlaat en eenzaam verder rijdt, er
in het verwoeste Lago weinig plezier meer
te beleven valt.
Ook voor de nachtvoorstellingen heeft
Frans Hals voor geweld gekozen maar nu
in een heel wat beter en zinvoller gemaak
te film, namelijk in „Deliverance” van
John Boorman. De film gaat over een
sportieve kanotocht van vier vrienden in
een weinig toegankelijk gebied in de Ame
rikaanse Appalachian Mountains. Naast
de gebruikelijke tegenslagen ontstaat een
dreigender gevaar als de kanovaarders
ontdekken dat een groepje achterlijke
woudbewoners hen op moorddadige wijze
uit het gebied wil verdrijven, zodat de
ongewapende indringers alle middelen
moeten gebruiken om heelhuids dit gruwe
lijke avontuur te overleven. Een opwin
dend en tegelijk diepgaand drama dat
door John Boorman op uiterst bekwame
en geraffineerde manier in beeld is ge
bracht.
Helemaal nieuw voor Haarlem is „Bili
tis” in Studio, het debuut van de modefoto
graaf David Hamilton die, veel dure foto-
tie dan wel als de voltrekking van een
onontkoombaar noodlot voorgesteld.
Waarbij het filmtalent van Zeno een duide
lijke rol speelt.
Van vrijdag tot en met zondagavond
vertoont Het Melkwoud (Zijlstraat 63 in
Haarlem) een sombere Spaanse film die
„Pascual Duarte" heet, de naam van een
boer, die eenzelvig opgroeit in het Castil-
liaanse landschap. Tot hij zijn eenzaam
heid niet meer aankan en na eerst enige
huisdieren gruwelijk te hebben afge
slacht, zijn opgekropte moordzucht verder
uitleeft op een vriend van zijn zuster, op
zijn moeder en op een rijke grootgrondbe
zitter, de enige moord waarvoor een logi
sche verklaring te vinden zou kunnen zijn.
De film die in het begin van deze eeuw
speelt werd gemaakt door Ricardo Franco.
Aanvang 21 uur.
FILMHUIS VELSEN (Kanaalstr. 257,
IJmuiden) heeft voor aanstaande dinsdag
en woensdagavond ,Moon over the Alley”
op het programma staan, een succes van
het vorige Film International wat de film
in alle opzichten verdient. Regisseurs Jo
seph Despins en William Dumaresq heb
ben een verdwijnende Londense buurt als
achtergrond gekozen voor allerlei kleine
en minder kleine menselijke drama’s die al
dan niet te maken hebben met de afbraak
van een arme maar schilderachtige wijk in
Morth Kensington waarin o.a. Portobello
Road ligt met zijn drukke zaterdagmarkt.
De filmers doen er niet geforceerd nostal
gisch over en hebben zelfs Gatt McDermot
van „Hair” enige toepasselijke liedjes la
ten componeren. Maar ze geven wel een
duidelijk beeld hoe de gemoedelijke sfeer
in zo’n buurt gaat lijden onder de proble
men van de bewoners in het vooruitzicht
van te moeten verhuizen. Een aangrijpend
tijdsbeeld dat met grote natuurlijkheid
door beroepsacteurs tot leven wordt ge
roepen. Aanvang 20.30 uur.
HET FILMMUSEUM te Amsterdam be
gint dinsdag aanstaande zijn serie over de
Russische „Meshrabpon Studio” (zie hier
naast) met „Polkushka”, van Alexander
Sanin, een film naar het gelijknamige ver
haal van Tolstoi en destijds (in 1919) een
groot succes in de Sovjet-Unie. Als tweede
film op die avond gaat het luchtige „De
sigarettenverkoopster van Mosselprom”,
een voorbeeld van Russische filmhumor
dit voortdurend in een te grote kluchtig
heid vervalt. Woensdag en donderdag
gaan de twee bekendste films van Jakov
Protazanov, de SF-film „Aelita” en „De
kleermaker uit Torjka”, resp uit 1924 en
1926, beide zwijgend dus. De donderdag-
- avondvoorstelling wordt verder gevuld
het Nederlands Filmmuseum, Vondelpark met half uur durende satire van Pudov-
3 in Amsterdam, alleszins waard. kin, „Schaakkoorts” (1925).
(ADVERTENTIE)
Het in Amster
dam gévestigde
Nederlands
Filmmuseum
besteedt van 21
februari tot en
met eind maart
ruime aan
dacht aan de
vroege Sovjet-
russische film
middels een
groots opgezet
retrospectief
rond de „Mesh-
rabphom”-stu-
dio’s. Een van
de films betreft
een werk van
de Nederlandse
cineast Joris
Ivens, „Komso
mol” genaamd.
Foto boven laat
de hoogovens
van Magnito
gorsk, waar
Ivens zijn film
draaide; onder
Ivens aan het
werk tijdens de
opnames.
Simone
speelt
Rosa in „La Vie
devant soi” van
Moshe Mizrahi.
Deze prachtige
film gaat in City
Amsterdam in pre
mière.
