Novitskaja wil
snel trouwen
ÏBBQ
Erkenning voor cineast Moshe Mizrahi na La Vie devant soi
4
E
Keukens en
tegels kijken bij
Bouwmatron
nd
au
Enkel opening Dumbarton
aks blijkt briljant
Deze maanden
is er elke week
wel weer wat nieuws op
orgelgebied bij ons te beleven.
1
Ik beschouw mezelf vooral als verteller”
Luut de Gelder en Gerda Spierenburg in raadhuis Bloemendaal
K
bdMwmatrah
'raag verlopen première bij Nationale Ballet
UI u
s
Exotische buurt
12 V R 1 J P A G
2 4
F F P R U A R I
19 7 8
KUNST
13
kelijk
sn
door
van
i
Hl
i
Pieter
Lierop
tie
ik.
7 Nieuwe Yamaha's
bijvoorbeeld, en 4 nieuwe
Solina's, en nu weer
deze Farfisa:
f
5
Poëzie in beelden en batiks
KRUISWEG 45-49, HAARLEM, 023-320244.
BIJ STATION EN PARKEERGARAGE
■SF
HAARLEM. De uit Friesland
afkomstige schilder Sies Bleeker
stelt met zijn werk in de Vishal
[WH een fundamenteel probleem aan
™jl de orde: moet een kunstwerk een
duidelijk herkenbare bedoeling
hebben of mag de kunstenaar zo-
rer gaan dat hij zijn werk van
ledoelingen ontdoet. Bleeker tast
de daarmee samenhangende
grenzen af: door een vorm van
[minimale” kunst te betrachten
maakt hij nog net herkenbare (en
pchtbare) vormen.
■BB
I
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
-EM
(ADVERTENTIE)
onderlinge
I-,
*4*
V
4
-222821
BRUSSEL (Reuter, AP). De Sovjet-
russische pianiste Jekaterina Novitskaja,
die vorig weekeinde uit Amsterdam was
verdwenen, heeft aan de Belgische autori
teiten gevraagd de formaliteiten voor het
huwelijk met haar verloofde, de musicus
Francois Hervy, zo snel mogelijk af te
handelen.
Een kunstenaar kan zich afvragen hoe
ver hij kan gaan tot zijn werk volmaakt
voorstellingsloog wordt. In de abstracte
ftunst kan dat ertoe leiden dat hij moet
In het programma lezen we (van Hans van
Manen) „Aspecten die mij in deze kompo
sitie in hoge mate intrigeren en die mij
inspireerden tot de gelijknamige choreo
grafie zijn de snelheid, de gevarieerde
klankkleur en de verrassende, melodische
sfruktuur, die ogenschijnlijk een ander
ritme heeft dan het basisritme. In dit mu
ziekballet voor vier dansers heb ik gepro
beerd een logische continuïteit in de afwis
seling van de mannelijke en vrouwelijke
soli te bereiken door het overnemen van
eikaars variaties, zodat de snelheid niet
wordt onderbroken".
Vooral in het eerste deel, een doorzichtig
spel van watervlugge solo’s, is de choreo
graaf werkelijk briljant in zijn opzet ge
slaagd. Hier krijgen zijn solisten, (in volg
orde van opkomst (Clint Farha, Mea Ve-
nema, Han Ebbelaar en Alexandra Radius
ook de meeste kansen om sprankelend uit
te dansen en incidenteel zelfs virtuoos te
schitteren.
Door het steeds van elkaar overnemen
van korte soli is het inderdaad mogelijk er
een hoog tempo in te houden, wat anders
te vermoeiend geweest zou zijn.
In het tweede deel is het echter gedaan
met het tempo en krijgen we een nogal
gezocht duet van Alexandra Radius met
Han Ebbelaar, dat naast een paar fraaie
liftpartijen (de mand draagt de vrouw
door de lucht), een groot aantal experi
menten met het uit haar evenwicht voor
over, achterover of opzijhangen van de
danseres worden uitgevoerd. Als de chore
ograaf het niet meer weet, laat hij voor de
grap de danseres bewegingen maken met
opgetrokken voeten of met opgetrokken
knieën of hij laat haar op de hakken lopen,
komieke effekten, die voor een balletten
maker met een ervaring als van Hans van
Manen, wel wat erg dun zijn.
laatste Midzomernachtsdroom van Men
delssohn zo aardig sprankelend uit de bus
komen.
Hoe heeft u het als Israe
li voor elkaar gekregen dat
specifieke Parijse milieu
zo authentiek te schetsen?
derwijze een heel nieuwe dimensie die
volkomen los staat van wat elders in de
wereld wordt gedaan en met name dan de
decoratieve versieringswijze van de stof
fen zoals die in Zuidoost-Azië wordt ge
hanteerd.
Weet u of Ajar autobio
grafische elementen in dit
boek had gestopt?
van boek en film te lezen en
te zien is.”
„Maar wat de belangrijk
ste invloed is geweest op La
vie devant soi is, denk ik,
Victor Hugo’s Les misera-
bles. Er zit een aantal pa
rallellen in, dat ik in de film
(Tot en met 3 maart, van dinsdag tot en
met zondag geopend van 14-17 uur).
CEES STRAUS
Is de film al in Israel
vertoond?
Grootse
collectie keukens in
.hout en kunststof.
Moderne inbouw-
apparatuur. En tegels die
aan een verfijnde smaak
beantwoorden.
Ajars boek, die al wel werd
uitgebracht, is er een be
stseller gebleken.”
itomai
1 steer
Watert
staal,
ind. 1
In deze nieuwe Farfisa 5630 is
een fantastische synthesiser ge
bouwd. Polifoon als piano, harp
sichord, honkitonk en strings
met sustain. Monotoon met 9
volmaakte instrumentenstem
men met o.a. wha-effekt.
Deze synthesiserstemmen zijn
maar liefst afgeleid van Farfisa's
duurste model, de 259R van
f 12.995 I
De 5630 heeft bovendien memo
ry (geheugen) op het éénvinger-
systeem.
Komt u weer even kijken en
spelen
Zij exposeert niet zo vaak in deze streek,
zodat een vergelijking met vroeger werk
moeilijk is. Haar bronzen zijn in een tijdlo
ze en compromisloze stijl opgetrokken, al
valt ze nog wel eens terug op al te traditio
nele oplossingen. Behalve in abstracte vor
men werkt ze vooral met kinderkopjes die
ze heel onbevangen en spontaan neerzet.
Wel is te zien dat het soms om opdrach
ten gaat die nu eenmaal aan de „realiteit”
moeten beantwoorden. In de kleine plas
tieken, waarin ze zich veel vrijer opstelt, is
een grotere behoefte aan deformering te
zien. Beide stijlen hebben hun charme en
kunnen ook best naast elkaar bestaan. Wat
meer lef op groot formaat uitgedragen,
zou daarom ook best een kans van slagen
hebben. De kikkers, waarvoor houtstron-
ken hebben gediend en die hoogstens een
decoratieve waarde hebben, moeten we
dan maar snel vergeten.
1*
Iets van haar werk was vorig jaar al in
het Frans Halsmuseum te zien, maar hier
in het raadhuis toont haar werk al veel
meer rijpheid. Ze wendt de batiktechniek
vooral aan om een poëtisch, bijna impres
sionistisch moment te suggereren. Een
verstilde en droomachtige sfeer omgeeft
het hoofdonderwerp dat steeds losstaat
van zijn eigenlijke omgeving.
De dieptewerking is bij haar heel preg
nant geworden: ze lijkt steeds een voor
waarde te worden voor het slagen van de
uitbeelding. Hoe duidelijk dat is, bewijzen
de kleurstellingen. Zelfs wanneer er vrij
harde kleurschakeringen worden gekozen,
blijft haar werk nog veel lyriek sugge
reren.
Luut de'Gelder komt uit Vogelenzang.
U heeft Franse films ge
maakt, Israëlische films en
een vorige film, Rachels
man, was een coproduktie
met Engeland. Hoe gaat u
nu verder?
-—Eén van de dingen die
het meest spreken in de
film, is het vreedzaam
naast elkaar leven van jo
den en Arabieren binnen
één gemeenschap. Was dat
als thema al even sterk in
Ajars boek verwerkt?
„Ja, daar zat het allemaal
al in, maar ik wil er wel iets
Zij heeft de betrokken functionarissen
in de Zuidbelgische plaats Bergen ver
zocht te mogen trouwen zonder de norma
le wettig verplichte voorpublikatie van
drie weken. In uitzonderlijke gevallen is
dat mogelijk.
Wanneer zij kan trouwen voordat haar
visum voor de Benelux verloopt, dat is 1
maart, kan zij in België blijven zonder
vluchtelingenstatus of politiek asiel aan te
vragen, zo is uit welingelichte kringen ver
nomen.
(Tot en met 12 maart, dagelijks van 10-17
uur, op zondagen van 13-17 uur).
BLOEMENDAAL. Sterk poëtisch ge
laden werk bepaalt de aard van de ten
toonstelling van twee vrouwen in de bene
denzaal van het gemeentehuis van Bloe
mendaal. Daar heeft Luut de Gelder haar
plastieken neergezet en Gerda Spieren
burg haar batikschilderijen opgehangen.
Beelden en schilderijen vullen elkaar
hier erg mooi aan. Gerda Spierenburg,
afkomstig uit Spaarndam, ontwikkelt zich
de laatste jaren als een schilderes die rijk
is aan gevoelens en uitdrukkingen. Ze
geeft aan de zelf bestudeerde batikschil-
„Tegenwoordig lijkt het
miraculeus als zo iets nog
eens voorkomt. Maar het
bestaat nog wel min of
meer in Belleville; daar heb
je joden en Arabieren die
uit dezelfde landen afkom
stig zijn: Algerije, Tunesië,
Marokko en die wonen op
nieuw samen in dat kleine
stukje Parijs. Een heel exo
tische buurt, het lijkt wel
een kashba. Toch zie je dat
er ook weer kleine schei
dingen worden getrokken.
Joodse winkels en restau
rants aan de ene kant van
de straat, Arabische zaken
aan de andere kant. De jo
den blijven typisch ook aan
die ene kant van de straat
en de Arabieren steken
evenmin over. Het is jam
mer, maar zo gaat het. Eer
lijk gezegd is de weergave
in mijn film dus niet hele
maal realistisch in dit op
zicht, maar nog een beetje
wishful thinking."
Er ligt in de Vishal, als een soort educa
tieve begeleiding, een tekst waarin wordt
gesteld dat „we” er allemaal aan gewend
zijn om kunst te bekijken van bedoelingen
die er achter liggen. We vragen de kunste
naar naar zijn bedoelingen om deze te
kunnen begrijpen. Bleeker zegt daarover
dat een voorstelling volgens hem niet te
interpreteren moet zijn als „natuur”, een
boom of wat dan ook. Daarmee, aldus
Bleeker, maak je het zien, waarnemen en
ook het schilderij als aanleiding voor ge
waarworden onschadelijk en risicoloos.
Waarbij ik voorop moet stellen dat het
alleen voor zuiver esthetisch gerichte
kunst opgaat. Wanneer een kunstenaar
sociaal of politiek geëngageerd werk wil
maken, zal zijn bedoeling zijn dat zijn
ideeën zo duidelijk mogelijk zullen overko
men: de boom als boom dus en piet anders.
Het zou het ontkennen van historische
lessen zijn om te oordelen dat de gewaar
wording van deze vorm van kunst risico
loos en onschadelijk zou zijn.
Toch klopt er in Bleekers opvattingen
iets niet meer. De schilder, die zijn inspira
tie vaak in het weidse Friese landschap
heeft gevonden waar land en lucht moeite
loos in elkaar lijken over te gaan, moet
toch wel degelijk bedoelingen met zijn
werk hebben die hij aan zijn publiek wil
overdragen. Louter het feit dat hij zijn
schilderijen tentoonstelt, geeft al aan dat
hij een bedoeling ermee heeft, van mijn
part de bedoeling van het niet-bedoelen.
De enige consequentie die hij uit zijn
werk kan trekken, is het afhuren van de
Vishal, er een fraai bordje met een aan
kondiging ophangen en de ruimte dan
verder geheel leeg laten. Op die manier
attendeer je het publiek pas op je wens om
kunst zonder bedoelingen te maken. Maar
kunstenaars zijn nu prestatie (en daar
mee bedoeling-jgericht. Ook Sies Bleeker.
een roman geschreven over
de kozakken die in de revo
lutie aan de communisti
sche kant hadden gevoch
ten. Toen een kozakkenge-
neraal hem attaqueerde,
met als argument dat Ba
bel zelf niet eens in staat
was orh paard te rijden,
toen antwoordde Babel: je
hoeft niet ooit in een soep
terrine te hebben gezeten
om zelf soep te kunnen
maken!”
Weet u toevallig wat
Emile Ajar van uw film
heeft gevonden?
Simone Signoret, zoals ze in de film La Vie devant soi te
zien is in de rol van Madame Rosa.
Keukens en Sanitair B V.
kVVan de Venne
B Van der Sluis N V.
Nijverheidsweg 27. Waarderpolder.
Haarlem Tel 023-319120
Open werkdagen van 9 tot 17 uur,
zaterdag van 10 tot 16 uur.
Alphenaar
1 AMSTERDAM. Omlijst door twee
Jcorte en één langer ballet gaf Het Natio
nale Ballet donderdagavond in de Amster
damse Stadsschouwburg twee zeer lange
pauzes. Iedereen die iets met dans te ma
ken heeft was er weer, want er was een
prmière van Hans van Manen en achteraf
een feestje omdat Het Nederlands Ballet-
erkest 1272 jaar bestaat.
Over het derde deel valt eigenlijk hele
maal niets bijzonders te vertellen, aan de
doelstelling in het programma voldoet het
niet meer en het is ongeveer zo boeiend als
een nachtkaars. Blijft over een fraai decor
van Keso Dekker en een fascinerend eer
ste deel en dat. is al heel wat.
CONRAD VAN "DE WEETERING
„Dat milieu was hele
maal niet zo vreemd voor
me. Ik heb namelijk egn
nogal vreemd verleden. Ik
werd in Alexandrië, in
Egypte, geboren en heb een
Franse opvoeding gehad;
mijn moeder was Franse.
Maar ik ben óók Israeli.
Toen ik 14 jaar was, in
1946, ben ik naar Israel ge
trokken, want van mijn va
ders kant stam ik uit een
oud Jeruzalems geslacht.
Maar in 1953 en 1954 heb ik
weer twee jaar lang in Pa
rijs gewoond en sinds 1958
woon ik daar permanent.”
„Ik ging tussentijds terug
naar Israel om er een aan
tal films te maken, nadat ik
in Frankrijk met filmen
was gestart. Ik heb zelfs
een korte periode in Belle
ville gewoond, zodat ik het
milieu daar wel aardig ken.
Daarbij komt dat ik welis
waar jood ben, maar in
Egypte opgroeide en dus
ook beïnvloed ben door de
Arabische cultuur.”
„Al die elementen samen
hebben mij in staat gesteld
in mijn film die merkwaar
dige buurt van Parijs op
realistische wijze te bena
deren, waar Ajar het in zijn
boek enigszins abstract
had gehouden. Toen ik
Ajar vroeg of hij Belleville
eigenlijk wel kende, zëi hij
van niet. Hij was er eehs
een keer heen geweest om
te kijken hoe het èr daar
uitzag.
.„Voor een kunstenaar
hoeft het ook niet echt een
probleem te zijn dat hij de
dingerf die hij beschrijft
niet altijd zelf aan den lijve
heeft ondervonden. Er be
staat een verhaal over
Isaac Babel. Die heeft eens
„Ik weet dat, als ik onder
werpen bij de kop neem uit
mijn eigen achtergrond, ik
dan een Mediterrane zet
ting nodig heb. Egypte bij
voorbeeld. Waarom niet?
Ik ben er geboren! En mijn
Franse culturele achter
grond stelt me in staat
films in Frankrijk te ma
ken. Ik vind het achteraf
wel spijtig dat Rachels
man, dat een bijbelse film
was, vanwege de Engelse
acteurs Engels gesproken
moest worden, terwijl He
breeuws meer passend was
geweest.”
„Terecht of ten onrechte
beschouw ik mezelf voor
namelijk als verteller, dus
het gaat mij om verhalen
die me moeten aantrekken,
en waar die zich afspelen,
daar probeer ik dan ook de
films te maken
„Ja, het is inderdaad
waar dat ik vanuit Frank
rijk, na het succes van La
vie devant soi, nogal wat
aanbiedingen heb gekre
gen. Het vertrouwen dat
men in een regisseur stelt,
wordt altijd afgemeten aan
zijn laatste film, en dan niet
aan wat die artistiek bete
kend heeft, maar aan wat
die commercieel heeft ge
daan. Het is dus nu gemak
kelijker voor me geworden
om door te gaan met fil
men. Maar het probleem is,
dat je als regisseur niet de
films wilt maken die ande
ren jou willen laten maken,
maar de films, die je zelf
gerealiseerd wilt zien.
„Binnenkort beginnen de
opnamen voor mijn volgen
de project. Ook weer de
verfilming van een be
kroond boek: Prends garde
de la douceur des choses,
van Frangoise Billetdoux,
vorig jaar onderscheiden
met de Prix- Interallié. Ik
beloof overigens dat ik niet
alleen nog maar films op
basis van boeken zal
maken."
meer over zeggen. Het is
een belangrijk thema voor
me geweest, hoewel niet
het hoofdthema. De film
gaat in eerste instantie over
een passie; over de relatie
tussen die oude vrouw en
dat jongetje. Dat zij joods
nog'êxtra* heb'geaccentü-
eerd. Bijvoorbeeld het ge
vangenistrauma bij de
hoofdpersonage in Les mi-
serables, dat is het Ausch-
witz-syndroom van Mada
me Rosa in La vie devant
soi geworden. En zo is er
veel meer, tot in details toe.
Ik heb voor ik ging filmen
speciaal nog eens Les mise-
rables doorgelezen en toen
werd Ajars boek me ook
nog veel duidelijker.”
„Nog niet. Het gaat wel
zeer binnenkort gebeuren,
maar de vertaling van
„Ik dacht dat er een paar
autobiografische elemen
ten in zaten, maar niet zov
eel als in Pseudo, het boek
dat Ajar na La vie devant
soi heeft geschreven. In ejk
geval is Ajar nooit een Ara
bisch jongetje geweest en
zijn moeder geen prostitu
ee. Wèl is zijn moeder op
een soortgelijke wijze ge
storven als Madame Rosa
en is hijzelf ooit in een
pleeggezin terechtgeko
men, zoals aan het einde
van Madame Rosa op be
vredigende wijze neer te
zetten. Maar toen de film
uitkwam, ging hij toch
liever niet in op onze uitno
diging de première bij te
wonen. Ik weet dus niet of
hij de film intussen wèl
heeft gezien en er tevreden
over is. Ik ben daar zelf
eigenlijk wel heel
nieuwsgierig naar.”
^gdert 1849
Gierstraat 52-56 - Haarlem - Tel 023-312992
Moshe Mizrahi: „Ik moet
zeggen dat ik hem slechts
één keer heb ontmoet en
toen moest ik mijn film nog
beginnen. Hij heeft me ge
vraagd of hij het script
mocht inzien, en dat heb ik
hem toegezonden. Hij
schreef me in een vriende
lijke brief terug dat hij in
het script de essentie van
zijn boek duidelijk had her
kend en dat hij Simone Sig
noret in staat achtte de rol
AMSTERDAM. Twee
weken geleden werden in
Frankrijk de Caesars uit
gereikt, de Franse tegen
hangers van de Oscars in
Amerika. De Caesar voor
de beste vrouwelijke
hoofdrol kwam terecht bij
Simone Signoret voor haar
optreden in La vie devant
soi, de film die kort gele
den zijn Nederlandse pre
mière beleefde. Onlangs
vertoefde de Israëlische re
gisseur van deie bekroon
de film, Moshe Mizrahi,
een aantal dagen in Neder
land, vergezeld van Michal
bat Adam, een Israëlische
actrice die een belangrijke
rol speelt in La vie devant
soi, zoals trouwens in alle
films van Mizrahi en in
diens privé-leven tevens.
balanceren op de grens van het volkomen
lege doek en een zo gering mogelijke aan
duiding van wat ge wenst,wordt. De mini
mal art van de jaren ’60 heeft tal van
voorbeelden laten zien hoe de kunst van
haar „kunst”-aspecten werd ontdaan en
onderzocht werd ook wat het essentiële is
dat kunst tot kunst bestempelt.
Bleeker die tot deze richting mag wor
den gerekend, gaat bovendien een stapje
verder door in zijn probleemstelling ook
de fundamentele kunst te betrekken, hoe
wel hij zich in deze zeer schroomvallig
opstelt door niet meer te doen dan heel
vaag de wezenlijke kern van de fundamen
tele schilderkunst aan te geven. Zijn kleu
ren zijn al bijna geen kleur meer, zijn
vormen hebben nauwelijks meer inhoud.
Wat dan overblijft is het zichtbaar ipaken
van de verfstreep, de toets en de materiaal-
behandeling.
in hun omstandigheden
niet meer toe. Als mensen
het moeilijk hebben, krij
gen ze de neiging meer te
letten op wat ze gemeen
schappelijk hebben, dan op
wat hen scheidt.”
„Er bestaat zo iets als so
lidariteit onder mensen die
er ellendig aan toe zijn. Dat
zit in het boek en dat staat
in het werkelijke leven.
Hoe het komt dat mensen
onderling gehecht zijn, is
iets heel anders. Ik heb
Alexandrië gekend in de
jaren ’30 en ’40. Daar zag je
joden, Arabieren, Arme
niërs, Grieken, Italianen en
die konden ondanks hun
verschillen daar in harmo
nie samenleven, met een
opmerkelijke
tolerantie.”
Sies Bleeker laat grenzen
van het herkenbare zien
IP®'
Bij het eerste ballet „Le Tombeau de
Couperin” (18 minuten) van Balanchine is
er helemaal geen decor, bij het tweede
„Dumbarton Oaks” (13 minuten) van Van
Manen is er alleen een dubbel achterdoek,
dus voor het changement is geen half uur
nodig
Misschien zouden de pauzes goed zijn
om te bekomen van de diepe impressies
die de vertoonde werken op de toeschou
wers maakten, maar kom nou, Tombeau
de Couperin bestaat uit vier contredansen
uit de tijd van de barok, die met hun
virtuoos dooreen geweven figuren best in
teressant zijn, maar die toch weinig ge
sprekstof bieden en het jongste werk van
Van Manen is ook niet veel meer dan
decoratief te noemen.
i Tegen een bijzonder fraai decor met
,j, silhouetten van boombladeren voor een
I gefotografeerd gebouw dat er uitziet als
een Engelse kostschool, maar dat vermoe-
delijk wel het landgoed Dumbarton Oaks
zal voorstellen, dansen vier mensen vlot en
vaardig op de muziek die Igor Stravinsky
in 1938 op dat landgoed schreef. Het jari
ge Nederlands Balletorkest speelt deze
muziek onder leiding van Lucas Vis netjes
maar wat vlak, terwijl ze juist in het eerste
ballet met muziek van Ravel en in het
4- Een in kersehout uitgevoerde tors van Luut de Gelder en enkele batikschilderijen van
Gerda Spierenburg in het Bloemendaalse gemeentehuis.
La vie devant soi is de
verfilming van de gelijkna
mige, in 1975 met de Prix
Goncourt onderscheiden
roman van Emile Ajar, en
gaat over een bejaarde
prostituée die zich de zorg
heeft aangetrokken voor
de kinderen van de vlakte.
Haar huis in de Parijse
wijk Belleville wordt be
volkt door grut van Afri
kaanse, Arabische, Vietna
mese en joodse herkomst.
Discriminatie bestaat er
niet, de joodse pleegmoe
der, die in toenemende ma
te wordt geteisterd door
oorlogstrauma’s en een slo
pende ziekte, onderhoudt
een speciale band met een
14-jarig Algerijns joch, dat
het brave mens tot aan
haar dood verpleegt.
■s 9®
