Vaardevol artistiek groeiproces bij Hauser Orkater
De rek is er wat uit
bij Golden Earring
Overtuig een ander
Zangers uit eigen stal in Tosca beter dan buitenlanders
rw
Vuurvogel” geraffineerd
erealiseerd door NPO
Enkel Swetlev overtrof verwachtingen
Bon
Kunstenaar Johan
Dijkstra overleden
(IN
ZZ/I
I
PK'
zaterdag
Weinig nieuws op concert voor tienduizend fans
IAPHAEL SOMMER VIRTUOOS SOLIST
Premières
ft
Spaanprijs 1978 naar
Henk van Ulsen
•i
n
13
2 5
FEBRUARI
19 7 8
KUNST
I
VOOr li
eert prachtig
(pletina)
miniatuurtje
0
eFai
a
’t Vermoeden op Engels avontuur
'an Rijn
en hot!
Deel van de kostelijke balletpamdie die Hauser Orkater in The Hunch uitvoert. (Foto Hans Meerman).
KO VAN LEEUWEN.
88,50
Naam nieuwe abonnee:
Adres:
Plaats
S JANSZ, COS
Naam aanbrenger
gblad
Adres
Plaats:
cans-
iO de
Dat
t'
Haarlems Dagblad
IJmuider Courant
Beverwijkse Courant
De nieuwe abonnee maakt eerst 2 weken gratis kennis met de krant en wil
daarna kwartaalabonnement Stuur hem/haar:
jaarabonnement
Stuur mij
als dank voordemoeite" miniatuurtje
loos
ioud
mera f
range!» rltjcj destijds uit op verschillende
n omgekeerde volgorde was in deze
ronder gunstige omstandigheden te be-
Johanna Meier kan bogen op een prach
tige staat van dienst bij de bij de New York
City Opera en bij de Metropolitan. Over
Svetlev’s prestaties in de Troubadour in
München en in Düsseldorf werd in Am
sterdam al bewonderend gesproken en
McIntyre, de kolossale Wotan uit Bay
reuth, zou toch zeker wel in staat zijn om
de herinnering aan de Scarpia van Derk-
sen uit te wissen - zo werd algemeen ge
dacht - maar het kwam anders uit.
McIntyre heeft een machtige stem en ik
kan mij voorstellen, dat hij een gevreesde
Wotan is, maar zijn Scarpia miste het
vlijmscherpe sarcasme, dat zijn slachtof
fers de stuipen op het lijf moet jagen. Hij
lacht teveel en maakt zich kwaad - dat past
niet bij het karakter van de doortrapte
ellendeling, die hij moet zijn. Nico Boer -
zijn knecht Spoletta - had veel meer slecht
heid in zijn kale kop dan McIntyre in zijn
Het gewenste vakje aankruisen en deze bon, in een open envelop, zonder
postzegel sturen naar Damiate Pers, Antwoordnummer 416, Haarlem
Als abonnee kent u onze krant. U weet dus hoe prettig het is om elke dag uit de
eerste hand te vernemen hoe het gaat in de wereld, in ons land en in de buurt
Toch zijn er mensen die onze krant nog niet lezen! Uw beste vriend of vriendin,
buurman of kennis misschien? Breng daar gewoon even verandering in Maak
hem of haar abonnee. Zo gefikst. En mooi beloond! Want voor die kleine
móeite krijgt u van ons een van die prachtige miniatuurtjes kado Kijk eens om u
heen. Heeft u al een abonnee op het oog? Vast wel
heeft pure winst geboekt uit een zichzelf
opgelegde theaterdiscipline.
Na het aantrekken van gitarist Eelco
Gelling zo’n kleine twee jaar geleden wist
deze van origine Haagse, maar zich op het
internationale vlak oriënterende groep een
90-minuten lange show op te bouwen, die
er zijn mocht. Vooral qua entertainment
en daar leggen veel hardrockgroepen nu
eenmaal graag het accent op, kon de Ear-
ring-fan tevreden zijn. Koolzuur, mansho
ge ballonnen, een dubbele baan zwenken
de spots die een zee van licht verspreidde
en een fraaie, metershoge achterwand van
spiegels, die het podiumgebeuren een
schijnbaar extra dimensie gaf.
Ook muzikaal leek de samenwerking
met Eelco Gelling voor de toekomst het
nodige in petto te hebben. Tegen het gewa
pende beton dat de betrouwbare ritmesec
tie van drummer Cesar Zuyderwijk en
bassist Rinus Gerritsen onvermoeibaar en
van oudsher stort en het raspende slagge-
weld dat George Kooymans gewend is af
te scheiden, zou het lenige gitaartalent van
Gelling gunstig afsteken en de Earring
muzikaal interessanter maken. De studio-
elpee Contraband gaf voedsel aan die
hoop en de concerten in 1977 leverden de
formatie een nieuw en jong publiek op.
Amerika heet het al jaren oude trauma
van de Earring. Een doorbraak naar een
groot publiek in het land van de onbe
grensde mogelijkheden zou de vijf een
vaste bestaansbasis verschaffen. Zojuist
werd een tournee door het midden-westen
als voorprogramma van Ted Nugent afge-
Bij het toekennen van de prijs aan Van
Ulsen noemt de jury diens voordrachten
„De mens heet mens”, het boek Prediker
in een vertaling van Pé Hawinkels en Pius
Drijvers en „Het woord is niet te hoog” van
Huub Oosterhuis en Bernard Huijbers.
De prijs zal Henk van Ulsen op woens
dag 5 april in het Bijbelhuis in Amsterdam
worden uitgereikt.
sloten met een behoorlijk uitzicht op een
wat ruimere erkenning. De rest van de
plannen van dit jaar liggen dan ook vast.
Na de komende opnamedagen (een nieuw
album is in aantocht) wordt het vizier weer
op de Verenigde Staten gericht. In die
opzet deed zich maar een mogelijkheid
voor voor een concert voor het thuisfront:
vrijdagavond in de Leidse Groenoord-
hallen.
De opkomst daar bijna tienduizend
onderstreept nog eens de populariteit van
de Earring. Het concert, in veel een getrou
we kopie van de shows van ruim een jaar
geleden, laat daarentegen veel ruimte voor
kritiek. En dan laten we de zo dikwijls
aangestipte nadelen van de Groenoordhal-
len maar eens buiten beschouwing, hoe
kwaad je ook over zoveel badkamerakoe-
stiek kunt worden.
Vervelend genoeg heeft onze nationale
trots weinig opzienbarends meer in huis,
hoe efficiënt de trucs ook op de massa
worden losgelaten en hoe fanatiek zanger
Barry Hay zijn gevolg ook manipuleert. De
rek is er bij de Earring wat uit. Songs als
Strange Wings, Cindy’s going Back, The
Vanilla Queen en Con Man hoe alleraar
digst ook van thema zijn tot op het bot
afgekloven en zo klinken ze ook.
De groep en helaas zeker niet Gelling
weet weinig aan het bestaande toe te voe
gen dan de themaatjes tot in het bombasti
sche en symfonische aan toe uit te werken.
Het gevolg is dat geen enkele compositie
nog minder dan vijf minuten telt. Drie
nieuwe songs (Detroit Night klinkt het
meest belovend) en Mad Love’s Coming
zijn ten dele uitzonderingen op de regel.
Vooral in het laatstgenoemde nummer ko
men Gelling en Kooymans tot lyrisch sa
menspel, dat de werkelijke mogelijkheden
van de groep even aangeeft. Helaas ont
breekt de zelfkennis om nu te gaan snijden
in het materiaal en de scherpte van pure
rock Herman Brood die het voorpro
gramma verzorgt, heeft dat wel weer in
het te leggen.
Gebeurt dat niet tijdig dan moeten we
opnieuw vrezen voor Earring’s toekomst,
hoe gigantisch zijn aanhang nu nog lijkt.
Johan Dijkstra, op 23 december 1896 in
Groningen geboren, heeft bekendheid ge
kregen als schilder, glazenier, illustrator,
graficus, ontwerper van wandkleden, au
teur. Hij was een der oprichters in 1918
van de Groninger schildersbent de Ploeg.
Hij ontving zijn opleiding aan de acade
mie Minerva in Groningen en aan de rijks-
academie voor beeldende kunsten in Am
sterdam, bekwaamde zich verder door
zelfstudie en maakte studiereizen in Span
je, Frankrijk, Italië.
Glas-in-loodramen maakt hij onder an
dere voor het gebouw van de Rijksuniver
siteit in Groningen, de Nederlands-Her-
vormde Kerk in Bathmen, het klooster in
Ter Apel, de grote kerk in Dordrecht, de
Geertekerk in Utrecht. Muurschilderingen
van zijn hand kwamen er in de stadhuizen
van onder andere Groningen en Eelde.
Dijkstra, ridder in de orde van Oranje-
Nassau, won in 1924 de Willink van Col-
lem-prijs en werd in 1957 onderscheiden
met de culturele prijs van de provincie
Groningen.
DEN HAAG (ANP). Vrijdag is op de
begraafplaats Esserveld in Groningen het
stoffelijk overschot ter aarde besteld van
de dinsdag op 81-jarige leeftijd overleden
kunstschilder Johan Dijkstra.
i van
ten
ndse
laam
igzin
ivon-
foch
HAARLEM. Directeur Rob Mulder van het Noordhollands Philharmonisch Orkest
ift helaas wel gelijk, als hij zegt in onze stad geen publiek te kunnen krijgen voor
tuwere muziek. Zelfs de gematigd modem gehouden C-serie trekt weinig toehoorders,
üs op het gisteravond in het Haarlems Concertgebouw gegeven concert weer bleek.
iechte liefhebbers waren er wel. En die kwamen aan hun trekken. Want deze laatste
voering binnen het kader van de gastdirecties van Elyakum Shapirra, betekende
ns inziens het hoogtepunt in de samenwerking tussen deze Israëlische dirigent en
NPO.
AMSTERDAM (ANP). Acteur Henk
van Ulsen krijgt de Spaan-prijs 1978 voor
zijn bijdrage aan het meer toegankelijk
maken van de bijbel voor de mens van
deze tijd. Dit heeft de Spaan-stichting
meegedeeld. De prijs bestaat uit een be
drag van 1750 gulden.
<baar
WEUL
te I
ook dermate, door de zekerheid die hij aan
de briljante afwikkeling van het gecompli
ceerde muzikale discours meegaf, dat een
staande ovatie volgde.
JOHAN VAN KEMPEN
in het duet met Cavaradossi, dreigde zij er
weer onderdoor te gaan, maar zij werd
door Svetlev overeind gehouden.
Deze Svetlev was eigenlijk de enige van
de drie, die aan de verwachtingen voldeed
- laten we liever zeggen, die de verwachtin
gen overtrof. Zijn prachtige, goedzittende,
hoge natuurstem maakte hem tot een Ca
varadossi zoals er maar weinig rondlopen.
Hij heeft een ongekend uithoudingsvermo
gen en zijn adembeheersing spot met alle
mogelijkheden.
Het kan zijn dat Johanna Meier zich
gehandicapt voelde door het feit dat regis
seur Mansouri van haar verlangt, dat zij
halfliggend, halfzittend haar Vissi d’arte
zingt - een onmogelijke eis. Het Omroepor
kest was ook niet al te best op dreef onder
leiding van Montgomery. Het duurt alle
maal veel te lang bij deze dirigent. Hij weet
niet te kappen en door te gaan. Hij wacht
teveel af en schiet niet op. Waarom wordt
er geen Italiaan gevraagd, die met Puccini
is groot gebracht? Het antwoord is natuur
lijk, dat daar geen geld voor is en dat is
natuurlijk ook zo, maar het is erg jammer.
De zangers uit eigen stal: Nico Boer,
Hubert Waber, Tom Haenen, Joep Bröche-
ler en Wim Huysman, deden het beter dan
de buitenlanders. Het is natuurlijk gewel
dig om weer een Tosca-voorstelling te zien
en het is alleen maar toe te juichen dat de
Operastichting zich zoveel moeite geeft om
grote sterren naar Nederland te halen/
Toch was het beter geweest om nog een
jaartje te wachten - tot Derksen vrij was.
J. H. MOOLENIJZER
1.
Laurens
Jansz
Coster
2.
Papier- Lg
schepper
3.
Hand-
persje
ge. p» \wch
van I
i,
f
inpsireerde om een opera van het drama
Tosca te maken. Johanna Meier heeft er
ook de stem voor - zij heeft een gemakke
lijke hoogte.
in met uiterste zorg in opmerkelijke
‘in klank
Onder auspiciën van de Stichting Thea-
terunie wordt 7 maart in Centrum Belle
vue in Amsterdam de Nederlandse pre
mière gegeven van „De getuigen of ons
stukje zekerheid” van de Poolse toneel
schrijver Tadeusz Rozewicz. Het stuk
wordt gespeeld door Klaas Hulst en Paul
Rottger, onder regie van Joanna Bilski. De
volgende voorstellingen ook in Centrum
Bellevue zijn 14, 21 en 28 maart en 4
april. Van deze voorstelling wordt op 3
maart in de Toneelschuur in Haarlem een
try-out gegeven.
The Hunch, alias ’t Vermoeden, is een
programma van overweldigende muzikali
teit en razend knap uitgevoerde humoristi
sche vondsten geworden. Hauser Orkater
meer aan kracht gewonnen, wellicht ook
doordat het korter is dan voorheen, ook
doordat de compositie anders, indringen
der is geworden.
Bij verscheidene andere nummers zijn
eveneens minieme wijzigingen aange
bracht. Dat heeft niets te maken met de
trip naar Engeland, veeleer toont het aan
dat een voortdurend zelfonderzoek een
gezelschap naar uiterste perfectie voert.
Voor Engeland is de voorstelling nog
niet helemaal klaar. Er wordt in de oefen
voorstellingen in ons land nog het een en
ander uitgeprobeerd en de Engelse tekst
zit nog niet overal geolied. Maar des te
fraaier klinkt het geschilferde Engels van
Peer Mascini die als waanzinnig duvelstoe
jager overal in de show briljant intrige
rend aanwezig is. Maar de cross-talk aan
het begin van de voorstelling tussen Alex
van Warmendam en zijn broer Mare lijkt
in het Engels aan kracht te hebben gewon
nen. Zo’n Alex van Warmerdam beheerst
trouwens de scène wanneer hij alleen
maar een vingerkootje verschuift, hij heeft
zelfs mimiek in z’n billen.
LEIDEN. Ook geconstateerd hoe merkwaardig de vaderlandse sportpers de
verrichtingen van Oranje in de aanloop naar het wereldkampioenschap in Argentinië
becommentarieert? Nog even af gezien van de door Bram en Freek op gang geholpen
discussie, bedoel ik. Oranje speelde van de week een dchamele vriendschappelijke
interland tegen Israel en de volgende dag spraken de kranten er hoofdschuddend
voorzichtig schande van. Voorzichtig, want straks moet het nationale elftal wel hoog
scoren in de strijd om de wereldcup. Eenzelfde soort chauvinisme en kritiek strijden
altijd om de voorrang bij het beoordelen van de verrichtingen van de Nederlandse
Golden Earring, zoals vrijdagavond in Leiden.
>rres-
i prij- teren: Een met sonoor raffinement ge-
nmin
leerd
trant
I
liseerde „Vuurvogel”-suite van Stra-
iski; Kodaly’s Concert voor Orkest als
i overrompelend muzikaal betoog; het
iricieuze Celloconcert opus 107 van
Istakovitsj en als inleiding tot dit alles;
ulete, Ie fanfares voor 3 trompetten en 3 trom-
nes van Otto Ketting.
J klinkt Ketting’s naam nogal „mo-
fn” in de oren, het betrof hier drie min
meer traditioneel klinkende korte stuk-
-ft waarin de dan 19-jarige componist
niet of nauwelijks een eigen kleur
lent. De zes bij de uitvoering betrokken
lerblazers uit het NPO, droegen deze
-rkjes effectief en met stralende klank
ir.
lyakum Shapirra en het NPO zorgden
Bocksii slotte in Kodaly en Strawinski voor een
glooiing van het rijke orkestraal ge-
ad, waarmee beide meesters hun inven-
s hebben omkleed, die de innerlijke be-
tenis van deze groots opgezette partitu-
8duidelijk liet zien.
Shapirra overtuigde zijn publiek dan
en N o# zijn ook
ubers-r
in Klach* bessant en veelbelovend. In het verde
er L H l verloop gebeurt er dan in inhoudelijk
v 54- Warmerdam in Hauser Orkaters alles-
vollen ai
4ME NI -
14,95 var van een bepaalde integratie acteur-
ort-Expoi usicus. Dat wil zeggen: de toneelspelers
nnen het gezelschap op meer dan ver-
HAARLEM. „Alles smaakt naar
iterlan lÜn’ 1 leven bezorgt mij pijn"zingt Alex
f 54- «n Warmerdam in Hauser Orkaters alles-
Wlllen mattend theaterprogramma ,,’t Vermoe-
iterdam m". Het is een van de nog spaarzaam
mwezige Nederlandstalige teksten in de
tow die nu bijna geheel in het Engels is
irtaald. Hauser Orkater gaat op 20 maart
(nar Londen om daar tot half april in het
Mndhouse theater op te treden, ,,’t Ver
deden” is in het Engels „The Hunch”
nan heten. Zowel in het Engels als in het
jmerikaans dekt die naam op vele manie-
m de kostelijke lading die het gezel-
thap tijdelijk Engeland gaat invoeren.
'i betekent letterlijk „bult” of
lej liomp”, terwijl het als werkwoord „krom
t.w.ï deken, buigen betekent. Hauser Orkater
i een groep die inderdaad eigen werk
ijkwijls omver haalt, bewust kromtrekt
f ombuigt naar een onvermoede richting.
bier (S het Amerikaans betekent The Hunch
i) In N» M voorgevoel, vermoeden".
en ha!
col Bron jjet programma ’t Vermoeden heeft van-
f de eerste voorstellingen in het Shaffy
leater (in augustus ’77) een overweldi
gd succes gekend. Een echte première is
8 nooit geweest, wel nodigde de groep de
intineiU {e komen kijken. Naar aanleiding van
i’n voorstelling heb ik toen geschreven
;er de ruime waardering die Hauser Or-
iter - terecht - overal ten deel viel, om
arna de artistieke kwaliteiten in ’t Ver
deden breed uit te meten.
Een heel opmerkelijk gezelschap, dat
auser Orkater, dat deze week (jongstle-
enstelijke wijze een instrument te bespe-
n, waardoor op veel momenten een over-
sldigend totaal-ensemble ontstaat. Bij-
iorbeeld in de schitterende tamboer-scè-
i, waarover ik destijds schreef: „Een
ommelorkest is dan ontstaan dat even
raffineerd en furieus de trommels rof-
It als een zigeunerorkest violen en cym-
lal bespeelt”. Nu heeft dat nummer nog
fraai gepoederde witte pruik. Nee, huive
ringwekkend was het optreden van de
Scarphia niet.
Johanna Meier heeft alles mee voor de
rol van Floria Tosca. Zij ziet er goed uit -
zeer goed zelfs. Er ging iets tragisch van
haar uit, dat inderdaad bij deze rol past.
Even dacht ik zelfs, zo moet Sarah Bern
hardt eruit gezien hebben, toen zij Puccini
bw York «n donderdag, vrijdag en vanavond) in de
jnto Qneelschuur de Engelse show presen-
els VN ,ert Aan het begin van de deze week
4500,,
4WB/G»
aren de voorstellingen al geheel uitver-
jcht, Hauser Orkater krijgt moeite gelij-
tred te houden met de vooruitgesnelde
em. Dat is niet onvriendelijk bedoeld, ik
il alleen maar zeggen dat het huidige
boek vu rogramma - ook in het Engels - van zulk
tn klasse is dat nog beter mij moeilijk
ran Cop aaibaar lijkt en dat is immers de eis van
;t Publiek- Dat zijn de zorgen voor later,
nteravonlor een nieuw programma.
il£ Terug naar het heden constateer je na
in bezoek aan The Hunch dat de mensen
in Hauser Orkater in de zeven jaar dat de
oep nu bestaat een waardevol artistiek
oeiproces hebben ondergaan. Er is spra-
Maar het leek wel of zij de spanning niet
aan kon, want aan het eind van haar Vissi
d’arte aria in het „Perchè Signore” - liet zij
het volkomen afweten. In het derde bedrijf
rest raat
ullmgs, W Zoals meestal bij Sjostakovitsj het geval
weer bij zijn hier gespeelde
•Dj Hoconcert in Es, de eerste bladzijden
'lH- verloop gebeurt er dan in inhoudelijk
Alb icht weinig meer. Het was vooral te
1 nken aan de toegewijde solist, de in
finrlo»-» z-rz-l«-» xinlliot Rorv
lemaker 5 Sommer, dat dit breed uitgesponnen
810 Ho» srk in de praktijk toch nog een onder-
EIzbh^JJ udende aangelegenheid werd.
i een artistiek-over-
igend virtuoos, die de ongemotiveerde
illigheid van deze compositie aangreep
ler zijn eigen creativiteit mee te verbin-
-glaan 1, waardoor alle muzikale lijnen - met
Voss pressieve charme in de loonvorming -
1 persoonlijke lading kregen. De bijna
ijd boeiende instrumentatie door Sjos-
ri- Moment uit Tosca die onder auspiciën van de Operastichting vrijdagavond m de
Amsterdamse Stadsschouwburg in première ging: Johanna Meier (links) als Tosca en
Michael Swetlev als Cavaradossi. (Foto Jaap Pieper).
AMSTERDAM. Eindelijk was het
dan zover - eindelijk was Tosca terug in de
Stadsschouwburg. De vaste bezoekers van
de Operastichting hadden al maanden te
voren hun plaatsen besteld en zaten vrij
dagavond op het puntje van stoel om geen
noot te missen. Na de onvergetelijke voor
stellingen met Gerry de Groot en Jan
Derksen in 1974, waren de verwachtingen
hoog gespannen. Zouden de nieuwe ster
ren - Johanna Meier - uit New York, Mi
chael Svetlev uit Sofia en Donald McInty
re uit Nieuw-Zeeland inderdaad in staat
zijn om de schittering van de oude te doen
verbleken? Het zag er wel degelijk naar
uit.
1. Laurens Jansz Coster
2. Papierschepper
3. Handpersje
j J M« nken aan de toegewijde solist, de in
Fmmastr ®^en gevestigde Israëlische cellist Rap-
ciiif a j_A ii
810, Hol ïk in de praktijk toch nog een onder-
A Cort
CoimscM Sommer toonde zich
J. Wiss
tr. 123. C
in Uiten#
stoort: P
irglaan
ral—,
m (O.); G
lan 788. t
sen, MartL- ---
p umrrx tovitsj, van diens soms frisse en dan
inde (L); »r ordinaire invallen, werden boven-
ischans
met de solopartij
den Brortlgezet
ylaan 4
J M
s-Herti
e I
r.
i 1
