Handwerk op India Festival
Meer warmte met
gietijzeren haardplaat
kritisch bezien
Plezier in koken,
Cocostegels uit India
129 I
Elektro-osmose
sJL
O
?a
ie-
ken
1300.
Impregneren
Verdamping
Grondwater
Koken vak appart
l!
Weer de vochtige ongezonde en
muffe lucht uit het benedenhuis
India-weken en festival
Sip
len.
mooiveld
goltploot
DOOR
METSELWERK
PLAATS VAN
abele
arva-
van
i aan
te of
ht te
aeds
t fis-
jktu-
rzor-
iten.
oren
nen-
rt de
antie
in het
aal ge
in het
zellige
zitjes,
ia. Alle
at. Half
er per-
og vrij
geleid,
an de
d Be
te bar.
zand-
n. Alle
it. Half
ar per-
irende
g boe-
ln oude huizen heeft men nogal eens last van vocht. Het onderste
stuk van de muur is meestal vochtig door het water dat vanuit de grond
in de muur omhoog trekt. Het pleisterwerk en het behang laten dan los
en gaan verkleuren, houten plinten en vloerbalken dreigen te verrot
ten. Vaak verschijnen er dan grote, witte plekken met een zoutachtige
uitslag. Dit zogenaamde hygroscopische zout trekt weer vocht aan,
zodat er altijd vochtige plekken op de muur achterblijven. In dergelijke
huizen hangt meestal een vochtige, ongezonde en muffe lucht.
Handwerk wordt in India nog vol
op gedaan. Vooral op het platteland
leven veel families van handge
maakte produkten, waar met het
hele gezin aan wordt gewerkt. Gene
raties lang gaan de diverse ambach
ten al over van vader op zoon en van
moeder op dochter. Vaak bezoeken
BEVORDEREN
ONDERSTE
de muur te helpen drogen, maar dit
bleek niet goed te werken.
de kinderen nauwelijks of geen
school, omdat hun ouders hen alles
kunnen leren wat ze in hun leven
nodig zullen hebben. Mechanisatie
wordt in India bewust tegengegaan:
machines zijn duur en mensen zijn
er genoeg.
Een greep uit de ambachtelijke
produkten: houtsnijwerk, geëmail
leerde sieraden, leren tassen, hand-
bedrukte sjaals en stoffen en bijou
terieën van oud ivoor, Indiaas zilver
en halfedelsteen.
steeds twee lagen metselwerk uit
hakken over een lengte van onge
veer een halve meter, de afdichten
de laag aanbrengen en daarna het
metselwerk weer „sluiten”;
de horizontale voegen kunnen
uitgezaagd worden en in de zo ont
stane gleuf wordt een stijve plaat
koper, zink of harde kunststof ge
dreven. Deze methode werkt wel
snel, maar vereist ook de nodige
chaam wordt gewikkeld, zodat een
zeer elegante jurk met stola lijkt te
ontstaan. De Indiase mannequins
weten de sari’s ongetwijfeld met
meer elegance te dragen dan de
mëeste Westerse vrouwen dat kun
nen en zij tooien zich bovendien met
schitterende sieraden.
spleet stofvrij worden gemaakt.
Hiervoor bestaan speciale zagen
met een afzuiging.
Het waterdicht afwerken van de
onderkant van de vochtige muur
geeft géén goede resultaten. De ver
damping van het water wordt hier
door sterk belemmerd, zodat het
vocht nog hoger in de muur trekt.
luwen-
super-
anege,
ander-
Over-
8-per-
euren-
»k, incl.
uikTV
a 12/8.
enten
>men-
500 -
tische
onale
laaks-
mini-
terski,
c. Ap-
:imaal
oudig
Vanaf
ag vrij
i. Rus-
jnten-
inkels
d aan
inge-
voor
net 2
week
i22/7
4-per-
f270,-
>t 15/7
Een andere mogelijkheid is het
metselwerk aan de onderkant te im
pregneren. Hierbij worden aan de
voet van de muur op regelmatige
afstanden schuine gaten in het met
selwerk geboord. Hierin brengt men
het impregneermiddel aan. Dé vloei
stof dringt in het metselwerk en sluit
de holtes en poriën af rondom de
gaten (zie Fig. 2).
Als we de zaak grondig willen
aanpakken, moeten we een dichte
soon,
/anaf
/anaf
Als laatste mogelijkheid geven we
hier het principe van de elektro-
osmose. Een aantal elektroden (ver
schillend metaal) worden in de
muur en in de grond geplaatst. De
elektroden worden onderling ver
bonden, waardoor een potentiaal
verschil tussen de muur en de grond
ontstaat (passieve elektro-osmose).
Het is ook mogelijk het potentiaal
verschil met behulp van een externe
krachtbron op te wekken (actieve
elektro-osmose). Door het ontstane
potentiaalverschil wordt het water
minder sterk door de poriën om
hoog gezogen (zie Fig. 5). Deze me
thode is nog sterk in discussie, hoe
wel hiermee in het buitenland gun
stige resultaten behaald zijn.
We hebben nu een aantal metho
des uiteengezet om iets aan het euvel
van optrekkend vocht te doen. Niet
elke methode is echter door een doe-
het-zelver uit te voeren. Indien de
problemen te groot mochten wor
den, aarzel niet contact op te nemen
met de Stichting Bouwcentrum (gra
tis), Weena 700 te Rotterdam. Tel.:
010-116181
Vocht in een muur kan ook verhol
len worden door de verdamping
üervan te bevorderen. Dit kan on-
ier andere gebeuren door: (zie Fig.
1).
- het ventileren van de ruimte on
der de vloer, zodat het vocht uit de
muur ook onder de vloer kan ver
dampen en zo verdwijnen;
- het aanbrengen van stroken golf
plaat van bijvoorbeeld asbestce-
ment in de grond tegen de buitenge
vel. Via de overblijvende spleten
kan de dieper onder de grond gele
gen muur ook drogen. Bovendien
wordt het water op een afstand van
de „droge” muur gehouden, zodat
het niet direct weer door de muur
wordt opgezogen;
- vroeger werden wel gaten in het
metselwerk geboord om de kern van
laag aanbrengen, zoals bijvoorbeeld
een strook metaal, folie, harde
kunststof, bitumenweefsel of iets
dergelijks. Die kan als volgt aange
pakt worden:
Opvallend daarbij zijn de „neus-
bellen”, waarvoor gaatjes door de
neusvleugels worden geprikt, zoals
dat bij ons vaak door oorlelletjes
wordt gedaan. Een bijzonderheid
aan de make-up is het kleine ronde,
rode of zwarte plakkertje dat tussen
de beide wenkbrauwen wordt aan
gebracht. Dit doet nu nog slechts
dienst als versiering, maar vroeger
had het een informatieve functie:
zodra een meisje menstrueerde,
droeg zij een zwart plakkertje, zodra
ze trouwde een rood. Zo zei één van
de mannequins mij.
Controleer eerst gedurende 1 a 2
kaanden of het niveau van het
grondwater overeenkomt met de
kaaste omgeving. Het kan zijn dat
Vt grondwater hoger staat door een
|k in de riolering of in de waterlei
ding. Door eerst dit defect te verhel
den, zakt het grondwater weer op
tiaar normale niveau. Ook kan een
lijdelijke opstuwing van regenwater
leen dergelijke situatie tot gevolg
hébben. Het aanbrengen van een
goede drainage zal ook dit laatste
probleem oplossen.
den geleverd in een verpakking
van tien losse tegels of aan de rol
(drie tegels naast elkaar, dus 90
cm breed).
De importeur heeft verder in
het assortiment opgenomen een
serie tegels van sisal en cocos, die
voorzien zijn van een zware
PVC-rug. Hiervan zijn de afme
tingen 50 x 50 cm en de prijzen
liggen tussen de 17.- en 19.-
per stuk.
Inlichtingen over de nieuwe In
diase tegels verstrekt Wandvaria,
Postbus 37 in Westzaan (075-
289840).
'ptrekkend vocht in
emetselde muren weren
Met mode uit India hebben we in
Nederland al uitvoerig kennis ge
maakt in de vorm van blouses en
jurken van Indiase katoen. Het
meest authentieke kledingstuk uit
India is echter de sari: een zeven
meter lange lap Indiazijde, die op
vernuftige wijze om het vrouwenli-
Doordat de fundering en de muren uit baksteen en mortel bestaan
^poreuze materialen) wordt het water door de poriën opgezogen en
trekt het vocht omhoog in de muur. Hoe fijner de poriën en hoe meer
grondwater er is, hoe hoger het vocht omhoog trekt. Om dit optrekken
an grondvocht te bestrijden, kan of het aanbod van water beperkt
vorden of een vochtafsluitende laag worden aangebracht.
zo dat er telkens drie aan elkaar
vast blijven zitten. De ribstukjes
inwrijven met 1 theel. zout, pi
ment, peper en 2 eetl. olie. In een
ruime koekepan de resterende
olie heet laten worden. De overi
ge ingrediënten van azijn tot en
met Cayennepeper aan de hete
olie toevoegen en in dit pikant
zoete mengsel de krabbetjes
VAN VERDAMPING IN HET
STUK VAN DE MUUR
Toch lijkt de (Chinese) biezente-
gel nu een opvolger gekregen te
hebben in de (Indiase) cocos-
tegel.
De prijs van de cocostegel ligt
over het algemeen wel wat hoger
dan die van de biezen tegel, maar
daarvoor krijgt men dan ook een
veel sterkere kwaliteit vloerbe
dekking. Daarbij is de tegel erg
decoratief en kan voor verschil
lende doeleinden worden ge
bruikt, zoals karpet, vloerbedek
king of wandbekleding. De afme
tingen van de tegels zijn 30 x 30
cm.
De uit 100 percent natuurlijke
cocos bestaande tegel is door het
aanbrengen van een gelatexeer-
de draad op de rugzijde anti-slip
en slijtvast. Andere voordelen
zijn dat de tegels hun vorm be
houden, niet pletten en niet
barsten.
Men kan kiezen uit twee kleu
ren: naturel en beige. De prijs
per tegel is 2.95. De tegels wor-
Bij de inbouw van open haar
den krijgt tegenwoordig niet al
leen kap en rooster alle aan
dacht, ook de ouderwetse haard
plaat op de achterwand wordt
steeds meer gevraagd.
Vroeger werden bij alle open
haarden gietijzeren haardplaten
aangebracht, waarvan de fraai
bewerkte motieven in het licht
van de vlammen goed tot hun
recht kwamen. Nu zijn die platen
opnieuw in de handel. Gersjes
BV, Berkdijk 15 in St. Mi
chielsgestel levert een serie ont
werpen met naar keuze moderne
en klassieke ornamenten. Ze
worden verkocht in vierkante en
rechthoekige vormen van diver
se afmetingen. De kleinste is 43 x
43 centimeter en de grootste 76 x
58 centimeter.
Bij het inbouwen van de haard
kan men die plaat laten vastmet
selen met vuurvaste specie. Beter
is het bevestigingshaken in de
achtermuur aan te (laten) bren
gen, waaraan de plaat kan wor
den opgehangen. Men heeft daar
door wat speling, omdat gietijzer
moet kunnen uitzetten en
krimpen.
Daar moet uiteraard een stevi
ge constructie voor bedacht wor
den (met keilbouten) omdat het
gewicht niet gering is. De platen
zijn namelijk dertig tot veertig
kilo zwaar. Bij een grote haard is
apparatuur. Wellicht weet het
Bouwcentrum te Rotterdam enkele,
verhuurbedrijven te noemen.
Bij deze methode kunnen een aan
tal problemen voorkomen:
de aanwezigheid van een schoor
steen. Dit gedeelte is dan zo dik, dat
het niet over dë volle dikte doorge
zaagd kan worden. Hier wordt dus
een minder diepe snede gemaakt. In
het overblijvende stuk is in de mees
te gevallen de warmte van de stook-
gassen voldoende om het vocht te
verdrijven;
de hoogte waarop de vochtkeren-
de laag wordt aangebracht is erg
belangrijk. Het liefst moet de laag
boven het maaiveld (bovenste
grondniveau) en onder de houten
balklaag zitten. Als het maaiveld te
hoog ligt, moet de uitgegraven sleuf
langs de gevel aangevuld worden
met grof zand, puin, grond en derge
lijke zodat het water snel in de
grond wegzakt (zie Fig. 3);
als bepaalde stukken muur bo
ven en onder de vochtkerende laag
met elkaar in verbinding staan (zo
genaamde vochtbruggen, zie Fig. 4),
wordt het effect van deze maatregel
teniet gedaan. Deze vochtbruggen
zouden kunnen zijn: doorlopend
stucwerk; specie in de spouw; de
aansluiting van de vloer;
bij gevelmetselwerk met een
spouw hoeft alleen de binnenmuur
behandeld te worden;
als na het uitzagen van de hori
zontale voeg een plaat met mortel
wordt aangebracht, dan moet de
Een kookboek mag ook best
een kijkboek zijn. Graag zelfs.
Met goede kleurenfoto’s zijn ze
echter zeldzaam, door de vaak
hoge clichékosten. Van Dis-
hoeck vond er wat op, door een
oorspronkelijk Duits boek over
te nemen en het hier vertaald uit
te geven.
Het boek van Ame Krüger en goudbruin bakken. Keer ze tij-
Annette Wolter, met foto’s van dens het bakken, dat ongeveer 10
Christian Teubner is van groot minuten duurt, regelmatig om en
formaat. Het telt zo’n 777 kooki- om. Al bakkende zal de suiker
deeën met 600 kleurenfoto’s Prijs caramelliseren. De schijven ana-
(Vertaling: Anneke nas in stukjes snijden en na 10
minuten aan het baksel toevoe
gen. De koekepan met een deksel
sluiten en het geheel nog 5 minu
ten op een klein vuurtje laten
staan.
Kijk, er is een duidelijk ver-
India is „in” in Nederland. Uit
eenlopende zaken als oosterse filo
sofieën en katoenen Indiablouses
genieten volop populariteit.
Nieuwe evenementen die bij deze
trend aansluiten, zijn het India Fes
tival ’78, dat op 3, 4 en 5 maart in de
Mozes en Aaronkerk en in het Tro
penmuseum in Amsterdam wordt
gehouden, en de Indiaweken die
Vroom en Dreesmann organiseert,
compleet met modeshows, demon
straties van Indiase handwerks
lieden en een fototentoonstelling
van Kees Zom.
ZONE VAN DICHT
IMPREGNEREN
het mogehjk de plaat wat schum
tegen de achterwand op te stel
len. Het gewicht maakt hem toch
wel voldoende stabiel. Voor klei
nere vuurkorven is dat niet aan
te bevelen. Door verschuiven van
houtblokken kan van onderaf
druk op de plaat ontstaan, zodat
die zou kunnen omvallen.
Gietijzer is het beste materiaal
voor dit doel. Behalve een deco
ratieve heeft het ook een functio
nele eigenschap. Bij voldoende
warmte straalt het materiaal tien
maal zoveel hitte uit als vuurvas
te steen. De prijzen van de haard
platen variëren van 200.- tot
425.-.
f39.95. (Vertaling: Anneke
Kleijn). Plezier in koken is de
titel.
Ik prikte op proef een recept
voor „vleeskrabbetjes", platte
ribjes, varkenskrabbetjes, of hoe
ze bij u ook mogen worden ge
noemd. Nederlandse kookboe- schil tussen kunnen koken
ken verwijzen deze vleessoort kunnen vertalen. Ook tussen een
meestal slechts naar de snert. In recept vertalen en het kunnen
moeders en grootmoeders keu- lezen, 27» kg vleeskrabbetjes
ken kwamen ze nog vaak voor; passen met de beste wil van de
hierin staan ze ook en ik geef u wereld niet in een koekepan, die
het recept van de schrijver: Voor tfan ook nog met een deksel moet
4 personen: l'/t kg krabbetjes; 1- kunnen worden gesloten. Afge-
l'/a eetl. zout; 4 afgestreken zien nog van de grote hoeveel-
theel. piment en even veel gema- heid specerijen (eetlepel- en
len zwarte peper; 5 eetl. olie; 3 theelepelgewijs aangeduid ik
eetl. azijn; 3 eetl. sojasaus; 4 af- denk nog het sterkst aan het
muur
vloer
vloer
mooiveld
dichte loog
bodem
grondwater
grondwater
grondwater
var-
vuurvaste ovenschotel met dek
sel nodig in plaats van een koe
kepan. Als idee was het aardig.
Ik zou alleen wat spaarzamer
Overigens is de mode in India van
blijvender aard en minder grillig
dan bij ons. Details als de roklengte
kunnen wel wat veranderen, maar
verder blijft een sari een sari.
■geïmpregneerde
zone
Zij verklaarde ook de geschiede
nis van de rode verfstof die Indiase
vrouwen vaak aanbrengen aan de
voorkant van de middenscheiding in
het haar: wanneer vroeger twee
mensen trouwden, verwondde de
man een van zijn vingers en veegde
daarmee wat bloed op het hoofd van
de vrouw als symbool voor hun hu-
welijk.
biezen mat of rijststrotegels bij
zonder populair. Het leggen er
van is een peuleschil, de prijs ligt
ook al gunstig en een vertrek met
een dergelijke vloerbedekking
te ventileren
ruimte
Vertalen is een vak apart. Ko
ken ook. U moet het boek zelf
maar eens kritisch bekijken in de
boekhandel.
GASTON GOURMET
I Hele families werken
i samen thuis in de huism-
I dustne hier maken meis-
I jes poppetjes die later
door hun vader kunstig
I beschilderd zullen
worden
ker; 6 eetl. ananassap uit blik; 2 maat van onze dessertlepel),
afgestreken theel. kaneel, 1 klei- hebt u om dit gerecht gaar te
ne theel. Cayennepeper; 2 schij- laten worden, zeker een grote
ven ananas uit blik.
Wijze van bereiding:
„Krabbetjes zijn verse
kensribbetjes, waar de slager de zijn met de hier genoemde ingre-
karbonaadjes tussenuit gesne- diënten en ander kookgerei ge-
den heeft, U moet er een grote bruiken.
hoeveelheid van kopen, want ze
zijn nu eenmaal „meer bot dan
vlees". Het is de bedoeling dat u
en uw gasten het pikante vlees
van de botjes kluiven. De krabbe
tjes in stukken verdelen en wel
DE DICHTE LAAG
muur
muur
mooiveld
grondwater
grondwater
MOGELIJKE VOCHTBRUGGEN
PRINCIPE VAN DE ACTIEVE ELECTRO-OSMOSE
0
n'
