e
A.. f
„Mijn kinderen
gaan niet
naar school
,,Wij leren zelf
wel hoe we
moeten leven
NIET IEDEREEN ZAL MIJN BOODSCHAP BEGRIJPEN”
H
Oomkes
_y
-
i
Toverspreuk
In het kort
1
Boude uitspraak
Geld
i Kensington, nette wijk in Londen Kil weer. Een drie verdiepingen
og herenhuis. Binnen wijst een receptioniste de weg „Bob zit in het
partement achteraan rechts, meneer.” Ik druk de deur open van
ar achter het geluid komt van de bekende Jamaïcaanse volksmu-
k. Alles wijst op een vrolijke sfeer En ja, hoor In de kamer waarin ik
echt kom, zit een viertal Jamaïcanen genoeglijk onderuit, gezellig
teen „spliff(buitenmodel hasjsigaret) in de knuist. Twee anderen,
ineens voorzien van de uiterlijke kenmerken van de rasta’s, dansen
de muziek. Een van beiden is getooid met een driekleurige,
wallende wollen muts, waar zwarte pieken vilten haar onder
steken: Bob Marley.
Bianca
bk.
Liefdesliedjes
Babylon
Ierse leut
s
e toverspreuk
ie-
?n
an Bob Marley
e
in.
n-
e
99
n.
e
i.
n
belangrijk voor je?
99
(n.
I
^ll
De Dubliners
Bianca Jagger
en
ng
voor een muziekstijl, die tiental
len internationaal bekende ver
tolkers kent, maar slechts één
idool in de persoon van Bob
Marley.
groep Led Zeppelin en Neil Young de grootste trekkers zullen zijn op
een festival in het Alkmaarse AZ-stadion. Vrijwel zeker is echter de
komst van Bob Marley, de koning van de Jamaïcaanse reggae, en zijn
begeleidingsgroep de Wailers. De eerste juli wordt genoemd als de
datum waarop hij in het gemeentelijk sportpark van Geleen een
openluchtconcert zal geven, terwijl zeker niet moet worden uitgesloten
dat hij in aansluiting daarop zal optreden in het AZ-stadion.
Bob Marley is een ware publieksmagneet. Duizenden doorstonden
vorig jaar zomer en het jaar daarvoor het ongerief van het urenlang
wachten, de lange rijen voor de toiletten en bars en de tropische hitte,
enkel om te kunnen dansen op de klanken van zijn vrolijk-huppelende
„hoeketakke”-muziek. Voor de filosofie van rasta-aanhanger Marley
hebben slechts weinigen oog.
lijksbootje zijn gestapt. Beide dames
zijn momenteel druk in de weer met hun
speeldfilmdebuut. Bianca deelde op een
persconferentie in München mee dat zij
in haar eersteling „The Ringer” een erva
ren call-girl speelt, die echter niet kan
voorkomen dat zij op zekere dag verliefd
wordt op een van haar klanten. Als we
Maar ik heb de sterke indruk
dat al jouw moeite, om de blan
ke te vertellen waar je in ge
looft, tevergeefs is.”
Marley: „Huh; nee, nee! Jij
moet goed luisteren. Ik werk er
aan, het kan niet in één dag.”
vijftienjarig bestaan. Luke Kelly, Bar
ney McKenna, John Sheahan en Jim
McCann trekken overal op de wereld
volle zalen met hun combinatie van me
lodramatische ballads en uit volle borst
voorgedragen kroeg liederen. De groep
werd na een energiek optreden op het
Edinburgh Festival in 1963 uitgenodigd
voor de BBC- tv-show Hootananny, dat
hen eensklaps populariteit bezorgde.
Onder het motto „15 years on” trekken
de Dubliners deze maand hun sporen in
het Hollandse land. Maandag 20 maart
wordt het Amsterdamse Carré, op dins
dagavond 21 maart het Utrechtse Tivoli
en twee dagen later de Rotterdamse Doe
len aan.
haalt. Jah zei mij dat ik met jou
moest praten, Jah zal mij ook
zeggen wanneer ik naar Afrika,
naar huis zal gaan. Als je de
bijbel leest met mijn ogen, dan
lees je je eigen horoscoop.”
Patti Smith
ongecompliceerde Easter album min
der gecompliceerd in elkaar steekt dan
dat van Radio Ethiopia. Jim Capaldi,
jarenlang tekstschrijver en drummer bij
Traffic, komt twee dagen later met zijn
nieuwe groep (The Contenders) naar Pa
radiso. Aanbevolen.
Marley: „Natuurlijk is dat be
langrijk. Wij rasta’s werken
hard, maken dus goede muziek.
Onze muziek wordt ook telkens
beter, op de nieuwe plaat staan
ook een paar liefdesliedjes. Dat
is belangrijk. Veel jonge mensen
luisteren niet graag naar songs
met een politieke boodschap,
vandaar liefdesliedjes. Nee, dat
is niet vreemd. Want zij luiste
ren eerst naar de liefdesliedjes
en dan naar de andere over Jah,
En wij doen alles om mensen te
vertellen van Jah en tegen de
slechte wereld van Babylon te
waarschuwen. En er zijn al veel
meer dan een miljoen rasta’s,
weet je?”
m-
j-
ie
Wat is die waarheid dan waar
over jij het hebt?
„Dat is dat Jah terug zal ko
men op aarde.” Dan raffelt Mar
ley weer de toverspreuk die met
n
*g-
Renaissance, een wat je met enig goe
de wil zou kunnen aanduiden als een
symfonische folkgroep rond Annie Has
lam, concerteert voor het eerst sinds
twee jaar in ons land. Het is een groep
die verstilde, haast klassiek geconstru
eerde muziek produceert. Vrijdag 17
maart in het Amsterdamse Paradiso.
Dit Amsterdamse vrije-tijdscentrum
biedt de komende weken nog enkele op
vallende attracties. „New Yorks first La
dy of Rock” Patti Smith komt donderda
gavond 23 maart om haar fans te overtui
gen dat het materiaal van haar nogal
Het is al weer allemaal achter de rug,
de Boekenweek 1978, maar toch willen
we onze lezers niet de meest boude uit
spraak onthouden, waarmee presentator
Berend Boudewijn de openingsavond
van de Boekenweek van start liet gaan.
Voor het gehoor van uitgevers en schrij
vers verklaarde hij wie de meest gehaai
de uitgever van het jaar 1977 was ge
weest. „Dat was de man die in eigen
beheer biljetten van honderd gulden ver
vaardigde, want hij drukte zonder de
poespas van schrijvers en boeken re
gelrecht dat waar het uitgevers om te
doen is".
S-&
„Ook ja, natuurlijk. Reggae is
soul, is rastamuziek. Daar hou
den ze van. Maar ik denk,
ehik weet dat er blanke
mensen zijn die naar mij toeko
men om meer dan muziek. Van
de zomer speel ik weer in Neder
land met de Wailers, denken wij
nu. Als Jah het goed vindt, ten
minste. Dan komen er weer dui
zenden kijken, dan schrijven er
weer mensen over Jah. Dat
helpt. Ik zou zelfs gaan als ik
wist dat ik maar één man tot
rasta zou maken.”
Alles goed en wel. Bob Mar^
ley, die al een jaar of vijftien
met zijn Wailers in hoofdzaak
dezelfde muziek en boodschap
brengt, heeft de volharding van
een lastige colporteur. Hoe staat
het met zijn eigen verhouding
tot Babylon, zijn de materiële
verlokkingen niet groot? Wat ge
beurt er met het geld dat hij
maakt?
Marley: „Jij bedoelt: ik heb
een platencontract en zo meer?
Ja, wat is belangrijker, dat men
sen van Jah horen of niet? Soms
moet je Babylon gebruiken. En
wat geld betreft, het is zo dat wij
moeten leven of niet soms? Onze
vrienden moeten ook leven, wij
helpen ze.”
Maar de mensen bij ons ko
men alleen naar je concerten
omdat je muziek zo lekker
swingt.
Ambitieuze echtgenotes van vooraan
staanden laten zich graag gelden, dat is
een bekend feit. Boze tongen beweren
zelfs dat de ambitie de reden is waarom
Margaret uiteindelijk met de Canadese
premier Pierre Trudeau en Bianca met
Stones-zanger Mick Jagger in het huwe-
O.K. Jij maakt muzidk die
komt uit een derdewereldland.
De eerste derdewereld-stijl die
op grote schaal de hedendaagse
lichte muziek van Europa en
een beter leven. Maar zijn grote
blanke aanhang in Amerika en
Europa ziet Marley’s gefiloso
feer helemaal niet zitten, is mijn
eerste opmerking. De fans
schatten alleen zijn swingende
muziek op waarde, nemen de
rest op de koop toe en laten de
boodschap de boodschap. Niet
dan?
Marley: „Dat niet zo. De strijd
is lang en moeilijk, maar ook
blanken kunnen en zullen zich
bekeren en rasta worden.” Dan
volgt een lang betoog dat erop
neerkomt dat alle rassen ei
kaars broeders en zusters zijn,
want iedereen stamt van een
van de zonen van Mozes af. De
rasta’s en de bijbel beschouwen
hen als de stamvaders. „Alleen
niet iedereen zal de boodschap
begrijpen. De krachten van Ba
bylon verhinderen ook dat de
blanke man de waarheid zal le
ren kennen.”
Het ongenoegen wortelt voor
al in het merkwaardige rasta-
geloof, een combinatie van bij
belse gegevens en een afschuw
van de moderne tredmolen die
de kapitalistische en opslokken
de wereld van de blanke nu een
maal is. De rasta’s noemen die
wereld Babylon. Ze lijken nogal
wat met zionisten gemeen te
hebben. Hun verloren vader
land is echter Afrika en hun
God (Jah genoemd) is wijlen kei
zer Haile Selassie van Ethiopië,
door Marley tijdens elk gesprek
steevast aangeduid als de „Ko
ning der Koningen, Heer der He
ren, Veroveraar, Leeuw van
Juda”.
Marley verwoordt als compo
nist en zanger eigenlijk de
klacht van zijn vroegere lotge
noten in de ghetto’s als hij kri
tiek levert op de rijken door
bijvoorbeeld te zingen over
„Them belly full, but we hun
gry”, dat vrij vertaald neerkomt
op „zij hebben een volle pens,
maar wij vergaan van de hon
ger” of in andere songs aangeeft
dat Jah de weg zal wijzen naar
farley, aanmerkelijk kleiner
I 1 je zou verwachten, gaat
jr naar de aangrenzende ka-
r. Het is een van stemmige
uren voorzien, rustgevend
trek, waar hij zich op het bed
irzet, me observeert en als
i sjeik gezeten drie uur lang
n vragen probeert terug te
ipelen naar zijn geloofsover-
'ing. Het is een vermoeiende
jd van twee mensen die el-
ir willen begrijpen, maar
irtdurend dreigen langs el-
ir heen te praten omdat ze op
i verschillende golflengte zit-
h. Marley’s steenkolen-Engels
[bovendien bij tijd en wijle
auwelijks verstaanbaar.
Maar ’s mans geestdrift kent
(een grenzen. Zoals zoveel Ja-
haïcanen van eenvoudige ko-
laf is deze reggae-zanger rasta-
iri; Bob Marley heeft zich zelf
tzworen om dit merkwaardige
[loof uit te dragen. Het groot-
deel van de bewoners van
t in het hartje van de Caraïbi-
le Zee gelegen Jamaica zijn
lammelingen van de in vroe-
r tijden vanuit Afrika geïm
iteerde slaven. Zij leven op de
id van het bestaansminimum
'1 wonen in trieste golfplaatwij-
1 rond Kingston, de hoofd-
id. De welvaart van de rijken
itrasteert er met de pure ar-
ede van de bewoners van de
3 lantytowns”, de ghetto's, zo-
in elk derde-wereldland ei-
ilijk.
1 feel plattelandbewoners zijn
ar de stad getrokken in de
J op er aan werk, voedsel en
1 beter leven te geraken. De
iliteit is triest: banen zijn nau-
lijks voorhanden, onderdak
n je er niet krijgen en het
derwijs staat er in de kinder-
ioenen. Een perfecte voe-
igsbodem voor een muziek
1 leven klagend en opstandig is
de blues van de Amerikaan-
negers, maar vrolijker klinkt.
J ik rebelser is dan het vriende-
ke ritme met accent op de
’eede tel zou doen-vermoeden.
iggae is de officiële benaming
Koning der Koningen begint af.
„Haile Selassie Leeuw van Ju
da! Haile Selassie Jah! Het staat
in de bijbel, in de Openbarin
gen. Iedereen weet dat! Voordat
Jah terugkeert op aarde om ons
naar Afrika te brengen, moeten
wij van hem zijn. Moeten wij
voor hem werken. Maar de
krachten van Babylon zijn
slecht, slecht. Scholen zijn
slecht ook. Mijn kinderen gaan
ook niet naar school. Wij leren
zelf wel hoe te leven, de bijbel
vertelt het. De school leidt kin
deren op zoals Babylon wil, ver
telt kinderen niet van Jah. Daar
om begrijpen blanken het vaak
niet. Het is een systeem, begrijp
je?”
Grote muziekfestivals zijn uit de mode, enkele uitzonderingen daarge
laten. De tijd dat duizenden jongeren ondanks het gebrek aan comfort
en onder het genot van verlokkende klanken en een fikse dosis alcohol
of een andere drug het konden opbrengen om uren en soms dagen
achtereen in hetzelfde voetbalstadion door te brengen, is op de een of
andere manier onlosmakelijk verbonden met het beeld dat wij ons van
de jaren zestig hebben gevormd. Slechts het jaarlijkse succes van het
Pinkpopfestival in Limburg maar daar loopt men altijd wat achter
aan logenstraft de zekerheid dat de jaren zeventig te hard zijn voor
het vreedzame, liefderijke sfeertje van dergelijke massale gebeurte
nissen.
Toch staan er voor begin juli van dit jaar grote festivals op de
planning. Zo worden de geruchten sterker dat de Engelse hardrock-
het niet dachten: sex blijft een makke
lijk te verkopen artikel.
Als er een groep is die Ierse volksmu
ziek tot ver over de grenzen heeft ver
breid, dan is het de Dubliners. Dit jaar
viert de viermansgroep zelfs zijn
Wat gebeurt er als Babylon
jou nou eens zou gebruiken?
„Wat bedoel je?”
Nou, binnenkort komt Kaya
uit, je nieuwe album. Elke letter
die de pers daaraan wijdt is
reclame en geld voor de platen
maatschappij. Geld voor
Babylon.
Marley (boos): „Zij verdienen
veel, ja. Babylon is slecht, doet
niets voor niets. Moet ik jou dat
vertellen? Bovendien zit ik met
jou niet over een plaat te praten,
maar over Jah, huh?”
Maar toch. Je doet van alles
en toch profiteert Babylon van
je werk. Dat lijkt me een moei
lijke strijd worden.
„Maar ik moet strijden voor
Jah, ook als strijd niet veel uit-
