3
f
i
j
y
I
ïfct 1
et
O XI
Gijzeling herinnert
aan vorige acties
H
4
Br
I
I*
i
- .1
1
1
I
IS®
4;
4
20
I
F
I
ÜFl
Bi
r\
a
It
IB&
I
Hm
is
igig
I
Y
s
I I
04
I
1
J os
1
13
1978
I
B I
i.
leesl
k
ivera
eest
o
i
eest
a
-
veral
Br
1
i
I.
o
1
W
gedreven, is het wel een feit dat er met name
onder de jongeren veel bittere teleurstelling
heerst over de zogenaamde oriëntereingsrei-
zen die Zuidmolukkers naar Indonesië maken
om via deze weg openingen te vinden tot een
dialoog.
f
7
L Y
M
;jg
I
'J1NSDAG 14 MAART
l>?
I
1
II I
1
- t w
veraf 7
1
(Van onze redactie binnenland)
ASSEN. Toen op 31 augustus 1970 een groep
van 33 Zuidmolukkers de ambtswoning van
de Indonesische ambassadeur in ons land be
zette, was het belangrijkste doel kracht bij te
zetten aan de eis dat RMS-president Manusa-
ma een gesprek zou krijgen met de op staats
bezoek komende Indonesische president Soe-
harto. Nu, acht jaar later, is er de zesde
Zuidmolukse bezettingsactie. Hoewel niet be
kend is welke motieven de bezetters van het
provinciehuis irkAssen tot deze daad hebben
Ontsteld
Sneeuwbaleffect
«w
n
s
-1
J.
ctie in Wassenaar had sneeuwbaleffect
s
I
:X
X
I
k
■i
kV
...,x$-
Een door een kogel gewonde fotojournalist wordt een ziekenwagen binnengedragen.
1
'St
Gistermiddag werd door de bezetters de
RMS-vlag uitgehangen.
DEN HAAG (ANP). De overval gistermorgen op het Provinciehuis te Assen
roept direct herinneringen op aan soortgelijke acties door Zuidmolukse jongeren in
december 1975 en mei/juni 1977. Eind 1975 werd een trein ter hoogte van het Drentse
plaatsje Wijster gekaapt, waarbij ongeveer zestig passagiers in eerste instantie
waren betrokken.
Twee dagen later bezetten zeven Zuidmolukkers het Indonesische consulaat in
Amsterdam. Op maandagmorgen 23 mei 1977 werden, praktisch gelijktijdig, de
Intercity-trein Groningen-Den Haag bij De Punt iii Drente en een openbare school in
Bovensmilde bezet.
Van deze acties duurde de kaping bij De Punt en de bezetting in Bovensmilde het
langst: 462 uur. De gijzeling van het Indonesisch consulaat in Amsterdam nam
ongeveer 15 dagen (361 uur) in beslag en de kaping van de stoptrein Groningen-Zwolle
bij Wijster duurde ongeveer 12 dagen (290 uur).
De laatste kaping, die bij De Punt, eiste de zwaarste tol aan mensenlevens: bij de
beëindiging van de actie werden zes Zuidmolukkers en twee gegijzelde treinpassa-
giers gedood. In 1975 vielen bij de treinkaping in Wijster onder gegijzelden drie
doden, terwijl bij het Indonesisch consulaat één persoon om het leven kwam.
In 1974 werd ons land, los van de Zuidmolukse zaak, opgeschrikt door twee
gewelddadige acties. Op 13 september overvielen drie leden van het Japanse Rode
Leger de Franse ambassade in Den Haag. Deze gijzeling, waarbij geen slachtoffers
vielen, duurde 101 uur van het begin tot het moment dat de laatste gijzelaars op
Schiphol werden vrijgelaten.
In oktober werd in de Scheveningse strafgevangenis een gijzeling uitgevoerd door
twee Nederlanders, die een straf uitzaten wegens het gijzelen van een boerengezin in
de Betuwse plaats Deil gedurende 27 uur in 1973, en twee buitenlanders, een Palestijn
die in Nederland was veroordeeld wegens een vliegtuigkaping, en een Algerijn die
wegens een overval vastzat. Deze gijzeling duurde 106 uur.
Het eerste spectaculaire gijzelingsgeval in Nederland deed zich ruim echt jaar
geleden voor, toen 33 Zuidmolukse jongeren de ambtswoning van de Indonesische
ambassadeur in Wassenaar overvielen en het gezin van de ambassadeur en het
personeel gijzelden, na bij hun overval de op wacht staande politieman te hebben
doodgeschoten. Na bijna een etmaal kwam een einde aan deze actie, de gijzelaars
bleven ongedeerd.
De tegenstanders van deze reizen willen niets weten van
een gesprek met machthebbers in Indonesië. Ze beschou
wen dat als heulen met de vijand. Tussen Wassenaar en
het provinciehuis in Assen liggen acht jaar, zes bezettings-
acties, 13 doden en vele gewonden en diepgaande me
ningsverschillen in eigen huis.
alweer strategisch uitgekiende plaats. En net als bij de
vorige actie volgde direct nog een bezetting, namelijk van
een lagere school in Smilde, waar op dat mement 105
leeringen vertoefden. Begonnen die acties twee dagen
voor de Kamerverkiezingen, de bezetting van het Provin
ciehuis valt ruim twee weken voor de Statenverkiezingen.
Net als tijdens de voorgaande actie werd ook in mei snel
duidelijk dat de regering niet zou ingaan op eisen en zich
zou blijven vastklampen aan de tactiek die uitgaat van
overreding, geduld en hoop. Geduld was meer dan nodig,
want hoewel de kinderen dank zij een infectieziekte op 27
mei werden vrijgelaten, bleven trein en school tot 11 juni
bezet. Toen maakte militair geweld er een einde aan,
waarbij in totaal acht doden vielen. Dat geweld nodig was
om een einde te maken aan de gijzelingen ervaren wij als
een nederlaag”, sprak een ontdane Den Uyl na afloop.
De kapers en bezetters die de militaire actie overleefden
hoorden een vonnis tegen zich eisen, variërend van een tot
negen jaar.
ïl- Tot na het middaguur werd gisteren vanuit het Provinciehuis geschoten op alles wat
zich in de buurt van het gebouw bewoog. Hier zoekt een groepje voorbijgangers dekking
achter een auto.
Dit is het Provinciehuis van de achter
zijde bezien. Op deze foto is duidelijk te
zien dat het gebouw omringd is door grote
grasvelden, zodat een eventuele bevrij
dingsactie moeilijk onopgemerkt verricht
zal kunnen worden.
Hr Minister Wiegel van Binnenlandse Za
ken arriveert bij het crisiscentrum.
■W.
tz-
A
Maar de rust keerde niet terug. Sommige Zuidmolukse
jongeren bleven ongrijpbaar voor de gemeenschap, een
leider en de commissie-Köbben. Een massale zoekactie
naar wapenbezit in Smilde en Assen in Zuidmolukse
kringen zette kwaad bloed en er werd eigenlijk steeds
rekening gehouden met nieuwe acties. Eind vorig jaar zou
het dan moeten gebeuren. Maar wie dat zou moeten doen
is niet duidelijk. Er lag een brief van de zogenaamde
Zuidmolukse ondergrondse linkse jongerenbeweing die
van de regering eiste dat vóór 31 december de 21 bij acties
gevangen genomen Zuidmolukkers zouden worden vrij
gelaten en dat Nederland de zelfbeschikking van de Zuid-
Molukken zou erkennen. Zo niet, dan verklaarden ze de
Nederlandse staat de oorlog. De verwachte actie op 27
december bleef uit, omdat een aantal jongeren werd
gearresteerd wegens wapenbezit. Later werden nog aan
slagen gepleegd op twee voorstanders van de oriënte-
ringsreizen, de heren Mantouw (van de commissie-Köb
ben) en Kuhuwael die in het verleden regelmatig als
bemiddelaar is opgetreden tussen de regering en kapers.
Gisteren kwam de verwachte actie dan toch.
B - ja. W.'l
Verscholen achter bomen probeert het publiek met verrekijkers een glimp van de gijzelingsactie
op te vangen.
bm
2
BW
X -
-JÉ
Bewapende politie verschanst zich achter een hoek. Op de achtergrond is het
Provinciehuis zichtbaar.
Een pantservoertuig van het Rode Kruis probeerde een gewonde op te halen. Het
voertuig moest onverrichterzake terugkeren naar zijn stelling omdat het onder vuur
werd genomen.
Toen de bezetters bleek dat hun eisen niet werden
ingewilligd vermoordden ze een gijzelaar. Dat gebeurde
op bijna hetzelfde moment dat een tweede actie begon,
namelijk de bezetting van het Indonesische-consulaat in
Amsterdam, waarbij ook een dode viel. Nederland was
ontsteld en ook in Zuidmolukse kringen werd met af
schuw over de acties gesproken. Ir. Manusama zei: „Is het
niet een schande dat jullie zelfs kinderen gebruiken voor
zo’n goede zaak als de onze? Laat zien dat jullie wilt
luisteren naar ons, opdat op deze manier de schade die
reeds berokkend is aan onze zaak toch voor een deel weer
teniet wordt gedaan”.
Maar de kapers en bezetters luisterden lange tijd niet.
Verdere bemiddelingspogingen strandden. Tot zondag 14
december. Toen lukte het wel en gaven de zes kapers (een
had bij een explosie de trein eerder moeten verlaten) zich
over en heten de overgebleven gijzelaars vrij. Het consu-
laatsgebouw werd een paar dagen later „vrijwillig” ont
ruimd.
De kapers kregen 14 jaar, maar de strijd zou er niet door
worden beïnvloed. Een van hen zei op de terechtzitting:
„Nooit zal de kracht van de Zuidmolukse ziel door welke
hand dan ook in de boeien kunnen worden geslagen. We
zullen doorgaan met de strijd”.
Ondanks goedbedoelde pogingen om herhalingen a la
Wijster te voorkomen kreeg hij toch gelijk. Op maandag
23 mei j.l. was het weer zover. Opnieuw tussen 10 uur en
half elf werd er een trein gekaapt. Nu bij De Punt, op een
sJ- Een groot aantal ambtenaren wist uit het Provinciehuis te ontsnappen. Dit gebeurde
op verschillende manieren. Het groepje op de foto maakte gebruik van een ladder om
zich in veiligheid te brengen. t
Maar hoe een groot uiterlijk verschil tussen de eerste
actie in 1970 en nu er ook mag zijn, de Wassenaarse actie,
waarbij een hoofdagent van politie om het leven kwam,
werkt indirect nog steeds door naar de huidige actie, door
het bekende sneeuwbaleffect. Want op de actie in Wasse
naar volgde de treinkaping bij Wijster die mede tot doel
had om de gearresteerden van 1970 uit de gevangenis te
krijgen. De kapers van de trein bij De Punt wilden de
arrestanten van voorgaande acties eveneens bevrijden en
de bezetters van het provinciehuis in Assen hebben een
zelfde eis in hun pakket gestopt.
Een van de kapers van de trein bij Wij ster wees tijdens
de rechtszaak op de invloed van de Wassenaarse actie.
„Na die actie had de regering onze zaak aanhangig
moeten maken bij de Verenigde Naties. Maar er is hele
maal niets gebeurd. We moeten dus wel tot hardere
acties overgaan”. Dat gebeurde op dinsdag 2 december
1975. ’s Morgens rond kwart over tien (ook latere acties
gingen rond dat tijdstip van start) werd bij Wijster een
trein gekaapt. De kapers eisten onder andere een tras en
een vliegtuig dat hen naar een vreemd land zou brengen.
Ook de bezetters van het provinciehuis hebben zo’n eis
laten horen. Maar de toenmalige minister-president Den
Uyl wilde hier niets van weten. „Om herhaling te voorko
men en terwille van de rechtsorde is het niet aanvaard
baar dat we hun eisen inwilligen, te meer daar ze moorden
hebben gepleegd”, motiveerde hij.
-■
i T-'38
