HET IS EEN DUBBELTJE
OP Z’N KANT GEWEEST
n
als geheel treft geen blaam
De Zuidmolukse gemeenschap
yi
1
13
1
U'
J 4
,i i
r. m
z
j Gedeputeerde Huizinga:
fl
I
I
I
■Bl
I
PREMIER VAN AGT IN TWEEDE KAMER:
1 I
■P
Den Uyl
I
ita>
I
i
I
i
l
l
l
l
I
I
i
I
I
l
I
I
Doorgaan gen voor de genomen beslissingen”. Den Uyl zei uit eigen ervarin-
gen te weten welke moeilijke afwegingen aan zo’n besluit tot
Volgens de minister-president moeten we op de ingeslagen weg ingrijpen voorafgaan „Ik waardeer de wijze waarop deze beslis
van de dialoog met de Molukse gemeenschap doorgaan. Daarom singen zijn genomen. Mij dunkt' dat velen in ons land met ons
ook heeft de regering besloten het voor morgen geplande overleg dankbaar zijn"
Fs
14
15
-- V 0 E N_S_ D A G
MAART
1 5
19 7 8
ËÜ1
I
(Van onze redactie binnenland)
r
V
i
i
i
M
Js
B 7
I I
L
z 3^?
ASSEN/DEN HAAG. De
Jrentse Gedeputeerden Huizinga
en Trip zaten gistermiddag al op
Stoelen vastgebonden om te wor
den vermoord door Molukse
overvallers van het Provin
ciehuis, toen mariniers de ver-
ïnstormden waar
zeventig mensen in gijzeling wer
den gehouden. Het door de drie
overvallers gestelde ultimatum
was toen al verlopen. De mannen
hadden hun gijzelaars meege
deeld dat zij twee aan twee zou-
ien worden doodgeschoten wan
neer de eisen van de overvallers
niet zouden worden ingewilligd.
^3
-
i®
4
:W
(Van onze parlementsredactie)
K
sen. Het is een dubbeltje op
Voor de drie terroristen en niet zes
:oals men vanaf het begin van de actie in
\ssen had vermoed en de meeste gijze
laars kwam de bestorming als een comple
te verrassing Provinciaal woordvoerder
Rodenburg was een van de iets minder
rerrasten Hij vertelde dat hij „beneden
iets hoorde rommelen” en dat hij toen
tarnen met een ander onder een bureau
«as gedoken. „Maar we konden verder
niemand waarschuwen of iedereen zou het
te weten zijn gekomen”
Plotseling, aldus Rodenburg, werden
vier deuren tegelijk opgeblazen, werden
ramen met bijlen stukgeslagen en storm-
ten mariniers naar binnen. „Van de drie
Molukkers roepen er twee: Niet schieten,
Het bijstandsteam van de mariniers be
sloop via het parkeerterrein het Provin-
Minister De Ruiter van Justitie wilde op
de persconferentie in Assen niet zeggen of
er bij het begin van de actie al mariniers in
het Provinciehuis waren. „Uit oogpunt van
bescherming van de gegevens”, zoals hij
zei.
Het zwaarste delict dat de drie Zuidmo
lukse zelfmoordcommando’s ten laste kan
worden gelegd, is moord (de executie van
drs. K. de Groot). Zij kunnen daarvoor
levenslange gevangenisstraf of 20 jaar
krijgen als moord bewezen zou worden
geacht. Of moord aan alle drie ten laste zal
worden gelegd, hangt af van de omstan
digheid of zij van tevoren de afspraak
hadden gemaakt om ter intimidatie of an
derszins te zullen schieten
Daarnaast kan de drie wederrechtelijke
vrijheidsberoving en verboden vuurwa
penbezit ten laste worden gelegd. Voor de
maximum straf in het geval moord zou
worden bewezen, maakt een veroordeling
voor die delicten plets uit
DEN HAAG. Nauwelijks een uur na het beëindigen van de
bevrijdingsactie legden minister-president Van Agt en minister
De Ruiter van Justitie al een verklaring over het gebeurde af in
de Tweede Kamer. Beiden spraken hun medeleven uit met de
nabestaanden van de gedode gijzelaar, de gegijzelden, de gewon
den en hun familie.
Van Agt sprak van een „diepe teleurstelling”, dat het ander
maal tot een dergelijke gijzelingsactie is gekomen. Hij sprak zijn
bezorgdheid uit over de effecten hiervan op de verhouding tussen
Zuidmolukkers en Nederlanders, maar voegde daar de dringende
wens aan toe, „dat toch, ondanks deze nieuwe schokkende actie,
onze landgenoten ervan overtuigd zullen blijven dat het hier ging
om een onberaden actie van slechts enkelen". We mogen hier niet
de Zuidmolukfee gemeenschap op aanzien, zo stelde hij
z’n kant geweest”, aldus Hui
zinga.
(Van onze redactie
binnenland)
Maminiers sloegen de ruiten van het gebouw stuk om zo snel naar binnen te
klauteren.
werd zeer ernstig genomen. Volgens dat ultimatum zou vanaf dat
tijdstip elk half uur1 een tweetal gegijzelden worden gedood,
indien niet aan de eisen tegemoet werd gekomen.
„De onderhandelingsruimte was uiterst gering”, aldus De Rui
ter. „We konden slechts toegeven, of ingrijpen”. Volgens de
minister waren er drie overwegingen voor het ingrijpen door de
mariniers: een telefoongesprek van de Molukkersmet medestan
ders in het land, contacten tussen gegijzelden en het beleidscen
trum, en het feit dat het ging om slechts drie licht bewapende
mannen.
Na de verklaringen van minister-president Van Agt en minister
De Ruiter sprak PvdA-fractieleider Den Uyl namens alle Kamer
fracties woorden van „oprechte waardering voor de regering en
al degenen die rechtstreeks verantwoordelijkheid hebben gedra-
A
Lopen was er niet bij Eh.
nou, ja, probeer het maar
eens om twee dagen alleen
maar te zitten of te liggen”
vrijgelaten vrouwelijke gijzelaar terug
met de mededeling dat de bezetters zich
aan het ultimatum zouden houden en dat
„twee hoge pieten van CDA en PvdA als
eerste gedood zouden worden”. Overwo
gen is toen voormannen van de Badan
Persatuan in te schakelen. Dominee Metia-
ry heeft daarop inderdaad enige telefoon
gesprekken met de bezetters gevoerd. Om
dat gedurende deze gesprekken het ulti
matum afliep, besloot de regering tot actie
over te gaan, temeer daar bleek dat verder
praten geen zin zou hebben.
SchutH ujt Assen (eveneens
een van de gegijzelden) ver
klaarde het waarom hiervan.
„Vanaf het eerste moment
van de gijzeling moesten we
van de Molukkers op de
grond gaan zitten of liggen
Na de bevrijding bleef het
Provinciehuis omringd door
een kordon van militairen
met pantsterwagens. Onmid
dellijk na de actie van de ma
riniers werd een onderzoek
ingesteld naar het gebouw.
Op de verdieping waar de
gijzeling plaatsvond, bevon
den zich na de actie van de
mariniers twee grote gaten in
de ruiten en ook delen van
Een andere gegijzelde,, P J
Duinkerken (directeur van
de Drentse WV), vertelde
„Gelukkig mochten we, als
we onze vinger omhoog sta-,
ken, wel kruipend naar een
werkkast op de verdieping
waar we gevangen gehouden
werden, waar zich een fon
teintje bevond met een water
bak. Daarin konden we dan
plassen en een 'beetje water
drinken uit het fonteintje.
Daarbij hielden de bezetters
(vel constant hun geweren op
ons gericht. Ach, het is enorm
moeilijk om het allemaal te
beschrijven hoe het geweest
is. Je bent zo bang en ver
keert in zo’n spanning, dat je
het, nu het gelukkig allemaal
voorbij is, eigenlijk niet goed
kunt vertellen. En nou heb ik
behoefte aan een grote borrel
en dan naar huis”.
toffer van de gijzelingsactie
geworden. Naar z’n reactie
gevraagd, antwoordde hij
kort en nog zichtbaar kwaad:
„Honden zijn het, die Zuid
molukkers. Iets anders kan
ik er niet van zeggen”.
Over de gijzeling merkte
RONA-redacteur Schuth op
dat hije vanaf het begin erg
angstig is geweest. „Ik ben
door m’n werk nu al enige
malen nauw betrokken ge-
’weest met het verloop van de
gebeurtenissen van gijzelin
gen, maar nu ik zelf gegijzeld
ben geweest, kan ik alleen
maar zeggen dat het allemaal
anders ging dan ik me had
voorgesteld. Zo ook onze be
vrijding. Het liep tegen 2 uur
vanmiddag en uit alles kon
den we wel opmaken dat het
er toen om ging spannen.
Druk getelefoneer door de
Zuidmolukkers met de men
sen in het beleidscentrum. Ik
meen dat ik de naam van Van
agt een keer heb gehoord”.
„De toon van de gesprek
ken van de Zliidolukkers was
erg hard, en ik kreeg bepaald
niet de indruk dat de Moluk
kers ook maar een stukje
zouden toegeven. Wé zagen
daarop hoe de twee gedepu
teerden, Daan Huizinga en
Jan Trip, die van ons geschei
den werden vastgehouden, in
wezen werden voorbereid op
hun doodvonnis. Dat ging als
volgt: de bezetters spraken
wat met elkaar, waarover
weet ik niet, dat kon ik niet
de regeringsverklaring feliciteert FhidA-fractieleider premier Van Agt met de goede afloop van de
gebeurtenissen.
Moeizaam lopend zochten
hij en andere gegijzelden een
stoel op in het restaurant. Ra-
dio-Noord-redacteur Hitjo D
C! z-* V» 111-iitI A (mmrxortno
LIJ „VUL. van
het balkon zijn zwaarbescha-
digd.
héren, en daarna gingen ze
elkaar als het ware omhelzen.
Ze deden dat met heel ernsit-
ge gezichten. Daarop trok
een van de Zuidmolukse jon
geren een ander, zeg .maar
soort, gewaad aan en het
bleek dat deze jongeman aan
gewezen was om het dood
vonnis over de beide gedepu
teerden uit te voeren”.
In de zwaarbewaakte Tri-
antha-hal, die recht tegeno
ver het Provinciehuis ligt,
waren tégen 2 uur, het tijd
stip waarop het ultimatum
gistermiddag zou aflopen,
een groot aantal maatschap
pelijk werksters en psycholo
gen bijeengekomen. Zij vin
gen de binnengekomen gegij
zelden zo goed mogelijk op.
De bevrijde gegijzelden ble
ven een uurtje bijeen, waar
na ze werden vervoerd naar
huis. De telefoon in het res
taurant werd door de ex-ge-
gijzelden druk gebruikt om
naar familieleden te bellen.
De heer J. van ’t Hoog uit
Assen was als lid van de
Drentse Rijwielvierdaag.se-
commissie maandag in het
Prvinciehuis aanwezig op
een vergadering. Vorig jaar,
bij de gijzeling van de school
kinderen in Bovensmilde,
verkeerde hij lange tijd in
grote angst, omdat een van
zijn kleinkinderen in de
school gevangen werd gehou
den. Nu was hij zelf het slach-
SS
ASSEN. Veelal met tra
nen in de ogen, de kleren
verfomfaaid en elkaar vaak
ondersteunend, kwamen de
71 gegijzelden gistermiddag
kort na de bevrijdingsactie
de trappen op naar het res-
taurantgedeelte van de As
ser kunstijsbaan Triantha.
De Drentse gedeputeerde
Daan Huizinga had z’n ak-
tentas onder z’n arm ge
klemd. „Koffie, daar heb ik
behoefte aan. Man, man.
man, wat is dit een vreselij
ke ervaring. Als de mari
niers twee minuten later wa
ren binnengekomen, was ik
neergeschoten geweest door
een van de Zuidmolukkers.
Samen met m’n collega, de
gedeputeerde Trip, was ik
uitgekozen om als eerste te
worden gedood indien de re
gering niet zou ingaan op de
door de bezetters gestelde ei-
Militairen bekijken op afstand het verloop van de gebeurtenissen.
niet schieten De derde was zo snel over
meesterd, dat hij niet eens meer wat kon
zeggen”.
Op een persconferentie in Assen zei mi
nister De Ruiter van Justitie gisteravond
dat de grootste moeilijkheid voor de rege
ring was, dat de actie van de Molukkers
een erg grimmig karakter had. Het ontbre
ken van enig contact in de beginfase van
de gijzeling had volgens hem een groot
gevoel van onbehagen gegeven. Pas gis
terochtend vroegen de bezetters om be
middelaars. Anderen dan de heren Souis-
sa en Manuputti zouden niet worden geac
cepteerd, zo lieten ze weten. De onderhan
delaars kwamen in gezelschap van een
KM*. k
Na het afleggen van
1
f Pantservoertuigen rollen in de richting van het Provinciehuis om de bevrijdingsaanval in te zetten.
Zuidmolukkers stonden op het
punt met moorden te beginnen
ciehuis. Terwijl de mariniers zich toegang
verschaften tot de benedenverdieping,
werd als afleidingsmanoeuvre met explo-
sieven een gat geslagen in de voorgevel
van het gebouw. Gelijktijdig drongen de
mariniers via de gang en via de ramen de
vertrekken binnen waar de gijzelaars wer
den vastgehouden. Binnen twintig minu
ten was de actie voltooid en konden pant
serwagens van het 43ste pantserinfante-
riebataljon het gebouw omsingelen. De
bezetters werden geboeid afgevoerd, ter
wijl de meeste gijzelaars te voet het Pro
vinciehuis konden Verlaten. Zeven van hen
onder wie de zwaargewonde heer Trip
werden naar een ziekenhuis vervoerd
In een vraaggesprek voor de televisie heeft de PvdA-fractielei-
der Den Uyl verklaard dat na vorige acties besloten was de
Binnenlandse Veiligheids Dienst drastisch te vergroten en dat
- -w £c<Wfl
v 5
4 i
W
pen „zeer ernstige levensrisico’s” voor de gegijzelden zou hebben
meegebracht Van Agt prees daarop de betrokken politiemensen
en militairen, in het bijzonder de mariniers.
Minister De Ruiter schetste in korte bewoordingen degebeurte- aantal" en gaf als voorbeeld de klaarblijkelijke verijdeling van
nissen sinds maandagochtend om half tien de gijzeling begon een treinkaping tussen Leerdam en Dordrecht. Wanneer dat was
Vooral het ultimatum van de Molukkers, dat om twee uur afliep, geweest liet Schakel onvermeld.
met de commissie-Kubben, het Inspraakorgaan Welzijn Moluk
kers en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten over de
Molukkers-nota gewoon te laten dóórgaan.
Van Agt stelde dat reeds van de aanvang af geweldloze beëindi- deze dienst in zijn huidige omvang „ruwweg gesproken” voldoen-
ging onmogelijk bleek, aangezien het achterwege laten van ingrij- de zou moeten zijn om een actie als die van maandag te voorko-
men. „Kennelijk is dat niet gelukt”, aldus Den Uyl.
Schakel van het CDA legde er de nadruk op de BVD toch ook-
terroristische acties had weten te voorkomen. Hij sprak van „een
J'
