I
>1
I
(ÏW
99
■I
IMiHi
4
i
NCRV’S DICK VAN BOMMEL:
•y:
(ER
ERS
h
door
Paul
Wolfs-
winkel
hu..
„Ik roep hard
dat ik ermee
wil stoppen"
„Er is veel mis
gegaan, maar
dat mag toch?"
„Nog eens vijftien
jaar en ik zal
wat moe worden
Mi
I
I
Applaus
Flop
Stamelen
Prikkelende Tubes
Shirley’s afscheid
Filosofietjes
Voor het overige
Tweeslachtig
w
Volwassen
4
9
□ij ons
-
op met
sn kan-
W:$'
A
orden
13,
4
A
-'A
neni-
ooek-
reen
aam-
kt op te
Schie.
Wat zou je willen gaan doen?
„Iets waar ik lol in heb. Iets waar de
NCRV baat bij heeft. Nu, op dit mo
ment, ben ik een programmamaker
en een regisseur voor een groep mede
werkers. Zorgen voor een bepaald
klimaat. Niet werken voor een pro
gramma, maar werken voor een sei
zoen. En het applaus dat je dan krijgt,
is niet voor mij, nee, dat is voor die
medewerkers. Voor de mensen die het
doen.”
„Jaja, ik ben dol op applaus. Daar
om staat me iets duidelijks voor ogen.
Namelijk zelf weer, helemaal alleen,
programma’s maken. Radio bijvoor-
een krant terechtgekomen. Dat be
wijst dat het kon. Vergelijk het maar
met „Zo is het”. Je moet heel erg
voorzichtig met de mensen omsprin
gen, vind ik. Dat is NCRV en dat deed
Farce. Wil je iets hards brengen, dan
moet je je afvragen waarom je het
wilt doen. Doe je het voor het pro
gramma, of doe je het omdat het
nodig is. Bij Farce deden we het om
dat het nodig was.”
Daarna kwam HINT. Een flop.
„Farce stopte na tien jaar. Het team
wilde al eerder ophouden, maar be
sloot de tien jaar vol te maken. Toen
had ik moeten zeggen: Jongens, we
gaan nou twee, drie jaar wat anders
doen en dan kijken we wel weer of we
samen wat kunnen maken. Dat had ik
toen moeten zeggen, hè?. Nou, dat heb
ik niet gedaan en dat is een grote fout
van me gweest. Als je een aantal geta
lenteerde mensen tien jaar samen
houdt, moet je ze even apart elders
neerzetten. Die mensen waren zelf
bouw ademloos televisie te kijken.
Dat was in 1952-’53. Van Bommel gaf
uitleg. Met plezier, want anders had
hij de zoveelste uitvoering van een
amateurtoneelvereniging moeten uit-
zittep.
Bloe-
I.Te-
fiouden
Ischap-
„Ja, erg leuk. Van het een kwam het
ander. Het was natuurlijk erg aardig
om voetbalwedstrijden tussen CSVD
tegen VGCZ te verslaan, maar je
stond goed nerveus te stamelen als je
hoorde dat je naar Wembley moest.
Daar zaten toch wel eventjes zo’n hon
derdduizend mensen bij elkaar. Ietsje
moeilijker dus. Dat was de wedstrijd
tussen Engeland en Hongarije, de
mooiste die ik heb verslagen.”
Nog even terug naar de opmerking
dat je wilt stoppen, iets anders wilt
gaan doen. Wil je ook weer gaan
schrijven?
-
5
uitgekeken op Farce, maar ze wilden
als groep bij elkaar blijven voor een
nieuwe periode en die kans, vond ik
toen, moesten ze hebben. Nou ja, dat
had ik niet goed moeten vinden. HINT
had ook geen eerlijke kans, zeg zelf.
Alles wat na Farce zou komen, was
geen Farce, zie je? Ik heb te weinig
gerelativeerd wat dat betreft
„Ach, er is in al die 25 jaar zoveel
mis gegaan, dat er wel een boek over
te schrijven is. Dat kan toch, dat mag
toch?”
Dick van Bommel had vroeger voor
zichzelf de keuze gemaakt: ik word
journalist, sportverslaggever (een nu
anceverschil) of advocaat. Speelde
vroeger met knikkers en de stofzui-
germond Han Hollander na tijdens
voetbalwedstrijden. Tussen de schuif
deuren ongetwijfeld. Zijn ouders von
den het wel aardig, wat hij deed. En ja
hoor, na de hbs werd het de verslagge-
verij. De krant. Door stom toeval
kwam hij in contact met de omroep.
Er werden voor het eerst televisieop
namen gemaakt op het Binnenhof, en
voor de krant versloeg hij deze histo
rische gebeurtenis.
Wat zijn hoofdredacteur niet wist,
was dat hij ook het verslag voor de
televisie sprak. Kreeg een uitbrander,
want niemand was ervan op de hoog
te, maar tegelijkertijd werd hij een
belangrijk man. Hij wist hoe televisie
werkte en ’s avonds zaten de abon
nees van de krant in het krantenge-
„Misschien. Kijk, ik wil niet zeggen
dat iemand die zestig jaar is niets
meer kan. In Engeland is een regis
seur van, ik geloof tweeënzestig jaar,
die een waanzinnig populaire quiz
doet. Dat heeft er dus niets mee te
maken. Je moet het aan de ambitie
overlaten, vind ik. De beginjaren bij
de televisie waren tropenjaren en
toen ben ik heus wel eens afgeknapt,
dat mag je best weten. Maar dan werd
ik op pad gestuurd, naar Egypte, naar
Japan en zo. Dan kon je weer bijtan
ken. Dat was erg goed. Je was per slot
getrouwd met de tv. Je kwam er niet
van los.”
Opvallend is dat mensen als Koos
Postema en Pier Tania van de VARA,
bij de televisie zijn teruggekomen na
dat ze banen elders hadden aanvaard.
Banen die raakvlakken hadden welis
waar, maar de magie van Hilversum
misten. Zoiets zou Van Bommel nooit
ambiëren?
„Oh nee. Die Eef Brouwers, ik ben
er vast van overtuigd dat die weer
heel snel terugkomt naar Hilversum.
Postema, bijvoorbeeld, ik ben zo blij
dat die terug is. Een vakman, hoor. Of
wij een Postema-figuur hebben? We
hadden er een: Bomans. Die man was
zó aanwezig, ja, die kun je voor de tv
vergelijken met Koos.”
„Als je een volwassen televisie wilt
hebben, moet je om zes uur beginnen
en om twaalf uur ophouden, of later.
Niet zoals nu: van zeven tot elf. Op die
manier is er geen enkele ruimte voor
een late-night-show, zoals ze die in
Amerika kennen.”
„We hebben weinig talent hier. Als
een man als Kraaykamp op de buis
komt, of iemand als Carrell, gaan we
er breeduit voor zitten. Nou, in Enge
land, in Amerika hebben ze massa’s
van die shows. Zes dagen in de week.
En als de ene eens iets minder kwali
teit heeft, ach, dan kijken ze morgen
naar de andere. So what.... Hier
niet.”
Van Dick van Bommel mag iemand
best op zijn bek vallen. „Het vallen en
opstaan gaat gewoon door. Televisie-
maken blijft nog altijd een vraag
teken.”
beeld. Dingen, waarbij de druk wat
minder is. Je moet de kans en de
gelegenheid krijgen om de goede din
gen er weer uit te pikken, met kleine
teams te werken, meer betrokkenheid
te proeven. Zo’n „Spel zonder Gren
zen”, nou daar had je 124 mensen om
je heen lopen die allemaal wat te doen
hadden dat belangrijk was. Dat is veel
hoor.”
„Ik geef mezelf nog een jaar of vijf
en dan ga ik lekker „spelen” met
radio of met televisie. Natuurlijk
moet je alles overdragen aan je opvol
ger. En dat is moeilijk, want de om
roep mag maar een bepaald aantal
mensen in dienst hebben; het is een
besloten gemeenschap.”
Een programma waar Van Bommel
erg veel mee te maken had, is Farce
Majeure geweest.- Indertijd nogal ge
waagd en door sommigen „niets voor
de NCRV” genoemd.
„Hoho. Het was zéér des NCRV’s
hoor. Je mag kritiek hebben in een
programma, protesteren, maar dan
moet je wèl eventjes met je beide
benen op de grond blijven staan.
Lichtvoetig blijven en niet onder de
gordel komen. Dat deed Farce juist
erg goed. Hoge bomen vangen veel
wind, maar je moet er wel voor zorgen
dat je goede wortels hebt. Dat had
Farce.”
„Onze kritiek was lichtvoetig, we
zijn ook nooit op de voorpagina van
-
Een vriendelijke, praatgrage vijfti
ger. Hij is een van de vele omroep
mensen die dezer jaren hun zilveren
jubileum vieren en dan ook veel kun
nen vertellen over hun stokpaardje:
de pionierstijd. Dick van Bommel: „Ik
ben in 1952 in vaste dienst bij de
omroep gekomen, kwam bij de Haag-
sche Courant vandaan. En ik weet
nog verdomde goed dat mijn chef
daar tegen me zei: „Jongen, dat moet
je nooit doen, nooit. Jij moet bij de
krant blijven.” Ze zagen die televisie
helemaal niet zitten toen.”
„Het was de tijd van de eigen jour
naals nog. Elke omroep had toen een
eigen televisiejournaal. Dan ging je
op stap met een cameraman van Mul
tifilm uit Haarlem. Maar ja, je werd
eigenlijk niet serieus genomen door
de mensen. Terwijl je wel even een
halve dag voor één onderwerp op stap
was. „Bent u van Polygoon?”, vroe
gen de mensen dan. „Nee, we zijn van
de televisie.” „Oh,” en dan was het
stil. Hè, televisie, televisie? Wat is dat
nou helemaal? Die sfeer. Heerlijke
tijd, achteraf bekeken.” „Toen ik bij
de NCRV kwam, was de televisie daar
toch wel moeilijk, hoor. In dat milieu
zeker. Want de protestanten hadden
geen verleden, geen traditie. Ja, mis
schien wat films. Maar geen cabaret,
om maar eens wat te noemen. Dus de
televisie was erg gedurfd, kun je wel
teggen. Voor de NCRV een gedurfde
'stap. Dick Simons en Peter Koen, die
toen de televisie op poten zetten,
moesten de kastanjes uit het vuur
halen. Die moesten kijken wat er was
qua ontspanning, qua achtergrond. Ik
Tl voc herinner me nog goed dat ons eerste
iige ir 'televisietoneelstuk „Het Vergulde
Avondje” was uit de Camera Obscura
van Hildebrand. Het eerste echte to
neelstuk brachten we pas tien jaar
later. Tot die tijd deden we eigenlijk
van die brave showtjes.”
A
luisterden. En dan nog alleen naar de
NCRV-radio.”
En nu, na 25 jaar?
„Nu? Je bent erg moe, maar je hebt
een kostelijke tijd achter de rug. Ik
heb me verschrikkelijk geamuseerd
in die jaren. Nee, achteraf bekeken
zou ik het nooit hebben willen
missen.”
Er wordt links en rechts gefluis
terd dat je ermee zou willen stoppen.
„Dat weet ik. Ik roep het zelf vaak
genoeg. Daar heb ik een verklaring
voor. Er is nog niemand in Hilversum
die ervaring heeft met „levenslang”
televisie maken. Er waren geen televi
siemakers. Uiteindelijk zijn alle tele
visiemakers van toen journalisten ge
weest. Kijk, in januari ben ik vijftig
jaar geworden. Nu heb ik nog vijftien
jaar te gaan in het omroepbedrijf. Dat
is in feite een slechte gedachte, hè?
Brandweermannen worden op hun
zestigste gepensioneerd en mensen in
het leger geloof ik op hun vijfenvijf
tigste. Daar heb ik geen bezwaar te
gen, want die hebben keihard ge
werkt. Maar ik vind het een slechte
gedachte van mezelf te moeten zeggen
dat ik nu nog vijftien jaar op die stoel
moet blijven zitten. Ik doe dit werk
zo’n veertien jaar en het gaat goed, er
is een leuk klimaat. Ik ben gelukkig.
Maar nóg eens vijftien jaar? Ik denk
dat ik wat moe zou worden. Leiding
blijven geven, inspiratie blijven heb
ben, nou het is wat. Ik vind dat er
nieuwe krachten moeten komen om
dit soort werk over te nemen.”
„Ja hoor, ik roep het heel hard dat
ik ermee wil kappen. En dan zie je
verschrikte gezichten. Weet je waar
om? Omdat het nergens is geregeld,
daarom. De omroepen zijn verschrik
kelijk druk bezig met de zogenaamde
loopbaanbegeleiding. Dat is mooi
hoor. Maar wat ik volstrekt fout vind,
is dat er geen donder gedaan wordt
aan een loopbaanafbouwing.”
„De jonge reporter deed het goed. De kapsalon was er vol van. „Ik hoop dat die
jongen gauw van geloof verandert”, concludeerde een van de kappersbedienden,
„dan kunnen we hem tenminste op zondag horen.” Dat is als grapje bedoeld,
maar toch: wat schuilt er ook een stuk afgoderij in, wanneer het voetbalverslag zó
belangrijk wordt gemaakt.”
Oerchristelijke woorden in de NCRV-gids, jaargang 1953, over de radioverslag
geving van de voetbalwedstrijd Engeland-Hongarije. Dat verslag werd verzorgd
door Dick van Bommel, nu ruim vijfentwintig jaar in dienst van diezelfde NCRV,
tegenwoordig als hoofd van de afdeling gevarieerde programma's televisie en
adjunct-hoofd van de NCRV-televisiedienst.
Dick van Bommel heeft een indruk
wekkende staat van dienst. Hij was
dagbladjournalist, sportverslaggever,
televisieregisseur van sportevene
menten, kinderprogramma’s, docu
mentaires en amusementsprogram
ma’s, tekstschrijver en ideeënman,
presentator, samensteller van radio-
klankbeelden, tekstschrijver en sa-
MH mensteller van Eurovisie-uitzendin-
l| gen, van het NTS-jaaroverzicht, jury-
lid bij diverse festivals, reizend ver-
slaggever, filmregisseur, quizmaster,
-- lid werkgroep amusement. En dat is
dan nog een kleine greep.
„Toen ik twaalf en een half jaar bij
de televisie was, heb ik gezegd dat de
televisie behoorlijk volwassen was ge
worden. Maar er is een tijd geweest
dat niemand een functie had in de
televisie, behalve de omroepen.
Steeds meer mensen gingen kijken
naar de tv. En ik vond en vind dat het
van de NCRV een dapper besluit is
geweest om televisie te gaan maken.
Waarom dapper? Wel, je haalde per
slot Hollywood in huis. En je wist van
de NCRV-leden dat ze alleen maar
f
F?
I
altijd een vraagteken
i’
:ii
de Bn
i-
epaalde
LAI LL L LC t
rlem
4
The Tubes
i
Shirley Bassey
Graham Parker and the Rumour
t gebied
•egepast
ning en haar uitgebalanceerde
vakmanschap neemt je hoe dan
ook voor haar in. Half april komt
ze de kennismaking voor de aller
laatste maal verversen, want de
zangeres die drie jaar geleden al
verklaarde „geen idealen en ambi
ties meer te hebben”, is vastbeslo
ten de showbizz haar fraai ge
vormde rug toe te keren.
Voor het zover is, zal zij echter
nog één keer bewijzen dat zij nau
welijks een gelijke kent in haar
genre dat swing, ballads en easy-
listening-repertoire omvat. Onder
het motto „Gala of the Year” be
zoekt ze het Amsterdams Concert
gebouw op 13 en 14 april, de Rot
terdamse Doelen op 16 april en het
Haags Congresgebouw op 18 en 19
april.
ment uit de jaren dertig en vijftig
aanslaan bij een breed publiek
moeten The Tubes het hebben van
prikkelende teksten, absurde sket
ches en half-beledigende scènes
over sextaboes, het roken en de
beeldbuisvervuiling. Bepaald niet
geliefd bij de oudere Amerikaanse
generatie, maar een lust voor het
oog. Op 23 en 24 april in het Haag
se Congresgebouw en op 25 april
in de Amsterdamse Jaap Edenhal.
Brinsley Schwarz en Ducks De
luxe. Funky, op rhythm en blues
gebaseerde muziek is hun handels
vaar. Na een tweetal succesvol
verlopen clubtoumees zijn Gra
ham Parker and the Rumour nu
toe aan het grote werk. Aanbe
volen.
Tot slot stippen we nog even de
volgende concerten aan: Commo
dores (10 april, Edenhal Amster-
i
j
De komende maanden staat de
concertagenda bol van alle moge
lijke activiteiten. Eersteklas amu
sement valt te verwachten van de
tekende
,i.
Shirley Bassey wekt ook de in
druk haar persoonlijkheid te heb
ben ingeleverd onder de zware last
van het succes en de druk van de
„showbizz”. Maar haar verschij-
Manhattan Transfer dat ons land
maar voor een enkele show aan
doet, en de shockerende rockgroep
The Tubes, die ditmaal langer in
ons land zal verblijven dan in
november van het afgelopen jaar
toen hun debuut allewege opzien
baarde. In tegenstelling tot de
vlekkeloze en geoliede dans- en
verkleedpartijen van de kennelijk
onvermoeibare Manhattan Trans
fer die dank zij hun prima paro
dieën en kopiën van het amu'se-
dam), Joan Armatrading (17 april,
Carré Amsterdam), Queen (19 en
20 april, Ahoy Rotterdam), Foreig
ner (24 april, Circustheater Sche-
veningen), Frankie Miller (27 april
Doelen Rotterdam), Les Compag
nons de Chanson (27 april, Theater
Gooiland Hilversum) en Lionel
Hampton (28 april, Concertge
bouw Haarlem). Over laatstge
noemden een volgende maal uit
voeriger informatie.
Al eerder maakten we melding
van concerten van Jim Capaldi en
de Engelse techno-rockformatie
City Boy (respectievelijk 27 en 29
maart in Paradiso) en het Festival
of Country Music op 28 maart in
de Rotterdamse Ahoyhal. Verder
worden verwacht Chick Corea, die
een 13-man sterke jazzrockforma-
tie meeneemt (1 april in het Haag
se Congresgebouw), de Ierse gita
rist Rory Gallagher in hetzelfde
gebouw op de vierde april en een
kleine tournee van het Britse ta
lent Graham Parker.
Twee jaar geleden begon deze
kleine Engelsman als zanger-com-
ponist bij een groepje, dat was
samengesteld uit de resten van
eens glorierijke pubrockbands als
Iedereen heeft het bij tijd en
wijle, nietwaar? Mensen als Frank
Sinatra, Bing Crosby, Sammy Da
vis jr. en Peggy Lee hebben een
geweldige aantrekkingskracht,
maar stoten tegelijkertijd door
hun zelfingenomen persoonlijk
heid en de hele rimram die per
definitie een ster lijkt te moeten
omgeven af. Je kunt iemand nu
eenmaal niet los zien van zijn ach
tergrond en het milieu waaruit hij
of zij is voortgekomen, maar on
danks het sterke contrast dat aan
leiding geeft tot het tweeslachtige
gevoel tegenover de betreffénde
artiest(e), staat diens podiumpres-
tatie op zichzelf.
ti wij op
ctie van
„Televisie maken blijft
