FNV-LEDEN VAN ONDERNEMINGSRAAD HOOGOVENS:
Ier
Vakbondsplannen bij
Hoogovens stuiten op
groeiend verzet
•s
r
Ki
1
;n
nt
4
MAART
DINSDAG 2 8
19 7 8
5
IJMOND
(Van een onzer verslaggevers)
Zwak
Beraad
hm
Laks
Verwevenheid
(Door Hans Maarse)
Buurman
Raadselachtig
IJMUIDEN. Onder het personeel van Hoogovens groeit het verzet
tegen de plannen van de vakbonden. Bij steeds grotere groepen
werknemers breekt het besef door wat de consequenties zijn van de
arbeidstijdverkorting, die de Industriebonden eisen. De regelrechte
aanslag op de koopkracht, die hiervan het gevolg zal zijn, is voor velen
onverteerbaar. Vooral nu vakbondsleider Krul heeft laten dóórsche
meren dat het loonoffer waarschijnlijk niet beperkt zal blijven tot 1,5
percent, neemt de weerstand tegen dit idee toe.
Sr
IJMUIDEN. „De voorgestelde maatregelen vertonen de tekenen
van een ongeremde aanpak. Dit kan slechts tot gevolg hebben dat men
zijn doel voorbij schiet. Stap voor stap zal vanuit een stabieler beeld en
op grond van een rustiger bezinning vastgesteld moeten worden wat
het beste is wat ons te doen staat”.
Karweitjes
Aanval
■i
Reorganisatieplan vertoont
teken van ongeremde aanpak
raar opkijken van een referendum
Leen van IJmond: veertig jaar in dienst bij Hoogovens
7TI
jur
ur
buit
i bij
raat.
1 dag
men.
tend
toen
van
ebu-
?den
man
eter-
een
;een
De presentatie van het maatregelenplan
/door de directie, hebben de fractieleden
ervaren als eenzijdig en ongenuanceerd.
„Hierdoor hebben vele personeelsleden
een misleidend beeld van de werkelijkheid
gekregen,” zo wordt de leiding van het
bedrijf verweten. Bovendien zou er geen
rekening zijn gehouden met het persoon-
lijk leed dat ontstaat bij uitvoering van de
voorgenomen reorganisatie. De directie
zou zich niet bezorgd maken over de maat
schappelijke gevolgen voor de regio, bij
voorbeeld ten aanzien van de werkgele
genheid. Ook is in de nota waarin Hoog
ovens de herstructurering aankondigt,
niets vermeld over de sociale, culturele en
morele verplichtingen die voortvloeien uit
de vestiging van Hoogovens in het IJ-
mondgebied.
De NW/NKV-leden uiten veel kritiek op
de wijze waarop de leiding van het bedrijf
de problemen aanpakt. Zij verwijten de
directie dat het personeel en ook de verte
genwoordigers van het personeel, te laat
zijn ingeschakeld bij de ontwikkeling van
de reorganisatieplannen. De fractie vindt
dat de Ondernemingsraad niet de gelegen
heid is geboden zich van het begin af aan
Weinig waarde wordt gehecht aan de
uitspraak van de bedrijfsleiding dat het
jaarlijkse structurele verlies tweehonderd
miljoen gulden zal bedragen als niet tijdig
wordt ingegrepen. „De veronderstellingen
zijn zo willekeurig en de berekeningen zijn
dermate eenzijdig verricht, dat dit bedrag
zulk een betrekkelijke waarde heeft dat
daarop geen beleid mag worden geba
seerd,” aldus de fractie.
De nota die Hoogovens in september
1977 deed verschijnen over die toestand,
wordt omschreven als uitermate zwak
„De verklaringen waaraan de slechte be
drijfsresultaten werden toegeschreven,
blijken vertekend, oneigenlijk of niet ter
zake doende. Een onderbouwde financi-
eel-economische analyse van de situatie
ontbreekt. Het rapport is een verzameling
min of meer toevallig gekozen fragmenten
van de problematiek”.
De fractie is van oordeel dat de directie
onbesuisd te werk is gegaan door in sep
tember 1977 te reppen over ontslag voor
duizend man, terwijl nu bekend is gewor
den dat niemand op straat wordt gezet. Die
handelwijze wordt onverantwoord geacht.
„Ten aanzien van dit punt had een grotere
terughoudendheid moeten worden be
tracht. Het zou veel onnodige zorgen bij
het personeel hebben voorkomen en het
bedrijf veel schade wegens verminderde
arbeidsmotivatie hebben bespaard”, aldus
de kritiek.
Ook wordt een kanttekening geplaatst
bij de inventarisatie van taken en manja
ren, die de chefs in opdracht van de direc
tie hebben moeten uitvoeren. De uitkomst
ervan mag volgens de fractieleden nooit
als basis dienen voor een reorganisatie
omdat bij de vaststelling van overbodige
functies geen rekening zou zijn gehouden
met personeelsverzorging, arbeidstempo,
bestuurbaarheid en optimalisatie van de
bedrijfsvoering.
Doch er zijn meer bezwaren tegen de
manier waarop de bedrijfsleiding pro
beert de moeilijkheden te lijf te gaan. Het
wordt betreurd dat de directie voorbijgaat
aan de extra kosten en nadelen die verbon
den zijn aan afvloeiingsregelingen, over
plaatsingen, de gewijzigde leeftijdsop
bouw en het verlies van kennis en ervaring
door het vertrek van hooggekwalificeerde
krachten. In de adviesaanvraag aan de
Ondernemingsraad is geen aandacht ge
schonken aan de gevolgen van slechte re
laties met vakbeweging, personeelsverte
genwoordiging en organen in de regio.
Geconstateerd wordt dat de directie van
het bedrijf in IJmuiden een beperkte be
voegdheid heeft door de verwevenheid
van Hoogovens met het Estel-concern. De
Raad van Bestuur van Estel wordt mede
verantwoordelijk gesteld voor de huidige
problemen van de IJmuidense werkmaat
schappij.
te verdiepen in de crisistoestand, waarin
de onderneming verkeert.
minder werken per week, die niet werd
doorbetaald. „En wat gebeurde er”, zo
herinnert Van IJmond zich nog goed,
„iedereen meldde zich bij de kernploeg om
op die vrije dag allerlei karweitjes op te
knappen zoals puinruimen en schoon
maakwerk. Als aanvulling op het verlaag
de loon”.
De ellende van die tijd noodzaakte daar
toe. Maar ook vandaag de dag zijn vele
werkenden, vooral jongeren, niet in staat
een deel van hun salaris in te leveren. Van
IJmond wijst op zijn dochter Ineke die
door de woningnood gedreven, een duur
huis heeft gekocht in Alkmaar. Ineke: „Ik
werk vier dagen in de week bij Hoogovens
als typiste. Met een collegaatje heb ik 't er
wel eens over, hoe we in de toekomst met
minder moeten leven. Echt, ik weet ’t niet’
We zitten allebei met hoge lasten vanwege
de hypotheek. En de andere meisjes van
onze afdeling, ach. die vragen dan waar
we over praten. Ze begrijpen er helemaal
niets van”.
In haar reactie wijdt de fractie ook een
hoofdstuk aan de scheefgegroeide verhou
dingen tussen de verschillende staalindus
trieën in West-Europa. Vele ondernemin
gen krijgen krediet en subsidie van de
nationale overheden terwijl een minder
heid van de staalproducenten, waaronder
Hoogovens, uitsluitend is aangewezen op
de particuliere banken en de daarbij beho-
Zijn kritiek op de vakbondsplannen
komt weer ter sprake. Een nieuwe aanval
De overige fracties in de ondernemings
raad van Hoogovens delen in grote lijnen
de opstelling van het NW/NKV, zij het in
enigszins gematigder bewoordingen. De
leden van de Vereniging van Hoger Hoog
ovens Personeel (VHHP zijn met de direc
tie van mening dat maatregelen nodig zijn
ger jaren stapte Van IJmond over naar een
technische functie met gewone werktij
den. Een verandering die in het loonzakje
merkbaar was. „Sparen ging niet meer.
Mijn vrouw moest zuiniger omspringen
met het huishoudgeld. In plaats van vijf
dagen in de week vlees, werden het er drie.
En ik drink graag een potje bier, maar ook
dat kon er niet meer af”.
Dankzij promoties steeg zijn inkomen
weer vrij snel tot welvaartsniveau. Hij
hoeft zich weinig meer te ontzeggen. Zijn
luxueus ingerichte IJmuidense woning is
voorzien van alle moderne gemakken. Zijn
vier kinderen hebben de gelegenheid ge
kregen te studeren. Een auto heeft hij zich
echter nooit kunnen permitteren.
De kater van het arbeidsconflict van ’73
bij Hoogovens is bij hem niet verdwenen.
„Met die staking (inzet was de inkomens
nivellering, red.) is het sociale beleid van
Hoogovens de nek omgedraaid. De voor
zieningen waren er goed, desondanks
werd het bedrijf uitgekozen om een poli
tiek doel na te streven. Dat is heel kwalijk.
Een staking mag je pas proclameren, wan
neer het niet anders meer kan. Als het een
politiek spel is, krijgen de werknemers het
door. En wat is het resultaat geweest? Wat
hebben de bonden ermee bereikt? Ver
ziekte interne verhoudingen. Diegenen die
zich hadden gedistantieerd van de sta
kingsactie werden uitgejouwd, gemeden
als de pest, geboycot”.
ter overbrugging van de recessie. Zij on
derkennen de noodzaak tot grotere sober
heid en meer kostenbewustzijn. De VHHP-
fractie steunt het voornemen om de pro-
duktie te stabiliseren op vijf miljoen ton
staal op jaarbasis. Men kan instemmen
met de personeelsinkrimping mits over
eenstemming wordt bereikt over een pas
send sociaal plan. Ook de Industriebonden
NW/NKV, die zich momenteel distantië
ren van de besprekingen over dit plan,
moeten zich ermee kunnen verenigen.
De fractieleden van Constructief Over
leg daarentegen behouden hun standpunt
met betrekking tot de personeelsinkrim
ping voor. Zij achten de noodzaak het
aantal arbeidsplaatsen te verminderen,
onvoldoende aangetoond. Zij dringen aan
op nader beraad met de directie.
De fractie van de Industriebond CNV
wil, evenals de VHHP, het produktie-appa-
raat afstemmen op vijf miljoen ton.
Slechts schoorvoetend gaat het CNV er
mee akkoord dat het streven gericht dient
te zijn op een jaarlijkse besparing van
tweehonderd miljoen gulden. De fractie
wenst dat zinvolle arbeid wordt gezocht
voor diegenen die in hun huidige functie
overbodig raken. „Zij mogen niet als sluit
post dienen teneinde de beoogde bezuini
ging te bereiken. Wij gaan er van uit dat de
maatregelen in de personele sfeer alleen
dan genomen worden, wanneer tussen
partijen een aanvaardbaar sociaal plan is
overeengekomen”, aldus de CNV-verte-
genwoordigers in de OR.
Het ligt in de bedoeling dat de Onderne
mingsraad donderdag zijn advies over de
herstructurering uitbrengt aan de directie.
Daartoe zal een rapport worden samenge
steld, dat instemming vindt bij alle frac
ties. De contouren hiervan zijn reeds zicht
baar in de afzonderlijke standpunten van
de fracties en het eerder gepubliceerde
rapport van de Technisch Economische
Commissie (TEC). Daarin wordt, zoals be
kend, gepleit voor snelle realisering van
bezuinigingsmaatregelen op technisch en
organisatorisch gebied. Deze commissie
heeft gemaand tot voorzichtigheid waar
het gaat om regelingen die het personeel
treffen.
Inmiddels dreigt de directie van Hoog
ovens te zwichten onder de druk van de
bonden. Er is een bod gedaan om te praten
over een vijfploegendienst naar Zweeds
model. Van IJmond: „De stem van de
zwijgende meerderheid blijft ongehoord.
Men is ongeorganiseerd of men bezoekt de
vakbondsvergadering niet. Ik ben me er
terdege van bewust dat ik niets kan tegen
houden. Mij ontbreekt elke invloed want ik
ben geen lid van de vakbond.” Niet uit
onverschilligheid, maar uit onvrede over
de strategie van de vakbeweging, zegde hij
zijn lidmaatschap van de Industriebond
NW op.
tegen de leiding van de Industriebonden
wordt ingezet. „Het lijkt erop dat dit eisen
pakket op tafel is gelegd omdat er in het
materiële vlak niets af te dwingen viel.
Onzinnig natuurlijk om dan een idee te
lanceren dat nauwelijks uitvoerbaar is. We
weten immers allemaal, dat het voor de
ploegendienst geen sinecure is personeel
te werven”.
no-
n de
n de
IOUW
i. De
e en
i. De
i het
mse
rote
’oli-
stal-
ken-
Met name twijfelt de Ondernemings-
raadsfractie van NW/NKV aan de, door
de directie noodzakelijk geachte, vermin
dering van met aantal arbeidsplaatsen.
Zonder een dergelijke aanpassing van het
personeelsbestand, is het volgens de frac
tie reeds mogelijk uit de verliesgevende
situatie te geraken. Het zou voldoende zijn
het produktieniveau voorlopig te houden
op vijf miljoen ton staal per jaar en uitvoe
ring te geven aan een aantal maatregelen
ter verbetering van de technische bedrijfs
voering en de organisatie. Deze verwach
ting wordt uitgesproken aan de hand van
de exploitatiecijfers van Hoogovens over
1977.
In zijn hart is Van IJmond een fanatiek
vakbondsman. In 1945 sloot hij zich aan bij
de Eenheids Vakcentrale. Eén grote vakor
ganisatie was zijn ideaal. Er kwam weinig
van terecht. De communisten, die hun
greep op de vakbeweging verstevigden,
joegen hem uit de Vakcentrale. Tijdelijk
vond hij een onderkomen bij het NW.
Ook dat duurde niet lang. Nu voelt hij zich
het meest verwant met het CNV „dat er
teminste niet met de botte bijl op in hakt,
maar de dialoog openhoudt.” Voor de on
dernemingsraad brengt hij zijp stem uit op
Constructief Overleg, een afscheiding van
werknemers uit de gelederen van het
NW.
lassen
cmaat-
irolme
ranten
i voor
srator
üljoen
urbine
25.000
i-ketel.
ekking
ir een
;lder.
In de arbeidersbeweging is Leen van
IJmond alleen komen te staan. Het socia
listische kamp heeft hij de rug toegekeerd.
Het zijn de woorden van een bekeerling als
hij tenslotte zegt: „Ik geloof niet meer in de
zegeningen van het rode arbeiderspara-
dijs”.
omvang van de afzet de komende jaren
wordt bepaald door de concurren
tiekracht. Gewezen wordt op het marktre-
giem van de EEG waarvan het bedrijfsre
sultaat in belangrijke mate afhankelijk is.
De EEG stelt niet alleen de leveringsvoor
waarden vast, maar ook de hoogte van de
prijzen.
Om nog een andere reden acht de fractie
zich niet bij machte een afgewogen oor
deel te vellen over het voorgelegde reorga-
nisatiemodel. De werknemersvertegen
woordigers van NW/NKV zeggen onvol
doende inzicht te hebben gekregen in de
externe factoren die hun stempel drukken
op het bedrijf. Die gebrekkige informa
tieverstrekking wordt de directie nogal
kwalijk genomen. De oorzaken van de
malaise liggen voor het grootste deel bui
ten de invloedssfeer van de onderneming,
namelijk te lage opbrengstprijzen door de
overcapaciteit van de produktie en door
het tegenvallende staalverbruik, de ongun
stige positie van de Nederlandse gulden
ten opzichte van andere valuta en de enor
me rentekosten als gevolg van onder ande
re hoge interestpercentages.
De fractie bestrijdt de stelling dat de
rende commerciële condities. Wat dat be
treft is Hoogovens laks geweest, zo vinden
de afgevaardigden van NW/NKV. Er zou
den de afgelopen jaren bij de regering te
weinig stappen zijn ondenomen voor het
verkrijgen van financiële steun.
De schriftelijke reactie op de plannen
van de directie besluit aldus: „Wil er spra
ke zijn van een evenwichtig doordachte
bedrijfsvoering, dan zullen eventuele aan
passingen gefaseerd moeten worden be
zien, beslist en uitgevoerd”.
Kritische geluiden tijdens vakbonds-
vergaderingen worden nog de kop inge
drukt, doch de personeelsbladen van
Hoogovens nemen gretig ingezonden
brieven op waarin geageerd wordt tegen
de kortere werkweek, met name tegen de
vijfploegendienst. „Laten ze alsjeblieft
van mijn belegde boterham en mijn au
tootje afblijven”, smeekt een werknemer
in de personeelskrant De Grijper. Hij
werkt in de vierploegendienst en heeft
onder zijn collega’s een kleine steekproef
gehouden. Van de dertien ondervraagden,
blijken er slechts twee voorstanders te
zijn van de vijfploegendienst. De overgro
te meerderheid is falikant tegen.
Haar vader pakt de draad van het ge
sprek weer op en verzucht: „Het is voor
mij volstreekt raadselachtig waarom de
bonden zo hameren op die vijfploegen
dienst. Nog meer mensen zullen belast
worden met nachtdienst. Ik weet uit erva
ring dat ’s nachts werken geen pretje is.
Waarom dan toch hiervoor meer mensen
inschakelen? Het zou veel verstandiger
zijn om te streven naar een af bouw van het
ploegenstelsel. Daar zouden de mensen
mee gediend zijn”.
Leen van IJmond heeft recht van spre
ken als het gaat om ploegenwerk. Van
kinds af aan draaide hij in dit systeem
mee. „Elke vorm van ploegendienst is ver
velend. Wat voor een rooster er ook be
dacht wordt, je leidt een onregelmatig le
ven. ’s Nachts werken, weekeinde-dienst,
met Kerstmis naar de fabriek; zelfs een
vijfploegendienst verandert daar niets
aan”.
Toen de kinderen nog klein waren, vond
hij het beroerd als hij op zondagmiddag
moest opkomen. Dan was hij liever met
zijn kroost gaan wandelen. Pas in de vijfti-
De bezwaren zijn nog talrijker bij het
dagdienstpersoneel dat niet profiteert van
het experiment van de vijfploegendienst,
maar er wel aan mee moet betalen. Werk
nemers in dagdienst beschouwen het loon
offer als een onoverkomelijke aantasting
van hun inkomen, dat toch al veel lager is
dan dat van de arbeiders in de ploegen
dienst. „Het zou de moeite waard zijn
onder het personeel een referendum te
houden. Krul en zijn makkers zouden raar
opkijken van de uitkomst”, zegt de 56-
jarige Leen van IJmond die bijna veertig
jaar bij Hoogovens in dienst is.
Door zijn werk bij een onderhoudsafde-
ling, zwerft hij steeds van de ene fabriek
naar de andere. Hij weet wat er leeft onder
de arbeiders. „Er is bijna niemand die een
stap wil terugdoen. Verworvenheden als
een mooie auto of een eigen huis, laat je
niet zomaar los. Het valt gemakkelijk te
raden wat er gebeurt als de mensen straks
met minder genoegen moeten nemen. Ze
doen er in die extra vrije tijd gewoon een
klusje bij”.
Een veronderstelling die Van IJmond
met zomaar uit de lucht grijpt. In de oorlog
deed zich hetzelfde verschijnsel voor. De
Duitse bezetter voerde bij Hoogovens het
vierploegensysteem in om het leger van
werklozen aan de slag te krijgen. De af
schaffing van de volcontinudienst met drie
Ploegen, betekende gemiddeld een dag
Aldus luidt een passage uit de reactie
van de NVV/NKV-leden van de Onderne
mingsraad van Hoogovens op de reorgani
satieplannen van de directie. De leden
menen dat het resultaat van het maatre
gelenpakket zodanig onzeker is, dat hier
over geen bindende besluitvorming be
hoort plaats te vinden.
Als Van IJmond zou besluiten gebruik te
maken van de regeling voor vervroegde
pensionering, staat hem en zijn gezin een
nieuw tijdperk van versobering te wach
ten. Hij neemt dat nadeel voor lief. „Ik wil
graag nog een beetje van het leven ge
nieten. Als ik om me heen kijk, dan is er
niet veel meer over van mijn leeftijdgeno
ten. Lichamelijk zijn het wrakken, zitten in
de WAO en sommigen zijn al dood. Vorige
week nog, heb ik mijn buurman ten grave
gedragen. Hij heeeft zijn pensioen niet
gehaald”.
„Ik denk wel eens, mijn leeftijdsgroep
heeft het altijd zeer moeilijk gehad. Opge
groeid in de crisisjaren, waarin we op
school bijvoeding kregen; de bittere oor
logsjaren meegemaakt en daarna heel
hard gewerkt aan de wederopbouw.” Van
IJmond wil nu wel een streep onder zijn
arbeidzame leven zetten. Zijn echtgenote
heeft zo haar bedenkingen. Heel oprecht
antwoordt ze dat ze haar man toch liever
niet de hele dag thuis zou willen hebben.
Ze vreest dat haar dagprogramma grondig
in de war zal worden geschopt. „Je gaat
niet meer zo gemakkelijk op koffie visite
bij een vriendin, als Leen thuis is. Want
dan moet ik toch voor hem zorgen,” zegt ze
liefdevol. Hij glimlacht ietwat onzeker.
„Ja, het zal straks wel moeilijker worden.
Het levenspatroon wijzigt zich. Maar we
zouden ’t wel klaren, daar ben ik van
overtuigd. Je moet elkaar vrij laten. Ik
deel mijn dag in en dat doet zij ook.
’s Middags fijn vissen, dan loop ik haar
niet in de weg.” Van IJmond weet zeker
een zinvolle bestemming te geven aan zijn
vrije tijd. Hij is actief in het verenigingsle
ven. Was een tijdlang voorzitter van een
drumband en beweegt zich nog op het
voetbalveld als scheidsrechter.
..Krul en zijn makkers zouden nog
