PVDA HOUDT LANDELIJKE A VOND IN MAASTRICHT
A
■raw>
I
k
I
^OORD-HOLLAND WIJST PPR TERUG NAAR TWEE ZETELS
B' F
r
1L
15
ONDERDAG 3 0 MAART
19 7 8
Apart
Vaste voet
i V$
Test-case
terug
11
Knauw
loopplankje dat de PPR tijdens mooi weer nog verbindt met het
College van Gedeputeerde Staten.
AMSTERDAM. Terwijl zijn partij op alle provinciale fronten
wegzakt in een politiek dal troont de naam Jac Zuurbier onverstoor
baar bovenaan de PPR-lijst voor de statenverkiezingen van Noord-
Holland. Hijzelf tuurt nerveus naar het scorebord, waarop de uitslagen
als een slap politiek koord over de beeldbuis worden gespannen. Als
Jac Zuurbier daarop nog wil dansen zal hij een brede evenwichtsbalk
nodig hebben. Breder in elk geval dan het smalle en uitgeholde
Creatief
«j
I
Van Agt o verwon, zag, at en kwam
De PvdA, zo bleek in Maastricht, heeft eindelijk
■ö- Van Agt: „Winst van 33 statenzetels is geweldig”
-zingen
i
-
o
er
ie
1 rei
ners,
>m
aar
;t onze-
"nputer
'ig jaar
taal) de
van de
uitslag
:ns nog
iet niet
uitsla,
te, die
:rof de
indaal,
ker.
De grote overwinnaar kwam om exact 23.38 uur het
Provinciehuis binnen. Tot op dat ogenblik hadden de
CDA-aanhangers en overige geïnteresseerden in het
ongewisse moeten blijven hoe Van Agt de uitslag had
beleefd. In zijn ambt van minister-president had hij
tot tegen half twaalf getafeld met de president van de
Kaapverdische eilanden.
Het diner had Van Agt nogal van de hitte van de
„Het kan ook anders” staat er op het
affiche waarmee de partij van Jac Zuur
bier in Noord-Holland aan de weg tim
mert. De computer legt uit dat de kiezers
er blijkbaar precies zo over denken met
dit verschil dat ze de PPR als een bak
steen laten villen. En dat betekent zo
goed als zeker het einde van Jac Zuurbier
als Gedeputeerde van Noord-Holland.
avond afgehouden. Weliswaar had een gedienstige
hand af en toe bescheiden een tussenstand naast het
minister-presidentiële bord geschoven, maar de „ver
plichting van Staatswege” zoals Van Agt het diner
later aanduidde had hem van een grondige bestude
ring van de communiqués afgehouden,
„De PvdA is thuis in Limburg”, zo verkondigde een
spandoek boven het toneel in het gebouw van de
Maastrichter Staar. Daar, op slechts tientallen meters
van het Vrijthof, hadden Limburgse en landelijke
kopstukken zich met hun getrouwen verzameld, en
uiteindelijk kon PvdA-fractievoorzitter Den Uyl zelf
de aanzet tot het grote feest geven.
„We hebben een vertrouwensvotum in het Zuiden
gekregen. Dat neemt niemand ons meer af”, zei Den
Uyl onder het gejuich van de vele honderden
PvdA’ers. „Vanaf 1978 behoeven de socialisten geen
minderwaardigheidscomplex meer te krijgen bij de
gedachte aan Limburg en Brabant”.
t5- De PPR-lijsttrekker in Noord-Holland
neemt een slokje „Zuurbier".
ners
ï-pre
eenh
Aln
p pn
1 ten
ciale
Jac Zuurbier, maar weer eens politiek-
m 5(
^stad
mg i
-kiezi
hapsl
f vi
cht,
ver
m voi
rs,
ilgee
>g ge
stemi
n het
i. Mat
lezen
en dt
al bil
andere
jrt om
i geko-
giste-
ervan-
■n heel
zrijwel
Eerste
A- en
zeker
lenvai
Selder
n. Hun
ie Pro
welke
dat de
Eerste
state-
e PPR
ti WD
van de
achten
Jac Zuurbier ook. Met een ronde lach
feliciteert hij Thea Janssens-QuanJ met
haar tweede en laatste plaats. Toch voelt
hij zich in de tang genomen door het harde
spel, dat politiek heet. „Ik heb op geen
enkel affiche van de drie grote partijen
een provinciale lijsttrekker gezien. Van
deze verkiezingen is door middel van be
wuste campagnes een test-case voor natio
nale verhoudingen gemaakt. Dat heeft de
PPR geen goed gedaan. Het nationaliseren
van statenverkiezingen vinden wij een
slechte zaak. Op die manier zou je de
provinciale problematiek helemaal geen
inzet meer hoeven maken voor deze ver
kiezingen. En voor de kiezers wordt de
politieke gang van zaken nog sterker ver
troebeld dan al het geval is. De mensen
weten vrijwel niet wat een provincie pre
cies doet en met welke taken deze overheid
is uitgerust. Als je over het provinciale
gebeuren heen gaat schermen met natio-
gekregen waar ze al zo lang recht op dacht te hebben.
En vaste voet in Limburg en Brabant. De socialisten,
die na de enorme successen van vorig jaar het risico
genomen hadden hun landelijke uitslagepavond
in Maastricht te houden, deden dit niet tevergeefs.
Een verlies van drie zetels kan voor een
kleine partij de genadeslag betekenen.
Desondanks klinkt er in het Roothaanhuis
in Amsterdam spontaan gejuich voor elke
streep die op de afgeslepen kerfstok blijft
staan. In Noord-Holland zijn dat er twee.
Eén zetel „op eigen kracht”, de andere als
een puzzel van lijstverbinding met de
PvdA en restzetels in de schoot geworpen.
De partijgenoten van Jac Zuurbier, die in
het provinciaal verkiezingscentrum van de
PPR zijn samengedromd, slikken de uit
slag lankmoedig. Had fractie-voorzitter
Ria Beckers tussen de vernietigende uit
slagen door niet verklaard dat de PPR na
het grote verlies van vorig jaar geen „twee
de nekslag” was toegediend? En was
Noord-Holland ondanks alles toch niet de
sterkste PPR-provincie van het land geble
ven? Navrant optimisme kenmerkt de
sfeer in het Roothaanhuis. De verliezers
willen sportief zijn en houden moed.
Premier Van Agt en zijn vrouw brengen
hun stem uit
De wetenschap dat het ook vandaag weer vroeg dag
zou zijn woog voor vele CDA-aanhangers iets zwaar
der dan de klinkende uitslag. Niet meer dan een
vijftigtal volhouders kon de leider uiteindelijk bejube
len. Het liep toen al tegen half een. Van Agt moest na
zijn binnenkomst namelijk eerst in een kamertje
apart worden genomen door enkele leden van het
CDA-kader, die hem de details van de uitslag ver
schaften, hem vertelden wat er zoal aan commentaar
was geleverd en hem influisterden wat hij in de te
volgen interviews moest benadrukken.
landelijk beschouwend: „De PPR heeft
veel profijt gehad van het Bas-effect. Bij
vele kiezers is De Gaay Fortman goed
overgekomen. Zijn vertrek is een belang
rijk verlies geweest. Onze partij heeft een
onderlinge richtingenstrijd moeten uit
vechten en daaruit is gelukkig de „redelij
ke vleugel” het sterkst naar voren geko
men. We hebben tijd nodig voordat er
opnieuw sprake kan zijn van een grotere
greep op het kiezersbestand. Het gezicht
van
dat het herstel binnen de partij omgezet
kan worden in politieke winst zal hard
gesleuteld moeten worden aan een zeer
duidelijke presentatie van onze partij. Om
dat de PPR tijdens de kabinetsformatie en D’66 een strategie ontwikkelen ten aanzien
pogingen daartoe geen rol heeft gespeeld van de college-vorming. Het is nog maar
hebben we minder in de spot-ligths ge- de vraag of de WD een zetel in het college
staan. Dat heeft zich nu gewroken”. van Gedeputeerde Staten krijgt. De meer
derheid, die ik aan de hand van de uitsla
gen tel, is links”.
En zo heeft Jac Zuurbier toch nog kans
de PPR in de provincie: Een ex-Gedeputeerde en mevrouw Thea
Dit is er nog over van
Daarbij was niet de uitspraak die Van Agt op een
geïmproviseerde en haastige persconferentie (elders
in Den Haag verwachtte de CDA-top hem op een
partijfeestje) over zijn tegenstander Den Uyl deed: „Ik
lust hem rauw”, sprak hij, overigens meer schalks dan
bedreigend. Had hij even daarvoor immers niet de
winst voor de PvdA prima genoemd, „maar de winst
voor het CDA is boven alle verwachtingen”, haastte
hij zich te zeggen. Over de te verwachten oppositie:
„Ach, Joop is strijdvaardig en ik word het”.
Die uitspraken betekenden het einde van zijn blik
sembezoek aan het Provinciehuis. Zijn aanwezigheid
had daar ondanks de geslonken schare even de
sfeer doen opleven, want voor 23.38 uur was het maar
een tamme, vuurwerkloze bijeenkomst geweest.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG/MAASTRICHT. In het Provin
ciehuis in Den Haag, waar bijna alle grote partijen
waren ondergebracht in aparte zalen, ging Dries van
Agt als echte overwinnaar voor het eerst in zijn
carrière op de schouders. Glunderend, dat wel, maar
toch vooral wat angstig om zich heen kijkend omdat
de schouders die hem torsten een aanzienlijk wanke-
ler basis vormden dan het politieke fundament waar
op hij na gisteren kan rekenen.
Ondanks het verlies van drie zetels in de
provinciale staten van Noord-Holland ge
looft Jac Zuurbier niet dat de PPR volle- gezien het wrange resultaat, dat de provin-
dig buiten spel staat. De lijsttrekker, die de ciale statenverkiezingen dit jaar voor zijn
afgelopen vier jaar het onderste uit zijn partij heeft opgeleverd in een hoopvol
welzijnsportefeuille probeerde te halen, perspectief te stellen. Dat hij zijn plaats in
geeft zich zelfs nog een kans als lid van het college naar alle waarschijnlijkheid zal
Gedeputeerde Staten. moeten afstaan aan Jan de Lange van D’66
lijkt hem nauwelijks te deren. Als mede-
Altemdticf °Pr'chter van de PPR heeft de provinciaal
lijsttrekker wel voor hetere vuren gestaan.
„De college-onderhandelingen liggen „Wij vormen een partij van de kleinscha-
volkomen open. Het is best mogelijk dat de ligheid. En je moet maar zo denken: als je1
provincie Noord-Holland ertoe kan over- klein bent kan je ook minder verliezen...”
gaan het aantal college-zetels uit te brei- DICK PANMAN
nale politiek doe je de statenpolitici te
kort”. De politieke analyses, die als verge
zochte huzarenstukjes over het beeld
scherm vliegen, tonen aan dat de PPR een
gevoelige klap heeft gekregen in de catego
rie jeugdige kiezers. Niet zonder jalouzie
moet Jac Zuurbier vaststellen dat de PSP
het in dit opzicht beter heeft geschoten.
„Die partij is rechtlijniger en dat heeft
de jeugd aangesproken. Het blijkt moeilijk
te zijn voor de PPR om zowel creatief als
gourvernementeel te zijn. Dat breekt ons
op. Het blijkt dat de kiezers zich het meest
laten leiden door scherpe standpunten. De
PvdA heeft daar haar voordeel bij gehad
omdat ze nu in de oppositie harder kan
zijn dan in een regeringscoalitie. Ik vind
het verschrikkelijk dat het CDA erin ge
slaagd is een grauwsluier over de Neder
landse politiek te trekken. De WD heeft
aan het CDA verloren en daarmee onge
wild het hoofdstuk onduidelijkheid ver
groot. Dat is jammer want je kan de WD
van alles verwijten behalve dat het een
onduidelijke partij is”.
Maar deze algemene beschouwing van
Jac Zuurbier steekt toch schril af tegen de
politieke onderwerpen, waarmee de PPR
de provinciale campagne opzette. In de
advertenties, die de kranten in werden
gejaagd werd geen woord gerept over het
rechtse anker, dat door een groot aantal
kiezers in het huidige kabinet zou kunnen
worden uitgeworpen. De PPR hield zich
voor Noord-Holland heel keurig aan haar
zaak: Geen vliegveld in de Markerwaard,
geen zeewaartse uitbreiding van Hoogo
vens en geen voorhaven. Maar deze hangij
zers werden niet opgetild door een provin
ciaal politiek briesje maar totaal overwoe
kerd dcfor een nationale politieke storm.
De speren, die de PPR zo moedig in haar
campagne had gericht bogen om als
rietstengels, die slap begonnen uit te han
gen omdat ze van de kiezers geen water
kregen Een staaltje milieu-bederf waar
juist de PPR niet op had gerekend.
En hoe moet het nu verder met deze
partij, die begin dit jaar tijdens een'Nij
meegs congres orde op zaken stelde in
eigen gelederen?
•Janssens-Quant, die haar plaats gehonoreerd zag via een puzzel van lijstverbindingen
en restzetels.
den. Bij de vaste kamercommissie ligt een
positief advies van die strekking. Met twee
zetels kunnen we als PPR natuurlijk niet
gaan leuren. Een claim op een plaats in GS
is ondenkbaar, maar als die uitbreiding
door gaat is het niet onmogelijk dat de
andere partijen toch een beroep op de
PPR doen. We hebben per slot van reke
ning ervaring in het college en bovendien
ligt er nog steeds een links alternatief in de
staten. We zitten in Noord-Holland en niet
de PPR heeft een knauw gehad. Voor- in Den Haag. Hier liggen de verhoudingen
anders. Inclusief de CPN telt het progres
sieve blok 41 van de 79 zetels. Dat is een
goed uitgangspunt voor de onderhandelin-
gen. De PvdA zal samen met PPR, PSP en
id da
nivea
grijke
le-Stal
van
Jac Zuurbier danst op het slappe koord
- t
