COLLEGEVORMING ZAL GROOT PROBLEEM OPLEVEREN
Vijf partijen weg uit
Zuidhollandse staten
Progressieve samenwerking
levert een extra zetel op
s
M
I
f
eo
PROGRESSIEVEN MET D'66 EVEN STERK ALS CDA PLUS VVD
OUDE MEER
LISSERBROEK
ZWAANSHOEK
BADHOEVEDORP
NIEUW VENNEP
HOOFDDORP
LIJNDEN
BEINSDORP
ZWANENBURG
RIJSENHOUT
BURGERVEEN
VIJFHUIZEN
ROZENBURG
ABBENES
CRUQUIUS
BUITENKAAG
>0
21
pONDERDAG
MAART
19 7 8
Geen zetels voor CPN, PSP, PPR, DS'70 en Boeren
>gt
n de
.trekt
78-12
strekt
ienst.
kin-
jkun-
itatie
eels-
>trekt
n.
>che)
verk-
van
rdig-
nctie
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM. Twee zetels
»inst voor de PvdA in de Staten
en toch geen vreugde. Die stem
ming was duidelijk te merken in
de Brakke Grond, waar de PvdA
»m een aantal TV-toestellen ver-
lameld was. Een enigszins teleur
gestelde W. van der Knoop „ik
had op dertig zetels gerekend”
is niettemin van mening dat de
uitslag geen verandering in het
tollege van Gedeputeerde Staten
)1-
1
rd
5
laats VVD in Gedeputeerde
taten nog lang niet zeker
in w
023-
war
1977
1977
1977
1977
1977
stem.
stem.
stem.
13,7
0,5
2,5
1,1
1,0
1,3
9
0,3
2,5
1,9
2,2
1,8
1,0
1977
1977
1977
stem.
stem.
stem.
2
0,5
0,2
0,5
11
0,8
1
2,7
0,5
0,2
0,9
0,2
0,8
1,1
1,8
1,4
25
1,4
1,5
11
2,1
1,3
1977
1977
1977
stem.
stem.
stem.
2,7
1,2
3,9
3,7
5,0
32
4,2
2,9
SGP
43
10
2,3
2,6
Zo stemde de Haarlemmermeer
imint-
en is
87,1
27,8
61,3
19,7
9974
2749
2586
3131
128
196
64
794
33
33
51
38
6
165
89,9
20,3
21,8
47,8
0,9
1,8
0,3
2,0
0,9
0,8
0,9
2,9
0,5
0,5
1,0
0,2
0,7
1,0
7309
1704
2513
2171
94
103
66
545
28
29
30
11
5
10
363
41
74
218
3
3
1
5
592
103
132
302
7
5
4
18
2
5
1
1
9
4
6
89,4
21,4
18,4
44,1
0,8
0,1
6,4
0,9
0,8
0,7
1,2
7474
1828
1985
2647
95
103
56
518
21
13
34
103
1
74
635
125
120
302
6
2
4
39
2
2
1
413
142
33
193
13
5
4
20
maakt over een collegeprogramma) daar
door even sterk is geworden als het CDA
en de WD samen (beide blokken hebben
38 zetels). Zonder lijstencombinatie was
die krachtsverhouding dus uitgevallen in
het nadeel van het progressieve blok (37
tegenover 39).
Deze gelijke krachten maakt de college-
vorming bepaald niet eenvoudig. Tegen
over een progressief blok, dat een college
wil op basis van een duidelijk programma
staat een getalsmatig even sterk blok van
voorstanders van een afspiegelingscollege.
Vier jaar geleden was de krachtsverhou
ding tussen enerzijds PvdA, PPR, PSP en
D’66 en CDA en VVD anderzijds ook gelijk
77,5
28,8
23,2
23,7
6,9
5,8
1,7
2,0
1,6
2,7
1,4
2,7
5,1
0,9
1,6
1,5
4870
1554
1115
1458
158
72
60
337
14
21
27
23
3
28
368
36
64
219
2
2
3
8
1
1
10
15
1
6
688
135
137
331
13
5
3
28
6
11
10
Een ware slachting is aangericht onder de kleine partijen in Zuid-Holland. De CPN
raakt haar twee zetels kwijt. Met hun 1,1 percent hebben de communisten net ééntiende
percent te weinig gehaald voor een zetel. Dat geldt ook voor de PSP, die haar enige zetel
verliest. De Boerenpartij en het GPV werden door de kiezers weggevaagd. Deze partijen
hadden elk één statenlid. DS’70 had ook één zetel, maar deed in Zuid-Holland helemaal
niet aan de provinciale verkiezingen mee. Die fractie zal dus eveneens verdwijnen.
Naast deze grote drie, is er in de Zuidhollandse staten nog maar plaats voor drie andere
fracties. Grootste daarvan wordt die van D’66. De Democraten krijgen 5 zetels en boeken
daarmee de grootste winst in de provincie (vier zetels meer dan nu het geval is). De SGP
blijft met drie vertegenwoordigers de provincie meebesturen. Tenslotte moet de PPR
genoegen nemen met één zeteltje. De fractie van de Radikalen bestaat nu uit vier man,
een flinke inkrimping dus.
2348
726
511
813
63
24
18
140
5
6
9
22
902
149
301
306
6
29
6
58
1
27
7
1
1
10
niet aangenaam. De CPN heeft zich in
milieukwesties en daar gaat het in de
provinciale streekplanwetgeving om in
de vorige zittingsperiode meestal gesch
aard aan de kant van de WD. Dus stelling
genomen tegen de standpunten van de
progressieven. De progressieven zijn er
daarom niet happig op, om met de CPN
afspraken te moeten maken, waarbij de
CPN bepaalde voorwaarden kan dicteren,
zonder enige binding met het college. Dus
zonder verplichtingen, die de CPN in het
gareel van een college zouden kunnen
dwingen.
Het ligt dan ook voor de hand, dat de
progressieven, evenals vier jaar geleden,
eerst zullen proberen om met het CDA een
programcollege te vormen zonder WD.
Het CDA kent echter de weerstanden in
progressieve kring tegen de CPN. De con
fessionelen zijn daardoor in een betere
onderhandelingspositie dan vier jaar gele
den, hetgeen wellicht zou kunnen leiden
tot de eis van nog een CDA-gedeputeerde
(drie in plaats van twee), wanneer het
college met een man zou worden uitge
breid.
69,9
27,1
27,1
606
167
217
214
11
17
5
45
3
8
1
4
76,6
16,8
25,4
37,5
3,8
3,7
1,5
1,5
1,2
4,3
0,8
89,0
17,3
26,0
41,1
1,6
1,1
0,6
6,9
1.2
0,7
0,8
0,5
28,6
1,3
1,7
0,6
8,2
1,2
0,5
0,5
0,6
38,8
1,5
2,5
0,6
5,7
0,6
2,2
1,4
0,8
80,6
17,1
24,6
44,9
1,6
1,1
1
6,9
0,3
0,5
0,2
0,4
76,9
27,6
25,9
31,4
1,3
2
0,6
8
0,3
0,3
0,5
0,4
0,1
1,7
81,6
7,6
25,9
45,8
2,6
4,2
0,5
0,8
0,3
1,6
1,6
80,1
22,3
36,0
23,5
3,0
5,9
1,5
1,3
2,4
2,0
0,8
75,2
14,0
23,5
45,7
3,1
3,6
0,5
0,7
0,2
3,8
2,7
92,6
11,6
19,1
55,7
1,0
0,5
89,6
22,6
34,8
26,8
1,6
1,7
0,7
8,1
1,2
0,5
0,4
0,3
staten
1978
perc. perc.
81,9
23,3
34,4
29,7
1,3
1,4
0,9
7,5
0,4
0,4
0,4
0,2
0,1
0,1
80,3
17,4
22,3
51,0
1,2
0,8
0,7
3,0
80,3
11,3
20,4
60,1
0,8
0,8
0,3
1,4
0,5
1,4
0,3
0,3
2,5
1974
perc.
76,8
22,5
21,4
33,7
1,2
2,9
0,9
1,4
0,9
6,3
2,3
1974
perc.
73,1
29,3
10,1
39,1
4,0
5,9
2,1
1,2
0,5
4,7
79,7
21,9
25,4
33,3
2,6
5,1
0,9
1,4
1,9
1,4
2,5
85,4
37,7
9,6
40,7
2,4
2,1
0,6
4,5
0,4
0,4
75,2
34,4
8,0
46,7
3,1
1,2
1,0
4.8
77,3
19,7
18,9
47,6
0,9
0,3
0,6
6,1
0,3
0,3
0,2
82,3
9,9
18,5
53,1
1,9
2,1
0,0
0,0
1,6
1,1
7,5
72,0
19,6
21,0
40,2
3,2
4,1
0,6
1,1
0,6
2,9
5,1
88,7
19,3
23,1
43,6
1,3
1,0
0,4
4,2
0,3
1,3
2,2
1,7
88,1
31,8
24,4
26,1
3,6
1,5
0,9
4,7
0,9
0,7,
0,7
0,4
84,4
9,8
17,4
80,5
19,6
19,9
48,1
1,9
0,7
0,4
4,1
0,5
0,5
0,8
2,2
0,3
0,3
2,7
4,1
0,3
1,6
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
82,1
11,3
30,2
32,3
0,6
2,5
1,5
0,2
1,3
15,4
1,5
78,3
30,6
22,3
26,6
5,7
5,1
1,1
1,0
1,9
2,3
1,5
1974
perc.
93,3
18,2
34,3
29,1
0,7
3,2
0,6
6,5
0,1
3,5
1,0
0,1
78,6
16,5
33,4
33,9
0,7
3,2
0,7
6,4
0,1
3
0,8
0,1
0.1
1,1
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
17,3
36,6
1,5
3,1
0,9
0,8
0,9
4,7
2,2
4,1
3,8
1,1
1,1
1.8
4,3
0,5
1,6
2,4
0,7
6,5
0,4
1,1
0,1
0,6
947
177
108
476
5
10
5
34
1
9
5
5
2
110
5
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
KB
SGP
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
KB
SGP
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
staten
1978
perc. perc.
staten
1978
perc. perc.
57,4
22
22,2
42,7
1,7
1,2
2,2
3,2
0,3
1,4
0,7
0,7
590
130
131
252
10
7
13
19
2
8
4
4,
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS 70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
staten
1978
perc. perc.
staten
1978
perc. perc.
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
Opkomst
PvdA
VVD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS 70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
87,0
24,0
26,7
34,0
1,1
1,5
0,5
7,5
0,6
0,3
0,5
1,4
staten
1978
perc. perc.
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP'
Opkomst
PvdA
VVD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS 70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS 70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
staten
1978
perc. perc.
staten
1978
perc. perc.
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
1974
perc.
2,7
1
0,8
6
0,2
0,3
0,4
0,9
Opkomst
PvdA
WD
CDA
CPN
PPR
PSP
D’66
DS’70
BP
GPV
RFP
IKB
SGP
(Van een onzer verslaggevers)
ZUID-HOLLAND. Voor de Provinciale Staten in Zuid-Holland betekent de uitslag
van de verkiezingen een forse opruiming. Het aantal fracties in het provinciaal bestuur
wordt met meer dan de helft ingekrompen van dertien tot zes. Vijf kleine partijen
raken hun vertegenwoordigers in de Zuidhollandse staten kwijt. Daarnaast vormen de
drie christen-democratische partijen voortaan één fractie.
Winst boekten in Zuid-Holland de PvdA, het CDA en D’66. Daarbij bleven de
socialisten onbetwist aan de kop staan met 34 zetels, drie meer dan in de huidige
samenstelling van het provinciaal bestuur. Ook het CDA krijgt drie zetels meer dan
ARP, KVP en CHU nu samen hebben: het worden er 23. De WD is iets teruggelopen. De
liberalen krijgen 17 zetels, één minder dan ze nu hebben.
staten
1978
perc. perc.
79,2
31,9
22,9
29,9
3,2
1,5
1,2
6,9
0,3
0,4
0,6
0,5
0,1
0,6
78,6
24,7
26,9 26,6
29,4
2,9
5,7
0,9
1,1
1,9
2,0
1,6
De uitslag in Zuid-Holland maakt een voortzetting van de huidige PvdA-CDA-VVD
coalitie binnen het college van Gedeputeerde Staten waarschijnlijk. De grote drie blijven
immers verreweg in de meerderheid en hun onderlinge verhouding is niet wezenlijk
veranderd. Ze zullen alleenop nog minder oppositie in de staten hoeven te rekenen.
58,1
21,4
18,9 21,7
37,3
2,3
4,6
2,2
0,8
1,7
5,1
1,3
achttiende zetel toen als restzetel kregen.
Het kon nu een handhaven of een licht
verlies worden, dat laatste blijkt het geval
maar bijzonder noem ik het niet.
Voor de vorming van het college van
Gedeputeerde Staten betekent dit weinig.
Ik blijf bij mijn opvatting dat alle partijen
daarin thuis horen. Geen een partij moet
bijvoorbaat worden uitgesloten”, aldus de
Zandvoortse burgemeester.
93,0
13,2
18,8
51,8 59,5
0,5
0,5
0,7
2,4
2,2
0,5
1,1
0,5
3,6
0.1
1
0,5
0,5
0,2
10,8 11,6
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1977
staten kamer
1977
staten
1978
perc. perc. stem.
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1977
staten kamer
1977
staten
1978
perc. perc. stem.
91,7 80,4
30,5 30,4
21,9 21,8
32,1 34,6
2,5
1,5
0,6
5,8
0,8
0,6
0,8
1,7
staten kamer
1974 1977
perc.
staten kamer
1974
perc.
staten kamer
1974
perc.
staten
1978
perc. perc. stem.
staten
1978
perc. perc. stem.
76,8 89,2 76,9
15,7 18,9 18,7
14,7 11,4
45,2 50,3
0,3
1,7
0,5
4,3
0,5
1,2
0,9
0,7
staten
1978
perc. perc. stem.
staten kamer
1974
perc.
Zonder de lijstencombinatie zou de
nieuwe zetelverdeling in de Staten van
Noord-Holland zijn geweest: PvdA 30,
PPR 1, PSP 1, WD 18, CDA 21, CPN 3 en
D’66 5. Door de lijstencombinatie is de
zetelverdeling geworden: PvdA 29, PPR 2,
PSP 2, WD 17, CDA 21, CPN 3 en D’66 5.
Een rekensom leert, dat het progressieve
blok inclusief D’66 (deze vier partijen heb
ben voor de verkiezingen afspraken ge-
Van der Knoop
..met D’66 in zee..
Staten van Noord-Holland was niet onder
steboven van de -geringe-teruggang van
zijn partij. „Ik ben er niet zo’n voorstander
van een vergelijking te maken met de
Tweede Kamer-verkiezingen. We praten
altijd over Markerwaard, Schiphol en an
dere zaken in de provincie. Moet je alles
dan nu maar op landelijke schaal trekken?
Als ik naar de Staten-verkiezingen van
vier jaar terug kijk dan besef ik dat we die
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. De PvdA moppert er
over, dat niet de verwachte dertig, maar
slechts negenentwintig zetels in de Staten
van Noord-Holland konden worden be
machtigd. Die ene zetel minder blijkt het
gevolg te zijn van een lijstencombinatie
van PvdA, PPR en PSP, die PPR en PSP
elk een zetel méér opleverde, dan zonder
lijstencombinatie het geval zou zijn ge
weest. Als progressief blok hadden PvdA,
PPR en PSP daardoor één zetel voordeel.
Die werd weggehaald bij de VVD. Zonder
de progressieve lijstencombinatie had de
VVD niet 17 maar 18 zetels behaald.
De PvdA-lijsttrekker is wel pessimis-
|isch over de collegevorming. De college-
lorming wordt beslist een stuk moeilijker
jan de vorige keer, zo meent de heer Van
ter Knoop. Hij wijst er op, dat de PvdA nu
I oiet meer beschikt over de mogelijkheid
jm de CPN in het college te halen als
ilternatief voor het geval het CDA niet zou
rillen meewerken aan een programcolle-
je. Betekent dat, dat de PvdA zal moeten
slikken, dat de VVD in het college wordt
ipgenomen? Nou, dat ook weer niet.
Van der Knoop hecht er aan, dat men
roor de collegevorming tot programmati
sche afspraken komt. De mogelijkheid
iaartoe vooral op milieuhygiënisch ge
bied ziet hij niet zo, voor wat de WD en
de CPN betreft. Wel ziet hij goede moge-
iijkheden om met het CDA tot afspraken
te komen. Het CDA heeft bijvoorbeeld wat
betreft Schiphol een standpunt, dat dat
ran de PvdA veel meer benadert dan het
standpunt van de WD over deze kwestie,
w stelt hij. Moeilijker is het een gezamen-
lijk standpunt te formuleren over bijvoor-
beeld'de Markerwaard.
Van der Knoop heeft niet zulke princi
piële bezwaren tegen de landelijke kwes-
jaren fe, die toch ook van de provinciale poli-
lieke krachtmeting is gemaakt. Hij heeft
tenslotte samen met Den Uyl op één affi-
:he gestaan. Wel heeft hij bedenkingen
1 tegen de manier waarop sommige landelij-
- te politieke figuren zich van de provincia
le verkiezingen hebben meester gemaakt.
De stemming bij het CDA dat in
Irasnapolsky om een aantal TV-ontvan-
jers was geschaard was uiteraard opge
togen. Een glunderende drs. J. van Dis Hzn
leeft gretig commentaar op de uitslag. Hij
tiet wel mogelijkheden om de samenstel-
ing van het huidige college ook voor het
ileuwe aan te houden met uitwisseling
ran de gedeputeerde van de PPR tegen
een van D’66 wanneer althans het aantal
gedeputeerden zou worden uitgebreid.
Maar hij laat in het midden of met samen
stelling van het college wordt bedoeld:
bestaande uit dezelfde personen uitge
breid met nog een vertegenwoordiger van
het CDA of met een WD-gedeputeerde
dan wel een college van dezelfde politieke
samenstelling.
De heer Van Dis vindt het jammer, dat
de landelijke politiek zich meester heeft
gemaakt van de provinciale verkiezingen.
Vooral voor Noord-Holland vindt hij dat
jammer, omdat er juist in deze provincie
nogal wat belangrijke zaken zijn (Mar
kerwaard, tunnels onder het Noordzeeka-
naal), waarover verschillend wordt
gedacht.
Van Dis wijst er nog op dat D’66 een
sleutelpositie heeft gekregen.
Uit de sfeer in het Sonestahotel, waar de
Democraten om het TV-toestel waren bij
eengekomen, bleek dat D’66 zich wel dege
lijk van die sleutelpositie bewust was. De
gunstige uitslag werd uitbundig gevierd
met vele glazen bier en andere dranken.
Drs. J. de Lange is bereid om in het
college zitting te nemen, als hem daartoe
de gelegenheid wordt geboden. Hij ver
bindt aan zijn medewerking wel de voor
waarde, dat vooraf grondige programma
tische afspraken worden gemaakt.
Wat D’66 betreft zou ook de WD op die
voorwaarde mee mogen doen. „We hebben
geen enkele partij bij voorbaat uitgeslo
ten”. Maar de WD zou dan wel het idee
moeten laten varen dat er een afspiege
lingscollege tot stand moet komen. Het
heeft volgens drs. De Lange geen zin, om
eerst een afspiegelingscollege te maken
om dan achteraf daar „een programma
onder te schuiven”. Eerst het programma,
zo is de eis van D’66.
De heer De Lange ziet wel mogelijkhe
den om in bepaalde zaken een gemeen
schappelijke noemer te vinden, zaken,
waarover misschien op het eerste gezicht
de standpunten onverzoenlijk zijn. Zelfs
over de Markerwaard zou men op die
manier een gemeenschappelijk standpunt
in kunnen nemen. In elk geval zouden
zeker procedurele afspraken moeten wor
den gemaakt.
De heer De Lange betreurt het ook, dat
de landelijke politiek zich van de provinci
ale verkiezingen heeft meester gemaakt.
WD-lijsttrekker Machielsen was giste
ravond bij partijgenoten in het Haarlemse
restaurant De Lantaern. De vermoedelijke
liberale fractievoorzitter in Provinciale
(35-35). De CPN was toen echter nog zo
groot (7), dat de progressieven het CDA
konden dwingen mee te doen aan een
programcollege zonder WD, met het drei
gement, dat men anders de CPN in het
college zou halen en het CDA er uit zou
stoten. Die mogelijkheid is er nu niet meer,
nu de CPN is ineengeschrompeld tot een
splintergroep met niet meer dan drie
zetels.
Wil men toch komen tot de vorming van
een progressief programcollege, dan zal
men niettemin de steun van deze splinter
groep nodig hebben. De CPN zit dus op de
wip.
Deze situatie is voor' de progressieven
staten
1978
perc. perc. stem.
1651
282
406
741
26
18
16
114
5
9
3
6
staten
1978.
perc. perc. stem.
80,6
24,5
26,6
35,4
1,2
1,4
0,7
6,9
0,3
0,2
0,5
1,4
0
1
87,5 71,8
24,1 24
33,3 31,2
26,9 27,4 30,7
0,9
1,3
0,4
6,6
1,2
0,8
0,9
0,9
0,6
F"
