STADSVERWARMING:
ELECTRISCH KOKEN
EN STOKEN MET
DE DEUR DICHT
bel
Hoe komt de warmte in huis
Onrust komt voort
V
c
STADSSCHOUW
BURG
V E LS E
i
F
De N91 tekstverwerker vanCanada.
uit onwennigheid
Vrijdag 7 april: De Canadezen veroveren Haarlem
voor
een
gratis
proef
abonne
ment
HA!
Koelwater centrales opnieuw gebruiken
PWN-DIRECTEUR OVER SAMENVOEGING KANTOREN
F
I
99
B
0
s
CS
c
CS
o
I
E
I
es
Afsluiting Meerstraat
Russische dansers
in Stadsschouwburg
OMS
IBM
Xerox
NQ4 Micom
S(
bi
Sales 1977*
NQ1
NQ2
Toneel in
„Wijk aan Duin”
Tekstverwerker OMS 103 inOMS-trein.
Onze mobiele staf geeft u een demonstratie.
6
DIN
19 7 8
APRIL
DINSDAG 4
AFWEZIG
JAKOB SMIT
H
1
Vogelenzang:
IJmuiden:
Liever geen bezoek aan huis
ENGEL SCHUITEN
r
KAMERMUZIEKSERIE
OMS Nederland bv tekstverwerking Postbus 133,2600 AC Delft. Telefoon 015/560082/560159/ 561320
i
4'
IJmuiden:
Heemskerk:
IJmuiden:
IJmuiden:
Heden is in volle vrede van ons heengegaan
de heer
Heden overleed zacht en kalm, na een kort
stondige ziekte, onze lieve vader, behuwd-,
groot- en overgrootvader
weduwnaar van Neeltje Paap
in de ouderdom van 95 jaar.
Namens de familie:
J. van der Veer
IJmuiden, 2 april 1978
„Huize Breezicht”, Keizer Wilhelmstraat 1
Corr.-adres:
Havenkade 45
De overledene is opgebaard in het Uitvaart
centrum aan de Eemstraat 27 te IJmuiden.
Bezoek aldaar van 19.00 tot 20.00 uur.
De begrafenis zal plaatshebben woensdag
5 april om 14.00 uur op de begraafplaats
„Duinhof” te IJmuiden
Na de begrafenis gelegenheid tot condoleren
in de ontvangkamer op de begraafplaats.
vr. 7 KALINKA - Russische Oekraïns
zang- en dansensemble
J.
J.
Zo’n dikke dertig jaar geleden brachten ze ons kauwgom,
vrijheid en sigaretten.Nu: de bevrijdingvan het
|||P Nederlandse kantoorleven.
||f De tekstverwerker OMS-103.
Nummer één in Canada.
Verslaat nu ook hier de bekende
giganten op harde feiten:
Op z’n prijs bijvoorbeeld en ook
binnen de scherpste kalkulatie
is de OMS 103 beter!
HERVATTING
PRAKTIJK a.s.
maandag 10 april
(023)
319053
di. 25 DE PARVENU OF DE BURGER
EDELMAN
di. 4 HERFST IN RIGA
vr. 28 NOORDHOLLANDS PHILHARMO-
NISCH ORKEST
E
dei
Bo
zat
leg
cs
CS
X
5
o
U
o
co
ÖQ
Een CAj^AP gaine
geeft uw figuur
verantwoorde
steun én
korrektie
5
o
U
W-f
s,
ball
MT
Che
ver<
voll
din;
nan
Ian,
die
dut
leid
kas
een
in 1
te
APRIL
J. A. M. Lith,
tandarts
(O
weduwnaar van Boukje Jagt
in de ouderdom van 97 jaar.
W. Smit
B. J. Katérs-Smit
A. Dekker-Smit
Smit
M. Smit-van Leeuwen
J. Linnenkamp-Smit
F. Linnenkamp
F. H. Smit
C. D. Smit-Bleeker
Klein- en
achterkleinkinderen
Bloemendaal, 2 april 1978
Huize „Buitenzorg”, Conollyweg 2
Corr.-adres:»
Scheldestraat 92 te IJmuiden
di. 18 HOLLANDS HARPKWINTET
N93
‘I
Vader ligt opgebaard in het „Uitvaartcen
trum” Eemstraat 27 te IJmuiden, alwaar
geen gelegenheid tot bezoek.
De crematie vindt plaats donderdag 6 april
a.s. om 13.30 uur, in het crematorium te
Velsen, halte Driehuis-Westerveld.
Vertrek vanaf Scheldestraat 92 circa 13.10
uur.
Gelegenheid tot condoleren in één der ont
vangkamers van het crematorium na afloop
van de plechtigheid.
k Onze demonstratietrein brengt het oprukkende front
van OMS tekstverwerkende systemen binrien uw bereik.
De OMS-103 is beter. Die theorie kunt u hard zien
worden: Station Haarlem,
spoor 14,7 april 1978.
van 10-19 uur. Join the Winner!
5
o#-: 1
w
VA
B
d
i
Speciaalzaak
Prijzen:
gen. Het water uit de wa
terleiding wordt in dat
toestel langs de hete ver
warmingsbuis (warmte
wisselaar) geleid. Dat lei
dingwater kan zo worden
opgewarmd tot 60 gra
den, te gebruiken in de
keuken en de douche.
Een wervelende show met spektakulaire dan
sen, authentieke zang en kleurrijke folkloristi
sche klederdrachten, alsmede een balalaika-
orkest.
f37-500,-exd.btw (huuren lease ook mogelijk)
Waarneming voor spoedge
vallen op de spreekuren der
overige tandartsen.
ANEGANG 25
HAARLEM
TEL. 324532
BEVERWIJK. In verband met werk
zaamheden aan de wegverharding zal de
Meerstraat tussen het Stationsplein en de
Raadhuisstraat, met ingang van dinsdag 4
april gedurende drie weken voor alle rij-
verkeer worden afgesloten.
De daar gevestigde bedrijven zal men
alleen kunnen bereiken öf van de zijde van
het Stationsplein öf van de zijde van het
Meerplein, voor zover de werkzaamheden
dat toelaten.
len we ook ons milieu. De lucht vervuilen
we met afvalgassen. En door het opge
warmde koelwater wordt ons oppervlakte
water vies warm. In combinatie met de
fosfaten uit onze wasmiddelen is dat war
me water een verderfelijk milieu, waarin
de levenverstikkende blauwwieren gedij
en. Dat geeft op den duur stinkend, dood
water.
Stadsverwarming kan aan dat domme
gedoe een eind maken. Het bij de elektrici
teitsopwekking opgewarmde koelwater
wordt niet op het oppervlaktewater ge
loosd, maar met een buis naar de stad
gebracht. Dat water moet dan een stuk
heter zijn, dan het „afgewerkte” koelwa
ter, zoals het thans de centrales verlaat.
Dat is thans 12 tot 15 graden in de winter,
onvoldoende om een kamer te verwarmen.
Technisch is het mogelijk om het koelwa
ter bij een hogere temperatuur uit de cen
trale te halen (bij 90 tot 100 graden). Dat
BEVERWIJK. Tweemaal per jaar
geeft de toneelvereniging „Falkland” uit
Heiloo een voorstelling in het buurthuis
„Wijk aan Duin” en deze opvoeringen
hebben inmiddels een uitstekende reputa
tie. Donderdag 6 april aanstaande wordt
het bekende toneelspel „De bruid in de
morgen” van Hugo Klaus uitgevoerd.
Komedie van Molière. Regie René Lobo door
Toneelgroep Theater met o.a. Bernard Droog,
Annie de Lange, Trees van der Donck en Jan
Gorissen.
BroirDataquest
Toneelspel van Alexej Arbuso. Regie Peter
Oosthoek. Met Mary Dresselhuys en Ko van
Dijk
a Orkestconcert onder leiding van dirigent André
Vandernoot, met als solist de jonge Russische
pianist Youri Egorov
Prijzen: 9,-
leid en goedgekeurd. De tijdelijke huisves
ting gaat een bedrag vergen van ongeveer
700.000 gulden. Het vertrek van de twee
staffunctionarissen en in de toekomst twee
fitters bespaart het waterbedrijf in ’n jaar
230.000 gulden.
De Raad van Toezicht kon na de toelich
ting van Sprey eensgezind positief advies
over het voorstel voor tijdelijke huisves
ting uitbrengen aan Gedeputeerde Staten.
I
me
ad
trs
1e rang
ƒ15,-
ƒ13,-
3e rang
ƒ9,-
ƒ7,-
Kaartver-
(met „adjusta” band)
I
Reparatie*
binnen 48 uur
mftele
service
023-314181
Na h<
van c
Vorig jaar kocht men een stuk grond in
Wormerveer om een gezamenlijke dis-
trictsvestiging van PEN en PWN te kun
nen realiseren. Het waterbedrijf wil daar
de districtskantoren Zaanstad en Bever
wijk huisvesten. Ondermeer om de reden
die directeur Sprey al vermeldde. Ook
speelt mee dat het PWN het goede voor
beeld wil geven. Het bedrijf zal in de
toekomst een aantal bedrijven moeten
overnemen. „En met zestien districtskan
toren kun je niet goed werken, dat aantal
is te groot”.
De tijdelijke huisvesting in Wormerveer
is nodig tot omstreeks 1 januari 1982 de
nieuwe behuizing kan worden betrokken.
De snellere integratie is mogelijk gewor
den doordat in Beverwijk het districts
hoofd en de chef der administratie zijn
weggegaan. Het opnieuw benoemen van
die functionarissen zou betekenen dat die
Kaarten zijn in voorverkoop verkrijg
baar via het buurthuis en als men proble
men heeft met het vervoer kan daarover
contact worden opgenomen met dit buurt
huis, Wilgenhoflaan 2c, telefoon 20944.
VELSEN. In de Stadsschouwburg in
IJmuiden-Oost kan op vrijdag 7 april
worden genoten van Russisch-Oekraïense
muziek en zang Gesteunt door een tien
man tellend balalaikaorkest begint om
acht uur ’s avonds een optreden van het
Russisch-Oekraïense Zang- en Dansen
semble „Kalinka”.
Hoe komt de warmte
van het verhitte koelwa
ter uit de elektrische cen
trale in de huizen? Niet
direkt. Op een aantal
punten in de wijk wordt
de buis van het koelwa
ter langs een andere wa
terbuis geleid. Het hete
water in de ene buis staat
warmte af aan de andere.
Deze buis komt de wo
ning binnen bij de meter
kast, bij een temperatuur
van 90 graden Celsius.
Het hete water wordt
Voor de opwekking van elektriciteit is
warmte nodig. Die verkrijgen we door
verbranding van kolen, olie of aardgas.
Bijna zestig percent van de energie, die bij
die verbranding vrij komt, verdwijnt door
de schoorsteen of in het koelwater van de
centrale. Een dom gedoe. Elektriciteitscen
trales zijn er voor de productie van elektri
citeit. Het is nooit de bedoeling geweest om
daarbij tevens de Elfstedentocht onmoge
lijk te maken, door verwarming van het
oppervlaktewater en de buitenlucht.
„Deur dicht! Ben je in de kerk geboren?
We stoken niet voor de buren!” Bijna wa
ren wij verwend en gewend geraakt aan
centraal verwarmde woningen die kreet
vergeten. Die kreet, die onze ouders ons
toeriepen, wanneer we de kamerdeur
openlieten, waardoor de genoeglijke, maar
o zo kostbare, kolenwarmte kon ontsnap
pen. Want plotseling was er die gasbel
onder Slochteren, en die was zo groot, die
kon niet op. Heel Nederland u weet wel,
12 miljoen oliebollen ging over op aard
gas. En onze steenkoolmijnen de
modernste van Europa gingen dicht.
Het is nu 18 jaar na de ontdekking van de
bel van Slochteren. En ofschoon we sidns-
dien „en masse” de kerk hebben verlaten,
wilden we weten er geboren te zijn. Met
christelijke offerbereidheid deelden we
rijkelijk van ons gas uit, maar natuurlijk
niet zonder daarvoor een hoge welvaart in
ruil te krijgen. We stookten als gekken
voor de buren en lieten deuren en ramen
royaal open. En nu? Bezorgdheid alom,
want er is toch een bodem ontdekt in het
aardgasvat. Op verzoek van het ministerie
van Economische Zaken sluiten we weer
deuren en ramen, doen we de gordijnen
dicht. Want het kaarsje brandt op. Het
kaarsje van onze wereldbol.
We hebben ook ontdekt dat onze elektri
citeitscentrales in feite met de deuren open
stoken. Zestig percent van de kostbare
warmte gaat zomaar verloren. En dat niet
alleen. Want met die zestig percent vervui-
(Van een onzer verslaggevers)
BLOEMENDAAL. „In Beverwijk
zitten we met ons bedrijf midden in een
wijk die een woonfunctie heeft. De huis
vesting op zich is goed maar de stad ziet
ons graag uit die wijk verdwijnen. Het
districtskantoor in Zaanstad is juist
slecht gehuisvest en zocht daarom ander
onderdak. Vandaar het plan die twee kan
toren in Wormerveer te combineren. De
integratie kan nu sneller plaatsvinden
dan de directie had voorzien en daarom
die tijdelijke huisvesting”. PWN-direc-
teur Sprey maandagmiddag in een verga
dering van de Raad van Toezicht op de
provinciale bedrijven. Punt van bespre
king was de tijdelijke huisvesting in Wor
merveer voor twee genoemde districts
kantoren van het Provinciaal Waterlei
dingbedrijf Noord-Holland.
bestaande uit: Abbie de Quant, Edward Witsen-
burg, Jaring Walta Gerrit Oldeman, Harro Ruy-
senaars. Prijzen: 6,-
(Vervolg van pagina 1)
Bij de opwekking van elektriciteit gaan we te werk als een kind, dat een boterham met
hagelslag klaar maakt, maar de oorlog niet heeft meegemaakt: Een grote berg korrels op
het brood, gladstrijken met een mes en wat er dan aan weerskanten vanaf valt de
vuilnisbak in. Ergerlijke verkwisting, waarover al menig vermanend woord aan tafel
werd gesproken. Maar een zelfde soort verkwisting bij de elektriciteitsopwekking wordt
sinds jaar en dag als vanzelfsprekend geaccepteerd.
door de buizen en radia
toren van de centrale
verwarming geleid en
verlaat de woning bij een
temperatuur van 70 gra
den. In de meterkast zit
ten ook kranen, waarmee
men het hete water bui
ten de woning kan hou
den. Er is ook een meter,
waarmee de afgenomen
hoeveelheid warmte kan
worden gemeten. Het he
te water komt onderweg
in de woning ook de
warmwaterinstallatie te-
Moderne vormgeving van een
hulp-warmtecentrale in het uni
versitair centrum De Uithof te
Utrecht. Het ontwerp is afkomstig
van Architectenbureau Wouda te
Utrecht.
.9
hete water is wel warm genoeg om ruimten
te verwarmen.
De moeilijkheid is echter, dat siecnts een
gebied van enkele kilometers rondom de
centrales van dat hete water kan profite
ren. Moet het water een langere weg afleg
gen, dan koelt het te veel af. Of de buis
wordt te duur. Van het hete koelwater van
de centrale van Velsen zou dus wellicht
nog de Velserbroekpolderstad gebruik
kunnen maken, maar zeker niet de veel
verderaf gelegen Noronstad.
Voor de Noronstad zou dan een eigen
warmtecentrale moeten worden gebouwd,
die tevens de huizen van elektriciteit voor
ziet.
Een gegeven bij dit systeem van stads
verwarming is, dat de warmte- en elektri
citeitscentrales een gelijkmatige hoeveel
heid warmte produceren. Voor bepaalde
perioden in het jaar en tijdens piekuren
(’s morgens als de thermostaten hoger
worden gezet en veel warm water wordt
gebruikt) zijn daarnaast in de woonwijk
hulpcentrales nodig, die aardgas stoken
(dat is schoon, geeft dus geen milieuver-
ontreiniging in de wijk zelf en omdat de
hulpcentrale maar een klein deel van tijd
werkt, kost het ook niet zoveel gas). De
hoofdcentrale, die aan de rand of buiten
de woonbebouwing staat, kan de wat vui
lere olie of kolen of andere brandstof
stoken.
En daarmee zijn we meteen bij nog een
belangrijk voordeel van de stadsverwar
ming gekomen. Men kan massaal van de
ene naar de andere brandstof overgaan,
zonder dat de warmte-consument het
merkt. De omschakeling is alleen een pro
bleem van de centrale. Men hoeft bij dit
centraal geregelde systeem niet plotseling
bij alle woningen kolenhokken te bouwen
of olietanks te leggen. Grote bouwkundige
en stedebouwkundige problemen kunnen
daarmee worden omzeild.
Dat betekent tevens, dat bijvoorbeeld
ook de vrijkomende warmte van vuilver
brandingsinstallaties kan worden benut.
Daarmee lost men dus zelfs drie proble
men tegelijk op: de vuilverwerking, de
elektricteitsvoorziening en de warmtedis-
tributie. Ook de affakkeling in de chemi
sche industrie zou zo nog kunnen worden
benut.
De keus voor stadsverwarming betekent
wel, dat iedereen in de wijk elektrisch I
moet gaan koken. Het gasnet in de be
staande bebouwing is geschikt voor de
levering van ongeveer 4000 kubieke meter
aardgas per jaar per woning. Hiervan
wordt slechts 150 kubieke meter gebruikt
voor kookdoeleinden. De rest dient voor
verwarming en de warm-water-voor-
ziening. Bij stadsverwarming is dat gas i
niet nodig voor verwarming en warm wa- i
ter. Een gasleidingennet voor 150 kubieke
meter per woning kost bijna eveneel als
voor 4000 kubieke meter. Dat is niet renda
bel en bovendien was besparing van aard
gas eveneens het doel van de stadsverwar
ming. De stroom voor het elektrisch koken
komt uit de grote centrale of uit de warm
tecentrale, die ook het koelwater voor de
stadsverwarming levert. En zo is het sys
teem dus gesloten. We stoken niet meer
voor de buren. De deur is dicht.
RIEN POLDERMAN
Het systeem kost weinig
ruimte. Voordeel is, dat
het geen zuurstof in keu
ken of badkamer ge
bruikt (zoals een gas
geiser).
2e rang
ƒ12,-
ƒ10,-
Inlichtingen: 02550-15743/15789.
koop één week voor iedere voorstelling
mensen over een paar jaar hun eigen werk
weer moeten laten schieten. Twee man die
nu in Zaanstad de genoemde functies ver
vullen doen dat werk nu ook in Beverwijk.
De heer Sprey: „In Zaanstad werken
nu 34 man, in Beverwijk 31. Na de integra
tie zullen er vijf tot zes personeelsleden
moeten verdwijnen. We verwachten dat
via natuurlijk verloop te kunnen op
lossen”.
De directie is niet van plan het personeel
naar Wormerveer te willen laten verhui
zen. De langere reisafstanden worden ge
heel vergoed. De tijdelijke huisvesting zou
moeten worden betrokken per 1 septem
ber 1978. Met het personeel is in grote
lijnen overeenstemming bereikt. Gesigna
leerde onrust onder de werknemers vloeit
volgens Sprey voornamelijk voort uit de
nieuwe situatie. „De onwennigheid veroor
zaakt de onrust. Wij als directie vinden dat
genoemde problemen zoveel mogelijk
door de werknemers zelf moeten worden
opgelost. Het zijn volwaardige werkne
mers. Die houding kan wel eens botsen
met de verwachting van een andere vorm
van leiding geven waarbij de directie de
oplossingen aandraagt”.
Volgens de PWN-directeur hebben een
projectgroep en de medezeggenschaps
commissie de vervroegde integratie bege-
De groep „Kalinka” telt 50 leden en
kreeg eerder in ons land grote bekendheid
door een optreden onder Iwan Rebroff in
het tv-programma „Zevensprong”. Tij
dens de tournee door Nederland is Nadja
Kolesnikowa presentatrice van de groep.
De aankondiging van het Velsense optre
den vermeldt een wervelende show van
zang en dans waarbij de folkloristische
kleding van de optredenden voor een au
thentiek sfeertje zorgt. De voorstelling is
een programmapunt van de Velser
Kunstkring „Voor Allen”.
