fance en Owen met lege handen
Journalist 14 jaar
Zuidafrikaanse hoofdredacteur Qoboza:
Prins was twee
uur ontvoerd
Twistpunt in gesprek onafhankelijkheid Namibië
ZUID-AFRIKA WIL WALVISBAAI HOUDEN
tawt^’döët
beroep op
Rode Brigades
zonder proces
in gevangenis
Balpenhorloge
m
i
o
I
i 1'.
GEMISTE KANS
NEDERLAND
Volgens Amnesty
i
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
18 APRIL
INSDAG
(Van onze redactie buitenland)
Ir
9
trade
idorp
i in Co
en vooi
let is dt
dat he
en vai
aan he
Je dooi
nheden
zittei
ndf
agm
opei
rpedi
sehai
Ie vie
zen o
lie. I
ofacu
trede
n we
or he
erko
eide
door Nico Scheepmaker^
r nit SALISBURY. De Rhodesische premier
nith en de drie Afrikaanse leden van de
litvoerende Raad, Moezorewa, Sithole en
x hirau, hebben gisteren in ruim vijf uur du-
u nde gesprekken met de ministers van Bui-
arimi inlandse Zaken Vance (Verenigde Staten) en
1
Park 'atriottisch Front van Nkomo en Moegabe.
Op 2
g ove Na het gesprek gisteren in de Rhodesische hoofdstad
kraci ilisbury, werd alleen overeengekomen, dat „serieuze,
jzoe
wezen
la6n9d’)wen (Groot-Brittannië), weinig enthousias-
^00‘ ie getoond voor het Brits-Amerikaanse plan
,-ragei eel te nemen aan een conferentie met het
Rhodesië voelt weinig
B3
brede conferentie
voor
(Van onze redacteur in Zuid-Afrika, Karl Breyer)
staat op het standpunt dat Walvisbaai integraal onderdeel is van Namibië.
honger-
(Van onze redactie buitenland)
i
>eld om
100.000
nse stil-
hebben
sade in
t gehou- apartheidswetten in Namibië, onder lei-
-gua de
re doel-
„Wij denken, dat zij eens geleden en liefge
had hebben en dat zij open zullen staan
voor de woorden: Gij zult niet doden.”
gedetailleerde en weloverwogen aandacht” zal worden
gegeven aan de voorstellen voor een conferentie van alle
partijen.
JOHANNESBURG. De blanken in Zuid-Afrika zullen wanneer zij in de hoek
worden gedreven voor hun leven vechten. Het Westen moet in dit opzicht geen illusies
hebben. De Afrikaander (de boer) zal alles vernietigen wat in dit land bestaat. En dat
zal tot een bloedbad leiden...
Dat is de mening van Percy Qoboza, de
zwarte hoofdredacteur van het verboden
blad The World in Johannesburg. Vorig
jaar op 19 oktober werd hij zonder opgaaf
van reden opgepakt door de Zuidafrikaan
se veiligheidspolitie. Vijf maanden later
werd Qobozoa vrijgelaten. Een maand na
zijn vrijlating werd hij hoofdredacteur
van het zwarte dagblad The Post.
Qobozoa meent dat als men druk op
Zuid-Afrika wil uitoefenen om het te dwin
gen zijn apartheidsbeleid te veranderen,
dit uiterst zorgvuldig moet gebeuren. De
Afrikaander moet zijn gezicht, zijn waar
digheid, niet verliezen”. Hij voorspelt een
bloedbad wanneer er tegen Zuid-Afrika
economische sancties worden onderno
men. „Economische sancties zullen een
economische chaos veroorzaken en chaos
zal tot een bloedige confrontatie leiden’..
U' waarschuwt dus tegen internationa
le economische sancties tegen Zuid-Afri
ka?
„Precies. Wanneer ik met mijn familie
8000 mijl hiervandaan zou wonen, wan
neer ik in Washington of in Londen zit, dan
zou ik zeker voorstander zijn van sancties,
maar hier, te midden van mijn familie, doe
ik dat zeker niet.”
Tijdens het proces tegen een aantal le
den van de Rode Brigades in Turijn, zei de
leider van deze terreurorganisatie, Renato
Curcio gisteren, dat de terdoodveroorde
ling van Moro door zijn kameraden niet
alleen is gericht tegen Moro zelf maar
tegen het hele Italiaanse politieke systeem.
Politie en militairen zetten intussen de
jacht op Moro’s ontvoerders onvermin
derd voort, maar nog steeds zonder succes.
Gistermorgen werd een massale zoekactie
gehouden op het eiland Elba na een ano
nieme tip. De actie leverde niets op.
De beide ministers van Buitenlandse Zaken bereikten
de vorige week in Dar es Salaam wel een akkoord over
een brede conferentie met de leiders van het Patriottisch
Front, Moegabe en Nkomo. Zij het, dat dit akkoord onder
voorbehoud werd gegeven.
Ook de Zuidafrikaanse minister van Buitenlandse Za
ken, Botha, verzette zich niet tegen een dergelijke confe
rentie. Botha zou de vorige week zelfs zich bereid hebben
getoond dit standpunt kenbaar te maken aan premier
Smith van Rhodesië.
bisschop Moezorewa, die tegen de Brits-Amerikaanse
voorstellen protesteerden en spandoeken droegen met
teksten als „Weg met de conferentie van Amerika en
Engeland” en „gekozen leiders, geen opgelegde”.
HONGKONG. (Reuter) Amnesty In
ternational, de organisatie voor de rech
ten van de mens, heeft gisteren bekendge
maakt, dat een journalist in Singapore
ruim veertien jaar in de gevangenis heeft
doorgebracht zonder proces en zonder dat
tegen hem beschuldigingen zijn ingé
bracht.
Een woordvoerder van Amnesty, Ri
chard Reoch, zei voorts, dat ook op de
Filippijnen en in Indonesië dergelijke ge
vallen voorkomen, maar dat in Indonesië
de meeste gevallen van langdurige deten
tie zonder proces voorkomen.
land als mensen worden behandeld. Zij
moeten de menselijke waardigheid respec
teren, precies zoals men dit in Amsterdam
of Frankfort doet. Maar deze buitenlandse
firma’s doen niet wat zij dienen te doen.
Het is niet noodzakelijk om mooie verkla
ringen af te geven, maar om druk uit te
oefenen. Zij moeten zich zorgen maken
over de woningen en de levensomstandig
heden van de mensen, die voor hen Wer
ken. Zij doen dit ook voor hun blank
personeel. Maar blijkbaar hebben zij geen
belangstelling voor de zwarte mens. Zij
moeten de zwarte vakbonden erkennen en
zij moeten voor een betere opleiding van
hun personeel, maar ook voor de kinderen
zorgen. Ik vraag niet om aalmoezen, maar
om een zinvolle bijdrage tot de ontwikke
ling van dit land.”
KIEL (AP). Prins Moritz von Hessen,
een kleinzoon van de vroegere Italiaanse
koning Victor Emmanuel III, is gisteren
door drie mannen twee Zwitsers en een
Italiaan ontvoerd, maar binnen twee
uur weer door de politie bevrijd.
Kun je nog trots zijn op je luchtvaart
maatschappij als die zelf geen trots kent
en voor zijn korte verhalen te rade gaat bij
een Amerikaans egalisatiebedrijf als Rea
ders Digest? In de vijf dagen dat ik in
Parijs was heb ik eens genoteerd hoe vaak
ik, zonder er speciaal naar te zoeken, een
Nederlandse naam of begrip tegenkwam.
Hier volgt de oogst:
Heineken (reclame), Father Abraham
with the smurfsong (op de BBC in de
hotelkamer), instructies in Sheraton Hotel
voor de gasten onder meer in vlekkeloos
Nederlands, een Nederlands meisje aan de
balie van hetzelfde hotel, Karei Appel
(gouache in galerie), De Telegraaf en het
Algemeen Dagblad (in kiosken), de KLM,
Bruynzeel (in warenhuis), achgot! (uitroep
van vertedering van Nederlandse bij de
aanschouwing van een babykleertje in La
fayette), Corneille, Kees van Dongen en
Theo van Doesburg op een tentoonstelling,
Sylvia Kristel in Emmanuelle, Escher,
Dick Bruna en Willem (Holtrop) in de
boekhandel, evenals „Tante Leny” van
Joost Swarte, Jos SteUinj*(in kranteartikel
over films), Rembrandt, Utrecht (verzeke
ringsmaatschappij), Eindhoven (schuil
naam voor PSV op Franse sportpagina’s),
Rep en Cruijff, Ajax, Carla Kaper (ge
speld Kapper) op tentoonstelling van sui-
kerkunst, en „Dutch journalist” (in artikel
in The Herald Tribune waarin gemeld
werd dat een „Dutch journalist” op een
persconferentie van de Tsjechische pre
mier Husak een pijnlijke vraag had ge-
steld).
Veel is het niet, een Fransman komt
ongetwijfeld meer fransigheden tegen als
hij vijf dagen door Amsterdam loopt.
Maar kan hij zich dan net zo lekker in 'het
buitenland voelen als wij?
Op intercontinentale vluchten van de
KLM zult u voortaan niet alleen naar
stereomuziek kunnen luisteren, of met de
koptelefoon op naar een film kunnen kij
ken waar u anders nooit naar toe zou zijn
gegaan, maar ook naar korte verhalen
kunnen luisteren, die zowel in het Engels
als het Nederlands worden voorgelezen.
Alweer via de koptelefoon. Tot nu toe zijn
er vier verhalen geselecteerd van 7 tot 8
minuten per stuk. Ze zijn afkomstig uit
Het Beste of Readers Digest, en ook geko
zen door de heer Hein van de Nederlandse
tak van Readers Digest.
De hoop dat de Koninklijke Luchtvaart
Maatschappij, die altijd zoveel warme va
derlandse gevoelens bij ons wakker roept,
een poging wilde ondernemen om het kor
te verhaal in de Nederlandse literatuur
hoog op te stoten in de vaart der volkeren,
vervloog al meteen toen ik las dat die
verhalen uit de Readers Digest afkomstig
waren. Informatie leerde me bovendien,
dat het eigenlijk helemaal niet om korte
verhalen in de strikte betekenis van die
woorden gaat, maar om informatieve ver
telsels, waarvan de schrijvers niet eens
naspeurbaar zijn, omdat ze gefabriceerd
werden door anonieme medewerkers die
blijkbaar „roving editors” heten.
Drie van de verhalen worden zowel in
het Nederlands als het Engels voorgelezen:
„De buikdans neemt het westen in de
heupzwaai” is de titel van één verhaal, „De
eerste en grootste detective ter wereld”,
heet een ander verhaal, en het derde gaat
over het beklimmen van een berg. Het
vierde verhaal heet in het Engels „I’m
going to miss you”, en verschilt van het
vierde verhaal in het Nederlands, dat over
vliegende schotels gaat. In sommige, zo
niet in alle gevallen zijn de „verhalen”
bovendien nog de verkorte versies van de
artikelen die in Readers Digest hebben
gestaan.
Het lijkt me bij voorbaat al een gemiste
kans. Waarom zou je wel speelfilms met
een „story” uitzenden op intercontinentale
vluchten (en geen documentaires), en dan
vreesachtig afzien van korte verhalen met
een „story” omdat ze „makkelijk in het
gehoor moeten liggen”. Alsof er geen ge
schikte, spannende of humoristische ver
halen in de Nederlandse literatuur zouden
zijn die zich uitstekend voor dit doel zou
den lenen! Zo leest bijvoorbeeld Simon
Carmiggelt al jarenlang met succes zijn
verhalen voor op de televisie, en die zijn al
in het Engels vertaald ook. Bovendien zijn
we tegenwoordig ruim gesorteerd in onze
korte verhalenschrijvers, en als het per se
iets documentairachtigs zou moeten zijn,
hebben we altijd nog de reisverhalen op
niveau van uiterst leesbare literatoren als
Bob den Uyl, Cees Nooteboom, en wie
trouwens niet? Er zijn er zelfs die, mits
tegen redelijke betaling bereid zullen zijn
op de gewenste maat een speciaal verhaal
voor de KLM te schrijven waarin woorden
als „noodlanding”, „luchtziekte”, „vertra
ging”, „bommelding”, „mist” en „doods
angst” met bewonderenswaardige tact
worden vermeden.
terdan
lamkal
noorzit
Nedei
:ot 196
rlands
ifgelo
it bui
ambt
jevan
n voo
politi
buur
as be
uden
Medet
grot
onder I
PO a i
?into| i
s tegei
iet m
'ote e
ndero
chiedi
lerlan|
ibladej
le Hu 1
trijfël
$1
en de restaurants. Maar hoewel de Afrika
nen hier meer eigendomsrechten op onroe
rend goed hebben dan in Zuid-Afrika,
moeten ze toch in gescheiden woonwijken
wonen. En zolang Pretoria de exclave be
stuurt, zal daar geen verandering in
komen.
Walvisbaai ligt langs de belangrijkste
route van olietankers van de Arabische-
Golfstaten naar West-Europa. De aanwe
zigheid van Russen in de Angolese haven
Loeanda is voor Zuid-Afrika een extra-
reden om Walvisbaai te willen behouden.
Tevens kan Zuid-Afrika vanuit Walvisbaai
een oogje houden op het gebeuren in Na
mibië. Gezien de Zuidafrikaanse vrees
voor een machtsovername van SWAPO in
Maar wat kan het Westen dan doen,
wat moet Europa doen?
„De Europese bedrijven, die hier in dit
land investeren, moeten de regering-Vor-
ster onder druk zetten. Zij moeten haar
erop attent maken dat het politieke risico
nog steeds niet tot een minimum beperkt
is. Zij moeten gesprekken met de zwarte
mensen in dit land eisen. De industrie
moet in staat zijn om dat hier te doen, wat
men in Bonn, Londen, Brussel en Amster
dam predikt. Met andere woorden de fir
ma’s in dit land moeten reële mogelijkhe
den voor mijn volk bieden. Zij moeten
posities voor zwarte mensen scheppen, die
tot nog toe door blanken werden ingeno
men. En als men zegt dat er geen zwarten
zijn dan moeten zij daarvoor opgeleid
worden.’”
Maar bestaat daardoor niet het gevaar
dat Europese firma’s zich met binnen
landse politiek in dit land gaan bemoeien
en daardoor in een conflict met de rege
ring raken?
„Ik zeg niet dat zij aan Zuid-Afrika moe
ten voorschrijven, wat voor politiek dit
land möet volgen. Maar Europese firma’s
hebben tegenover de mensen die het hen
mogelijk maken hier geld te verdienen,
verplichtingen. Morele verplichtingen. Zij
moeten er voor zorgen, dat mensen in dit
De prins kort na zijn bevrijding tussen twee politiemensen.
ht.D
Economische boycot zal
tot bloedbad leiden
Namibië zal de al goed-geoutilleerde mili
taire basis in Walvisbaai zeker versterkt
worden.
De blanke inwoners van de havenstad
houden zich goeddeels afzijdig van de poli
tieke twist over hun gebied. Hun voor
naamste klacht is dat ze meer belasting
mpesten gaan betalen sinds Walvisbaai
onder rechtstreeks Zuidafrikaans bestuur
is geplaatst.
Walvisbaai is in de vorige eeuw gesticht
als basis voor de walvisvloten. Engeland
vestigde hier in 1878 een eerste perma
nente nederzetting. Hoewel Zuidwest-Afri-
ka later een Duitse kolonie werd, heeft
Walvisbaai daar nooit toe behoord. Toen
het gebied na de Eerste Wereldoorlog door
de Volkenbond als mandaatgebied onder
Zuidafrikaans bestuur werd geplaatst,
bleef Walvisbaai ressorteren onder de
Kaap-provincie. Uit praktische overwegin
gen viel de exclave echter - tot vorig jaar -
administratief onder Zuidwest-Afrika.
Nu loopt, vrijwel de hele in- en uitvoer
van Namibië via Walvisbaai. De haven is
het eindpunt van de spoorlijn naar de
hoofdstad Windhoek. Voor de kust wordt
gevist op haring en ansjovis, en in het
havengebied staat visverwerkende indu
strieën- Bijna eenderde van de inwoners
leeft van de visserij.
Hoewel Smith sprak van een „opbouwend gesprek” en
Vance en Owen de bespreking „nuttig” noemden, lieten de
deelnemers informeel weten, dat het gesprek zeer traag
was verlopen en nauwelijks iets had opgeleverd.
Moezorewa zei zelfs letterlijk: „De Engelsen en Ameri
kanen kunnen beter ophouden met hun vliegende diplo
matie om hun eigen gezicht te redden en er beter aan doen
ons met ons programma om een natie te redden, alleen te
laten.”
Bij aankomst in Salisbury werden Owen en Vance
ontvangen door ongeveer 2000 betogers, aanhangers van
De politie, die de drie mannen heeft
gearresteerd, maakte bekend dat de 51-
jarige prins bij zijn ontvoering enkele rib
ben heeft gebroken. Hij zou door een van
zijn ontvoerders met een pistool zijn gesla
gen en zijn geschopt toen hij zich probeer
de te verzetten.
Prins Moritz von Hessen werd gister
morgen in zijn slaapkamer verrast door
het drietal, dat zijn huis, in het noorden
van Duitsland, was binnengedrongen. De
prins werd in zijn eigen auto meegevoerd
door drie mannen.
De ontvoering werd echter gadegeslagen
door de huishoudster van de prins, die
onmiddellijk de politie waarschuwde. De
ze zette de omgeving af en kon de boeven
na anderhalf uur aanhouden.
In het bezit van de drie mannen, die zich
bij hun aanhouding zeer verrast toonden
en geen enkel verzet pleegden, werden
twee pistolen en explosieven aangetroffen.
Ze zeiden later een miljoen mark losgeld te
hebben willen eisen.
Reoch zei verder, dat Amnesty vorige
week een beroep heeft gedaan op Cam
bodja, onpartijdige internationale waarne
mers toe te laten voor een onderzoek naar
beweringen, dat honderdduizend tot
driehonderdduizend mensen in Cambodja
zijn gedood.
De regering in Pretoria heeft Walvisbaai
vorig jaar rechtstreeks onder Zuidafri-
j! kaans bestuur geplaatst. Volgens burge-
meester Alwin Prinsloo voelen de meesten
van de 10.000 blanke inwoners zich Zuid-
Afrikaan en willen ze dat blijven. Maar de
11.000 Afrikanen in het gebied, waar
SWAPO een sterke aanhang heeft, willen
bij Namibië horen. Walvisbaai is de enige
haven van belang aan de 1700 km lange
kustlijn van Namibië.
De geleidelijke ontmanteling van de
ding van rechter Martinus Steyn die het
land in deze overgangsperiode bestuurt,
werkt ook door in Walvisbaai. De bioscoop
ge weeK in <je haven is gemengd, evenals de café’s
Buitei
mda:
lerlan
igs d
and<
slied
rel
he Golf
jweit’be-
gelen te
olf en de
WALVISBAAI (Reuter). De diepzeehaven Walvisbaai, een Zuidafrikaanse exclave
aan de kust van Namibië (Zuidwest-Afrika) is een van de grote twistpunten in de
besprekingen over de komende onafhankelijkheid van Namibië. Zuid-Afrika, dat
Lil Namibië eind dit jaar onafhankelijkheid wil verlenen, staat erop dat deze exclave,
1.125 vierkante kilometer groot, bij Zuid-Afrika blijft. Maar SWAPO, de nationalist!-
□ij haai -
rlandsi whe beweging die al jaren op kleine schaal guerrilla voert voor onafhankelijkheid,
lig moef
worden
jeschik
worden
öwerker
-Unie in bONDEN-TURIJN. Amnesty Inter-
ich aan national heeft gisteren een beroep gedaan
naat die <?00r ben ontvoerde Italiaanse christen-
dt uitge-
j landen
knoopt
De internationale organisatie zei bereid
te ajn met de ontvoerders te praten over
de motieven voor hun actie. Ook het Vati-
Ulling caan deed gisteren een dergelijk beroep op
de Rode Brigades. „Wij geloven niet, dat
die Moro in handen hebben, doden om
het plezier van het doden”, zo schreef het
Vaticaanse dagblad Osservatore Romano.
Een nieuwigheidje op de beurs voor horlogerie en bijouterie in het Zwitserse
Bazel. De dame toont het balpenhorloge: een klein uurwerkje, gevat in een balpen
die met een riempje om de hals wordt gedragen.
-Unie in
Joeri de Rode Brigades om het leven var de
democratische politicus Aldo Moro, te
sparen.
