Haitink bij begin Beethovencyclus
Treffende directie
van
Herenhoeden
Boedapester Orkest
vitale musiceertrant
ZOMER
HOEDEN
petten
Gay Sweatshop maakt isolement
van homo’s ontroerend voelbaar
Toekomst florissant voor
Symfonie Orkest „Haerlem”
ii
Beethovencyclus 1978
Vrijdag 21
AS TIME GOES BY BOEIEND TONEEL IN MICKERY
Jubileumviering in Haarlems Concertgebouw
deur Willem Faassen
i stilte gecremeerd
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
dirigent: ANDRÉ VANDERNOOT
Expositie in VAN
KUNST
APRIL
19 7 8
MM
1
Concertgebouw Haarlem
20.15 uur
donderdag 11 mei
soliste: ANNEROSE SCHMIDT - piano
donderdag 18 mei
soliste: BARBARA NISSMAN - piano
donderdag 25 mei
solist: ALBERTO LYSY - viool
*1
abonnement 3 concerten f 24,- (a i.)
c.j.p.-abonnement f 12,- (a.i.)
programma:
Wellington ’s Sieg
Symfonie no 8
Vioolconcert
programma:
Duitse dansen en corftradansen
Symfonie no 2
Pianoconcert no 5
programma:
Octet voor blazers in Es gr. t.
Pianoconcert no 4
Symfonie no 3 (Eroïca)
AMSTERDAM. De donderdagavond in het Amsterdams Concert
gebouw gestarte Beethovencyclus is de gezonde vrucht van de samen
werking tussen het Concertgebouworkest en het Amsterdams Philhar-
monisch. Terwijl het APHO nog volop bezig is aan zijn Duitse tournee,
neemt het Concertgebouworkest onder leiding van Bernard Haitink de
eerste drie van de in totaal zeven concerten van deze cyclus voor zijn
rekening.
losse kaarten f 12,-
c.j.p. f 6,-
EN VOOR STRAKS
Abonnementsverkoop aan de kassa van het Concertgebouw,
Lange Begijnestraat 13, van 10-15 uur. Telefonisch 023-320994 van 12-15 uur.
Ashkenazy maximaal expressief
JOHAN VAN KEMPEN
(Foto Bob van Dantzig).
=GI
(Foto Lex van Rossen)
JI
ANDRÉ KAART
(ADVERTENTIE)
I
(ADVERTENTIE)
hatters since 1896
KRUISWEG 71 HAARLEM
Vladimir Ashkenazy was de, zowel in
technisch als muzikaal opzicht, indruk
wekkende solist in het Tweede Pianocon
cert. Het toucher van deze 40-jarige IJs
landse pianist van Russische origine, is in
alle dynamische schakeringen maximaal
expressief, zodat hij de toehoorder ook in
zo’n overbekend concert steeds met onver
moede nuances confronteert.
De in principe forse aanpak, die juist
zoveel ruimte schiep voor het leggen van
contrasten als tederheid in de lyrisch-me-
HAARLEM. Een matig gevulde grote
zaal van het Haarlems Concertgebouw zal
aan het Boedapester Symfonie Orkest, dat
daar donderdagavond optrad, geen stimu
lerende aanblik hebben geboden. Dat feit
weerhield het orkest er niet van om met
groot vakmanschap en intens vitale muzi
kaliteit te werk te gaan, zodat de in de aan
dit concert voorafgaande publiciteit ge-
dramatiek getoond. Daarbij treedt de
groep nergens arrogant corrigerend op, er
wordt zelfs geen beschuldigende vinger
geheven. Wel laat Gay Sweatshop klaar en
helder zien hoe de tekortkomingen van de
„normale” mens liggen tegenover die van
de homoseksueel. Dat het in deze voorstel
ling alleen om mannen gaat, komt eenvou
dig omdat de groep alleen uit ihannen
bestaat. Er is overigens nog een ander
gezelschap, onder dezelfde zakelijke lei
ding, die zich met produkties over vrou
wen bezig houdt.
De spelers van Gay Sweatshop brengen
hartverwarmend toneel van zeer goede
kwaliteit. Ook muzikaal blijft de groep op
niveau, dankzij de arrangementen van
Alex Harding, die zelf op verschillende
instrumenten, vooral piano, begeleidt. Dan
is er nog de steun van een voornamelijk in
wit uitgevoerd decor met vernuftige in- en
uitklapbare panelen, waardoor scènewis
selingen in twee tellen een feit zijn. Een
noemde kenmerken terdege opgeleide
musici, veel tournees, uitvoeringen onder
leiding van meesterdirigenten als Otto
Klemperer, Antal Doratie en Georg Solti
er ten volle uit kwamen.
WO
1 w
ging.
Scène uit As Time Goes By. Op de voorgrond Alan Pope als Kurt. Daarachter Noel Greig
en Gordon McDonald.
Vooral de strijkers in dit orkest zijn
uitstekend (maar kun je van een Hongaar
ook iets anders verwachten?), met een
tintelende, zuivere, zilveren klank die
prachtige kleuren oplevert. Goede hout
blazers en een zeer goede kopergroep leve
ren met die strijkers een totaal dat aan een
dirigent grote mogelijkheden biedt.
Arpad Joo, een nog vrij jonge dirigent,
een lange donkerharige figuur, bleek ge
noemde mogelijkheden vooral te stuwen
naar een uitbundige, vitale musiceertrant,
waarin de grote lijnen het meestal wonnen
van de details. Dat bleek al direct uit de
manier waarop hij (met schilderachtige
gebaren en een massa overbodige gymnas
tiek) de symfonie in C KV 425 van Mozart
breed aanzette en met forse tempi tot
stand bracht. Maar een Mozart die dan
ondanks het gemis aan verfijning toch
positief beoordeeld kon worden door de
oprechte musiceervreugde die uit elke
maat van deze symfonie tevoorschijn
kwam.
Mozarts solocantate „Exsultate, jubila
te” bracht de sopraan Irene Hammann op
het podium. Zij bleek te beschikken over
een zeer blanke, heldere stem (met soms
bijna het timbre van eeh jongensstem) en
een lichtvoetige gratie in het neerzetten
van de muzikale lijnen, hetgeen haar ver
tolking tot een belangrijk en spanningsvol
gebeurem maakte.
Zeer uitbundig, soms zelfs rumoerig en
niet zelden haastig was de uitvoering van
Brahms’ eerste symfonie te noemen, waar
de slordigheid in dynamische opbouw heel
wat momenten die om méér uitdieping
vroegen verloren liet gaan. Eigenlijk
kwam alleen het eerste deel goed tot zijn
recht: de drie andere verdronken zo onge
veer in hun eigen snelheid.
Maar ook hier een warmbloedige en
nooit dikbloedige orkestklank die in
ieder geval zorgde voor een schilderachtig
geheel. En een sympathiek en joyeus ge
drag van Arpad Joo bij het langdurig
applaus dat hem en zijn orkest ten deel viel
en dat hij heel nadrukkelijk aan de Boeda
pester musici bleef overdragen.
GEMMA COEBERGH
e led
FLA
ruim!
even
1
net
maar
ede
ET
ca. Pi
slaap!
matie
en I
>n NE
•f via
■tot*»*,.
ike
met
en
ir.
ij’e
/an
tel.
boeiende voorstelling met veel humor,
maar met ook heel veel uiterst gevoelige
momenten. De oprechte gevoelens van
liefde die mannen voor elkaar kunnen
koesteren worden zonder omhaal of melo-
i
Willem Faassen werd op 25 augustus
896 geboren. Hij stamt uit een bekend
leslacht van toneelspelers: zijn grootva
ar, Alexander Faassen, was een van de
[rote figuren van het Rotterdams Toneel-
lezelschap en zijn vader Alexander Faas-
en jr, was onder de naam Alex Post een
lan de sterren van het gezelschap Heijer-
hans
I Willem Faassen debuteerde op 13 mei
pl3 bij onder andere Chrispijn en Van
Ier Biene en speelde achtereenvolgens bij
bouwmeester jr, Herman Heijermans (in
hzelfde rollen als voorheen zijn op jeugdi-
f leeftijd overleden vader), Èoyaards en
lap de la Mar. Op het laatst was hij
lerbonden aan het gezelschap van Johan
baart. Hij heeft vele rollen gespeeld. Enke-
F van de bekendste zijn: De Bochel in „Het
Icht van de nacht”, Geert in „Op Hoop van
hgen”, de dominee in „Schipper naast
pd” (met Cor van der Lugt Melsert) en de
lokter in „De appels van Eva”.
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Met een feestelijk concert zaterdagavond in het Haarlems Concertge
bouw zet het 40-jarig Symfonie Orkest „Haerlem” zijn jubileum extra glans bij. Tijdens
dit concert zal Alwin Bar de solist zijn in het Tweede Pianoconcert van Brahms in B
opus 83 en zullen onder leiding van André Kaart, de vaste dirigent van het orkest,
verder de Ouverture uit de Opera Ruslan van Glinka en Mendelssohn’s Eerste
Symfonie in c opus 11 tot klinken worden gebracht.
Het laatste deel speelt in 1969 in een bar
voor homo’s. Vijf homoseksuele mannen
zijn er bij elkaar. In hun soms wat lange
monologen komt bij elk hun eigen geaard
heid uit. Blijkt ook nu weer dat homosek
suele mensen zelfs bij degenen die voor
een ieder totale vrijheid preken (Martin
Luther King wordt als voorbeeld ge
noemd) een vergeten groep vormen. De
climax vormt het optreden van een bur-
ger-politieman die met geweld een der
homo’s wil arresteren.
Onder regie van Noël Greig heeft Gay
Sweatshop al deze facetten gevat in eenfijne en fantasierijke voorstelling met
prachtige aankleding. Wie er niet voor
naar Amsterdam wil kan op 13 mei in
Haarlem in de Toneelschuur gaan kijken.
Het zal geen verloren avond zijn.
KO VAN LEEUWEN
AMSTERDAM (ANP). Op Westgaar-
e in Amsterdam is donderdag in alle
tilte de acteur Willem Faassen gecre-
leerd. Hij overleed afgelopen zaterdag
P 81-jarige leeftijd in zijn woning in
Amsterdam, zo heeft zijn zoon laten
reten.
De Haarlemse regio kent wel meer ama-
teurorkesten, waarin toegewijde musici
veel van hun vrije tijd doorbrengen en het
nuttige - namelijk het geheel ten dienste te
zijn - te verenigen met het aangename.
Onder dat laatste dient dan vooral de
musiceervreugde verstaan te worden. Ge
noemd kunnen worden: de orkesten en
ensembles van stichting Jeugd en Muziek
en het Muziekcentrum Zuid-Kennemer-
land en het Noordhollands Promenade Or
kest. Maar het zou moeilijk zijn een tweede
orkest aan te wijzen naast het thans jubile
rende Symfonie Orkest „Haerlem”, dat
kan bogen op een veertigjarig muzikaal
verleden en een actief ledenbestand van
55.
André Kaart zwaait alweer vanaf 1969
het dirigeerstokje over het orkest, dat in
1938 door een groepje geestdriftige ama-
teurmusici werd opgericht. Nadat al enke
le tijd onder leiding van dirigent Willem
Rettich was gerepeteerd in villa De Beet
hovenhof van Bernard Drukker te Heem
stede en op zondagavonden enkele huis
concerten waren gegeven, werd daartoe
op 2 juni van dat jaar officieel besloten. De
tegenwoordige concertmeesteres, me
vrouw T. Schultheiss-Oosterveld was er
toen al bij, terwijl de onlangs overleden
Jan Vet een van de oprichters was.
Onder de bekwame leiding van Rettich
breidde het orkest zich snel uit en amper
een jaar later, op 10 mei 1939, werd met
goed gevolg voor het eerst in de Kleine
Zaal van het Haarlems Concertgebouw
geconcerteerd. Een jaar later, in februari
1940 mocht een tweede concert zich zelfs in
een grote toeloop verheugen: de zaal was
uitverkocht. De oorlog onderbrak echter
alle plannen voor een verdere expansie en
het Symfonie Orkest „Haerlem” moest
zelfs van de repetities afzien. Alle ar
chiefstukken betreffende die eerste, moei
lijke jaren van het orkest zijn zelfs verlo-
rten gegaan, omdat ze in bezit waren van
een joods orkestlid, dat het nazi-regiem
niet overleefde.
Begin 1948 vonden evenwel de eerste
repetities plaats van b t ondanks alles
levensvatbare orkest onder leiding van de
nieuwe dirigent Piet Halsema. Een actieve
ledenwerving zorgde voor een snelle toe
name van het aantal orkestleden en zo was
in november van datzelfde jaar een eerste
uitvoering met 42 eigen mensen en een
gehuurde bassist een feit. Na die jaren na
de oorlog heeft het orkest onder directie
van Hans Bik en de onvolprezen Marinus
Adam ups en downs gekend, maar regel
matig in positieve zin van zich laten horen.
Onder André Kaart is het met het Sym-
fonie Orkest eigenlijk alleen maar cres
cendo gegaan en zo kan men met de vie
ring van het 40-jarig bestaan de toekomst
zonnig tegemoet zien. Onder zijn leiding
wordt efficiënt en plezierig gemusiceerd
AMSTERDAM. Twee jaar geleden zag ik voor het eerst een optreden van de
Engelse toneelgroep Gay Sweatshop. De groep, die met toneelspel poogt bij te dragen
aan de emancipatie van homoseksuele mensen, liet toen een uitstekende indruk achter
met de opvoering van Mister X. Nu is Gay Sweatshop weer in ons land. Tot en met 30
april speelt zij in Mickery de voorstelling As Time Goes By, een produktie die met veel
talent geschreven is door Noël Greig (ook regisseur) en Drew Griffiths. De laatste is een
van de meest toonaangevende acteurs van de groep, doch hij moet wegens veelvuldige
ziekte in ons land verste,k laten gaan. Zijn aandeel wordt overgenomen door regisseur
Greig en door Philip Timmins.
As Time Goes By is opgebouwd uit drie
delen die in verschillende perioden spelen.
Deel één speelt zich af in het Engeland van
1896, de tijd dat Oscar Wilde gevangen zit,
tot twee jaar veroordeeld wegens homo
seksuele handelingen. De groep toont een
mannenbordeel, een etablissement voor
sjieke heren. Dit in contrast met de socia
list Edward Carpenter (gespeeld door Phi
lip Osment) die zich bezig houdt met sek
suele hervormingen. Voor het tweede deel
verplaatst de handeling zich naar een Ber-
lijns nichtencabaret, de sfeer van Mariene
Dietrich die in die tijd (we schrijven 1929-
1934) wereldberoemd werd als Lola van de
Blauwe Engel.
We merken de opkomst van de nazi’s,
eenvoudig maar in het spel beklemmend
weergegeven, vooral door de groeiende
angst op het gezicht van Alan Pope die de
travestiet Kurt speelt. We zien bok dr.
Magnus van het Instituut voor Sociale
Wetenschappen, die zich in die tijd bezig
hield met het bestuderen van de homosek
sualiteit. Ironisch noemt Gay Sweatshop
het dan ook Instituut voor Sexuele Weten
schap.
Vanuit de gebeurtenissen in het cabaret
is het isolement van de homo’s sterk voel
baar gemaakt en dat verhevigt de angstige
voorgevoelens van het naderend onheil
dat het fascisme teweegbrengt. Philip Os
ment zingt dan „A gass chamber and the
star of King David”, een lied over de
stigmatisering en de verdelging van de
joden door de nazi’s dat door merg en been
gaat. Ook later in de produktie zal Osment
weer ontroeren met „A kiss is still a kiss”.
HAARLEM. Bij de beoordeling van
de werken van Nancy Talbot, die tot en
met 26 april exposeert in de Haarlemse
galerie VAN in de Hagestraat, stonden
abusievelijk de verkeerde openingstijden
vermeld. Daarom hier de juiste: Galerie
VAN is geopend op maandag van 11-22
uur; van dinsdag t.m. vrijdag van 12-14 uur
en op zaterdag van 12-15 uur.
ditatieve episodes, blonk uit door helder
heid in profilering van alle thema’s en
motieven bij een allesomvattende finesse.
Bernard Haitink wist met het orkest
precies op de golflengte van Ashkenazy af
te stemmen en leidde het geheel zo naar
een organische eenheid in een uitvoering,
die evenals die van de symfonieën
buitengewoon geestdriftig werd ont
vangen.
en namens de leden hecht de secretaresse
van het orkest, mevrouw H. Abbas-
Braaksma, er waarde aan te onderstrepen
dat vooral de wekelijkse repetitieavonden
- elke woensdagavond van 20 tot 22.30 uur
in het Haarlemse cultureel centrum De
Egelantier aan de Gasthuisvest op prijs
worden gesteld.
Op het programma van heit eerste con
cert van deze uitverkochte serie waarop
alle negen symfonieën en de vijf pianocon
certen, het vioolconcert en de twee be
kendste ouvertures tot klinken zullen wor
den gebracht stonden de symfonieën nr.
1 en nr. 5, met daartussen in Beethovens
vroegste pianoconcert in Bes (bekend als-
nr. 2). Een lange en warme zit voor het,
voor een groot deel uit jeugd bestaand
publiek, maar zeer de moeite waard.
Interessant om Haitinks versie van de
Tweede te horen, nu de uitvoering daar
van onder Bernstein nog vers in het geheu
gen lag. Haitink probeert de pathetiek bij
deze terecht als „zonnig” bekend staande
symfonie niet zo aan te dikken als zijn
Amerikaanse collega.
Het resultaat is niet minder boeiend en
qua geest wel zo puur. Alles wat achter de
noten staat, maakt Haitink bij de toehoor
der bewust. Het opvallendst was dat nog in
de Vijfde, de noodlotssymfonie, die een
uitvoering kreeg met een niet aflatende
innerlijke spanning en waarbij de prachti
ge kwaliteiten van het Concertgebouwor
kest volledig worden gemobiliseerd. Hai
tink gaf deze symfonie een enorme lading
via een bijzonder doordachte opbouw van
de climaxen en het aanbrengen van de
juiste dynamische tegenstellingen: door-
en-door Beethoven.
I. Klad
nctall
jkertii
we
jk, zo ladimir Ashkenazy was donderdagavond bij de start van de Beethovencyclus in het
e wo msterdams Concertgebouw een indrukwekkend solist in het Tweede Pianoconcert.
Tel. 0
>nds)
t. 32
i.
