Luchtdefensie Sovjet-Unie
kwam veel te laat in actie
In Tsjaad zouden 60
Fransen zijn gedood
Vorig jaar bijna 140 doden
in Zuidafrikaanse cellen
VOOR VIERDE KEER
in Europese Unie
Conservatieven en
christen-democraten
W STRIJD TEGEN FROLINAT
allaghan en Schmidt
VOLGENS NOORSE MILITAIRE KRINGEN
oneens over plan
Falen
Tweede Cuba
Sovjet-Unie en Cuba
gaan bemoeienis
met Afrika vergroten
I
I
niet
se
ijakart y00r wereldeconomie
e eeuw
VOORZITTER
OEFENMUUR
DICK VERKIJK
MENSENRECHTEN
I
i Rhodesische politie
verspreidt betoging
I van zwarte studenten
2
3
1 9 7 8 f
APRIL
BINNEN- EN BUITENLAND
DINSDAG 25
door Nico Scheepmaker
(Van onze redactie economie)
m
i
I
zoek
andel
LUXEMBURG. De EEG-mi-
nisters van Visserij zijn gistermid
dag wederom onverrichterzake
uit elkaar gegaan. Noch op het
stuk van het interne visserijbe
leid, noch inzake betrekkingen
met derde landen werden noe-
menswaardige resultaten bereikt.
Minister Van der Stee leek hier
door echter niet bepaald ontmoe
digd, want hij concludeerde „zij
die geloven haasten zich lang
zaam”.
pact
giste-
ie mi-
an de
jchau.
ver de
de
.-over
ren is
elijk
ffing
Beek
lulair
strij(
lenuij
tnjfd
De Britse minister van landbouw John Silkin in gesprek met zijn Nederlandse collega Van der Stee (rechts).
Visserij-ministers EEG
LISSABON. De 25e april is voor Portugal een
Op borden, die de beto-
SALISBURY. (AFP)—
de naai»
i Amste(
Dit is vooral van belang voor het
Verenigd Koninkrijk, dat gisteren
men. De Ierse visserijminister voerde
gisteren al besprekingen met hoge
Nederlandse ambtenaren over een re
geling van/ de haringvangst ten wes
ten van Ierland waar de Nederlandse
vloot vanaf 1 juli toegang heeft.
missie
zij een
oekers
ig van
bij de
,en ge-
1, alia
aange
wapen
i Epe
i stelle
;au mi
it
De Verenigde Staten hadden vlak voor
minister van Buitenlandse Zaken Vance
recentelijk naar Moskou vertrok opnieuw
hun ernstige verontrusting uitgesproken
over de Russische en Cubaanse politiek en
aanwezigheid, in Afrika.
De twee landen steunen de strijd van
deze bewegingen in Rhodesië, Zuidwest-
Afrika en Zuid-Afrika voor „de volledige
en definitieve uitroeiing van kolonialisme
en apartheid en voor vrijheid en onafhan
kelijkheid”, aldus de verklaring.
De Boeing werd met raketten beschoten
en tot landen gedwongen op een plaats
vlakbij de poolcirkel en de westpunt van
de Witte Zee. Het toestel had toen bijna een
uur boven Russisch grondgebied gevlo
gen. De Noorse radar pikte de Boeing, die
pal van noord naar zuid vloog, ruim boven
Moermansk op en volgde het toesel gedu-
redne een a twee uur. Al die tijd hield de
(Van onze speciale verslaggever
Jan Gerritsen)
doen op 25 april?” is de suggestieve vraag van een ander
blad. Nogal vreemde vragen voor zo’n feestdag. Vier jaar
na de bevrijding is het Portugese volk een beetje de kluts
kwijt. „25 april zegt me niks”, antwoordden sommigen op
de gestelde vraag. „Er zijn veel fouten gemaakt na de 25e
april”, zeggen andere zwartkijkers. Toch zijn de meesten
het er over eens dat, dankzij de bevrijding, dit soort
vragen in ieder geval gesteld kan worden.
Zonder de staatsgreep van de Beweging van de Strijd
krachten zou Portugal het 53e jaar van de fascistische
dictatuur zijn ingegaan, zou er geen vrijheid van menings
uiting zijn en geen in vrijheid gekozen parlement. Maar
het heeft wat voeten in de aarde gehad voor het zover was.
Het heeft er even serieus naar uitgezien dat Portugal
een tweede Cuba zou worden. Maar de hete zomer van
1975 koelde behoorlijk af. De militaire macht is nu in
handen van gematigd-progressieve militairen. De nieuwe
grondwet bestaat al weer meer dan twee jaar. In 1976
werd de eerste vrij gekomen parlementaire regering geïn
stalleerd.
Toch lijken de Portugezen de laatsten die ermee tevre
den zijn. Voor de ene helft is de 25e april „een dag van
strijd” tot verdediging van de revolutionaire verworven-
Op bilateraal niveau werden echter
wel enige vorderingen gemaakt. Het
uitblijven van een intern akkoord zal
bijvoorbeeld de Nederlandse haring
visserij niet tot paniek moeten stem-
De Boeing verdween plotseling van de
Noorse radarschermen, waarschijnlijk
omdat het toestel snel naar beneden dook
na de beschieting. De Russische luchtde
fensie faalde dus volkomen, aldus de mili
taire experts in Noord-Noorwegen dat na
bij het besneeuwde Kirkenes een gemeen
schappelijke 200 km lange grens met de
Sovjet-Unie heeft.
Gewoonlijk worden de niet-geïdentifi-
ceerde vliegtuigen reeds buiten de territo
riale wateren (12 mijl uit de kust) onder
schept als ze op vreemd grondgebied aan
vliegen. In Noorwegen gebeurt het regel
matig dat jachtvliegtuigen opstijgen zodra
een dergelijk toestel nog enige honderden
mijlen van de Noorse grens is verwijderd.
De Boeing koerste volgens de Noorse
radar bijna een half uur lang in rechte lijn
aan op de kust van het Kola-schiereiland
bij Moermansk. Het duurde dus ten minste
een uur voordat de Russische luchtdefen
sie alarm sloeg.
De Noorse waarnemers beschikken over
informatie die het aannemelijk maakt dat
de piloot van de Russische jager die de
Boeing beschoot, in paniek handelde. Dit
zou gebleken zijn uit de af geluisterde ge
sprekken van de Russische piloot. De
Noorse militaire zegslieden wilden hier
over echter geen mededelingen doen.
De Raad besloot het voorlopige ak
koord over wederzijdse visrechten
met Zweden, Noorwegen en de Fa-
roer-eilanden met een maand te ver
lengen. Wel vertelde commissaris
Gundelach de ministerraad dat er
door deze landen steeds grotere druk
werd uitgeoefend om het akkoord te
formaliseren. Dit is namelijk de enige
groep landen die de gemeenschap
aantrekkelijke tegenprestaties in hun
wateren hebben te bieden voor verde
re visserijconcessies binnen de EEG-
200-mijlszone.
Josef Taus, voorzitter van de „Oosten
rijkse Volkspartij”, werd voor een periode
van twee jaar tot voorzitter van de „EDU”
gekozen.
SALZBURG (DPA). Tien Europese
conservatieve en christen-democratische
partijen hebben zich gisteren in Salzburg
verenigd in de „Europese Democratische
Unie” (EDU). Acht partijen namen slechts
als waarnemer aan de oprichtingsverga
dering deel. Ze willen deze status voorlo
pig behouden.
De 18 partijen hebben rond 56 miljoen
kiezers in 14 landen achter zich. Zij willen
als werkgemeenschap streven naar ver
sterking van de samenwerking tussen de
groeperingen van het politieke midden en
dit streven niet beperken tot de groeperin
gen binnen de Europese Gemeenschap.
De christen-democratische partijen uit
Italië en de Beneluxlanden namen niet aan
de oprichtingsvergadering deel. Taus weet
hun afwezigheid aan moeilijkheden bin
nen deze partijen zelf of moeilijkheden op
het gebied van de binnenlandse politiek
van de betrokken landen. De uitnodiging
tot toetreding tot de „Europese Democrati
sche Unie” blijft echter van kracht.
Van de verschillende zijden werd er
echter een versoepeling van de Britse
houding geconstateerd. Minister Sil
kin maakt de raad alvast duidelijk dat
het visserijbeleid bij de ophanden
zijnde Britse verkiezingen geen enke
le rol zou spelen. Verwacht wordt nu
dat, na een rondreis langs de Europe
se hoofdsteden, commissaris Gunde
lach eind mei de ministerraad een
nieuw compromisvoorstel zal kunnen
voorleggen.
Volgens een woordvoer
der van de politie is geen
geweld gebruikt en is ook
geen arrestatie verricht.
Dat staat maandelijks in de krant. De
werkloosheidsuitkering? Die is heel wat
hoger dan het gemiddelde loon in de Sov
jet-Unie. Of we de werkloosheid ook mas
keren door een portier bij de deur te zetten
die automatisch doorverwijst naar de por
tier die enkele meters verderop achter een
bureau zit? Nee, dan plaatsen we een bord
je: PORTIER, met een pijl erbij. En mogen
wij nu weten hoeveel politieke gevangenen
er in de Sovjet-Unie zijn? O, niet één? Tja.
En waarvan moeten joden die een visum
voor Israel hebben aangevraagd en daar
om uit hun baan zijn gezet met hun gezin
leven tot zij (misschien, ooit) dat visum
krijgen? Daarvoor bestaan geen uitkerin
gen. Niet dat zij dat antwoord dan geven,
wij weten het zelf al, dus vanwaar nu
eigenlijk die behoefte om het ook henzelf
nog eens te horen zeggen? Niet om onze
kennis te vermeerderen, maar om hen
eindelijk eens te laten erkennen dat zij
altijd liegen ofdat het gedrukt staat!
De betoging van giste
ren is de eerste in Rhode
sië tegen het akkoord
van 3 maart sinds de vor
ming van de overgangs
regering.
ie van
lilippe
juni in
werd
of van
evierd
edede-
i bij de
'entien
ar ge-
gister-
meege-
■k vrij
den en
anklach' 1
n komen
•ij ven of
zijn. Dit
ith giste-
ogenblik
nu toe
1 weinij
i tot een
daders
MOSKOU. (Reuter) Cuba en de Sov
jet-Unie zullen bun hulp aan de bevrij
dingsbewegingen die in zuidelijk Afrika
strijden opvoeren. Dit werd gisteren in
Moskou bekendgemaakt in een gezamen
lijk communiqué dat werd gepubliceerd
na afloop van een bezoek van de Cubaan
se minister van Buitenlandse Zaken Isi
doro Malmierca Peoli aan Moskou.
zit was
t is eei
Toen er tijdens een ontmoeting tussen de
Russische delegatie van het Russische par
lement en Nederlandse parlementariërs
enkele vragen werden gesteld over met
name genoemde dissidenten, luidde het
tennismuurtje-antwoord: „Wij stellen toch
ook geen onheuse vragen over de werk
loosheid in Nederland?”
Ik zou zeggen: gaat u rustig uw gang, wat
wilt u weten? Hoeveel werklozen er zijn?
Dick Verkijk heeft zich gespecialiseerd
in de ondankbaarste vorm van journalis
tiek, namelijk de kritische vraag aan de
Oosteuropese autoriteit. Het is een vorm
van oefenballen slaan tegen een tennis
muur: een echte tegenstander ontbreekt,
de antwoorden liggen in het protocol van
de muur besloten, en je kan het effect van
het antwoord ook wel tevoren berekenen
aan de hand van het effect dat je de bal
zelf hebt meegegeven. Echt zinvol zijn zul
ke vraag- en antwoordspelletjes daarom
zelden, maar ze moeten toch gespeeld wor
den, om dezelfde reden waarom het goed
is (ik spring nu even over van tennis op
voetbal, opdat alle geledingen in mijn le
zerskring aan hun trekken komen) dat de
midvoor blijft jagen op de bal die door de
tegenpartij in de verdediging wordt rond
gespeeld. Want het maakt die verdedigers
toch onrustig en onzeker.
Vorige week somde ik op welke Neder
landse namefï en begrippen ik tijdens een
verblijf van vijf dagen in Parijs was tegen
gekomen. Daarbij hoorde ook „a Dutch
journalist”, die blijkens een verslag in de
Herald Tribune, tijdens een persconferen
tie in West-Duitsland van de Tsjechoslo-
waakse president Husak, een kritische
vraag had gesteld.
Mijn eerste gedachte was: dat zal Dick
Verkijk wel weer geweest zijn, en inder
daad, hij vertelde me bij thuiskomst dat
dat klopte. Op die persconferentie bleek
dat er alleen tijd was voor één vraag van
een Westduitse en één van een Tsjechoslo-
waakse journalist, maar toen er na enige
aandrang uit de zaal ook een vraag van
een „buitenlander” werd toegestaan, nam
Dick Verkijk zijn kans waar om te vragen
hoe Husak, die zelf in de stalinistische tijd
jarenlang gevangen had gezeten, er nu zelf
ook weer politieke gevangenen op na kon
houden.
KAAPSTAD (Reuter). Naar de Zuidafrikaanse minister van Justitie James
Kruger gisteren in het parlement heeft verklaard stierven er vorig jaar in Zuid-
Afrika 138 mensen in gevangenschap. Tien daarvan zaten vast op grond van
veiligheidswetten, 128 wegens andere beschuldigingen.
Carter
ens de
Ja 11 up-
:hts 39
.-miner
nt min-
Ier dan
lijk het
aldus
In conferentiekringen werd meegedeeld
dat premier Tindemans van België, die
voorzitter van de Europese Volkspartij” is,
onder druk van zijn partijgenoten niet
naar Salzburg is gegaan.
De „Europese Volkspartij” is een bunde
ling van christen-democratische en con
servatieve partijen binnen de Europese
Gemeenschap.
heden. Dat mag men gerust begrijpen als een protest
tegen het terugdraaien van die verworvenheden; zoals de
arbeidersmedezeggenschap in de bedrijven en de onbe
lemmerde stakingsvrijheid. Protest vooral ook tegen de
gestegen prijzen, die de werkelijke waarde van de lonen
weer hebben teruggebracht tot een niveau dat niet veel
meer verschilt met dat van vóór de bevrijding. De andere
helft zegt dat 25 april een dag is als alle andere en gaat
demonstratief aan het strand liggen. Dat is hun manier
om tegen de teleurstellingen van de bevrijding te protes
teren.
Zaterdag het de Revolutionaire Raad een ernstige waar
schuwing horen tegen de heden die misbruik maken van
de moeilijke economische toestand en het volk opruien
tegen de democratie. De Revolutionaire Raad is het or
gaan dat over de broze democratie moet waken. In de
Raad zitten de gematigd-progressieve militairen die, sa
men met president Eanes, tot nog toe de situatie meester
waren.
Is de verklaring van de Revolutionaire Raad een teken
van vastberadenheid bij de militairen? Of juist een teken
van zwakte? Een winkelierster in Lissabon zei zondag:
„Op 25 april ga ik naar mijn buitenhuisje: Met dat schieten
in de stad ben ik hever niet thuis”. De waarschuwing van
de Revolutionaire Raad vatte ze maar vast als een aankon
diging op.
?se Ve
orgar
ds ei
ingen
ven va
I ragelip—
rijs bt’
voor 3r/_'<
itionai L-i
raat 6!
De Franse regering heeft tot dusver het
stilzwijgen bewaard over de gevechten, die
geduurd zouden hebben van 16 tot en met
19 april. Het communiqué van het Frolinat
is niet door ooggetuigen bevestigd.
De pogingen van het Frolinat om in
Tsjaad de macht te grijpen hepen in april
uit op gevechten op grote schaal, toen de
guerrillastrijders optrokken naar de
hoofdstad N’djamena. Op verzoek van de
Tsjadische regering schakelde Frankrijk,
voormalig koloniaal heerser vah Tsjaad,
350 commandostrijders van het vreemde
lingenlegioen in en bracht tonnen oorlogs-
materieel naar Tsjaad om de Franse troe
pen daar te versterken.
Volgens de regering van Tsjaad is het
Frolinat uitgerust met Russische wapens
en wordt het gesteund door Libië. Volgens
de guerrillastrijders is. met de aankomst
van de commandostrijders van het vreem
delingenlegioen het totaal aantal Franse
troepen op 7000 gekomen.
De burgeroorlog in Tsjaad begon in
1960, toen het van Frankrijk de onafhan
kelijkheid kreeg. De Franse regering heeft
de Tsjadische regering gedurende zeven
jaar gesteund. Deze steun werd in 1972
stopgezet. Parijse dagbladen hebben erop
aangedrongen dat Frankrijk zich buiten
het conflict houdt.
Front van Josjua Nkomo
en Robert Moegabe, dat
deze regeling afwijst.
nd heef
>e confe
ationali
ntwape
landei
n willei Pe tweejaarlijkse ontmoeting hield zich
ning on roomamelijk bezig met de voorbereidin-
jt de ke gen voor twee topconferenties die in juli in
t onder West-Duitsland gehouden zullen worden:
Central! j
nistischi
Boeing-piloot, die zich boven Groenland
waande, zich aan de voorgeschreven hoog
te voor verkeersvliegttugen. De Russische
luchtdefensie kwam pas in actie toen het
toestel Moermansk al ongeveer 200 km
achter zich had gelaten, aldus blijkt uit de
Noorse waarnemingen.
van de Strijdkrachten is vanochtend een serie acties
begonnen om het land te bevrijden van het regime dat
bet al zo lang onder de duim houdt... Viva Portugal!”
Hoewel dat eigenlijk niet de bedoeling was, liepen de
Portugezen als één man de straat op om de bevrijding te
lagenaa vieren, nog vóór dictator Marcello Caetano goed en wel
)en Haa bevangen was gezet.
gemeen
sen inge De „Dag van de Vrijheid” wordt op grootse wijze
Ie burge herdacht. Overal in het land zijn volksfeesten, sportevene-
istermid inenten en plechtige herdenkingen georganiseerd. De
istembii bloemenverkopers met hun anjers, het symbool van de
Portugese revolutie, zullen weer goede zaken doen. In
moti ^sabon wórdt een geweldige militaire parade gehouden
ït'dat di het ••Pbsbi van het Imperium”. Hetzelfde imperium
te kandi#aar april het jaartal hoeft men er in Portugal
liet bij te zeggen een definitief einde aan maakte. Toen,
veest vat® grandioze feestroes van de bevrijding, heeft
ganisatii ^and daar een traan om gelaten. Of het zouden de
.jmd»f®en van geluk moeten zijn die rijkelijk stroomden.
.,Was 25 april de moeite waard?”, schreef zaterdag het
SP een na grootste weekblad van Portugal. „Wat gaat u
Tot de eerste categorie behoorde de zwarte leider Steve Biko, die, naar het
onderzoek uitwees, tengevolge van hersenletsel zou zijn overleden, dat hij waar
schijnlijk opliep tijdens een worsteling met leden van de veiligheidspolitie.
Kruger verklaarde in schriftelijke antwoorden op vragen van oppositie-afge-
vaardigde Helen Suzman dat van de andere negen drie zelfmoord pleegden, drie
een natuurlijke dood stierven en een omkwam doordat hij van grote hoogte van
een gebouw viel. De uitslag van de officiële onderzoeken naar de twee andere
gevallen- werd nog verwacht.
Van de 128 andere in gevangenschap omgekomenen die op grond van andere
beschuldigingen werden vastgehouden, stierven er 30 een natuurlijke dood,
pleegden 20 zelfmoord, overleden er 19 tengevolge van verwondingen opgelopen
bij arrestatie of ontsnappingspogingen, tien door aanvallen van medegevangenen
en tien tengevolge van wonden die zij voor hun arrestatie hadden gekregen, aldus
Kruger. De onderzoeken naar de meeste andere gevallen waren nog niet afge
sloten.
In het bericht dat het gedetailleerde verslag van minister Kruger meldde, werd
er overigens geen melding van gemaakt of de minister al dan niet een specificatie
van de 138 overledenen naar huidskleur had gegeven.
te eerste voor de leiders van de Europese
Gemeenschap in Bremen, en de tweede in
Bonn voor de zeven belangrijkste indu-
CeSSCO Fe^an<^en' deze laatste zal ook presi
dent Carter aanwezig zijn.
Justitii-
Premier Callaghan en kanselier
Schmidt zijn het erover eens dat er bij dra
ling 8en geleverd moeten worden aan het her
stel van de wereldeconomie, maar ver
schillen van mening over het aandeel dat
de Verenigde Staten hierin moet hebben.
Zondagavond had Dick Verkijk weer
een kort interview losgepeuterd met de
voorzitter van de Opperste Sovjet, kame
raad Ruben. Hij wou eigenlijk geen inter
view toestaan, maar omdat zijn delegatie
te gast was bij de NOS, kon hij er toch niet
onderuit. Tevoren had de persattaché van
de Russische ambassade ongerust aan
Verkijk gevraagd: „U stelt toch hoop ik
geen vragen over de mensenrechten, hè?”
„Geen vragen over de mensenrechten?”,
vroeg Verkijk verbaasd. „En u noemt zich
een socialist?” Hij vroeg dus naar de hou
ding van de Sovjet-Unie inzake Chili, Ar
gentinië en Zuid-Afrika, de tennismuur
antwoordde automatisch met het begrip
„internationale solidariteit”, waarop Ver
kijk vroeg waarom de Sovjet-Unie vragen
over dissidenten dan als een inbreuk op de
binnenlandse aangelegenheden be
schouwde? Dat waren onvergelijkbare
grootheden, werd kribbig geantwoord. Tij
dens het interview nam een fotograaf van
de Russische ambassade een aantal foto’s.
Allemaal van Dick Verkijk, niet één van
kameraad Ruben. Die hoefde nog niet in
het archief.
KIRKENES. De Russische luchtde
fensie heeft volledig gefaald toen de Zuid-
koreaanse Boeing met 110 passagiers vo
rige week doordrong in het Russische
luchtruim nabij Moermansk, een van de
grootste militaire bases in de Sovjet-Unie.
Dit blijkt uit een analyse van de Noorse
radarwaarnemingen, aldus militaire
kringen in Noord-Noorwegen.
LONDEN. (AP) De Britse en West-
itgenoti duitse politieke leiders zijn er gisteren
chouwdniet in geslaagd overeenstemming te be-
iwen uil reiken over een plan om het monetaire en
Djakarhandelssysteem van de wereld te stabili-
le terug
adonesi leren‘
ids bézit
boeken geen resultaat
niettemin bleef dwarsliggen. Het wil
eerst het interne beleid van de grond
zien komen met daarin bijzondere
voordelen voor zijn eigen vissers. Niet
alleen wil het een preferentie behou
den binnen 50 mijl rondom de Britse
kust, ook wil het een groter aandeel
(er werd gesproken van minstens 25
procent) in de toekomstige groei van
de visstand als de huidige strikte con
serveringsmaatregelen hun vruchten
beginnen af te werpen.
Portugal viert anjer-revolutie
(Van onze redacteur in Portugal, Jan Halkes)
MADRID (UPI). Bij een aanval van Franse troepen op guerrillastrijders van het
Frolinat (het Nationaal Bevrijdingsfront van Tsjaad”) zijn zestig Franse soldaten
gesneuveld, zo wordt gezegd in een communiqué van het Frolinat dat door een
functionaris van de Spaanse socialistische partij naar Madrid is gebracht. Hij had een
bezoek gebracht aan een kamp van de bevrijdingsbeweging.
Op borden, die de beto- I
gers meevoerden ston-
den teksten gericht tegen
de drie zwarte leiders die
het interne akkoord gete-
kend hebben, te weten
bisschop Moezorewa, do- j
minee Sithole en stam- I
hoofd Chirau.
SALISBURY. (AFP)—
I De Rhodesische politie
heeft gisterochtend enke-
le honderden zwarte stu-
I denten verspreid die be-
toogden tegen het interne
I akkoord van 3 maart en
I voor het Patriottisch
