vrezen voor loos neutronenbom-gebaar Rusland
Waarnemers
Minister De Koning in Luxemburg:
SPD herziet
Berufsverbote
standpunt
inzake
Rhodesische regering ziet
niets in grote conferentie
BIJ ONTWIKKELINGSHULP”
Frankrijk wil
schade olieramp
vergoeden
Portugal zal
veel baat bij
EEG hebben”
„BETREK MENSENRECHTEN
I
Li
Onderhandelaar van
Sovjet-Unie in
Peking verwacht
RECHTEN
VLIEGER
MOORD OP TAAL
BEKEURINGEN
Bil
3
19 7 8
BINNEN- EN BUITENLAND
WOENSDAG 26 APRIL
door Nico Scheepmaker
J
Minister in Brussel:
I
I
oek
ven
Norm
KAAPSTAD (DPA). De Zuidafrikaanse regering heeft gisteren
het plan aanvaard, dat vijf westerse landen hebben opgesteld voor de
onafhankelijkheid van Namibië. Dit heeft de Zuidafrikaanse premier
John Vorster in een toespraak tot het parlement in Kaapstad bekend
gemaakt.
ïlukt
ian
va!
Mislukking
LUXEMBURG (ANP). Minister De Koning
van Ontwikkelingssamenwerking vindt dat de
EEG de mensenrechten in het geding moet bren
gen bij het geven van ontwikkelingshulp. Hij
heeft dit gisteren gezegd in Luxemburg, waar in
de Europese ontwikkelingsraad werd gesproken
over verlenging van het akkoord van Lomé. Het
akkoord van Lomé is de samenwerkingsover
eenkomst die de EEG heeft met landen in Afri
ka, de Stille Oceaan en het Caribisch gebied. Het
akkoord loopt in maart 1980 af; in juli a.s. moet
het overleg over de verlening van start gaan.
>ers
s, de
'ang-
ichti-
jaar
r het
[•pen.
kend
uldig
zijn
n uit
id de
geor-
uit-
i ver-
ers
Iers
nen
igen
'ebou-
>t aan-
igesla-
in de
ten 35
innen.
I.
ger
met
neer
sten
tan-
aan.
nee-
epu-
ritse
ver-
pro-
rE
SALISBURY (UPI). De multiraciale tussentijdse regering van
Rhodesië heeft Engeland en de VS gisteren laten weten dat de
conferentie van alle bij de kwestie-Rhodesië betrokken partijen die zij
willen beleggen, ongetwijfeld op een mislukking zal uitdraaien.
'kW
Azië
-R
Tl
<4
1
tnjfel f-
Zuidafrikaanse regering
aanvaardt Namibië-plan
(Van onze redactie buitenland)
9
j. aSR
Sa’Machado trad niet nader in bijzon
derheden maar zei na een onderhoud met
Lorenzo Natali, lid van de Europese Com
missie belast met uitbreidingsproblemen,
dat hij „begrip” gevonden had en dat er
een „geest heerste van daadwerkelijke so
lidariteit”.
De Portugese bewindsman zei dat het
lidmaatschap van zijn land niet zou moe
ten leiden tot een vlucht van arbeidskrach
ten. „We willen goederen exporteren, geen
mensen”, lichtte Sa’Machado toe.
Onder de voorzieningen van de EEG valt
onder andere het recht voor arbeiders
vrijelijk door de gemeenschap te reizen en
zich waar dan ook te vestigen. In Portugal
koestert men nu de vrees dat na toetreding
tot de EEG een ware exodus van arbeids
krachten het land zal treffen.
aelo is
onder
m het
le oor-
;ma in
rer de
:on de
eren
ndia
:ame
deze
>t de
voor
leeft
we-
iten.
ffen
met
hten
deel
iter-
het
ver
een
oor-
weg
een
(Van onze redactie buitenland)
MOSKOU. De Russische partijlei
der Brezjnjev heeft gisteren bij de ope
ning van het 18e congres van de com
munistische jeugdorganisatie Komso
mol aangekondigd dat de Sovjet-Unie
geen neutronenwapens zal gaan produ
ceren zolang de Verenigde Staten dat
ook niet doen. Volgens diverse politieke
waarnemers kan men echter spreken
van een loos gebaar als de Sovjet-Unie
geen andere constructieve bijdrage aan
de ontwapening en ontspanning levert.
gepubliceerd werd door het Rhodesische
ministerie van Voorlichting.
De Rhodesische regering zegt in deze
boodschap nog net geen definitief „neen”
tegen het Brits-Amerikaanse voorstel dat
op 17 april door de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken, Cyrus Vance, en
zijn Britse collega David Owen is voorge
legd aan de Rhodesische leiders.
De twee ministers vroegen de op grond
van de zogenaamde interne regeling ge
vormde Rhodesische regering in te stem
men met een nieuwe conferentie waaraan
ook het Patriottische Front, een bundeling
van de twee in Rhodesië vechtende guerril
labewegingen, zou moeten deelnemen. Dit
Front verwerpt het in Rhodesië zelf tot
stand gekomen akkoord. De Amerikanen
en Britten willen dat alle betrokken partij
en zonder voorwaarden vooraf aan de
grote conferentie deelnemen.
De Rhodesische regering zegt in haar
boodschap niet te geloven dat een confe
rentie zoals voorgesteld door Engeland en
de VS meer kans van slagen heeft dat de
Geneefse conferentie van 1976. „De confe
rentie lijkt ons tot mislukking gedoemd te
zijn”, aldus de boodschap.
De boodschap werf vrijgegeven na een
bijeenkomst van de Uitvoerende Raad van
de tijdelijke Rhodesische regering, waarin
premier Ian Smith en de gematigde zwarte
leiders Abel Moezörewa, Ndabaningi Si-
thole en Jeremiah Chirau zitting hebben.
Ruim 80 zwarte studenten zijn gisteren
in Salisbury gearresteerd toen zij demon
streerden tegen de zogenaamde interne
regeling in Rhodesië. De studenten hadden
geen geweld gebruikt. Zij werden in twee
vrachtwagens afgevoerd.
Maandag wilden 300 zwarte studenten
demonstreren tegen het interne akkoord,
maar zij werden door de politie tegenge
houden. De twee demonstraties waren de
eerste tekenen van verzet in Rhodesië te
gen het interne akkoord dat de blanke
premier Smith heeft gesloten met de drie
„gematigde” zwarte leiders.
Uit de toespraak van Brezjnjev kon
men verder nergens opmaken dat Mos
kou op enige andere wijze gaat reageren
op het recente besluit van president Car
ter de neutronenbom niet in produktie te
nemen.
Hij had aan zijn beslissing ver
bonden een toekomstige matiging van
Moskou bij de uitbreidihg en modernise
ring van conventionele bewapening en
rakettenarsénaal.
In een aantal van de bij het Lomé-akkoord betrokken
landen worden de mensenrechten met voeten getreden. Minis
ter De Koning zei dat de EEG erg voorzichtig moet zijn met
het nemen van sancties. Het inhouden van hulp bij het niet
eerbiedigen van de mensenrechten zou een al te simpele
benadering van het probleem zijn. Op die manier worden de
mensen in zo’n land twee keer getroffen: geen hulp meer en
schending van de mensenrechten.
De Koning zei gisteravond dat er in de raad is gesproken
over de vraag of in geval van schending van de mensenrech
ten de hulp niet beter voortgezet kan worden via particuliere
organisaties in plaats van via de regering van dat land. Zo
gebeurt het in Chili ool$.
Pas twee Europese landen, zo bleek gisteren, halen de norm
die wordt nagestreefd voor ontwikkelingshulp (0,7 procent
krachten van die staten die over een
sterk militair potentieel beschikken.
Generaal Alexander Haig heeft zich
bereid verklaard aan te blijven als opper
bevelhebber van de NAVO-strijdkrach-
ten in Europa ondanks zijn klachten over
het feit dat de autoriteiten in Washington
hem niet voldoende betrokken zouden
hebben bij de besluitvorming over zaken
betreffende het Noordatlantische Bond
genootschap. Dit is gisteren in Ameri
kaanse regeringskringen vernomen.
De terugkeer van Hijtsjev naar Peking
voor hervatting van de 14 maanden gele
den afgebroken onderhandelingen vormt
een verrassing voor de diplomatieke krin
gen wegens het gespannen klimaat tussen
de twee landen.
van
e, is
een
keer
zoek
it de
vier
iren-
•aen
pre-
Wa-
teld
IJs-
lan-
met
vier
cre-
„We dringen er daarom bij de regerin
gen van Engeland en de VS op aan him
politiek tegenover Rhodesië opnieuw in
overweging te nemen”, aldus de bood
schap van het Rhodesische bewind die
uller-
Blok-
oepa-
•door
ver-
enin-
lood-
p dat
voor
maar
r de
icon-
sche-
zijn
dt de
niet
niet
vrij-
larin
twij-
t zal
it de
sver-
David Frost, beroemd van That was the
week that was, maar vooral door zijn tv-
interviews met Richard Nixon, heeft over
de achtergronden van die tv-interviews
met Nixon een boek geschreven: I gave
them a Sword. Aan Tony Holden van de
Sunday Times vertelde Frost dat, toen zijn
boek een paar weken op de bestsellerslijst
stond, hij gebeld werd door iemand die dat
altijd pleegt te doen bij boeken die op de
bestsellerslijst staan, met de vraag of hij
de televisierechten van het boek kon
kopen.
Naast de mededeling dat Moskou het
verdrag zou ondertekenen dat kernwa
pens bant uit Latijns-Amerika, deed de
Russische president verder enkele voor
stellen die waarschijnlijk de blauwdruk
vormen voor de Russische politiek voor
de speciale vergadering die de Verenigde
Naties volgende maand in New York aan
het ontwapeningsvraagstuk wijden. De
voorstellen zouden moeten leiden tot een
stopzetting van de kwantitatieve en de
kwalitatieve verbetering van de strijd-
P ARIJS. (Reuter) De Franse regering
is bereid de schade die is ontstaan door de
ramp met de olietanker Amoco Cadiz te
vergoeden, maar is van plan de kosten te
verhalen op de rederij, zo heeft minister
van Milieu Michel d’Ornano gisteren mee
gedeeld.
Hij zei in een vergadering van de Franse
Sociaal-Economische Raad dat de schade
volledig zal worden vergoed maar dat de
uit te keren bedragen niet zo hoog zullen
zijn als sommigen verwachten. Hij wilde
geen bedrag noemen. Volgens andere re
geringsfunctionarissen wordt de schade
voorlopig op een miljard frank (een kleine
500 miljoen gulden) geraamd.
De tanker Amoco Cadiz liep op 16 maart
voor de Bretonse kust aan de grond en
brak tijdens stormweer in stukken. De
lading van 220.000 ton ruwe olie kwam in
zee terecht en bevuilde een groot deel van
de kust met rampzalige gevolgen voor de
visserij, het toerisme en een vogelreser
vaat. Het schip was eigendom van de in
Chicago gevestigde American Oil Compa
ny (Amoco).
denkt over het plan. Wel was deze organi
satie betrokken bij het opstellen ervan.
Het ziet er naar uit dat als de SWAPO het
plan verwerpt, alle moeite van de vijf
westerse landen vergeefs is geweest.
Een punt waar de SWAPO mogelijk over
zal vallen is de stelling in het plan dat de
enclave Walvisbaai voorlopig Zuidafri-
kaans blijft. De SWAPO ziet dit gebied als
een integraal onderdeel van Namibië.
Zuid-Afrika daarentegen wil het beheer
overover behouden. Volgens het plan is dit
iets om later over te onderhandelen.
Thomas Reston, een zegsman van het
Amerikaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken, heeft gisteren gezegd dat de Ver
enigde Staten „vanzelfsprekend tevreden”
zijn over het besluit van de Zuidafrikaanse
premier John Vorster over de kwestie
Namibië.
De SWAPO heeft gisteren meegedeeld
dat haar minister (Buitenlandse Zaken),
Festus Naholo Jason Angula (Arbeid) en
Frans Kambungula (Transport en Organi
satie) maandag zijn gearresteerd onder de
vorige week ingevoerde noodmaatregelen.
De woordvoerder zei dat de leiding van
de SWAPO verder is verzwakt doordat een
aantal functionarissen het land de laatste
weken hebben verlaten.
Stamhoofd Patrick Mphephu, de belang
rijkste vertegenwoordiger van het thuis
land Venda, zal, wanneer hij a.s. vrijdag de
Zuidafrikaanse premier John Vorster ont
moet, formeel een verzoek doen tot onaf
hankelijkheid van zijn thuisland.
Venda, dat bestaat uit twee kleine ge
bieden in het noordoosten van Transvaal,
zou hiermee het derde thuisland worden
dat zich van het systeem van de apartheid
hééft losgewerkt.
van het nationaal inkomen): Nederland en Denemarken.
West-Duitsland en Groot-Brittannië zijn op weg naar het
bereiken van die norm. In de raad werd gisteren ook vastge
steld dat ontwikkelingshulp niet alleen ten goede moet komen
aan de ontvangende, maar ook aan de gevende landen. Dit in
verband met de impasse in de economische ontwikkeling van
de industrielanden.
De ministers van Ontwikkelingssamenwerking van de Ne
gen zijn het er verder in principe over eens geworden dat ook
de niet met de EEG geassocieerde landen voortaan op hulp
van de gemeenschap moeten kunnen rekenen. Dat zal binnen
kort worden vastgelegd in een Europese verordening. Het
Europees Parlement moet nog over deze zaak gehoord
worden.
Sa’Machado zei dat hij instemde met de
plannen van de commissie om Portugal
een overgangsperiode van vijf tot tien jaar
te gunnen om de economie aan te passen
aan de Europese normen.
Sa’Machado arriveerde gisteren in Brus
sel voor een tweedaags bezoek. Hij voerde
gesprekken met premier Leo Tindemans,
de voorzitter van de commissie Roy Jen
kins en de Belgische minister Van Buiten
landse Zaken Henri Simonet. Er stond ook
een bezoek aan Joseph Luns, secretaris
generaal van de NAVO, op het pro
gramma.
PEKING (AFP). De Russische vice-
minister van Buitenlandse Zaken en dele
gatieleider in de grensonderhandelingen
met China, Leonid Hijtsjev, wordt van
daag in Peking verwacht. Dit is in goedin-
gelichte diplomatieke bronnen in de Chi
nese hoofdstad vernomen.
Voster zei gisteren dat het eventuele
vertrek van deze troepen uit Namibië moet
worden beslist door de grondwetgevende
vergadering die na de verkiezingen wordt
samengesteld. De voor de verkiezingen
teruggetrokken Zuidafrikaanse troepen
zullen worden vervangen door een troe
penmacht van de Verenigde Naties. Deze
zal samen met de bestaande politiemacht,
de orde handhaven in de overgangsperio
de tot de onafhankelijkheid.
Het is nog niet bekend hoe de SWAPO
In zijn toespraak toonde Brezjnjev zich
enigszins optimistisch ten aanzien van de
Russisch-Amerikaanse strategische
SALT-onderhandelingen. Onlangs had
hij de regering-Carter nog beschuldigd
van besluiteloosheid en inconsequentie,
maar na de besprekingen van afgelopen
week met de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken Vance, sprak
Brezjnjev over „enige vooruitgang”. We
derzijdse inspanningen zouden volgens
hem een tweede SALT-verdrag mogelijk
moeten maken.
BRUSSEL (AP). De Portugese minis
ter van Buitenlandse Zaken, Victor Sa
’Machado, heeft gisteren gezegd dat zijn
land veel baat zal hebben bij de economi
sche samenwerking met de Europese Ge
meenschap. Hij kon echter nog geen da
tum voor Portugal’s toetreding noemen.
Wat me overigens verbaast, is het gebrek
aan trots bij de Rode Brigade. Zij eist de
vrijlating van dertien leden in ruil voor de
vrijlating van Aldo Moro. Niet alleen dat
zij daarmee aangeeft dat Moro evenveel
waard is als dertien Rode Brigadiers, zij
maakt het daarmee de Italiaanse regering
ook veel makkelijker om zo’n eis af te
wijzen. Als ze zouden zeggen: Moro in ruil
voor Renato Curcio (de oprichter van de
Rode Brigade), dan zou een weigering niet
meer begrepen worden door het Italiaanse
volk. Nog dodelijker voor het establish
ment in Italië zou natuurlijk zijn als de
Rode Brigade de vrijlating van Moro af
hankelijk zou stellen van het oplaten van
een rode vlieger, met daarop de woorden:
Leve de Rode Brigade!, op het plein voor
de Sint Pieter op zondagmiddag 2 uur door
premier Andreotti hoogstpersoonlijk, en
zonder hulp van anderen. Zou je dat kun
nen weigeren, als premier, met verwijzing
naar de waardigheid van het ambt? Wat is
er onwaardig aan het oplaten van een
vlieger? Wrede humor, dat wel, maar het
zal wel niet toevallig zijn dat zelfs wrede
humor niet te verwachten valt van het
soort jongens dat zich bij de Rode Brigade
aansluit.
Met deze aanvaarding is een einde geko
men aan 13 maanden van onderhandelen
tussen de vijf westerse landen en de Zuid
afrikaanse regering. Zuid-Afrika voert op
het moment het bewind over Namibië
krachtens een mandaat van de voormalige
Volkerenbond. Dit mandaat is later door
de Verenigde Naties bij herhaling als on
geldig bestempeld, wat Zuid-Afrika echter
tegensprak.
Het wachten is nu op goedkeuring van
het plan door de Zuidwest-Afrikaanse
Volksorganisatie (SWAPO) die een guer
rilla tegen Zuid-Afrika voert in Namibië.
Het plan is mede na overleg met de
SWAPO tot stand gekomen. De rede,
waarin Vorster de goedkeuring van het
plan bekendmaakte, duurde slechts vijf
minuten.
Het westerse plan omvat algemene ver
kiezingen onder toezicht van de Verenigde
Naties en gefaseerde terugtrekking van de
Zuidafrikaanse troepen uit het gebied. De
ze terugtrekking moet plaatsvinden voor
de verkiezingen. Wel blijft er ergens in een
uithoek van Namibië een contingent van
1.500 Zuidafrikaanse militairen.
BONN. De Westduitse sociaal-demo-
craten herbezien hun standpunt ten op
zichte van de omstreden „Berufsverbote”.
Dit naar aanleiding van protesten uit
binnen- en buitenland. SPD-voorzitter
Willy Brandt en zijn secretaris-generaal
Egon Bahr willen dat het besluit extre
misten (en dan vooral links-extremisten)
uit overheidsdienst te weren, nader wordt
bekeken en afgezwakt.
De screening van sollicitanten voor de
openbare diensten zal in door de SPD en
FDP geregeerde deelstaten tot een mini
mum worden beperkt, totdat de aanstoot
gevende verhoorprocedures zijn veran
derd of afgeschaft.
Als model voor een mogelijke inperking
van de politieke betrouwbaarheidsproef
zou de in de deelstaat Bremen gebruikelij
ke procedure dienen. Daar vindt een ante
cedentenonderzoek alleen nog in die geval
len plaats, waarin bijzondere veiligheids
belangen op het spel staan. De politieke
beoordeling van de kandidaten voor ande
re takken van de openbare dienst hangt
dan verder van hun gedrag gedurende de
opleidings- en proeftijd af. De christen
democratische oppositie is fel gekant te
gen een eventuele afzwakking van het
besluit.
In een hoofdredactioneel commentaar,
getiteld „Moord op de taal”, wordt in The
Sunday Times gewezen op het kwalijke
aspect dat de Rode Brigade de taal leent
van de geciviliseerde instanties, waarna
die door de media weer de wereld in wordt
gestuurd alsof het zo hoort. We lezen dat
de Rode Brigade een „communiqué” heeft
uitgegeven, waarin gedreigd wordt met de
„executie” van Aldo Moro, die in een
„volksgevangenis” wordt vastgehouden,
wachtend op zijn „berechting”. In werke
lijkheid (schrijft The Sunday Times) gaat
het om een bende moordenaars die vanuit
een geheime sqhuilplaats hebben laten we
ten dat zij van plan zijn hun slachtoffer te
Vermoorden. De kranten, de radip en de
televisie moeten wel rapporteren wat de
Rode Brigade te melden heeft en in welke
bewoordingen dat gebeurt, maar zij zou
den met die bewoordingen wel moeten
omgaan zoals een bioloog met vergiftige
stoffen omgaat, schrijft The Sunday
Times.
Je leest nog eens wat! Op de Shetland
Eilanden is het aantal verkeersovertredin
gen in 1977 met meer dan 400 percent
gestegen, vergeleken met 1976. Van 500
stuks tot 2210, op een bevolking van
18.268 inwoners. Die misdaadgolf blijkt ->
echter te wijten aan één man: de Ierse
aannemer Darrall McKnight, die ervan
beschuldigd wordt 1380 overtredingen te
hebben begaan; een nieuw wereldrecord.
McKnight had een contract verworven
om steenslag van een steengroeve naar een
wegenbouwproject op het eiland te ver-
voeren. Op een bepaald punt dienden zijn
vrachtwagens een verkeersweg te passe
ren. Een agent van politie ontdekte dat de
vrachtwagens van McKnight niet over de
vereiste papieren beschikten, waardoor
zij, iedere keer als zij die verkeersweg
overstaken, een overtreding begingen. De
agent rekende uit hoe vaak een vrachtwa
gen per dag de weg overstak, vermenigvul
digde dit getal met het aantal gebruikte
vrachtwagens, en dit getal weer met het,
aantal dagen dat het steenslagvervoer al
aan de gang was, waarna hij 1380 ver
schillende bekeuringen uitschreef.
McKnight was niet onder de indruk. „Ze
zijn het verkeer nog aan het leren op de
Shetlands”, was zijn commentaar.
Een tweede principebesluit dat gisteren werd bereikt is dat
over de verdeling van het bedrag (een kleine tweehonderd
miljoen gulden) dat de EEG voor dit jaar heeft uitgetrokken
voor hulp aan ontwikkelingslanden die geen speciale band
met de EEG hebben. Ongeveer driekwart van dat bedrag gaat
naar Azië.
Het principe dat ook niet met de EEG geassocieerde landen
zeker moeten kunnen zijn van de hulp van de EEG is al jaren
lang bepleit binnen de EEG, met name door Nederland en
Groot-Brittannië.
Uit het beraad is, aldus minister De Koning, niet helemaal
gekomen wat Nederland bepleitte: een vijfjarenplan voor de
niet-geassocieerde landen parallel lopend met het nieuw te
sluiten Lomé-akkoord.
Hoewel de vakbonden vandaag een akkoord hebben bereikt met de eigenaars
van particuliere spoorlijnen in Japan, leidden de vandaag aflopende stakingen
ook vanmorgen nog tot grote vertragingen voor tienduizenden Japanners op weg
naar hun werk. Op de foto: een lange rij forenzen uit het plaatsje Funabashi voor
de loketten voor een kaartje naar het 20 kilometer verder gelegen Tokio.
