Jazzreus laat op dreef tijdens première Nederlandse tournee
Vraagtekens rond zang
Christiane Baumann
Vandernoot en
Soberheid en kracht in
NPO succesvol
met Beethoven
Scenes from Soweto
Koninklijke familie geportretteerd
Deze week als gratis posterin Libelle
Sarah Vaughan
in jazzserie
Hongaarse kunst
naar Delft
w
7
SC
B
w
1
Bob Dylan op
Rotterdam Folk
te
jV
LIEDKUNST WORDT ESSENTIE ONTHOUDEN
Helder en direct toneel over apartheid
Publiekstheater met
dodenherdenking
KUNST
19 7 8
APRIL
2 7
D ONDERDAG
Haarlems Concertgebouw
r S
Jubileum Antiekbeurs
3
i j
i/
i
SITTARD. De smakeloze bovenzaal van de Sittardse Stads
schouwburg was dinsdagavond goed bezet toen daar het startsein van
Lionel Hamptons Nederlandse concerttournee werd gegeven. Een trip
die hem komende vrijdagnacht zal voeren naar het Haarlems Concert
gebouw en op 30 april zal brengen naar het Amsterdams Concertge
bouw. Afgaande op de stormachtige taferelen, die zich in het anders zo,
ordentelijke Limburg afspeelden, wordt de trip ongetwijfeld een ware
triomftocht.
21
Bijna tweejaar lang werkte de kunstenaar Jan Kruis aan dit meer dan levensgrote portret van de hele
Oranje-familie. Hij maakte het schilderij in opdracht van Libelle, als geschenk voor het koninklijk paar.
BB#
Mg
9Ê
-
Het schilderij is deze week als gratis uitklapposter (55x44 cm) in alle exemplaren van Libelle
opgenomen. Bovendien in die Libelle: vele bladzijden met persoonlijke herinneringen en ervaringen van
mensen diedevorstin vanzeer nabij kennen. Dit alles ter gelegenheid van haar 69e verjaardag a.s. zondag.
The Hamp: van vele markten thuis
zangeres
LIONEL HAMPTON
l
8
KO VAN LEEUWEN
V
Z'-
I
X
Aan de hand van authentiek materiaal
(fragmenten uit dagboeken, interviews,
verhoren en conclusies van de parlemen
taire enquêtecommissie en rechtszaken)
ontstond een collage van teksten die zullen
worden gepresenteerd door enkele acteurs
on actrices van het Publiekstheater, onder
leiding van Hans Croiset.
Het programma dat ruim een half uur
duurt en om half acht begint, is gratis
toegankelijk. Tijdens de presentatie wordt
2 minuten stilte in acht genomen.
In de eenvoud van dezë voorstelling ligt
tegelijk de kracht.
In december staan twee verschillende
avonden te wachten met Toots Thiele-
mans en het kwartet van Dizzy Gilles
pie, terwijl Chris Barber en zijn band in
februari komen. Een bescheiden opge
zet jazzfestival op 23 en 24 maart met
als bijzondere gast Horace Silver dient
als afsluiting van de serie.
Een abonnementskaart voor alle con
certen gaat 80 gulden kosten, houders
van het CJP betalen twintig gulden
minder. Men kan zich vanaf heden voor
de kaarten opgeven.
Tijdens Rotterdam Folk ’78 treden in De
Doelen op Gerry Rafferty en Alan Stivell.
De produktie van het concert is in handen
van Mojo Concerts in Delft.
DEN HAAG (ANP). De dertigste Ou
de kunst- en antiekbeurs in Delft zal het
komende najaar speciale aandacht beste
den aan Hongaarse kunstschatten. Ge
toond wordt een keuze uit het Nemzeti
Museum in Boedapest. Het is voor het
eerst dat kunstvoorwerpen uit een natio
naal museum van Hongarije buiten cultu
rele verdragen om in ons land zijn te zien.
Prins Bernhard zal de jubileumexpositie
op 18 oktober openen, in het stedelijk
museum Het Prinsenhof.
ROTTERDAM (ANP). Vrijdag 23 juni
komt de nog nooit eerder in Nederland
opgetreden legendarische componist en
zanger Bob Dylan naar Rotterdam voor
een eenmalig optreden in het Feyenoord-
stadion in het kader van Rotterdam Folk
'78. Het enige concert dat Bob Dylan in
de Benelux zal geven, heeft plaats in
Rotterdam dankzij snel reageren en volle
dige medewerking van de gemeente Rot
terdam.
Scenes from Soweto speelt voor het
grootste deel in de Zuid-Afrikaanse kleur-
lingenwijk Soweto, een ghetto aan de rand
van Johannesburg In 1976 waren in deze
negerwoonstad bloedige onlusten nadat
vreedzame demonstraties van kleurlingen
tegen het eenzijdig taal-onderwijs zich
door provocerend politie-optreden ontwik
kelden tot een dramatisch dieptepunt: bij
na tweehonderd zwarte kinderen en jonge
mensen werden op straat doodgeschoten.
hebben, maar brengt de juiste verhoudin
gen daarin wat meer aan. Hampton wil nu,
zeker gezien het kaliber van zijn acht mans
sterke Giants of Jazz-formatie, de veelzij
digheid van zijn muzikaliteit onderstre
pen. The Hamp is van vele markten thuis;
hij is niet alleen als de exploderende, op
hitsende zevenklapper die geniet van de
participatie van het publiek. En dan zien
we uiteraard even door de vingers dat ook
bij hem in dat opzicht de jaren wat meer
gaan tellen.
Twee momenten tijdens de finale van
het Sittardse concert illustreren Hamp
tons brede oriëntatie. Zo komt hij in een
bluesy ballad tot ingetogen, ja omfloerst
spel op de vibrafoon, dat door pedaaltech-
niek en subtiele wisseling van volume
haast elektronische effecten imiteert. Een
stijl van spelen die wel enigszins weg heeft
van het eigentijdse werk van Günther
Hampel. Het voorval doet je beseffen hoe
zeer Hampton die muziektheoretisch
goed onderlegd is contemporaine ont
wikkelingen volgt.
Voor de pauze vlot de samenwerking
tussen Hampton, die zijn bullen aan de
rand van het podium heeft neergepoot, en
zijn viermans kopersectie nog niet zoals
het zou moeten. Jazeker, de oudgedienden
Joe Newman en Victor Paz (trompet) en
Eddie Chamblee (alt) en de ambitieuze
jonge blanke tenorist Paul Moen geven 'm
van katoen in felle chorussen, maar de soli
die Hampton uit het lood moeten slaan en
vervolgens inspireren, worden niet op
maat bezorgd. Toch marcheert het geheel
soepel dankzij de laconieke en swingende
klanken van gitarist Billy Mackel en orga
nist Wild Bill Davis en reageert de ritme
sectie met bassist Barry Smith-en Frankie
Dunlop attent op de aanwijzingen van
Hampton, die zelf vocaal voldoet in oudjes
als I got Rhythm en Sweet Georgie Brown.
bekende violiste Vera Beths, die Beeth
ovens vioolconcert steeds helder gepro
fileerd en met innige zangrijkheid voor
droeg. Haarzuivere intonaties, accent
rijk genuanceerde toonvorming en als
vanzelfsprekend aandoende virtuosi
teit bij een temperamentvolle artistieke
uitbeelding, bepaalden het karakter
van haar muzikaal betoog.
Op Vera Beths’ voorname interpreta
tie, als geheel in goede harmonie met
dirigent en orkest, werd begrijpelijker
wijs gereageerd met enthousiaste bij
valsbetuigingen vanuit het publiek,
waarbij de jongste vioolleerlinge van
de Muziekschool Haarlemmermeer (de
MUZAhad alle vioolleerlingen van dit
instituut uitgenodigd) een boeket bloe
men aanbood.
De uitsluitend door het orkest uitge
voerde programma-onderdelen op deze
Beethovenavond, bestonden uit de ou
verture en balletmuziek tot „Die Ge
schopte des Prometheus” - waarmee
direct een perfecte samenspeldiscipline
in fijn en spits orkestspel aan de orde
werd gesteld - en voorts uit de kortste
van Beethovens latere symfonieën, ge
componeerd zonder het gebruikelijke
andante of adagio, vormde een uitste
kend tegenwicht ten aanzien van het
daarnaast gespeelde vioolconcert met
zijn breed uitgemeten lyriek. Dit be
knopte maar kernachtige symfonisch
meesterwerk kreeg bovendien bij Van
dernoot en het NPO precies het geëi
gende, levenslustige en uitbundige ka
rakter waardoor dit functionele con
trast in de programmasamenstelling
nog eens werd onderstreept.
JOHAN VAN KEMPEN
De stichting MUZA (Muziek- en zang-
cultuur Haarlemmermeer), die het mu
ziekleven in deze poldergemeente op
alle mogelijke manieren wil stimuleren,
was verantwoordelijk voor de organi
satie van deze Beethovenavond. En het
is verheugend - zoals ook bij monde van
stichtingsvoorzitter C. de Raadt werd
verklaard - dat dit eerste concert te
Nieuw-Vennep (alle voorgaande NPO-
uitvoeringen werden in Hoofddorp en
verleden jaar ook in Badhoevedorp ge
geven) vanwege dë zeer grote publieke
opkomst, een uiterst succesvolle onder
neming genoemd kan worden.
Ook in muzikaal opzicht was deze
manifestatie uitgesproken succesrijk.
En dit dan mede door het sublieme spel
van de soliste van deze avond, de alom
AMSTERDAM (ANP). In de Amster
damse Stadsschouwburg zal het Pu
bliekstheater op de nationale dodenher
denkingsdag, 4 mei, een documentaire
over de Tweede Wereldoorlog presente
ren, die evenals vorig jaar door Guus
Rekers is samengesteld.
of is met tekst de plaats van handeling
voor de volgende scène aangegeven. Regis
seur Brain Croucher heeft zich gehoed
voor overdrijving en wat de twee acteurs
Rufus Collins en Eric Richard doen is
een zichtbaar maken van wat we eerder
via persberichten konden vernemen.
De zwarte acteur Rufus Collins speelt
Nelson en laat op een huiveringwekkende
manier zien hoe een hartelijke en vrolijke
kerel door de omstandigheden kan veran
deren in een mens die om vergelding
schreeuwt. Lees voor mens het woord volk
en u bent bij de bedoeling van Group 3. De
acteur Eric Richard (opvolger van Nigel
Gregory, die het stuk eerder met Collins
samen speelde) is eveneens uitstekend.
Het bestuur van de beurs heeft dit dins
dag meegedeeld. Het onderstreepte ermee
ook andere dan economische oogmerken
te hebben. De collectie Hongaarse kunst
wordt alleen getoond. Daarvoor is de ka
pittelzaal van het museum gereserveerd.
De verzameling telt ongeveer 70 num
mers. Twee stafleden van het Hongaarse
mueseum begeleiden dit jubileumge
schenk van de beurs aan het publiek. De
schatten lopen van een schenkkan in de
vorm van een centaur uit de dertiende
eeuw tot een zilveren inktpot die voor
Franz Liszt is gemaakt. Een van de fraai
ste en kostbaarste stukken noemt het be
stuur van de beurs een tric-tracspel in een
grote doos met emaille, zilver en edelste
nen versierd. Dit spel komt uit het bezit
van de familie Apaffy. Het werd gemaakt
in Transsylvanië in de zeventiende eeuw.
Genoemd werden nog een aantal voorwer
pen die in Delft te zien zullen zijn waaron
der een beschilderde helm uit de zestiende
eeuw, een maliënkolder van de familie
Karolyi, uit de zeventiende eeuw, een ivo
ren kruithoorn uit de achttiende eeuw en
gala-klederdrachten uit voorgaande eeu
wen afkomstig van families als: Rhedey,
Szemere, Majlath en Bethlen.
Tot de vroege stukken op de tentoonstel
ling in Delft behoren onder andere: een
vergulde gothische beker die in Radna
werd gevonden en dateert uit ongeveer
1500, een geëmailleerde kelk van om
streeks 1450, een beker met zpgenaamde
zweetdruppeldecoratie uit 1624 en een zil
veren beker met oor gedecoreerd met bloe
men van de hand van M. Neustadter uit de
zeventiende eeuw.
Daarbij komt dat de be
geleidingen door Michael
Baumann alle souplesse en
raffinement missen. Het
blijft natuurlijk gezellig in
de familie, als je broer pia
nist is en hij je kan begelei
den. Maar in dit geval bete
kent het tegelijkertijd de
dood in de pot.
JOHAN VAN KEMPEN
AMSTERDAM. Al
heeft de sopraan Christia
ne Baumann in 1975 de
tweede prijs op het inter
nationaal vocalistencon
cours in Den Bosch gewon
nen, toch is zij waarschijn
lijk nog niet op het niveau
waar zij uiteindelijk te
recht zal kunnen komen.
Of en dat kan ook zijn
deze jonge zangeres waagt
zich op een terrein dat haar
„fort” niet is.
De serie wordt op 3 november voort
gezet met een concert door Art Blakey.
De auteur Steve Wilmer heeft het toneel
gekozen om uiting te geven aan zijn af
schuw van de Zuidafrikaanse agressieve
apartheidspolitiek Hij ontwierp daarvoor
een zich chronologisch vervolgende waar
gebeurde geschiedenis; die van de zwarte
Zuid-Afrikaan Wellington Tshazibane, een
medestudent van Wilmer in Oxford.
In haar nu gegeven,
slecht bezochte recital, met
werk van Purcell en Mo
zart tot en met Debussy en
zelfs Webern, waarbij de
romantiek dan vertegen
woordigd was in de vorm
van Schubert en Schu
mann, heten overigens zo
wel dictie als juiste uit
spraak (van Engels en
Frans) weleens iets te wen
sen over. Maar Christiane
Baumann zingt met ker
nachtige klank, heeft een
gaaf geluid en een voor een
zeer grote ruimte toerei
kend volume.
Pas de swingende bop en Latijnse per
cussie in Joe Hendersons Record me en
het soepele vibrafoonspel in Misty voert de
spanning naar een niveau, waarvpor de
liefhebbers op Hampton afkomen. Maar
allengs knalt het eruit in Hamp the
Champ, waarin simpele rechttoe-rechtaan
harmonieën onder aanvuring van Hamp
ton diepte krijgen dankzij ruig scheurend
tenorwerk van Moen. Newman komt even
later ook los en als The Hamp en Frankie
Dunlop keihard drumwerk verkopen,
staat de zaal op zijn kop. De symbiose
tussen koper en het staal van de vibrafoon
is daarna volkomen in een vurige versie
van de klassieker Flying Home, waar die
eerder helaas ontbrak tijdens Coltrane’s
Moments Notice.
De finale van de show is daarna een
koud kunstje voor Lionel. Wiegend, kreu
nend staat hij over zijn vibes gebogen,
trippelt naar het drumstel om te stunten of
leunt naar voren om de reacties in de zaal
grinnikend te peilen. Nauwelijks roept hij
Hey Ba Ba Rebop, of op afspraak zet de
massale samenzang in. Weer later een
andere blijk van zijn veelzijdigheid be
wijst hij zijn vermogen om ervaren rotten
als Chamblee en Newman op gang te bren
gen. Treiterend lokt zijn spel keihard
weerwoord uit. Jivin the Ribes en het
aloude Oh when the Saints (Marcherend
door de zaal) brengen dat in alle opzichten.
De Limburgers schreeuwen, juichen, dan
sen en staan anderhalf uur later nog te
wachten op een handtekening van een
man, die al vijftig jaar energie levert als
ware hij een onuitputtelijke krachtbron.
JOHN OOMKES
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Het Concertgebouw
in Haarlem start in het seizoen 1978-
'79 een nieuwe abonnementsserie die
geheel gevuld zal worden met jazzop-
tredens. Het eerste concert van deze
serie wordt op 19 oktober door de
beroemde zwarte zangeres Sarah
Vaughan gegeven.
In Wilmers toneeldocumentatie heet
Tshazibane Nelson Hij gaat na zijn Ox-
fordstudie terug naar zijn geboorteland
Zuid-Afrika, werkt daar als ingenieur en
kan zo zijn hele familie in Soweto onder
houden Om zijn baan niet te verliezen
houdt Nelson zich afzijdig van alles wat
maar naar politiek riekt. Maar de politieke
situatie scheurt zijn gemoed open en zeker
als hijzelf aan den lijve ondervindt hoe
gemakkelijk de haatgolven van blanken
de zwarten overstromen, moet hij zich wel
strijdbaar opstellen. Het zal zijn onder
gang worden. De echte Nelson (Tshaziba
ne) vond de dood in een politie-cel. De
officiële lezing van de Zuid-Afrikaanse
overheid sprak van zelfmoord door ophan
ging.
HAARLEM. De belangstelling voor
leed in het theater, ik bedoel als het wer
kelijk eens ernst wordt, is niet bijster
groot. In de Toneelschuur, waar
woensdagavond Scenes from Soweto werd
gespeeld, keken nog geen dertig toeschou
wers naar dit stukje sober, maar aangrij
pend toneel over kleurlingendiscrimina
tie. En dat terwijl er maar één voorstelling
in Haarlem was van deze produktie, die
elders in het land al eerder gespeeld werd.
De musici die Dylan zullen begeleiden
zijn dezelfde die hem begeleidden op zijn
Australische en Japanse tournee die op 20
februari in Tokio begon en op 1 april in
Sydney eindigde met een openlucht optre
den voor 50.000 mensen. Bijzondere gast is
Eric Clapton met zijn band. De 50.000
kaarten voor dit evenement gaan volgende
week zaterdag 6 mei in de verkoop op
nader aan te kondigen adressen in alle
grote en middelgrote steden van Neder
land en België. jjet concert van Bob Dy
lan betekent tevens een absoluut hoogte
punt op de laatste dag van Rotterdam Folk
’78 dat van 20 tot en met 23 juni in de
Rotterdamse Doelen wordt georganiseerd.
*23
Vele betogen die dagbladen en allerhan
de periodieken dezer dagen juist nu The
Hamp zijn gouden jubileum in de showbu
siness viert illustreren de nostalgische
aanhankelijkheid die de aanwezigheid van
de jazzgigant oproept. Met grote accura
tesse en sm°uïgheid werd door anders
soms gortdroge jazzcritici gloedvol uit de
doeken gedaan hoe Lionels historische
Amsterdamse concerten van halverwege
de jaren vijftig uitmondden in chaotische
toestanden in concertzalen, uitzinnig pu
bliek, berispende krantencommentaren en
een ravage, die zelfs tijdens de punkgolf
van vorig jaar niet werd geëvenaard.
Dat Hampton daarnaast een musicus is
geweest die voor de emancipatie van de
vibrafoon in de jazz heeft gezorgd, een
brugfunctie bekleedde tussen big band
jazz, rhythm and blues en rock ’n roll en
iemand die de cool jazz ten zeerste afwees,
kwam in de voorbeschouwingen veelal
niet uit de verf. <Zo overheerst juist de
enerverende kant van zijn persoonlijkheid
het beeld dat we van hem als uitvoerend
musicus hebben gekregen.
Een concert anno 1978 verstoort het
beeld niet dat we van Lionel Hampton
te jubilate”, de aria waar
mee zij destijds ook de mu
zikale harten van de Bos
sche jury heeft gestolen.
Verder zal deze, uit het
Duitse Freiburg afkomsti
ge sopraan dan nog in het
zelfde programma te horen
zijn in een mis van Schu
bert, hetgeen de indrukken
die tot een beter overzicht
op haar kwaliteiten kun
nen leiden min of meer
completeert. Opera, een
genre dat haar beslist goed
ligt, ontbreekt jammer
genoeg.
haar geïntoneerd wordt.
Soms twijfel je ook (mede
daardoor) of de techniek
wel helemaal goed zit,
maar dan word je plotse
ling overdonderd door een
staaltje van perfecte colo
ratuur. In haar liederen
doet ze in diverse opzichten
zowel mooie als lelijke din
gen. Dat roept al die eerder
genoemde vraagtekens op.
Wat evenwel geen vraag
is, maar een zekerheid, be
treft Christiane Baumanns
(gebrekkige) dispositie
voor de liedkunst. De zan
geres brengt alles contrast
rijk en met gevoel voor nu
ance, maar bijvoorbeeld
het opkloppen van een the
atraal effect kan weliswaar
voor de uitbeelding van een
opera-aria soms genoeg
zijn voor het overbren
gen van de essentie uit een
lied van Schubert is het al
tijd onvoldoende.
:A.J.
E.I/KAJ
M7£7.
MM,
EVEN
-EM
Group 3 gaat in deze produktie fragmen-
I tarisch te werk en begeleidt het toneelspel
met reusachtige achtergrondprojektie.
Daarop zijn beelden uit Soweto zichtbaar
Vooral als de simpele rechtlijnig denkende
blanke Zuid-Afrikaan, die weigert te gelo
ven dat de politie zich zo wreed kan opstel
len. Scenes from Soweto laat op een
indrukwekkende en overtuigende wijze
zien hoe barbaars de ene mens zich kan
opstellen tegenover de andere. Dat ge
beurt zonder de minste vorm van doctrine.
NIEUW-VENNEP. In handen van
dirigent André Vandernoot en het
Noordhóllands Philharmonisch Or
kest, klinkt Beethoven’s muziek vrij
wel altijd even overtuigend. Gistera
vond genoot de bevolking van de Haar
lemmermeer daarvan, toen door deze
Haarlemse musici een concert werd ge
geven in de Vespo-hal - een sporthal
met een bevredigende akoestiek - in
Nieuw-Vennep.
Het merkwaardige is, dat
zij hele episodes schitte
rend in de toonkern zingt,
maar dat dan ineens een
passage onzuiver door
In een bepaalde aria uit
een opera of oratorium zal
zij zeker kunnen schitte
ren, maar vooral het artis
tiek volbrengen van een
liederenrecital, zoals dins
dagavond in de kleine zaal
van het Amsterdams Con
certgebouw (op uitnodi
ging van de VARA) door
haar werd gegeven, is toch
eigenlijk niet voor haar
weggelegd.
Christiane Baumanns
zang heeft wel de nodige
vraagtekens opgeroepen.
En het wachten is daarom
eigenlijk op haar optreden
op de VARA-matinee van
aanstaande zaterdag in de
grote zaal van hetzelfde
Amsterdams Concertge
bouw, waar zij (met het Ra
dio Filharmonisch Orkest)
onder andere te beluisteren
zal zijn in Mozarts „Exulta-
I Jammer, want de heldere en directe ma-
i nier, waarop deze Londense Group 3 docu
mentair toneel maakt verdient een veel
ruimere belangstelling
