ümfestival levert verrassende produkties uit Oostblokland op
film
filmhuizen
Thriller van
Polanski
amstcrdcim
Je
Eisenstein-retrospectief
en Humphrey Bogartfilm
BOUWMARKT
Kkeur b.v.>|
II
remière Ludwig
as na zes jaar
hciarkm
Molukkers niet
enthousiast
over film
w
RAM! ATE I I X T R A
f 47.50
LET OP!
Wi
DECOR WANDTEGELS
15/15
I
r
door Pieter van Lierop
Feestelijk 1 mei-programma in Het Melkwoud
Nederlands-Hongaars
symposium in Utrecht
Geflipte literatoren
I' n i
J
21
FILM
19 7 8
APRIL
2 8
R I J D A G
y
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□o
y
SPECIALE AANBIEDING
.1
tegen ongelooflijk lage prijs.
Openingstijden: dit/mvr
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□o
Koudenhorn 54
Koudenhorn 60
tel. 023- 321212.
322368.
8.00-12.30 uur
13.30-18.00 uur
8.30-16.00 uur
Ütek'.
diüi
JFW1T i
zaterdags van
’s maandags gesloten
,s
W'
'v:
W
Opstapplaatsen:
Een Hongaars filmfestival zals
it dezer dagen losbrandt in een
intal Nederlandse steden, geën-
meerd door het ministerie van
RM en het Utrechtse culturele
ntrum ’t Hoogt, komt op een
ed moment. Sinds de jaren zes-
gold Polen als het meest toon-
ingevende filmland van het
istblok, maar die leidende posi-
I is nu duidelijk overgenomen
g lor Hongarije. Het zijn niet meer
I Polen die de laatste jaren op
ternationale festivals de meeste
druk maken maar Hongaren als
iklos Jancsó (die al langer na-
irlijk), Judit Elek, Marta Mes
ros en Istvan Szabó.
IW
(ADVERTENTIE)
gate?
zijn verkrijgbaar bij al onze kantoren.
Kaarten a
Haarlems Dagblad:
st- HUMPHREY BOGART
(ADVERTENTIE)
toer het zonderlinge leven van de lang-
nerhand tot waanzin vervallen honing
Rwijk II van Beieren (1845-1886) is
bral de laatste jaren voldoende geschre-
n om een helder beeld te krijgen op een
m die als vorst volstrekt buiten de reali-
t van het leven Van alledag stond en
larorer de meest uiteenlopende mys-
te verhalen de ronde doen.
ijk in de hoofdrollen zijn film en legt
blijk hetzelfde thema in het verhaal
altijd al kenmerkend is geweest voor
onti’s regie. Ook in Ludwig speelt de
óonheid en het afsterven daarvan een
irale rol. De film beleeft nu pas zijn
lerlandse première.
Het Roxy-theater biedt komende
week het beste in de Haarlemse agenda
met Ingmar Bergmans „Het Slangenei”
in de dagelijkse voorstelling en een
wat oudere, schokkende film van de
Pools-Amerikaanse cineast Polanski
in de nachtvoorstelling.
ren ter
>k kunt
ik voor
jf voor
ispan-
erkers
ius de
Heel wat aardiger is The Sting, de geni
ale gangstertruc met Paul Newman en
Robert Redford, die door Frans Hals
wordt vertoond of Verstappens Pasto
rale 1943 in het Luxor Theater.
Bouwmaterialen
P.V.C.-artikelen
Wand- en
vloertegels
Open haarden
Ijzerwaren
Verfwaren
Elektra art.
Sanitair
Tuinartikelen
Hout- en plaatmat.
Ged. Oude Gracht 82 (Haarlem Centrum)
Soendaplein (Haarlem-Noord)
Californiëplein 17 (Haarlem Schalkwijk)
Raadhuisstraat 60 (Heemstede)
Rijksstraatweg 103, fa. v. Staveren (Bennebroek)
Westzijde 23 - Zaandam; Wandelweg 34 - Wormerveer
Lange Nieuwstraat 427 - IJmuiden
UTRECHT (ANP). In het kader van
een Hongaarse f ilmweek wordt er van 2 tot
5 mei in Utrecht een Nederlands-Hongaars
filmsymposium gehouden. Op dit sympo
sium zullen sociale documentaires uit
Hongarije en Nederland te zien zijn.
Nederlandse en Hongaarse regisseurs en
filmdeskundigen zullen er van gedachten
wisselen over filmprodukties in beide lan
den. De punten van verschil en overeen
komst zullen op een rijtje worden gezet,
vooral, zo zeggen de organisatoren, omdat
de indruk bestaat dat van de Hongaarse
„documentaristen” veel te leren valt. Met
name zal veel aandacht worden besteed
aan het werk van de bela balazs studie.
Het symposium wordt georganiseerd
door het sociologisch instituut van de
rijksuniversiteit in Utrecht.
li
jsa".
types
uiten
t>or het overige leveren de premières
deze week weinig op: misschien dat
rich’s politiefilm The Choirboys wat is
r liefhebbers van harde scènes (Cine-
maar het is een vrij domme gewelds-
i.
ndida-
idienst
10 uur)
n.
om de
naken,
renzen
it con-
Koop-
In samenwerking met het
reisbureau NZH-Cebuto te Haarlem
organiseren wij een dagtocht op
maandag 15 mei 1978
(2e pinksterdag) naar
GIETHOORN
Liv Ullman en de Amerikaanse ac
teur David Carradine spelen de hoofd
rollen in Bergmans eerste speelfilm na
zijn min of meer gedwongen vertrek uit
Zweden. Het Slangenei is een symbool
voor het opkomend nazisme in het
Duitsland van voor de Tweede Werel
doorlog. In een bij vlagen scherp clair-
obscur schildert Bergman de trieste
sfeer in het München van 1923 waarin
Hitler zijn eerste grote aanhang om
zich heen wist te scharen. Een film,
hoewel niet altijd even consequent in
volgorde van gebeurtenissen, de moeite
waard is om te zien.
SI3<8
Repulsion schetst op Polanski’s in
middels, traditionele, bijtende wijze
een gestoord iemand. De mooie Carol
(Catharina Deneuve) werkt in een
schoonheidssalon en is de onschuld
zelf. Zij deelt haar flat met haar zuster
(Yvonne Furneaux), die een verhou
ding heeft. Carol is meermalen via de
dunne wand die hun beider slaapka
mers scheidt getuige ”an hun liefdes
spel. Haar erotisch gestoorde achter-
volgingswaanzin geeft de film echter
een aangrijpende versnelling.
Verder leveren de Haarlemse biosco
pen matige zowel als aardige films. Tot
de eerste categorie moeten L’Animal
(Lido), waarin de moed van Belmondo
en de vormen van Raquel Welch ge
combineerd worden tot een wat be
dachte avonturenroman, en Close En
counters (Studio) gerekend worden.
ïongarije heeft ook net als Nederland
[enorme handicap van het kleine taalge-
[d Vandaar dat ze al van een pu-
ïkssucces spreken als Marta Meszaros
t „Zij Tweeën” (overigens neergesabeld
or de Hongaarse kritiek, maar in Parijs
New York was men laaiend enthousi-
een 300.000 kijkers getrokken heeft, of
idor met zijn „Souvenir uit Hercules-
1” een half miljoen.
„Zij tweeën” van de Hongaarse cineaste Mdrta Mészdros is een van de opmerkelijke
films in het Hongaarse Filmfestival, dat dezer dagen onder meer in de Amsterdamse
filmhuizen draait. Op de foto Lilli Monori en Marina Vlady (onder).
Achtereenvolgens zullen Staking, Po
temkin en de Generale Lijn worden ver
toond. Eisenstein,die met zijn energieke
beeldregistraties en trucages veel invloed
had op latere generaties cineasten, debu
teerde met Staking. Hij wilde de klassen
strijd onder het tsaristische regime uit
beelden in een fabriekssituatie. Eisenstein
De Typhoon:
IJmuider Courant:
Beverwijkse Courant: Zeestraat 18 - Beverwijk
Plaatskaarten zijn tevens verkrijgbaar bij: Reisbureau NZH-Cebuto, Stationsplein perron
D te Haarlem.
Reisbureau Kerkman, Grote Krocht 20, Zandvoort.
jemskerk
i ondergangsgeschiedenis van een
st wordt door Visconti in kleurige,
st sprookjesachtige scènes gebracht,
mut Berger zet de vorst neer als een
veuze, onevenwichtige man die zo bui
de realiteit staat dat hij b.v. niet eens
ijnt te beseffen dat zijn land in oorlig is.
ie ruim drie uur durende film ontstaat
sen vrij eerlijk en volledig portret van
Snd die door zijn dromerige natuur
ds verder afglijdt naar een meelijwek-
de krankzinnigheid (Calypso en Du
i).
zet daarbij arbeiders en wat hij als een
kapitalistisph onderdrukkingsapparaat
ziet scherp tegenover elkaar.
Potemkin maakte van Eisenstein een
internationaal gerespecteerde filmer, van
wege de geweldige suggestieve werking
die van de film over een opstand van
matrozen aan boord van de pantserkruiser
Potemkin in 1905 uitging. De Generale
Lijn (ook wel bekend onder de naam Oud
en nieuw) laat de veranderingen zien die
het gevolg waren van de collectivering van
de Russische Landbouw na 1927. De film
verschilt van de beide andere omdat die
een veel kleinschaliger aanpak nastreeft.
Ook ’s avonds biedt het Melkwoud veel
waar voor weinig geld met Buster Keaton
in The Pale Face, Hitchcocks thriller The
39 Steps een film van de Poolse cineast
Duray Hertz (De Lijkenverbrander) en Bo
gart’s eerste grote rol. Want dat bleek zijn
bijdrage aan het speelfilmdebuut van re
gisseur John Huston later te zijn. De Mal
tese Falcon laat Humphrey Bogart zien als
de keiharde privé-detective Sam Spade,
die in een intrigerende, bij vlagen cynische
thriller op de been weet te blijven.
DIT WEEKEINDE, van 28 tot en met 30
april (21 uur) draait Jonas van de Zwitser
se regisseur Alain Tanner in Filmhuis Het
Melkwoud. Een bij vlagen warrige, maar
innemende film over de houding van derti
gers, die met weemoed terugdenken aan
het revolutionaire elan van mei 1968.
Toch overheerst de hoop op een betere
toekomst de nostalgie.
FILM-INN ZANDVOORT draait vrij
dagavond en zaterdagavond (21 uur) Me
dea van Pier Paolo Pasolini in de Openba
re Bibliotheek aan de Prinsesseweg 34 te
Zandvoort. Maria Callas speelt de titelrol
in Pasolini’s vrije bewerking van het dra
ma van Euripides. Het is een zwaarwichti
ge film vol onduidelijke symbolisme, maar
prachtig als kijkspel. Grote aandacht is
besteed aan landschap en kostuums.
Callas speelt de wraakzuchtige Medea
die haar kinderen vermoordt om daarmee
haar ontrouwe man Jason te straffen. Van
de tragedie gaat een onheilspellende drei
ging uit die Pasolini wel vaker in zijn films
heeft gelegd.
Pal Sandor viel haar bij: „Binnen ons
systeem ben je veel minder dan bij jullie
het geval is, afhankelijk van alleen het
publiek en de critici, waarvan in Hongarije
het peil zeer laag is, het zijn voornamelijk
geflipte literatoren: alleen buitenlandse
films zijn gauw goed. Er wordt bij ons heel
anders tegen film aangekeken. De films
worden door de staat betaald en blijkbaar
heeft bij ons de staat meer geduld met
filmers dan critici of zakenmensen het
zouden hebben. Je wordt niet zo gemakke
lijk als filmer aan de kant geschoven. Ik
ken verschillende collega’s die twee keer
achter elkaar geen hond de zaal in hebben
gekregen, maar toch gewoon aan het werk
kunnen blijven, omdat men vindt dat hun
films toch de moeite waard waren om
gemaakt te worden. De werkgelegenheid
is altijd gegarandeerd, als je je diploma’s
hebt, in de filmindustrie of anders des
noods bij de televisie”.
Als je de produkten van dit systeem
bekijkt, dan is het opvallend hoeveel vrijer
Hongaarse filmers worden gelaten dan
hun kunstbroeders in de meeste andere
Oosteuropese landen. Men is niet benauwd
voor interne maatschappijkritiek. Een
film als „Spinneweb”, waarin getoond
wordt hoe een landbouwcoöperatie slecht
functioneert als gevolg van corruptie en
bureaucratie, kan niet alleen gemaakt
worden, maar komt ook op een festival als
dit terecht.
Alcoholisme en de verdrukking van de
vrouw, als maatschappelijke uitwassen,
zijn volstrekt normale onderwerpen in
Hongaarse speelfilms en documentaires.
Veelal zijn de meer sociografische films,
waarin de zelfkritiek niet gespaard wordt,
afkomstig van de beroemde Béla Balazs-
studio, die min of meer buiten het systeem
en de censuur staat. Er is daar volop
ruimte voor het experiment. Een hele serie
van merendeels korte films uit die hoek
zullen van 2 mei tot en met 5 mei getoond
worden tijdens een symposium dat geor
ganiseerd wordt door het sociologisch in
stituut van de universiteit van Utrecht,
waar „dwarsverbindingen” worden gelegd
met vergelijkbare Nederlandse werkstuk
ken van onder meer Amsterdams Stads
journaal en Rode Lantaarn.
Intussen biedt het hoofdprogramma een
rijk geschakeerd en bezienswaardig aan
bod aan komedies, psycho-drama’s, sati
res en zelfs een hoogst curieuze Hongaarse
western (De wind giert onder hun voeten),
waarmee regisseur Szomjas naar het leven
op de poesta een eeuw terug gekeken
heeft, met zoals hijzelf ook onmiddellijk
toegeefthet oog van Sergio Leone. De
films zijn te zien in de Amsterdamse film
huizen Akhnaton, De Melkweg, Shaffy,
Zienema Oktopus, het filmmuseum en
Filmhuis Uilenstede te Amstelveen.
Voorts in ’t Hoogt in Utrecht en het film
huis in Rotterdam.
I
Maar de Hongaren hebben één heel
groot voordeel: ze hoeven niet in een com
mercieel systeem te werken. Alle filmre
gisseurs zijn in overheidsdienst en ontvan
gen een vast salaris,'ongeacht of ze op een
zeker moment al dan niet aan een nieuwe
film werken en ongeacht of de vorige films
publieksuccessen bleken of niet. Feitelijk
genoemen is daardoor hun artistieke vrij
heid eigenlijk groter dan die van Neder
landse cineasten, die gedwongen zijn om te
proberen ten minste hun geld terug te
verdienen.
Hoe dat systeem precies werkt legde
Meszaros woensdag uit op een persconfe
rentie in het Amsterdamse Filmmuseum:
„Allereerst: er bestaat in Boedapest een
filmfabriek, die is onderverdeeld in vier
studio’s. Eén voor speelfilms. Verder is er
een voor wetenschappelijke doeleinden,
een voor documentaristen en een voor
aankomende filmers. Alle regisseurs, ca-
Wordt-ie dan goedgekeurd dan is daarna
automatisch de vertoning iri binnen- en
buitenland gegarandeerd. De staat maakt
per jaar 250 miljoen forints (ruim 40 mil
joen gulden) vrij voor de filmindustrie,
daarmee moeten per jaar twintig speel
films worden gemaakt”i
Het Haarlemse Filmhuis Het Melkwoud
(Zijlstraat 63) biedt op maandag 1 mei een
feestelijk programma, dat ook een optre
den van de zeer populaire Walter de Buck
en z’n Rode Fanfare uit Gent omvat. De
Buck laat zijn toeteraars vanaf 14.30 uur
toeslaan, maar ook voor die tijd verdient
het alle aanbeveling om al richting Zijl
straat te koersen, want 's morgens is er
vanaf 9 uur een bescheiden retrospectief
van het werk van de Russische cineast
Sergei Eisenstein te zien.
I
Pe twee jaar geleden overleden groot-
fester van de Italiaanse film, Luciano
sconti bouwde rond de persoon van de
terse koning een eigen scenario op,
NEkioot uiteindelijk zes jaar geleden jnet
^■Bmdt Berger als Ludwig en Romy
ineider als zijn nicht Elisabeth van Oos-
I
Het schilderachtige waterdorp Giethoorn in de „kop van Overijssel" wordt terecht het
Venetië van Nederland genoemd. Alle verkeer is hier te water, de melkboer, de kruidenier,
de landbouwer, alles vaart per punter. Ook de bruidsstoet en de begrafenis trekken door
de mooie grachtjes, waarover sierlijke bruggetjes zijn geslagen.
Route: Heenreis: Haarlem-Hoom-Enkhuizen-nieuwe dijk-Lelystad-Ketelbrug-
Ens-Vollenhove-Giethoorn.
Terugreis: Giethoorn-Hasselt-Zwolle-rondrit Noord Veluwe-Harderwijk-snelweg
richting Haarlem.
Reisschema: Omstreeks 10.00 uur koffie met gebak te Nibbixwoud.
Omstreeks 12.30 uur lunch te Giethoorn; 13.30-14.30 uur rondvaart te Giethoorn;14.30-
15.30 uur vrije tijd in Giethoorn voor b.v. wandeling; 15.30-17.30 uur rondrit Noord
Veluwe; 17.30 uur diner in Harderwijk; terug om ongeveer 21.00 uur.
8.15 uur Haarlem-Schalkwijk; 8.30 uur Haarlem-Station; 8.50 uur IJmuiden; 9.00 uur
Beverwijk; 8.45 uur Zaandam; 9.00 uur Krommenie.
Bij aankoop van plaatskaarten geeft u op waar vandaan u wilt vertrekken. De gewenste
opstapplaats wordt op de kaart vermeld. U dient dan ook vanaf dat punt te vertrekken.
Het vervoer per touringcar, éénmaal gratis koffie met gebak, de lunch, rondvaart te
Giethoorn en het diner te Harderwijk zijn bij de prijs inbegrepen.
meramensen en verdere technici hebben
daar contacten mee. Verder is er een dis
tributieapparaat voor het binnenlands
verspreiden van Hongaarse films en een
voor het buitenlands verspreiden van Hon
gaarse films”.
„Dat hele apparaat staat onder het direc
toraat van het Hongaarse ministerie van
I cultuur. Met een gegeven fonds wordt het
draaiboek gemaakt en de regisseur kiest
zijn mensen. Vervolgens moeten alle me
dewerkers dat draaiboek goedgekeurd
hebben, waarna het wordt doorgestuurd
naar het directoraat, waar men alleen een
vetorecht heeft over het gehele project. De
laatste jaren is het overigens maar één
keer voorgekomen dat dat vetorecht ge
bruikt werd”.
„Als een film klaar is, wordt hij bedis
cussieerd binnen de studio en daarna
voorgelegd bij weer het directoraat.
De plannen van de filmproducent Henk
Bos, maker van films als „Help, de dokter
verzuipt” en „Nacht zonder zegen”, om
een film te maken over de Zuidmolukse
problematiek met als centraal thema de
ontvoering van een minister, is door ver
scheidene Molukkers negatief ontvangen.
Opbouwwerker Nous Solissa uit Boven-
smilde waarschuwt voor het gebaar dat
het „accent te veel gelegd wordt op het
geweld”. „Men moet er voor oppassen dat
het geweld niet met Zuidmolukkers wordt
geïdentificeerd”, verklaarde woensdag
Nous Solissa. „Bovendien moet men er
rekening mee houden dat een groot deel
van het publiek niet of onvoldoende geïn
formeerd is over de achtergronden van het
Zuidmolukse probleem, zodat men al
gauw verkeerde conclusies kan trekken.
En dan zijn we verder van huis”, aldus
Solisa.
In de groep Zuidmolukse jongeren, die
volgens het script van filmmaker Bos de
minister gaat ontvoeren, zit ook een meisje
dat verliefd wordt op de ontvoerde be
windsman. Er komt in de film ook*een
naaktscène. Het Molukse meisje zorgt er
liter voor dat de minister wordt vrijge
laten.
Ook de Zuidmolukse leider ir. J. A. Ma-
nusama is niet zo enthousiast over het idee
van Bos. „Geweld is nooit goed en is niet
goed te praten”, aldus zijn korte reactie.
Bos heeft zijn script voor advies voorge
legd aan de Groningse hoogleraar prof.
Baudet, die voorzitter is van het Landelijk
Actiecomité Zuid-Molukkers (LAC), dat
wil opkomen voor de rechten van de Mo
lukse gemeenschap in Nederland. Ook het
comité vond het plan van Bos niet zo
geslaagd. „Er wordt te weinig aandacht
gegeven aan de ideologische achtergron
den van de RMS-zaak. Het geweld wordt
verheerlijkt, er wordt te veel de nadruk
gelegd op de heroïek. En dat kan een
gevaarlijke invloed hebben op de Molukse
jeugd”, aldus de LAC-woordvoerder.
Belang Hongaarse cinema neemt toe
«I
ilm International toonde de laatste ja-
aan dat er aan deze lijst van uitnemen-
Cineasten nog een hele reeks kan wor-
D toegevoegd als: Ferenc Kósa, Ferenc
idras en Ferenc Kardos. En dit Hon-
irse festival brengt opnieuw regisseurs
ier de aandacht, van wie we zelden of
it gehoord hadden en die toch puike
kmensen blijken te wezen: Andras Ko
ts, Gyorgy Szomjas, Laszló Ranody, Pal
ador en vooral iemand als Zoltan Fabri,
ais „Vijfde Zegel” bijvoorbeeld (heeft
s met Vestdijk te maken en nog minder
t Bergman) een meesterwerk blijkt te
n van de eerste Orde.
Ipn dat komt dan allemaal uit een land
Ik een kleiner potentieel dan Nederland.
Ifegarije heeft iets van tien miljoen inwo-
Ihs en er zitten (documentaristen, anima
lis en iedereen meegerekend) niet meer
k een stuk of zeventig filmregisseurs. En
It als bij ons in Nederland moeten ze er
prekeren met acteertalent, want je ziet
Ik daar telkens weer dezelfde acteurs in
[■schillende films opduiken. Maar het
R wel acteurs die alles aan schijnen te
[Innen op een niveau dat in Nederlandse
Hns zelden bereikt wordt.
