Met kogels doorboord lichaam van Italiaans politicus in auto achtergelaten
Nederlandse
Ontslag van Hove
Rode Brigades
blijft gehandhaafd
Doodvonnis tegen Palestijnen nog niet uitgevoerd
Westduitse kritiek op uitspraak Hoge
Raad inzake uitlevering van Folkerts
regering
diep geschokt
Bloedige „staat
van dienst” van
I
Rhodesische Uitvoerende Raad:
Onmenselijk
NATUURGETROUW
KLAKKEN
MATELOOS
DANKBAAR
BEROEMDE
SNURKERS
k
„Schandaal”
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
M E I
WOENSDAG 10
(In een deel van onze oplage hebben wij gisteren nog melding
gemaakt van de moord - red.)
rest
tkel
•test
•den
iten
iven
leid
den
BONN (DPA, Reuter). De uitspraak van
de Hoge Raad dat uitlevering van het RAF-lid
Knut Folkerts aan de Duitse Bondsrepubliek
alleen toelaatbaar is als hij daar niet wordt
vervolgd wegens verdenking van betrokken te
zijn geweest bij de ontvoering van en de
moord op de werkgeversvoorzitter Hanns-
Martin Schleyer, heeft in de Bondsrepubliek
geleid tot veel en merendeels negatieve reac
ties.
luk
oge
ing
it de
inza-
irok-
•suit
de
een
zijn
i ge-
j de
De
sting
1 het
i het
i bed
lijn
door Nico Scheepmaker
(Van onze redacteur in Italië, Hein ten Kortenaar)
ROME. Aldo Moro is door de Italiaanse terreurbende Rode
Brigade vermoord. Zijn lijk werd gistermiddag om drie uur Neder
landse tijd gevonden in een zijstraat van de Romeinse Via delle
Botteghe Oscure, in het hartje van de stad, dicht bij het hoofdkwar
tier van de communistische partij en dat van de christen-democraten.
'*1
f
trijfël
Moord op Moro wekt grote afschuw op
Een paar uur na de ontdekking van het stoffelijk overschot van Aldo Moro, werden in de binnenstad van Rome posters op de muren
(Van onze redactie buitenland)
Vanaf het moment dat ik deze regel heb
gelezen, heb ik hem in mijn hoofd geprent.
Vanaf het moment dat mijn onvervangba
re snurker zijn nachtelijk concert begint,
sla ik mijn arm om zijn „machtige orkest",
en in een mum van tijd val ik mateloos
dankbaar in slaap! Reeds hoor ik de eerste
tonen, ik moet me haasten, ik wil er name
lijk niets van missen!.
„Enige jaren geleden overnachtten mijn
man en ik in een berghut in Joegoslavië. In
ons verblijf sliepen nog drie heren en een
dame, die alle vier arts bleken te zijn en uit
Oostenrijk kwamen. Ik zei tegen de heer
die boven mijn man sliep, dat hij maar
naar beneden moest slaan of iets derge-
lijks, want dat mijn man vaak snurkte. De
vrouwelijke arts antwoordde toen: „Niet
nodig hoor, even klakken met de tong en
de snurker houdt op”.
„Dit heb ik natuurlijk thuis meteen uit
geprobeerd en inderdaad, het helpt. Het
schijnt dat hij dan even een beetje wakker
wordt, zich omdraait en.over is het
snurken”.
n de
nden
heeft
>nge-
mei
>aleis
ur en
assa-
Hoewel Italië al weken op het ergste was
voorbereid, reageerde het diep geschokt
op het nieuws, dat zich in een oogwenk
over het land verspreidde. Zoals op de dag
van Moro’s ontvoering, stroomden kanto
ren en fabrieken leeg, nog voordat de
vakcentrales een algemene staking voor
de rest van de dag hadden uitgeroepen.
Overal in het land werden binnen enkele
uren massale protestbetogingen gehouden
tegen de Rode Brigades en hun terroristi
sche methodes.
Van alle openbare gebouwen hingen de
vlaggen halfstok, op de muren verschenen
de eerste aanplakbiljetten van de christen
democratische partij: „Aldo Moro is ver
moord, zijn geloof in de vrijheid blijft
leven.”
De christen-democratische partijvoor
zitter Aldo Moro werd op de morgen van
de 16de maart ontvoerd, terwijl hij op weg
was naar het parlement voor de goedkeu
ring van het nieuwe kabinet-Andreotti, dat
voornamelijk door zijn toedoen tot stand
gekomen was. Moro’s vrouw Eleonora,
aan wie hij zaterdag een korte afscheids
brief had geschreven, verzocht gisteren
openlijk gevolg te geven aan Moro’s laatste
wens, hem geen staatsbegrafenis te geven
NICOSIA (UPI). De Cyprische Hoge
Raad heeft gisteren een beslissing opge
schort in verband met een beroep tegen
het doodvonnis, dat uitgesproken is over
twee Palestijnen, die schuldig bevonden
zijn aan moord op de vooraanstaande
Egyptische journalist Joussef El Sebai.
Naar het oordeel dat de Hoge Raad maandag uitsprak,
moet het geval-Schleyer worden beschouwd als een poli
tiek delict in de zin van het Europese uitleveringsver
drag. Folkerts mag, volgens de Hoge Raad, evenals zijn
medestanders 'Wackernagel en Schneider, wel worden
uitgeleverd op grond van andere beschuldigingen, zoals
die van medeplichtigheid aan de moord op de federale
procureur-generaal Siegfried Buback in april van het
vorig jaar.
Het ministerie van Justitie in Bonn liet gisteren in een
korte verklaring weten, dat het niet zijn zaak was om een
oordeel oiver de uitspraak van de Hoge Raad te geven.
Wel stelde het ministerie dat het arrest „opnieuw heeft
aangetoond hoe dringend nodig het is dat de Europese
Conventie tegen het Terrorisme spoedig door alle leden
van de Raad van Europa wordt bekrachtigd”. Tot dusver
In een na een bijeenkomst van een hele
dag uitgegeven communiqué wordt ge
zegd, dat bisschop Abel Moezorewa, die
beschouwd wordt als de machtigste van
de drie zwarte leden van de raad, de
bepaling van zijn standpunt in deze
kwestie heeft opgeschort. De Verenigde
Afrikaanse Nationale Raad (UANC) van
de bisschop had eerder gedreigd zich uit
de multiraciale interimregering te zullen
terugtrekken, indien Hove, een Londense
advocaat die door de UANC was be
noemd, niet in zijn functie hersteld zou
worden.
De UANC heeft overigens besloten
geen actie te ondernemen voordat het
voltallig bestuur van de UANC zondag
vergaderd heeft.
De Nederlandse regering is diep ge
schokt door de moord op Aldo Moro. Pre
mier Van Agt noemde de moord een „zin
loze terreurdaad”. Hij sprak zijn medele
ven uit met de familie en nabestaanden
van de vermoorde politicus. „Wij begrij
pen en steunen het feit dat de Italiaanse
regering niet gezwicht is voor terreur”, zo
verklaarde premier Van Agt. Het is vol
gens hem een zaak die boven Italië uit
stijgt. „Het raakt de hele beschaafde we
reld”, aldus van Agt.
Het hof heeft bekendgemaakt, dat het
zijn beslissing later zal nemen en heeft
inmiddels een tijdstip voor de terechtstel
ling uitgesteld tot 27 juni.
Op 4 april veroordeelde een hof in Nico
sia de 27-jarige Samir Mohammed Chadar
Oud-premier Den Uyl, die Aldo Moro
persoonlijk heeft gekend, verklaarde diep
geschokt te zijn. „Ik verafschuw de gezind
heid die tot deze misdaad heeft gevoerd”
De Hove-affaire is gekenmerkt door
verwarring en groeiende rivaliteit tussen
de UANC en een kleinere nationalisti
sche groepering onder leiding van domi
nee Sithole, die ook zitting heeft in de
Uitvoerende Raad van Rhodesië.
Het felst van leer trok het conservatieve dagblad „Die
Welt”, dat sprak van een „schandaal zonder weerga”. Het
blad noemde het oordeel van de Hoge Raad „dat de
ontvoering van Schleyer een politiek delict is, bet groot
ste succes dat de terroristen tot dusver in hun korte
bloedige geschiedenis hebben geboekt”. De „Osnabrüc-
ker Zeitung” liet zich in dezelfde zin uit. „Met deze
beslissing wordt aan de terroristen een status verleend
die hen van „gewone” misdadigers onderscheidt”.
De „Kölnische Rundschau” vroeg zich af of de ontvoe
ring en de dood van Schleyer en het doden van drie van
zijn lijfwachten nu onbestraft zullen blijven. „Wat de
en de 25-jarige Zajed Hoessein Al-Ali ter
dood wegens moord op El Sebai.
De 38-jarige Hove werd door de raad
op 28 april ontslagen omdat hij gewei
gerd had, zijn eis in te trekken, dat de
positie van de zwarten versterkt wordt
bij de Rhodesische politie en bij het amb
tenarenkorps.
Eerstgenoemde had een Jordaans pas
poort en zou een student zijn, laatstge
noemde zou een zakenman zijn.
Het hof van Nicosia had gelast, dat de
In de Tweede Kamer werd een uur nadat
bekend werd dat Moro was vermoord, een
moment stilte in acht genomen. Ook in het
Europese parlement werd Moro herdacht,
evenals op de bijeenkomst van EEG-minis-
ters van landbouw in Brussel. De Deense
minister Dalsager herinnerde aan de grote
bijdrage die Moro heeft geleverd aan de
eenheid van Europa.
In Frankrijk sprak president Giscard
namens het volk zijn afschuw uit over de
moord. Ook het Franse parlement nam
een minuut stilte in acht voor de vermoor
de Italiaanse Politicus.
internationale solidariteit betreft zijn de terroristen nog
steeds degenen die hen vervolgen, verre de baas”. De
„Rheinische Post” noemde de uitspraak van de Hoge
Raad „onverstandig”. Ook de „Braunschweiger Zeitung”
noemde de voorwaarde van de Hoge Raad „bedenkelijk”.
Zij ondersteunt de argumentatie van de terroristen dat zij
politieke gevangenen zijn, terwijl de Bondsrepubliek hen
beschouwt als misdadigers”.
In tegenstelling tot de vele bladen die vrezen dat door de
uitspraak van de Hoge Raad de status van de terroristen
wordt opgewaardeerd, beoordelen de „Hannoversche All-
gemeine Zeitung” en de in Oldenburg verschijnende
„Nordwest-Zeitung” positief. Het eerstgenoemde blad
schreef dat de beslissing in Den Haag „van wezenlijke
betekenis is doordat de „Rote-Armee-Fraktion” daardoor
nog eens als een misdadige terreurorganisatie aan de
kaak is gesteld, zonder dat er welke politieke waarde dan
ook aan wordt toegekend”. De „Nordwest-Zeitung” sprak
van een „zeer correcte beslissing die bewijst dat men de
rechtsstaat Bondsrepubliek Duitsland en zijn justitie ver
trouwt”.
De „Weser-Kurier” stelde: „De juridische beoordeling
van de ontvoering van Schleyer en de moord op hem en
zijn drie begeleiders als een „politieke daad” zal zeker in
de Bondsrepubliek ergernis geven. De Nederlandse be
slissing moet echter niemand tot overijlde conclusies
verleiden. In Nederland heerst een andere, een liberale
rechtstraditie dan in vele andere westelijke democra
tieën”.
te gaan van uittreding van de UANC uit
de Rhodesische overgangsregering. De
ZANU heeft gisteren verklaard, dat het
tijdverknoeien is, als de Uitvoerende
Raad van Rhodesië zich verder met de
zaak-Hove bezighoudt.
Nkomo, die met Robert Moegabe leider
is van het Rhodesische Patriottische
Front, dat het bewind van Smith omver
wil werpen, zei verder, dat in Rhodesië
vijftien tot twintig mensen per dag wor
den vermoord sinds „de interne rege
ring” de macht op zich genomen heeft.
De Amerikaanse president Carter zond
de weduwe van Moro een boodschap van
medeleven.
Ook de Westduitse president Walter
Scheel noemde de moord „laf”. De Belgi
sche premier Leo Tindemans zei dat de
moord geheel zinloos was en slechts be
doeld als een aanval op de democratie. De
Britse premier James Callaghan riep
eveneens op tot samenwerking om de de
mocratie in West-Europa te bewaren. Hij
werd hierin gevolgd door de Noorse pre
mier Odvar Nordli, die de Italiaanse rege
ring prees voor haar standvastige houding
tegenover de ontvoerders.
SALISBURY (Reuter, UPI). De Uit
voerende Raad in Rhodesië heeft gister
avond verklaard, niet terug te komen
van het ontslag van de omstreden zwar
te Rhodesische „co-minister” van Justi
tie Byron Hove.
Secretaris-generaal Kurt Waldheim van
de Verenigde Naties, die eerder een be
roep gedaan had op de Rode Brigades om
lUto’S
giste-
n ge-
ïkten
laid e
tanks
ikken
na de
□ocht
allen.
n ge-
ijn is
d tot
e ge
it de
sniet
>k 15
ades.
deel.
tten-
Het
naar
chte
issa-
aden
het leven van Moro te sparen, noemde de
daad van de terroristen „wreed en onmen
selijk”.
cen-
icon-
Ijoen
1. De
arde
ruim
Ja-
id 50
lacht
Ook
el zal
udent
n van
Roer-
ft be-
ie hij
at hij
>p het
jiste-
Dver-
:uur-
erest
ter
heeft
rhaal
lienst
ep te-
n het
Vol-
iseer-
ndige
igime
n een
e toe-
teiten
Ik ben u nog mijn oordeel schuldig over
de getrouwheid waarmee in de film „The
Diary of Anne Frank” het Achterhuis
werd weergegeven. Voor mijn gevoel was
dat prima in orde, en dit wordt nu beves
tigd door een brief van W. F. Harmsen uit
Leiden, die over het boekje „verfilmd ver
leden” door Bob Wallagh blijkt te beschik
ken, waarin deze op pagina 134 schrijft:
„Het intussen door het dagboek zo be
kend geworden huis aan de Prinsengracht
263 werd volkomen natuurgetrouw nage
bouwd in de Fox-filmstudio in Hollywood.
Het werd centimeter voor centimeter ge
meten, gefilmd, gefotografeerd en geïn
ventariseerd en met zijn drie verdiepingen
herbouwd”.
Ook heb ik nog wat reacties gehad over
het snurken, en wat daartegen gedaan kan
worden. Zo is er de theorie dat je alleen
snurkt als je op je rug ligt (maar Jan
Vrijman verzekerde me dat hij zowel op
zijn rug als op zijn rechterzij snurkt, maar
weer niet op zijn linkerzij), en de Amerika
nen weten dat te voorkomen door een
rubberballetje op hun rug te binden dat
hen er, al slapend, toe brengt op hun zij te
wentelen zodra zij de snurkhouding aan
nemen. Een andere theorie wil dat je al
leen met open mond snurkt, maar Bob
Bouma schijnt in staat te zijn ook met
dichte mond te snurken. Je kan het ge
snurk natuurlijk ook bestrijden door het
op de vlucht te jagen. Even fluiten schijnt
vaak voldoende te zijn, en een gelijksoorti
ge methode werd me gemeld door me
vrouw Van Eysbergen-Bosman uit Groe-
nekan:
De Afrikaanse Nationale Unie (ZANU)
van Sithole heeft maandag Moezorewa
aangeraden, zorgvuldig de implicaties na
en hem niet te laten begeleiden door verte
genwoordigers van staat en partij.
Op het hoofdkwartier van de christen
democraten arriveerde het bericht tijdens
de zitting van het partijbestuur, dat onder
meer moest besluiten tot het bijeenroepen
van de landelijke partijraad (waarom Mo
ro zelf in een van zijn laatste brieven had
gevraagd). De vergadering werd ogenblik
kelijk onderbroken en tegelijk besloot
men alle verkiezingsbetogingen voor de
komende dagen te schorsen, in die delen
van het land waar zondag plaatselijke ver
kiezingen worden gehouden.
Bri-
t een
1 en
i per
aven
ienst
twee mannen op 1 juni zouden worden
opgehangen.
El Sebai, die Egyptisch minister van
Cultuur is geweest en zeer bevriend was
met predident Sadat van Egypte, was
hoofdredacteur van het invloedrijke Cai-
rose dagblad Al Achram.
Ten slotte kun je het snurken ook nog
bestrijden door het filosofisch te accepte
ren. Ik citeer „Doornroosje” uit Vrooms-
hoop:
„Het is bedtijd, de krant is gelezen, en
over tien minuten hoop ik naast mijn echt
genoot een fanatiek snurker te liggen! Er
zijn tijden geweest dat ik een middel
trachtte te vinden tegen het snurken. Ook
ik heb me namelijk vaak stierlijk verveeld,
grenzeloos geërgerd en mateloos opge
wonden naast mijn ongeneeslijke snurker.
Ten slotte dacht ik echter: „Verbeter de
snurker, maar begin bij jezelf! Ik las na
melijk een uitspraak van een „snurkers-
weduwe”. Deze mevrouw mist nu haar
echtgenoot, maar ook zijn gesnurk, zij
slaapt nu slechter dan ooit! Zij schrijft uit
ervaring en weet nu: „De mooiste muziek
aan deze kant van de hemel is het
snurken!!.
De zwarte nationalistische leider Nko
mo heeft gisteren in Botswana ver
klaard, dat Rhodesisch bloed zal vloeien
totdat zijn guerrillaorganisatie krijgt wat
zij wil. Hij beschuldigde het bewind van
Smith ervan sinds maart 1000 mensen
vermoord te hebben.
Een van de grootste misverstanden is,
dat snurken een verwerpelijke afwijking
zou zijn, maar integendeel, het is in de
geluidssector gelijk te stellen met haar op
de borst van de man. Veel beroemde man
nen hebben hartstochtelijk gesnurkt. In
The Book of Lists staat een lijst van de 10
beroemdste snurkers uit de wereldge
schiedenis:
1. Beau Brummel, Engelse dandy en
gokker;
2. Cato de Oudere, Romeins staatsman;
3. Lord Chesterfield, Engels staatsman;
4. George H, koning van Engeland;
5. Abraham Lincoln, president van de
Verenigde Staten;
Benito Mussolini, dictator van Italië;
7. Marcus Otho, Romeins keizer;
8. Plutarchus, Grieks filosoof;
9. Theodore Roosevelt, president van de
Verenigde Staten;
10. George Washington, president van de
Verenigde Staten.
Eén van de eerste politieke commenta
ren kwam van communistenleider Enrico
Berlinguer: „Met Aldo Moro verliest Italië
een van zijn grootste politieke leiders”, zei
hij. Oud-president Saragat verklaarde in
tranen: „Naast Aldo Moro’s lijk ligt dat
van de Eerste Republiek, die niet bij mach
te is geweest zijn leven te beschermen”.
Hiertegen nam Berlinguer krachtig stel
ling: „De Eerste Republiek moet en zal
blijven leven”, verklaarde hij.
Kamer en Senaat schorsten later hun
zitting, nadat de voorzitters Ingrao en Fan-
fani het doodsbericht hadden voorgelezen.
Premier Andreotti riep zijn kabinet in
spoedzitting bijeen. Van verschillende zij
den werd erop aangedrongen dat hij in de
Kamer de vertrouwenskwestie zou stellen
voor de herziene anti-terreurwet, waarvan
de behandeling door radiclaen en fascis
ten wordt gesaboteerd.
hebben alleen de Bondsrepubliek, Zweden en Oostenrijk
dat gedaan, waardoor de conventie op 3 augustus tussen
deze drie staten van kracht wordt. Volgens het ministerie
van Justitie in Bonn kan op grond van deze conventie
nooit worden gesteld dat moord en ontvoering politieke
daden zijn.
Bleek uit deze verklaring al dat de autoriteiten in Bonn
duidelijk geïrriteerd zijn, in vele Westduitse kranten werd
woedend gereageerd. Een Westduitse televisiecommenta
tor vroeg maandagavond of Nederland wellicht ook zou
weigeren de ontvoerders van de Italiaanse oud-premier,
Aldo Moro uit te leveren, op grond van de,overweging dat
het hier om een politiek misdrijf zou gaan.
Een kwartier eerder kreeg de politie een
anonieme waarschuwing dat zich op die
plaats een auto bevond met een bom in de
bagageruimte. Zij vond een rode Renault,
die daar volgens getuigen al sinds acht
uur had gestaan. Op de achterbank zat,
licht voorover gebogen en bedekt door
een reisdeken en een jas, het lijk van een
man, dat korte tijd later werd geïdentifi
ceerd als dat van Aldo Moro. Het vertoon
de vier schotwonden in de borst, afgedekt
met bloedbevlekte zakdoeken. Volgens
onbevestigde berichten vond de politie
tand in de schoenen, wat erop zou kunnen
wijzen dat de zogenaamde „volkskerker”
van de Rode Brigade ergens langs de kust
lag-
geplakt met het portret van de vermoorde oud-premier. De aanplakbiljetten zijn uitgegeven door de Italiaanse christen
democratische partij.
De Rode Brigades in Italië hebben een
bloedige „staat van dienst”. De terreur
begon op 18 april 1974 met de ontvoering
in Genua van de officier van Justitie
Mario Sossi. De ontvoerders eisten de
vrijlating van een aantal in de gevangenis
zittende kameraden. Toen een rechtbank
beloofde aan deze eis gevolg te geven,
lieten de ontvoerders Sossi op 23 mei vrij.
De procureur-generaal trok echter op het
laatste moment de toezegging in; Sossi
was toen al in veiligheid.
4 juni 1974: ontvoering van „Vermouth-
koning” Vittorio Gancia. Hij werd door de
politie bevrijd na een schietpartij, waarbij
een politieman en Margaretha Gagol,
vrouw van de leider van de Rode Brigade
Renato Gurcio, werden gedood.
29 april 1976: moord op Enrico Pedino-
vi, vertegenwoordiger voor de uiterst
rechtse MSI in de provincieraad van
Genua.
8 juni 1976: moord op Francesco Coco,
procureur-generaal in Genua. Bij de aan
slag kwamen ook Coco’s chauffeur en een
lijfwacht om het leven;
28 april 1977: moord op Pulvio Croce,
deken van de orde van advocaten in Tu
rijn. Reden voor de aanslag was dat Croce
een aandeel had in het proces tegen een
aantal belangrijke leden van de Rode Bri
gades;
2 juni 1977: in Milaan wordt Indro Mon-
tanelli, hoofdredacteur van II Giornale, in
de benen beschoten. In Genua ondergaat
Vittorio Bruno, adjunct-hoofdredacteur
van Secolo, hetzelfde lot;
3 juni 1977: in Rome krijgt Emilio Rossi,
hoofdredacteur van het journaal van een
televisiezender, enkele kogels door zijn
knieën;
16 november 1977: Carlo Casalegno,
adjunct-hoofdredacteur van Stampa,
wordt bij een aanslag ernstig gewond. Hij
overlijdt enkele dagen later;
28 december 1977: Angelo Pistolesi,
functionaris van de MSI, IN Rome doodge
schoten;
14 februari 1978: Riccardo Palma, een
rechter, in Rome vermoord;
10 maart 1978: moordaanslag in Turijn
op Rosario Berardi, onderofficier van
politie;
16 maart 1978: ontvoering in Rome van
Moro;
24 maart 1978: Giovanni Picco, voor
malig christen-democratisch burgemees
ter van Turijn, in de benen geschoten;
7 april 1978: de voorzitter van het ver
bond van werkgevers in Genua, Schiavet-
ti, in de benen geschoten;
11 april 1978: moord op Lorenzo Co-
tugno, cipier van de gevangenis van
Turijn;
8 mei 1978: in Genua wordt dokter
Diego Fava in de benen geschoten.
