DE KLM EN HET APARTHEIDSREGIME IN ZUID-AFRIKA
Nieuwe vogelverschrikker
Uitstel voor overleg
Muziek op het strand
VMF en scheepswerven
Reispionier Ton Jansen
op Mallorca overleden
i
L HmMOI
Hooghoudt
I
I
Eurocheque:
het handige en veilige betaalmiddel.
r
op 13 mei
een heel fijne
landelijke
fietsdag
lil
dubbele -j
fyraan j e never
IJMOND
15
19 7 8
M E I
VRIJDAG 12
Cfi f
■B
3
I'
(Van onze Haagse redacteur)
F DEN HAAG. Regering en Tweede Kamer zijn het er over eens dat
werkgevers en werknemers in de zware metaal (VMF Stork) en de
scheepsbouw meer tijd gegund moet worden voor overleg over
^alternatieve plannen voor de betrokken bedrijven.
Dus: op naar uw bank voor Eurocheques!
En vergeet u dan niet om het boekje met tips
mee te nemen, waarin u alles vindt over
het hoe en waar uw cheques te gebruiken.
if
IHM
1 -
Ae*au de bos
ël
Sp^imeNbank
De Gezamenlijke Banken en Spaarbanken. c
Bent u al een van de bezitters van het
handige en veilige betaalmiddel? Zo niet,
dan verdient ’t echt aanbeveling om bij uw
bank Eurocheques aan te vragen.
Want daarmee kunt u op vertoon van uw
pasje overal in Nederland tot f300,- per
cheque betalen. In winkels, restaurants,
benzinestations of waar dan ook. En datzelfde
is ook mogelijk in bijvoorbeeld Duitsland,
België en Zwitserland. Bovendien kunt u er bij
banken in geheel Europa en nog een paar
andere landen geld mee opnemen.
En... een extra-voordeel is: Eurocheques
zijn verzekerd tegen verlies en diefstal.
Ondernemingsraad gaat na jaar weer
praten over handelsbetrekkingen
(ADVERTENTIES)
WEERT SCHENK
wensen u 4.999 fietsenmakers
Ton Jansen
(ADVERTENTIE)
il
ISd
4
(Van onze redacteur toerisme)
HAARLEM. De oud-directeur en op
richter van de reisorganisatie Centouri
Vliegreizen, Ton Jansen, is op 62-jarige
leeftijd op Palma de Mallorca overleden.
Jansen heeft een belangrijk aandeel ge
had in de opbouw van het Nederlands
uitgaand toerisme en stond met een hand
vol andere pioniers aan de wieg van het
nationale massatoerisme.
In het begin van de vijftiger jaren zette
Ton Jansen zijn eerste stappen op het
gebied van toerisme in Haarlem, waar hij
aan de Koningstraat en de Gedempte Ou
de Gracht een autoverhuurbedrijf en een
reisagentschap had. Op 1 mei 1955 richte
hij Centouri op en in mei van datzelfde
jaar bracht hij zijn eerste klanten vliegend
naar Mallorca, het eiland waar hij later
ereburger van zou worden en waar hij
sinds september 1975 woonde met vrouw
Pauline en zoontje Paddy.
Jansen koos Palma als woonplaats, na
dat hem in het voorjaar van 1975 door
Holland International, waarin zijn organi
satie was opgegaan, de wacht werd aange
zegd. Hoewel hij over die ontwikkelingen
bijzonder was teleurgesteld vertrok de
toen 58-jarige Jansen welgemoed naar
Palma, waar hij opnieuw toeristische acti
viteiten ontplooide. De crematie heeft don
derdag 18 mei om twaalf uur ’s middags
plaats te Driehuis-Westerveld.
t Aanvankelijk was 1 mei gesteld als uiter-
ste datum waarop „het plaatje” voor de
treorganisatie gereed moest zijn. Alleen
I voor de Amsterdamse scheepswerven
twerd een uitzondering (1 juni) gemaakt
^vanwege de ingewikkelde problematiek.
Het overleg blijkt echter veel meer tijd in
I beslag te nemen. Daarom zijn de ministers
I Albeda en Van Aardenne vanmorgen met
de Kamer overeengekomen voorlopig nog
een afwachtende houding aan te nemen.
Hetgeen ook betekent dat de periode van
vier maanden (die op 1 mei in zou gaan)
waarin geen gedwongen ontslagen zullen
vaHen, verder op zal schuiven en dus pas
later in zal gaan.
De kamerleden toonden zich over het
algemeen een weinig optimistisch over het
verloop van het overleg bij de werven.
Verwacht wordt dat Rijn-Schelde-Verol-
me vanmiddag nog in de beleidscommissie
scheepsbouw voorstellen zal doen, die van
groot belang zullen zijn vobr de toekomst
van de NDSM (onderdeel van RSV) in
Amsterdam. De zaken liggen ingewikkel
der bij de VMF, waartoe Conrad Stork in
Haarlem en Stork Velsen behoren. Niette
min verwachten de parlementariërs dat
ook daar uiterlijk begin volgende maand
overeenstemming tussen werkgevers en
werknemers zal worden bereikt.
de rug zal geven bij zijn strijd tegen de
onderdrukking, dan een groot aantal af
keurende woorden door de Nederlandse
regering.” En: „Met een duidelijk alterna
tief van een vrij Zuid-Afrika voor ogen
moet ons geen offer te veel zijn.”
Korringa in het blad Amandla van april:
„De KLM moet stelling nemen tegen de
apartheid, met aHe consequenties van
dien. Desnoods de consequentie dat we
niet meer op Zuid-Afrika mogen vliegen.
Door onze aanwezigheid in Zuid-Afrika
zijn we inconsequent. Want we scholen
ook luchthavenpersoneel in de derde-we-
reldlanden in Afrika. Stel je voor dat die
zeggen tegen de KLM „Lazer maar op.”
Melis Melissen: „De KLM voert een kort
zichtig beleid als ze over de economische
belangen praat. Op lange termijn is er
hoogstwaarschijnlijk een heel ander Zuid-
Afrika. De KLM gokt op het voortbestaan
van het blank regime. Denk je dat een
eventuele nieuwe zwarte regering dat in
dank zal afnemen?”
Terwijl de Stichting Geluidshinder
Schiphol mogelijkheden zoekt om de hin
der van het vliegverkeer enigszins aan
banden te leggen, onderneemt de luchtha
ven zelf pogingen om de zilveren vogels
ruim baan te geven door alle levende
luchtklievers te verjagen. Er wordt nu een
proef genomen met een nieuw soort vogel
verschrikker: een kunststof „roofvogel”
op een buigzame paal. Bij rustig weer lijkt
de vogel boven de grond te zweven, bij
veel wind duikt hij op en neer. Voordeel is,
volgens de Britse fabrikant, dat de echte
vogels nooit aan het verrassingselement
gewend zullen raken. Ze blijven op de
vlucht slaan.
Dat kan niet en moet ook zeker niet. Ik heb
wel realiteitsgevoel. De vakbonden heb
ben hun programma’s en willen wat berei
ken. Daar ben ik niet bevreesd voor, mits
het ondernemingsbelang centraal staat.
Daarom behouden we ons in bepaalde
gevallen het recht voor om op bepaalde
zaken niet in te gaan.”
Het lijkt zeer waarschijnlijk dat de
KLM-directie zich toch erg opgelaten zal
voelen met een eventuele resolutie van de
ondernemingsraad, zoals voorgesteld door
de Vervoersfederatie. Het afgelopen jaar
waren er met betrekking tot Zuid-Afrika
herhaaldelijk voorvallen, waarbij de reac
tie van de KLM merkwaardig bij het pu
bliek overkwam. In de herinnering mag
gebracht worden de lijst met namen van
veertig stewardessen die vanwege hun
huidskleur niet ingezet werden op de lijn
Amsterdam-Johannesburg, de advertentie
in Zuidafrikaanse bladen, waarin de KLM
de relatie met Zuid-Afrika aanhaalt door
te wijzen op de Nederlandse stichters van
Johannesburg, de aanpassing van de lo
nen van de zwarte werknemers in het
KLM-filiaal in Johannesburg, het weige
ren van interviews met de KLM-manager
in Zuid-Afrika, enzovoorts.
Het is duidelijk dat de KLM zich in een
wat netelige positie bevindt, meent de ver
bannen Zuidafrikaanse journalist David
de Beer. „De KLM kan in Zuid-Afrika
geen eiland zijn, waarop geen apartheid
plaats vindt. Wat denkt u dat er zou gebeu
ren als de KLM de huidige Zuidafrikaanse
verhoudingen niet overnam? De blanke
vakbonden zouden dat niet accepteren. De
KLM moet dan verdwijnen. Dus de KLM
past zich aan.” (Haarlems Dagblad 12 ja
nuari 1978). De KLM heeft in haar filiaal
te Johannesburg 60 personeelsleden, van
wie een vijftiental een donkere huidskleur
heeft.
i
<4
n wat u
kleur,
dassen
beurs,
advies,
t u aan
ichten.
/room,
n bent.
De vakbondsman kan niet overzien wat
het afstoten van de KLM-belangen in
Zuid-Afrika voor gevolgen heeft. „Ons
gaat het om de solidariteit. Alles wat je
tegen Vorster en zijn kliek doet, komt hard
aan in Zuid-Afrika. Daarom zijn we al blij
als onze resolutie aangenomen wordt. We
hebben daarin niets gezegd over een boy
cot, omdat we vrezen daar zeker geen
meerderheid voor te kunnen vinden. Als
de verklaring die nu klaar ligt er door
komt, kunnen we rustig verder werken.
Het is een begin. De resolutie is een princi
pe uitspraak. De or-leden zijn min of meer
verplicht achter een economische boycot
te gaan staan.”
Kenmerkend voor de andere vakorgani
saties in de KLM-ondememingsraad is het
standpunt van voorzitter lede Aukema
van de Vereniging van KLM-Cabineperso-
neel. „Bij een bedrijf als de KLM kun je
niet om de handelsbetrekkingen met zo’n
land als Zuid-Afrika heen. Anders moet je
ontslag nemen. Overal ter wereld zijn as
pecten aan landen die je zouden kunnen
doen besluiten er niet heen te vliegen. Het
is daarnaast de vraag of je dat soort zaken
in de ondernemingsraad aan de orde moet
steUen en niet in een politieke partij. Dat
sorteert meer effect. Maar als categorale
vereniging kun je geen visie uitdragen.
Dan doe je alleen aan belangenbeharti
ging. Dat ligt bij de Vervoersfederatie an
ders.”
Aukema stelde dit in een interview met
Haarlems Dagblad (14 september 1977). In
hetzelfde artikel zei KLM-directeur L. J.
van Ameyden: „We moeten het belang van
de onderneming voorop steHen. Daarom
moeten we er ook voor oppassen dat we in
de ondernemingsraad politiek bedrijven.
Je moet niet voetballen op de tennisbaan.
Dat wil uiteraard niet zeggen dat je het
belang van de onderneming kan losmaken
van maatschappelijke ontwikkelingen.
niumiu* - T
Vanmiddag kan de ondernemingsraad
zich dus zonder problemen over de kwes
tie Zuid-Afrika buigen, hoewel de verte
genwoordiger van de directie niet bij het
gesprèk aanwezig is. Aanleiding voor de
discussie is een brief van Amnesty Inter
national, waarin gevraagd wordt of de
schending van de elementaire mensen
rechten in Zuid-Afrika gevolgen moet heb
ben voor de verhouding tussen de KLM en
het apartheidsregime.
Alleen de fractie van de Vervoersfedera
tie NW/NKV wilde zich van te voren
uitlaten over haar standpunt en de eventu
ele gevolgen daarvan. De Verenigingen
van KLM-Cabinepersoneel en KLM-Ver-
keersvliegers en de directie van de
vliegtuigmaatschappij waren niet bereid
commentaar te leveren.
Het is vrijwel zeker dat de Vervoersfe
deratie in de ondernemingsraad een reso
lutie in stemming brengt. Daarin staat dat
de or-leden van de KLM zich solidair ver
klaren met de strijd van de zwarte arbei
ders in Zuid-Afrika. Dat zij de uitholling
van de vakbondsrechten, de onderdruk
king en discriminatie in Zuid-Afrika, die
bij wet zijn vastgelegd, ten sterkste ver
oordelen. En dat de or-leden, waar moge
lijk, de strijd van de Zuid-Afrikaanse col
lega’s steunen. De resolutie is bestemd
voor de KLM-directie en de Zuidafrikaan
se regering.
De resolutie wordt ingediend door frac
tieleider Arie Korringa en Melis Melissen.
De laatste vertelt zijn handen dicht te
knijpen als de resolutie het haalt. Dat
betekent dat er in de fractie van de Ver
voersfederatie zelf geen eenstemmingheid
is, omdat ze de verklaring anders met haar
16 van de 30 zetels in de raad er doorheen
kan drukken. Melissen erkent dat.
Het liefst hadden Korringa en Melissen
een economische boycot voorgesteld. In de
ingezonden-brievenrubriek elders in deze
krant, schrijft Korringa: dat een boy
cot een averechtse werking zou hebben, is
een veel gehoorde kreet die niet juist is. De
zwarten zijn het slachtoffer van de apart
heid. Niet van de strijd tegen de apart
heid. Het moet ons gaan om de onder
drukking te beëindigen. Ik ben er van
overtuigd dat een harde aktie van de Ne
derlandse arbeiders de Zuidafrikaanse ov
erheid veel meer problemen zal bezorgen
en de zwarte arbeider veel meer steun in
Tot op dat moment zullen de Kamer en
regering, die het benodigde geld (950 mil
joen) moet geven, zich langs de lijn opstel
len. De kamerfracties willen ook het over
leg tussen de sociale partners afwachten,
alvorens een oordeel te geven over alterna
tieve reddingsplannen zoals bijvoorbeeld
door de ondernemingsraadleden van Con
rad Stork en de NDSM zijn opgesteld. De
Partij van de Arbeid heeft de makers van
het alternatieve Conrad Stork-plan ge
vraagd om met een cijfermatige onder
houw van hun oplossing te komen.
(Van onze streekredaktie)
SCHIPHOL. Na ruim een jaar gaat de
ondernemingsraad van de KLM dan toch
praten over de handelsbetrekkingen van
de vliegtuigmaatschappij met het apart
heidsregime in Zuid-Afrika. Begin 1977
werd een discussie over deze zaak verbo
den door president-directeur S. Orlandi-
ni. Deze vond een gesprek, gericht op
politieke en maatschappelijke stelsels
niet passen in de doelstellingen van het
bedrijf. Naderhand kreeg Orlandini voor
zijn daad een standje van drs. J. W. de
Pons, voorzitter van de Raad van Com
missarissen. Sindsdien mogen soortgelij
ke discussies wel in de ondernemingsraad
gevoerd worden, tenzij „zwaarwichtige
belangen” dat verhinderen.
De spaarzame badgasten die het Zandvoortse strand gistermiddag bevolkten, konden op
het terras van Castell Plage aan de Zuidboulevard een middagje in de televisiekeuken
kijken. De Tros-TV filmde er een zomers programma dat als „zomer-inzet” dinsdag 16
'mei in de vroege avond via Nederland 2 wordt uitgezonden. De groep Champagne zingt
erin haar nieuwste repertoire, de Haarlemse Shirley, laat'het oorspronkelijk Franse
nummer „Nothing had changed” horen en Lee Touwers, die op de foto juist actief is,
zingt zijn nieuwe single Frankie.
De Eurocheque is
’t veiligste briefje van f300,-
