jichwekkende schietscènes doen The Gauntlet geweld
aan
filmhuizen
Haarlem
mi
amsterdam
n
Bobby Rosenboom was
ziel van Cinetone
van duivenboden
MEUBEL8HOW - SLEEMNGHOUSE.
IflirPW
i;
n
Nacht zonder zegen mist continue verteltrant
InL
PWiO
Hl!
HMM
I
■ML? JI
COEBERGH
□omcrn
kenmerk van inter
nationale vormgeving
voor tijdloos
interieurtextiel
Gerard Reve
bij boekhandel
Mi
4»
thp
Drijvende kracht achter vele Nederlandse films
Routineklus
Nachtvoorstellingen
Bill'
Autolijken
Oorlogsaandenken
Een mislukte „tragi-romantische thriller”
21
19 7 8
M E I
R I J DAG 12
ZATERDAG A.S.
r
•I
ii
fiSl
^1
SU
De boeiendste première voor
aarlem wordt deze week ge
jacht door Roxy die „Valentino”
p het programma heeft geno
ten, een „biopic” zou het Ameri-
aanse vakblad „Variety” de film
oemen. Een biografische film,
juden wij zeggen over het leven
an de beroemde Latijnse min
aar van het witte doek, Rudolph
alentino, die in 1926 op 31-jarige
teftijd overleed. Sindsdien is hij
igende geworden en de gemak
elijke prooi voor sensatieschrij-
ers die steeds weer trachtten uit
e feiten, de leugens en de roddels
en romantische levensgeschiede-
is op te bouwen.
I
Ip II
Geld was er praktisch nooit („Ik geloof
Charles Boost
kendix
Bobby Rosenboom (voorgrond) en Rudi Meyer in de Cinetone Studio.
1 j
WW-?
i
Geert Tijssens (links) speelt de wat wereldvreemde hoofdpersoon Alfred in de nieuwe
I-A- Valentina (Rudolf Nurejev) en Alla
Nazimova (Leslie Caron) in Valentino
van Ken Russel (Haarlem, Roxy).
Maar goed, de nieuwe Nederlandse film
waarover gisteren al een voorbeschou
wing van Pieter van Lierop in deze krant
verscheen is alleen maar „geïnspireerd”
door de roman en er kan dus van alles aan
toegevoegd en veranderd zijn. Het boek
heeft overigens geen grote indruk op het
Nederlandse lezerspubliek achtergelaten.
Zo kan het dan ook gebeuren dat bij
nadere analyse van hun film Bos en Dor-
resteijn komen tot de uitspraak dat „Nacht
zonder zegen” de eerste Nederlandse film
is in een genre, waarbinnen regisseurs als
Polanski en De Palma zich hebben bewo
gen. Een genre van suspense, vermengd
met humor en vooral romantiek.
Dergelijke uitspraken nodigen natuur
lijk uit tot het opwekken van hoge ver-
Voor de kindermatinees van zaterdag
T/m woensdag heeft Palace „De Avontu
ren van Hammetje” uitgezocht.
Hetzelfde is al eerder gebeurd met een
buitenhuis waarin Shockley en het meisje
gevlucht zijn. Met deze beide scènes die in
hun overdaad aan vuurwerk lachwekkend
aandoen wil Eastwood misschien te ken
nen geven dat hij zijn vernielzucht niet au
serieux neemt. Maar daarmee verspeelt hij
wel de mogelijkheid zelf ernstig genomen
te worden in een film die als basisintrige
toch wel een spannend verhaal bezat met
iets minder geweld alleen maar gediend
zou zijn geweest.
ze, hoe dan ook geroutineerde filmer zijn
edelkitsch verkoopt
Die vanzelfsprekendheid, het gemak ook
om een verhaal, onverschillig van welk
gehalte in een continue verteltrant op het
doek te brengen mist Jan Dorresteijn
voorlopig nog volkomen, zodat je eens zo
nadrukkelijk op de tekortkomingen ge
drukt wordt die in „Nacht zonder zegen
veelvuldig aanwezig zijn.
GED. OUDE GRACHT 86-80-02 4000 M2
AFD. WONINGTEXTIEL (TAPUTEN-GORDMNEN-BEDDEN)
GED. OUDE GRACHT 108-110
HAARLEM TELEFOON 023-81 38 40 (4 LIJNEN)
8*MAANDAG8 GESLOTEN
In het begin van de Duitse tijd stopte
//I
gen op het tweetal gepleegd en als zij
Phoenix naderen in een gekaapte bus
komt het bericht door dat de straten van
de stad tot het politiebureau afgelijnd zijn
door zwaar bewapende politie die met
machinegeweren en bazooka’s moeten be
letten dat het tweetal het bureau zal berei
ken. Shockley pantsert de bus met staal
platen en rijdt tien minuten lang spitsroe
den tussen de wild schietende agenten die
de wagen doorzeven tot hij op een gruyère-
kaas lijkt.
1
digd en men vindt er de meeste elementen
in terug waaraan de cineast zijn faam te
danken heeft. De film laat de Duitse actri
ce Anny Ondra in een fraaie, dramatische
rol zien.
IN HET SCHALKWIJKSE Filmhuis Het
Plein (nabij de Spaarnehal) draait volgen
de week donderdagavond (20.30 uur) Mi
chael Ritchie’s Smile. Peze film draaide
wekenlang in de Amsterdamse Movies,
FILMHUIS HET MELKWOUD, Zijl- was onlangs in filmhuis DAC te zien en
straat 63 te Haarlem, brengt vanavond tot toont de ironische kijk van een Amerikaan
en met zondagavond (21 uur) een weinig op diens sentimentele en verkrampte sa-
bekende Hitchock. Het is diens eerste ge- menleving. Onderwerp is een komisch ver-
luidsfilm. Blackmail werd in 1929 vervaar- filmde missverkiezing. Aanbevolen.
Gebleven van het vorige programma
zijn Verstappen’s „Pastorale” in Luxor,
„Saturday Night Fever”in Palace en
„L’Annimal” met Jean-Paul Belmondo en
Raquel Welch in Studio. Palace heeft in de
nachtvoorstellingen het destijds zo succes
volle „Smokkelschip Lucky Lady” van
Stanley Donen in reprise genomen, met
Gene Hackman, Lisa Minnelli en Burt
Reynolds als een stelletje onverantwoor
delijke dranksmokkelaars dat uiteindelijk
meer van de concurrentie dan van de
politie te,lijden krijgt.
In de nachtvoorstellingen zijn verder
„Repulsion” van Polanski in Roxy en
„Jabberwocky” in Studio (dus ook op
maandagavond) geprolongeerd. Frans
Hals komt in de nachtelijke uren nog eens
met „Soldier Blue” van Ralph Nelson, een
episode uit de strijd tegen de Indianen.
I
aanbeden en duurst betaalde held van het
witte doek. Hij omringde zich met Ooster
se pracht en praal, had enige mislukte
relaties met vrouwen, ging zelfs voor korte
tijd de bak in voor bigamie, was kostbaar
voedsel voor de sensatiepers en stierf op
het toppunt van roem en onvrede met het
lege bestaan aan een verwaarloosde blin
dedarmontsteking.
Aan al die feiten en bedenksel besteedde
de bekende Engelse regisseur Ken Russel
nu al zijn kostbare aandacht. Hij maakte
een voor zijn doen rustige en betrouwbare
biografie van een schilderachtige figuur in
een opwindende periode van de Ameri
kaanse filmmetropool. Hij heeft de Russi
sche danser Rudolf Nurejev de rol van
Valentino laten spelen, wat geen slechte
keuze was evenmin als die van Leslie Ca
ron als Nazimova, de toenmalige film-
vamp en een van Valentino’s liefdes.
In dit verband komen natuurlijk ook de
geruchten ter sprake waarin de viriliteit
van de „Latin Lover” in twijfel werden
tas
O"
I
i:
i
getrokken. In Ken Russells film verdedigt
Valentino zich tegen deze verdachtmakin
gen door een van de roddeljournalisten uit
te dagen voor een bokswedstrijd die hij
wint, waarna een bierdrinkcompetitie in
gezet wordt, een wat ongewone methode
om iemands mannelijkheid te testen. Ook
deze uitdaging wordt door de filmheld
gewonnen en Russell kan dan tot de sugge
stie komen dat deze dubbele inspanning
uiteindelijk noodlottig is geworden voor
Valentino.
Alles kan, want „Wahrheit” en „Dich-
tung” liggen dicht bij elkaar in dit wonder
lijke en tragische leven. Dat regisseur Rus
sell, steeds sterk geboeid door een histo-
risch-getrouw uiterlijk van zijn films, de
gelegenheid aangegrepen heeft zijn Valen-
tino-versie te plaatsen in arLdécostijl van
de jaren twintig spreekt wel vanzelf. Beeld
en belichting hebben de warme gloed van
die jaren en laten de herinnering aan een
met smaak verzorgde en voor drama en
pathetiek gevoelige film achter.
Wel van geheel andere allure is de twee
de première voor Haarlem, de in Lido
vertoonde „The Gauntlet”, wat zoveel wil
zeggen als „De Doorzetter” een film van
en met Clint Eastwood. Als Eastwood op
zichzelf een film gaat maken, probeert hij
steeds zijn leermeester Don Siegel te over
treffen, de regisseur onder wie hij vaak
gespeeld heeft en die hem bij het Ameri
kaanse bioscoopppubliek introduceerde
nadat hij al enige naam gekregen had via
de spaghettiwestern van Serge Leone. Dat
overtreffen bestaat dan daarin dat er meer
geschoten wordt en er meer doden vallen
dan Son Siegel ooit voor elkaar heeft kun
nen krijgen, hoewel deze in dit soort zaken
ook geen flauwe jongen is.
Maar Eastwood zorgt er wel voor dat
zijn schietdemonstraties verantwoord zijn.
Zoals ditmaal als hij een lastige prostitueè
van Las Vegas naar zijn standplaats Phoe
nix moet brengen. Een routine karweitje
lijkt het. Maar al in Las Vegas wordt het
Ben Shockley, zoals Clint in de film heet,
duidelijk dat zijn arrestante naar Phoenix
gehaald wordt om daar in een cel gelikwi-
deerd te worden. Ze weet namelijk te veel
over enkele corrupte politiemannen.
Onderweg al worden de nodige aansla-
In een weekend met enige sterfgevallen die uiteraard sterk de aandacht van de
pers kregen, is een man van ons heengegaan, haast onopgemerkt door de buitenwe
reld. Dat was Bobby Rosenboom die vooral in de jaren voor de oorlog en direct
daarna een belangrijke rol gespeeld heeft bij de Nederlandse filmproduktie. In
allerlei functies, oorspronkelijk als „still”-fotograaf, later als cameraman, regie-
tijdens het filmen nog gebeuren.”
Rosenboom heeft er in die beginjaren
van „De Jantjes” en „Bleke Bet” ongelo
felijke dingen meegemaakt. Maar zijn
tijd kwam pas toen Rudi Meyer produ
cent werd en het filmmaken vakkundi
ger ging gebeuren. En daarna kwam
Ludwig Berger, een internationaal be- in Cinetone, die het vak kende en op
kende film- en toneelregisseur. Met Rudi gelijke voet met de hoge omes uit Holly-
werkte Bobby Rozenboom aan films als wood kon platen. Een man met hart voor
„Pygmalion”, „Komedie om Geld” (regie zijn werk, tot zijn pensioen de ziel van
Max Ophuis), aan „De Spooktrein”, „Er- Cinetone, een onzichtbare kracht achter
gens in Nederland” (regie Ludwig Ber- de Nederlandse film. En dus onopge-
ger), „Vadertje Langbeen”. merkt uit het leven gestapt.
„The great lover of the silent screen”
erd zijn bijnaam en veel bekende actri-
!s uit die tijd maakten er geen geheim
m dat zij zijn minnares waren of geweest
aren. Tot de grote Pola Negri toe die een
in smart gebukte weduwe speelde, die
jor twee politiemannen ondersteund
oest worden, toen zij de kapél verliet
aar het lijk van Valentino Rodolpho Al-
inso Rafello Pierre Filibert di Valentino
Antongualla lag opgebaard. Mussolini
id een lijfwacht van zwarthemden ge-
uurd en het huis van de begrafenisonder-
■mer die alle ceremoniën op zich geno
en had werd bedreigd door honderddui-
nd nieuwsgierigen die een laatste blik op
in idool wilden werpen.
Het begin van Valentino’s carrière was
nvoudiger geweest. In 1913 emigreerde
j op 17-jarige leeftijd vanuit Italië naar
ew York waar armoede hem wachtte en
ij zich langzaam opwerkte van borden-
asser in goedkope restaurants tot taxi-
anser, een mooier woord voor gigolo. Van
ew York zwierf hij naar San Francisco
aar Al Jolson hem een klein rolletje in
>n film wist te bezorgen. Daarna introdu-
serde hij een tangonummer als entr’acte
i bioscoopprogramma’s en de reactie
joral van de vrouwelijke clientèle bracht
em in een blijvend contact met de filmhe-
>n in Hollywood.
Na verschillende kleine rollen bracht
The four Horsemen of the Apocalypse” in
921 hem een algemene bekendheid en de
atus van „star”. Zijn donkere broeiende
likken, zijn dierlijke gratie en zijn lichte-
jk wrede en dominerende techniek bij het
■roveren van vrouwen maakten hem tot
ideale vertolker van Oosterse sheiks,
■acieuze minnaars en Spaanse toreadors,
e titels van zijn films geven het al aan:
lamille”, „The Sheik”, „Blood and
ind”, „Monsieur Beaucaire”, „The Eag-
en „Son of the Sheik”.
In korte tijd werd Valentino de meest
(ADVERTENTIES)
Verder is nieuw pop het Amsterdamse
programma, „Crash”, de zoveelste film
waarvan de kwaliteit en het succes be
paald worden door het aantal autolijken
dat aan het eind overblijft. „Een spoor
achterlatend van verwrongen staal en ver
splinterd glas”, zoals de publiciteit het, zo
opwindend aankondigt.
Cineac Damrak en het Rembrandtplein
Theater draaien voorts „Assault on Pre
cinct 13” of in goed Nederlands „Bestor
ming van politiepost nr. 13”. Tenslotte
vertoont Kriterion een Italiaans film.
Gian Maria Volonte speelt „De Lijfwacht”
onder regie van Damiano Damiani. Ren
film waar we later op terugkomen.
assistent, produktieleider en na de oorlog als studio-manager van de totaal
leeggeroofde Cinetone Studio.
Rosenboom heeft het allereerste begin
van die eerste Nederlandse filmstudio dat Lily Bouwmeester voor „Pygmalion”
meegemaakt. Dat was in 1933. Hij was tweeduizend gulden gekregen heeft..). Na
toen fotograaf bij Merkelbach in het de oorlog was hij coördinator van „Ciske
Hirseh-gebouw op het Leidseplein en de Rat”, „Kleren maken de Man” en
werd door de gebroeders Biedermann talloze buitenlandse produkties als „Het
gevraagd als fotograaf aanwezig te zijn Dagboek van Anne Frank”, „Lust for
om ster-foto’s te maken (die toen nog als Life” (Van Gogh), „The Spy who came in
ansichtkaarten in de handel kwamen) en from the Cold” met Richard Burton. En
foto’s tijdens de produktie. De Bieder- als produktieleider trad hij op bij „Een
maims, Duitse joden, die gevlucht waren Koninkrijk voor een Huis”, „Jenny”,
voor Hitler, hadden een kleine chemische „Dorp aan de River”, „De Overval” en
fabriek aan de Duivendrechtse Kade ge- „De Vliegende Hollander”,
kocht en wilden daarvan een filmstudio
maken.
Volgens Rosenboom in een interview
in Skoop werden de grote en de kleine
studio er later bijgebouwd. „Toen we er Rosenboom met zijn werkzaamheden,
gingen draaien zat er boven nog geen Hij werd gearresteerd, ter dood veroor-
enkele ruit in, de kantine bestond bij de deeld wegens spionage wat tenslotte tot
gratie van de gaten in de muur, in de levenslang veranderd werd. Een ver-
kleine zat al de geluidsdemping in de woeste gezondheid werd zijn oorlogsaan-
muur, in de grote nog niet, dat moest denken. Bobby Rosenboom werd na 1945
studio-manager van Cinetone waarvan
een stichting was gemaakt en hij heeft
opnieuw de moeilijke jaren van het begin
meegemaakt, gebrek aan materiaal,
moeilijkheden met de overheid, te weinig
geld.
Maar hij bleef de man die de weg wist
Nederlandse speelfilm Nacht zonder zegen CÉ'uschinski 3, Amsterdam).
wachtingen en het moet gezegd dat de film
aan die verwachtingen niet beantwoordt.
Daaraan dient te worden toegevoegd dat
voor mij Brian de Palma geen voorbeeld is
om je aan te spiegelen. Temeer niet als je
de vanzelfsprekendheid mist waarmee de-
De Nederlandse film „Nacht zonder ze
gen” beleeft deze week in Tuschinkski 3
zijn première. De makers van dit nieuwe
produkt van eigen bodem omschrijven het
als een „tragi-romantische thriller"en leg
gen er daarmee ongeveer alle mogelijke
elementen waaruit een verhaal kan wor
den opgebouwd in: tragedie, romantiek en
spanning. Scenarioschrijver-producent
Henk Bos en scenarioschrijver-regisseur
Jan Dorresteijn hebben die veelzijdige
stof ontleend aan de gelijknamige roman
van Johan Fabricius die minder gecompli
ceerd als een ouderwetse draak omschre
ven zou moeten worden.
Drama en pathetiek in Valentino
L
