Moskou bewaart stilzwijgen over actie
schieten bankier neer
Geweld in Baskenland neemt
steeds ernstiger vormen aan
Oproer in
Teheran
Italiaanse extremisten
SWAPO vraagt
om hulp
Krappe overwinning voor
Carter in Senaatscommissie
Olie Griekse
tanker op
Engelse kust
I
VLIEGTUIGLEVERANTIES MIDDEN-OOSTEN
LUCHTVAART
AANSLAGEN VOORAL GERICHT TEGEN POLITIE
FUNEST
Italiaanse Senaat
verwerpt bezwaren
tegen abortuswet
OPBREKINGEN
Andreotti accepteert ontslag minister
Ife.
Vliegtuigkapers in
Bondsrepubliek
gearresteerd
3
BINNEN- EN BUITENLAND
2
19 7 8
M E I
1 2
VRIJDAG
I
estikt
lidaat
thuis
efstal
cord
VN
geval
jmmel
die uit
fer zat
r geen
rechts
jelost
elf in-
ien die
elopen
erland
1. Hui-
oelwit.
i onge-
‘deren.
00 gul-
rootste
in een
120.000
kaart
door Nico Scheepmaker^
(Van onze redacteur in de Sovjet-
Unie, Koen Corver)
MOSKOU. Vijf dagen na de
hervatting van de Russisch-Chi
nese grensbesprekingen in Pe
king, hebben Russische militairen
volgens Peking een ernstig grens
incident geprovoceerd. Volgens
een Chinese protestnota aan de
Russen, hebben een Russische he
likopter, 18 scheepjes en 30 mili
tairen de Chinese grens over
schreden even ten zuiden van het
gebied waar in 1969 het laatste
ernstige conflict tussen militairen
van beide zijden plaatsvond.
iseum
-
-
-
China: Russische militairen
provoceerden grensincident
drie andere raakten ernstig
Heeft de Leidsestraat, die alle Nederlan
ders kennen als de op een na duurste
straat in Monopolyland, er door gewonnen
dat zij nu het beroemdste en vermoedelijk
breedste voetpad van Nederland is? Ja, in
zoverre, dat je er plezierig kunt slenteren
langs de winkels. Nee, in zoverre, dat een
groot deel van de winkels verdwenen is
sinds de Leidsestraat door het rijverbod
een typische winkelstraatfunctie kreeg.
‘1 in het
de 54-
■den. De
e vlees,
kenhuis
its was
slijk als
lapsbe-
>rzittêr-
Christi
adering
t lande-
or deze
idering.
i verte-
t vorig
lag het
t verla-
Juliana
ain van
a lichte
terk in
gesto-
oor. Ze
leur te
iiefstal
record
'etour-
kel uit
Teuge,
achtig
uur en
Jij het
tussen
egveld
terug.
id ver
vorm.
51echt-
ad, in
n Vrij
■ek op
blin-
laken,
n zelf
loren.
Ook hier begonnen de onlusten nadat
een menigte onder het slaken van kreten
als „weg met de sjah” en andere leuzen
tegen de regering uit een moskee was
gestroomd. Daar was gesproken door ad
vocaat Karim Sanjabi, die aan het hoofd
staat van de Iraanse commissie voor de
mensenrechten. Die commissie werd opge
richt nadat in januari bij rellen in de
heilige stad Gom in het zuiden van het land
zes mensen waren omgekomen.
In Teheran werden gisteren volgens oog
getuigen ongeveer 100 gewonden gesteld
mede doordat naar zij zeiden toch enige
mensen door kogels werden getroffen toen
de politie over de hoofden heen begon te
schieten.
De golf van demonstraties in Iran is
losgebroken na het bezoek van de sjah aan
Washington in november en dat van presi
dent Carter aan Teheran begin januari
van dit jaar.
De demonstraties zijn voornamelijk het
werk van religieuze moslemgroepen die
gekant zijn tegen het bewind van de sjah
en de traditionele moslemwaarden in hun
land weer in ere wilden herstellen.
Het Witte Huis koesterde de hoop dat
de Senaatscommissie zich met een krap-
daarbij op bewoners hebben geschoten en
zelfs mensen hebben weggevoerd. Slechts
de „herhaalde protesten” van de gevange
nen, zouden uiteindelijk volgens Peking
tot hun vrijlating hebben geleid. Uit de
opmerking dat Chinese „zelfbeheersing”
ertoe heeft geleid dat het incident niet
uitgroeide tot een groter gewapend con
flict, leiden sommige politieke waarne
mers af dat er geen Chinese militairen bij
het gebeurde betrokken waren.
In Moskou zwegen gisteravond de auto
riteiten en de officiële media in alle talen
over het conflict. Het incident is des te
verrassender, omdat de Russische plaats
vervangend minister van Buitenlandse Za
ken Iljitsjef eind april na een lange afwi-
zigheid naar Peking terugkeerde voor her
vatting van de grensonderhandelingen.
Die besprekingen werden vorige week
donderdag hervat. Wanneer de feiten klop
pen, dan is de bedoeling van het incident
(Van onze redactie buitenland)
PAMPLONA. Pamplona, de hoofd
stad van Navarra, dreigt het slagveld te
worden van de voor- en tegenstanders van
de integratie van de provincie in het voor
lopig autonoom geworden Baskenland.
De openbare orde in de Baskische provin
cies Viscaye en Guipuzcoa verslechtert
zienderogen doordat de Baskische onaf
hankelijkheidsbeweging ETA-Militar een
golf van aanslagen uitvoert, die vooral
gericht is tegen de politie.
vooralsnog onduidelijk. Het is wel zo, dat
Moskou recentelijk een scherpere propa
gandacampagne tegen Peking voert.
Dat is waarschijnlijk een reactie op de
Chinese weigering van het Moskouse
voorstel om normalisering van de weder
zijdse betrekkingen te overwegen. De Chi
nese leiding verklaarde, dat zelfs het
overwegen van zo’n normalisering onmo
gelijk zou zijn zolang de Sovjet-Unie haar
militaire macht langs de Russisch-Chine-
se grens zou handhaven.
Peking eist dat deze militaire macht
eerst teruggetrokken wordt, inclusief de
Russische troepen die in Mongolië langs de
Mongools-Chinese grens liggen. Volgens
westerse, deskundigen liggen er 43 Russi
sche divisies langs de Russisch-Chinese
grns (elk ongeveer 10.000 man sterk) waar
van drie divisies in Mongolië.
In 1969 kwam het tot een hevige confron
tatie tussen Russische en Chinese militai
ren, waarbij aan beide zijden ettelijke do
den vielen. Daarna hebben er in hetzelfde
gebied herhaaldelijk kleine schermutselin
gen plaatsgevonden.
China eist na de laatste gebeurtenis van
de Sovjet-Unie bestraffing van de schuldi
gen en een waarborg, dat dergelijke inci
denten niet meer voorkomen.
Het gebied waarin de schermutselingen
zich hebben voorgedaan is omstreden. Zo
eist de Chinese Volksrepubliek verschei
dene duizenden vierkante kilometers ge
bied op langs de rivieren de Ussuri en de
Amur. Dit gebied werd door het tsaristi
sche Rusland van China afgenomen, het
geen is vastgelegd in verdragen van 1858
en 1860. Peking beschouwt deze verdra
gen thans als ongeldig en wenst er nieuwe
onderhandelingen over.
pend waren met mitrailleurs, hun slachtof
fer in de knie. Vlak voor hun vlucht vertel
den ze het slachtoffer dat dit slechts de
eerste waarschuwing is. ’s Ochtends werd
het politiebureau in Portugalete opge
blazen.
President Carter heeft met diverse
concessies gepoogd de tegenstanders van
de verkoop van 200 gevechtstoestellen
van de typen F-15, F-16 en F-5E naar een
ander standpunt over te halen. Die scho
ten ten dele in de bewoordingen van het
voorstel dat aanvankelijk als één pakket
was voorgedragen, maar vooral in de
toezegging dat de VS volgend jaar aan
Israel nog twintig F-15’s zal verkopen en
een gewillig oor zal lenen aan verzoeken
om verdere leveringen in de toekomst.
Echter: de invloedrijke senator Frank
Church (democraat) riep uit dat de vre
de een kans moet hebben en dat gegeven
de pogingen om de onderhandelingen
tussen Israel en Egypte weer op gang te
brengen, dit niet bet juiste ogenblik
voor verkoop is. In de Senaat heeft Wil
liam Proxmire (democraat) een resolu-
In de Madrileense gevangenis Caraban-
chel hebben 400 gevangenen zichzelf
woensdag en gisteren verwondingen toe
gebracht en een gelijk aantal gedetineer
den is in hongerstaking gegaan. De acties
van de gevangenen zijn het gevolg van de
oproep van de illegale vereniging COPEL
(Coördinatie van Strijdende Gevangenen),
die strijdt voor de verbetering van de
omstandigheden, waaronder de Spaanse
gedetineerden moeten leven. De oproep
van COPEL had geen navolging in de
andere Spaanse gevangenissen.
Met 162 tegen en 150 stemmen voor werd
het christen-democratische standpunt dat
de nieuwe wet ongrondwettig zou zijn,
verworpen. Het is nu bijna zeker dat het
voorstel tot wet verheven zal worden. De
Kamer van Afgevaardigden heeft er reeds
zijn goedkeuring aan gehecht.
De nieuwe regeling, die een van Euro
pa’s meest vooruitstrevende abortuswet
gevingen zal zijn, laat in de eerste drie
maanden van de zwangerschap een volle
dig vrije keus aan de vrouw of zij al dan
niet abortus laat plegen.
Want dat is het geval: sinds de Leidse
straat aantrekkelijker is gemaakt voor de
winkelende voetgangers is hij minder aan
trekkelijk geworden voor de winkelende
voetgangers. Een groot deel van het soort
winkels waarvoor je even blijft dralen om
dan naar binnen te gaap en iets te kopen, is
opgeslokt door de altijd met verlies wer
kende maar ook altijd door hun regering
gesteunde vliegtuigmaatschappijen die
het zich kunnen veroorloven in een van de
duurste straten van Nederland een pand te
betrekken waar per dag maar enkele men
sen binnenstappen. Het zijn er nu al 22
(tweeëntwintig), te weten: KLM, Scandina
vian Airlines, Kuwair Airlines, The Royal
Jordan Airljnes, Aerolineas Argentinas,
Iberia Airlines of Spain, Polish Airlines,
Tunis Air, CP Air, Singapore Airlines,
Japan Air Lines, Swiss Air, Air Bahama,
Iceland Air, Thai Airways, Korean Air
ways, Suid Afrika Airways, Alitalia, Iraqi
Airways, Turkish Airlines, Czechoslovak
Airways en Olympic Airways.
TEHERAN (UPI). Het drukke deel
van het zuiden van de Iraanse hoofdstad
Teheran is gisteren voor het eerst het
toneel geweest van heftige botsingen tus
sen duizenden demonstranten en politie,
zoals die zich eerder in 25 andere Iraanse
steden als Gom, Tabrix, Kazeroun en Shi
raz hebben voorgedaan.
ROME (AP). De Italiaanse Senaat
heeft gisteren de bezwaren van de chris-
ten-democraten tegen een wetsontwerp
ter legalisering van abortus weggestemd
in een aan de nieuwe abortuswetgeving
voorafgaand debat.
Neder-
eatieve
igepast
en. Op
ligging
aatsen,
i, weg-
aange-
an een
dt om-
Als je in een stad al niet eens meer fout
kunt parkeren, is er iets goed mis. Ik durf
te zeggen dat ik, als geboren Amsterdam
mer en overtuigd automobilist, de kansrij
ke plaatsen in de binnenstad waar je een
legale parkeerplaats kunt vinden, of an
ders een illegale die weinig risico op een
bekeuring inhoudt, wel zo’n beetje ken,
maar de laatste maanden heb ik toch de
grootste moeite mijn auto op een rederijke
plek kwijt te raken. De oorzaak is een
orgie van opbrekingen, die de binnenstad
tot een doolhof maken waarin je de ene
straat niet in mag, om daarna op de vol
gende gracht te ontdekken dat je dood
loopt op een ópbreking die je weer nood
zaakt terug te gaan naar AF vanwaar je,
de tegengestelde richting van daarnet
kiezend, na enig gehannes en het nodige
omrijden aan de andere kant van de op
brekingen terecht blijkt te komen waar je
een kwartier geleden ook al op was afge
knapt. Veel automobilisten steken op zo’n
moment hun auto in brand of duwen hem
met handkracht de gracht in.
trijfël
constructie-informatie, plattegronden en
dergelijke gevonden.
In Italië gaat men zondag naar de stem
bus. Inzet vormen de gemeenteraadsver
kiezingen die duidelijk door het geweld
van de laatste weken zijn beïnvloed. De
verkiezingspropaganda stond in het teken
van de algemene bestrijding van terreur.
De twee maanden oude christen-democra
tische minderheidsregering van premier
Andreotti zal voor het eerst een duidelijk
beeld kunnen krijgen van de stemming in
het land. De gevolgen van de aanslagen,
rellen, betogingen en stakingen en het ant
woord daarop van de regering zullen de
uitslag van deze verkiezingen zeer sterk
kunnen beïnvloeden.
In San Sebastian (Guipuzcoa) werd in de
nacht van dinsdag op woensdag een poli-
tie-auto onder mitrailleurvuur genomen;
één politieagent werd op slag gedood en
drie andere inzittenden liepen verwondin
gen op. Op de plaats van de aanslag vond
men een groot aantal kogelhulzen van het
merk „Parabellum”, een munitiesoort die
altijd wordt gebruikt door ETA-Militar.
Tot nu toe heeft geen enkele organisatie de
verantwoordelijkheid voor deze aanslag
opgeëist. Dinsdagochtend werd in Pam
plona pen rijdende politiejeep opgeblazen.
Eén politieagent kwam daarbij om het
Woensdagavond kwam het in Pamplona
tot confrontaties tussen extreem-rechtse
en extreem-linkse groeperingen. De ex
treem-rechtse groepen, herkenbaar aan
een armband in de kleuren van de Spaan
se vlag, waren gewapend met stokken,
ijzeren staven en pistolen. Volgens oogge
tuigen liepen politieagenten in burgerkle
ding in de extreem-rechtse groeperingen
mee. Tijdens de gevechten tussen de extre
misten hoorde men kreten zoals „Leve de
guerrillastrijders van Christus Koning” en
„Leve de ETA”. Bij de charges van de
politie, die de beide partijen trachtte te
Scheiden, liepen twee politieagenten mes-
steken op. Hoewel de spanning in Pamplo
na voelbaar was, deden er zich geen inci
denten voor.
Het grootste struikelblok is het Leidse-
plein, waar dinsdag dan ook tweehonderd
taxi’s en een aantal bussen het verkeer een
uur lang hebben lamgelegd, om een paar
concessies van het Amsterdamse gemeen
tebestuur af te dwingen. Al die ellende
wordt veroorzaakt door een herstructure
ring van de omgeving van het Leidseplein,
waardoor nog meer voetgangersgebied
kan worden toegevoegd aan de Leidse
straat, die, zoals bekend, al jarenlang al
leen toegankelijk is voor voetgangers en
een tram over enkel spoor.
Politieke waarnemers menen dat ETA-
Militar alles op alles zet om een klimaat
van terreur te scheppen, die het streven
naar een onafhankelijke Baskische staat
moet rechtvaardigen. De toeneming van
het geweld in het Baskenland schijnt sa
men te hangen met de vordering van de
definitieve tekst van de nieuwe democra
tisch Grondwet in Spanje.
pe meerderheid voor het plan zou uit
spreken, aangezien dan geen verdere se-
naatsbehandeling zou volgen en een
eventuele afwijzing van de leveranties
door het Huis van Afgevaardigden geen
feitelijke betekenis meer zou hebben
voor Carters beleid op dit punt. Zowel
Huis van Afgevaardigden als Senaat
moeten zich tegen het voorstel verklaren
om het te kunnen tegenhouden.
Volgens de Chinezen zijn de Russen on
geveer vier kilometer diep op Chinees
grondgebied doorgedrongen. Zij zouden
tie voorgedragen die afkeuring van de
wapenverkoop inhoudt.
Een van de andere tegenstemmers, de
republikein Ted Stevens, die straks ook
in de Senaat aan het woord zal komen,
betoogde dat de F-15 zo’n geavanceerd
vliegtuig is, dat het aan niemand mag
worden verkocht.
Intussen heeft voormalig presidentieel
assistent Mark Siegel, die met het oog op
de verkoop van wapens naar Saoedi-
Arabië en Egypte ontslag nam, gezegd
dat de Saoedische koning Chaled presi
dent Carter in januari in Riad heeft „ge
waarschuwd” dat hij onmiddellijke af
handeling van de verkoop van de
vliegtuigen verwachtte. Daaraan ver
bindt Siegel de conclusie dat Carter door
de knieën is gegaan voor Saoedische
dreigementen de olieprijs te verhogen als
geen vliegtuigen worden geleverd. Het
Witte Huis heeft inmiddels Siegels bewe
ring als „totale verzinsels” bestempeld.
leven en
gewond.
ag het
Het is
Harten
lens de
■tier in-
int van
fer ver-
ng van
Kasteel
e klein
FRANKFORT (DPA). Twee Tsje-
choslowaken, die woensdag een Tsjecho-
slowaaks verkeersvliegtuig met 35 passa
giers kaapten en naar Frankfort lieten
vliegen, zijn op rechterlijk bevel in hech
tenis genomen.
De rechter motiveerde de arrestatie met
het argument, dat de 27-jarige taxichauf
feur Josef Katrincak en diens 26-jarige
collega Radomir Sebesta een „aanslag op
het luchtverkeer” hadden gepleegd en zich
tevens aan vrijheidsberoving hadden
schuldig gemaakt.
Katrincak had het vliegtuig op weg van
Praag naar Brno gekaapt en daarna koers
laten zetten naar Frankfort. Hij dreigde
een koffer met ontplofbare stoffen te laten
ontploffen.
De vrouw van Katrincak is niet gearres
teerd. Zij mag zich aan haar twee kinderen
wijden, die in een tehuis in Frankfort zijn
ondergebracht.
Daar mag u van mijn dan nog Sabena,
Britishe Airways en Gulf Air op het aan
sluitende Leidseplein bij optellen, alsook
de wat onduidelijke reisbureaus en toeris
tenorganisaties in de Leidsestraat: Jugo-
tours, Nationaal Marokkaans Reisbureau,
Hotelplan Reizen, Reisadviesbureau Ha
german, Pakistan International, Griekse
Nationale Organisatie voor Tourisme,
VCK Reisbureau, Nationaal Zwitsers
Reisbureau, Cornelder Vliegreizen, Grey
hound en reisbureau Havas, die ook niet te
beroerd zullen zijn om nu en dan een
vliegreisje te verzorgen.
Voor een typische winkelwandelstraat
lijkt zo’n samenklontering van kantoren
waar je als normaal mens hooguit eens per
jaar binnenstapt (en dan nog maar in één
van de 25 c.q. 36 stuks) funest. Natuurlijk
zijn er ook nog wel gewone koopwinkels
en gebruikszaken in de Leidsestraat, ik
heb ze uiteraard voor u geteld: 8 kleding
zaken, 6 restaurants-snackbars, 4 schoen
winkels, 4 souvenirwinkels, 3 boekhan
dels, 2 klokkenwinkels, 2 tapijtenwinkels,
2 uitzendbureaus, 2 comestibleszaken, 2
cafés, 2 parfumerieën, 2 sigarenwinkels, 2
fotografen, 2 winkels met Chinese artike
len, 1 kunstkitschwinkel, 1 posterwinkel, 1
Metz, 1 parapluzaak, 1 meubelzaak, 1 bril
lenwinkel, 1 muziekhandel, 1 English
Bookclub, 1 vegetarisch voedselwinkel, 1
grammofoonplatenzaak, 1 juwelier, 1
bankbetbakker, 1 bakker, 1 ijssalon en 1
automatiek. En dus, niet te vergeten, 22
luchtvaartmaatschappijen en 11 reisbu
reaus. Niemand maakt mij wijs dat dat een
gezonde verhouding is voor een voetgan-
gersstraat die winkelstraat wil zijn.
ROME, TURIJN, MILAAN. In Italië blijft het na de dood van oud-premier Aldo
Moro rumoerig. Extremisten hebben gisteren in Milaan een bankier neergeschoten. De
man werd aan zijn benen gewond.
De bankier is de derde vooraanstaande Milanees die deze week werd beschoten. De
anderen zijn een hoge functionaris van de gezondheidsdienst en de directeur van een
chemische onderneming.
De Italiaanse minister van Binnenlandse
Zaken Cossiga heeft zijn ontslag bij pre
mier Andreotti ingediend. Laatstgenoem
de heeft dit ontslag geaccepteerd. Aanlei
ding van de ontslagname is de dood van
oud-premier Aldo Moro. De extremisti
sche groepering Rode Brigades bracht Mo
ro om het leven na hem bijna twee maan
den te hebben vastgehouden.
Kritiek op het regerings- en politiebeleid
hebben minister Cossiga doen besluiten
zijn functie neer te leggen. Meer dan 50.000
politiemannen en militairen hebben
vruchteloos geprobeerd de ontvoerde Mo
ro en de betrokken leden van de Rode
Brigades te vinden. Door ontslag te nemen
nam minister Cossiga de volledige verant
woordelijkheid voor het falende opspo
ringsbeleid.
De radicale leider Pannella en de neofas
cist Almirante zeiden in een reactie op
Cossiga’s besluit dat niet alleen de minis
ter moet aftreden maar het gehele kabinet-
Andreotti.
In Milaan is een woning gevonden die als
basis van de Rode Brigades werd gebruikt.
In het huis werden wapens, munitie, bom-
De voorlopige balans van de geweldda
digheden in het Basketland, waar maan
dag een nieuwe pro-amnestieweek voor de
Baskische gevangenen begon, is vier do
den en acht gewonden. De hervormingen
binnen het Spaanse politie-apparaat,
waarbij de leden van het korps meer in
spraak krijgen over hun standplaats, heb
ben aangetoond dat de helft van de poli
tieagenten in het Baskenland overplaat
sing heeft aangevraagd naar andere delen
van Spanje.
Gistermiddag kwam het tot een
schietpartij in Guernica (Viscaye) tussen
de politie en drie man, die in een gestolen
auto wilden stappen. Twee van de drie
verdachten werden in het vuurgevecht ge
dood en de derde is nog voortvluchtig. De
politie vond in de auto twee mitrailleurs,
een pistool en een aanzienlijke hoeveel
heid munitie. Men vermoedt dat de drie
personen bezig waren met een actie van
ETA-Militar. In Bilbao ontvoerden zes ge
wapende mannen eveneens gistermiddag
de eigenaar van een fabriek. Buiten de
stad schoten de ontvoerders, die gewa-
DAKAR (AFP). De volksorganisatie
van Zuidwest-Afrika (SWAPO), de natio
nalistische beweging in Namibië, heeft
dringend humanitaire hulp gevraagd voor
de Namibische vluchtelingen die te lijden
hebben gehad van de recente Zuidaffri-
kaanse aanval op de vluchtelingenkampen
in Angola.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De commissie voor
buitenlandse betrekkingen van de Ame
rikaanse Senaat heeft president Carters
voorstel om gevechtsvliegtuigen te ver
kopen aan Saoedi-Arabië, Israel en
Egypte zonder verdere aanbeveling bij
staken van de stemmen met 8-8 door
gestuurd naar de Senaat. Dit betekent
enerzijds een krappe overwinning voor
Carter, wiens plannen op heftige weer
stand zijn gestuit, maar anderzijds ook
dat in de Senaat nu alle sluizen van de
retoriek zullen worden opengezet bij een
debat over de vraag of de VS thans voor
vijf miljard dollar aan wapens naar het
Midden-Oosten moeten zenden en of der
gelijke technisch vooruitstrevende wa
pens aan Israels potentiële tegenstan
ders moeten worden geleverd.
De politie heeft de regering-Suarez om
harde maatregelen gevraagd om het ter
rorisme efficiënt te bestrijden. In een
communiqué verklaart de Vereniging van
Spaanse Politieagenten moe te zijn van de
„hypokritische’’ manier, waarop terroris
ten en andere misdadigers veroordeeld
worden. Zonder het met name te noemen
wijst de politie op de ineffenciënte werk
wijze tussen de rechters en het politie
apparaat, waardoor sommige veroordeel
den na een kort verblijf in de gevangenis
weer vrij worden gelaten.
De olie uit de afgelopen zaterdag in
tweëen gebroken Griekse tanker Eleni V
heeft de Engelse kust bereikt. Er ligt een
dikke laag op de stranden tussen Winver-
ton, Norfolk en Lowerstoft. Op de foto
ploetert een jongen door de olie op het
strand bij Lowerstoft.
-
