Nieuwe luxe auto’s bij GM
tl
Jip en Janneke” op weg naar Jupiter
I
F
I
1
r*i
weq
en wiel
r
S3
SM
Meer met de
NOG HEEL WAT ANALFABETEN IN VERENIGDE STATEN
auto naar werk
Per jaar een miljoen ongelukken
PROEF MET
BEGELEIDING
VAN AUTO
modejournaal
||b
1
M
Minimale bekwaamheid
Falen
TL
l
23
VARIA
M E I
19 7 8
VRIJDAG
1 9
22
X*
i
h
i
F
ps
If
9
9
o
9
iU<4
o
MODE HEEFT altijd iets ver
rassends. Is er een nieuw seizoen
in zicht, dan kijkt heel de wereld
reikhalzend uit naar wat de
nieuwste collecties nu weer gaan
opleveren. Komen die creaties
uiteindelijk voor het voetlicht,
dan maakt zich toch een wat
feestelijk gevoel van je meester,
niettegenstaande de chaotische
toestanden waarin je tegenwoor
dig zeker in Parijs nogal
eens verzeild raakt. Mooi of min
der mooi, dat kan zeker op dat
moment de pret niet drukken,
want steevast toveren de ontwer
pers ook nog de nodige modieuze
grappen uit hun verrassingspak
ket. De verwachte hilariteit is
over het algemeen verzekerd.
Ongedwongen vrolijkheid, die
wij vandaag de dag in deze roeri
ge, niets ontziende wereld veelal
zo node moeten missen.
i
■Wi
■Ml
<71 i!
Z
door Bé ter Maat
I
L
-1
5WKWS*«
71
'•'V
.-//■
-■
Li
.4jx- •-
i i
t
(Door onze redacteur in de Verenigde Staten, Henk Kolb)
WASHINGTON. Mannen op de maan, ruimtetuigen
op weg naar Jupiter, het technologisch voorlopig ongeëv
enaarde stuk wapentuig dat „Cruise" heet, wonderbaar
lijke uitvindingen vrijwel aan de lopende band: dat alles
in Amerika een land dat volgens de recente gegevens
kampt met een bijna epidemische ongeletterdheid. Dat is
géén analfabetisme, maar in een moderne wereld, die
van specialismen en bureaucratisch formulieren is door
trokken, komt het daar voor velen verontrustend dicht
bij. En er is niet veel voorstellingsvermogen nodig om te
beseffen aan welke frustraties degenen bloot staan voor
wie het zelfs nog te moeilijk is om uit te maken hoeveel
zij moeten betalen als zij het onverbiddelijke, docht
eenvoudige invulwerkje van een verbalisant onder een
ruitewisser aantreffen.
Anno 1870 heeft het bureau voor de volkstellingen
regelmatig nagegaan hoe het met de Amerikaanse lees- en
schrijfvaardigheid gesteld was. Van twintig procent tot
een procent is sedertdien het analfabetisme gedaald, en
dit wil zeggen dat er in 1970 zo’n 1,4 miljoen volwassenen
in dit land woonden, die konden lezen noch schrijven.
Maar dat is niet het probleem waarover de Verenigde
Staten zich in toenemende mate bezorgd maken thans
gaat het erom dat jongeren, aan het eind van een middel
bare opleiding, dat wil zeggen na het aflopen van de
highschool, lezen op het niveau van kinderen uit de
tweede, derde en vierde klas van de lagere school.
En dan komt het tot bizarre situaties als op Long Island,
waar een gediplomeerde van een Highschool een civiele
gerechtelijke actie onderneemt tegen een schoolsysteem
dat zijn leesvaardigheid nimmer verder ontwikkelde dan
dat van de derde klas lager onderwijs en, uit de New York
Times, pluk ik het voorbeeld van een marine-autoriteit die
een schade van zeshonderdduizend gulden rapporteert
aan een dieselmotor, omdat de man die ermee moest
werken de onderhoudsvoorschriften niet kon lezen. En
wat die bekeuringen betreft, tijdens een proef kon meer
dan de helft van een groep zeventien jarigen niet uitmaken
wat de laatste dag van betaling was die op een bekeuring
stond aangegeven. En dat staat dan tegenover een bedrag
van 15,5 miljard gulden dat jaarlijks in het openbaar
onderwijs wordt gepompt, terwijl volgens sommige schat
tingen niet minder dan twintig procent van de Amerika
nen niet toereikend kan lezen, schrijven en rekenen om in
de huidige samenleving voldoende te functioneren.
Zoals gezegd: twintig procent van de volwassen Ameri
kanen, zo’n 23 miljoen mensen, zijn functioneel analfa
beet, dat wil zeggen: zij kunnen in zekere mate lezen,
schrijven en rekenen, maar zijn niet in staat die kennis toe
te passen bij het meester worden van eenvoudige alle
daagse problemen. De schuld? Televisie zeggen sommi
gen, die kinderen passief maakt en instelt op het ontvan
gen van mededelingen, maar niet aanzet tot het ontwikke
len van eigen ideeën. Het feit dat cultuur een „mondeling”
gegeven is geworden en dat lezen niet langer het enige
middel is om buiten de grenzen van een kleine eigen
wereld te treden. Een wereld waarin het snelle telefoonge
sprek het schrijven van brieven is gaan vervangen en
radio en televisie een voortdurende stroom van informatie
uitzenden. Andere bezorgden wijten de toenemende dis
crepantie tussen scholing en de eisen die de wereld stelt
niet aan de omstandigheid dat de leerlingen minder
ontwikkeld zijn, maar aan de toenemende vaardigheid die
een zich technisch snel voortspoedende wereld stelt.
Voorbeeld: in 1939 had de marine 500 bladzijden tekst
nodig ter begeleiding van een wapen het jongste wapen
systeem van nu vergt 300.000 pagina’s documentatie.
len
laai
Ter vergelijking. Uit Jip en Janneke” (voor vijf jaar en
ouder): „Moeder zegt: het lijkt wel of jullie zelf in het
water zijn gevallen. En nu is het uit hoor. Nu laten we het
bad leeglopen. En morgen mag je weer varen met je
bootje”. Uit: „The secret ship” (het geheime schip), een
Amerikaanse publicatie voor tweede en derde klas mid
delbaar onderwijs: „Het geheime schip is een waar
verhaal. De achtergrond ervan is zo verschrikkelijk, dat
zelfs degenen die het meemaakten, zeggen: „Het is onmo
gelijk te geloven dat het gebeurde”. Maar het gebeurde.
Het gebeurde precies zoals Adolf Hitler van plan was.
Hitler kwam aan de macht in Duitsland in 1933”.
Maar daar waar in de ontwikkelingslanden voorlopig
nog verdere maatschappelijke verheffing hand in hand
gaat met sociale verbetering, staat Amerika, waar bijna
iedereen wel zo’n beetje kan lezen en schrijven en reke
nen, voor een groeiend politiek probleem: dat van een
gefrusteerd proletariaat. Een groep sociaal kwetsbaren
die, hoewel hollend, steeds verder achterop raakt en zich
tenslotte van die samenleving zal af keren, waarin, maat
schappelijke solidariteit toch al een minuscuul gegeven
is geworden.
Hoezeer dit kwaad om zich heeft heen gegrepen, blijkt
uit het feit dat in niet minder dan 33 Amerikaanse staten
in de laatste twee jaar een „standaard voor minimale
bekwaamheid” is vastgesteld voor de scholen, en het
Congres bestudeert thans een wetgeving om dit tot een
nationale maatregel te verheffen. Grote maatschappijen
zijn voor hun werknemers begonnen met een soort „in-
haalcursussen” uit overwegingen van puur economische
aard. En tragisch gevolg: uitgevers publiceren boeken en
tijdschriften voor oudere jeugd, waarvan de volwassen
inhoud wordt verteld op de manier waarop ik destijds van
Ot en Sien heb mogen kennis nemen.
FLEURIGHEID KAN OOK de zon ons
ruimschoots geven, ware het niet dat zij
zich tot nu toe meestentijds achter het
wolkendek verschuilt. Waaraan hebben
wij dat toch verdiend? Modeontwerpers
kunnen zich daar begrijpelijkerwijs niets
van aan trekken; zij gaan rustig door.
Breken die zonnige, fleurige dagen even
wel aan, dan krijgen wij de gelegenheid
ons sprookjesachtig voort te bewegen op
glazen muiltjes, zoals die kortelings in
München werden gepresenteerd. Nou ja,
glazen muiltjes is wat bezijden de waar
heid, maar het transparante bovenwerk
van de diverse sandalettes zag er inder
daad enigszins glazig uit. Mooi glazig
overigens, want behalve de kleurloze,
waren er ook modellen met diverse pas
tel- en pittige tinten te bespeuren. De
dunne hoge hakken van deze elegante
sandalen zijn soms al even doorzichtig.
VEEL FANTASIE MOET je hebben
om bizarre creaties te kunnen realiseren.
Degenen die het mooi moeten vinden
behoeven soms nog meer fantasie. Dat
geldt bijvoorbeeld voor de rokken en
hesjes vervaardigd van visnetten van de
Engelse ontwerper Donald Campbell en
in niet mindere mate voor de kralenbe-
denksels van de Parijse couturier Paco
Rabanne. Hij laat met zijn gezellige
kraaltjesrijgerij eens even zien hoe je een
vrouw tot een soort lampekap metamor
foseert. Paco rijgt namelijk niet alleen
een jurk met franje in elkaar, doch kraalt
zelfs nog door tot op het hoofd.
DE AL EVEN PARIJSE Guy Laroche,
die onlangs de Nederlandse markt ver
blijdde met het verrukkelijke kruidige
parfum „J’ai osé”, draaide zijn hand
evenmin om voor wat gewaagde zomerse
creaties. Guy speelde wat met grote
shawls en maakte daar wijde tunieken
van, die hij combineerde met zeer smalle
pantalons. Voorts om het hoofd nog een
flatteuze shawl, ter completering onge
twijfeld hier en daar een vleugje parfum
en lachend mag couturier Guy dan vast
stellen: „J’ai osé! (ik heb her er maar op
gewaagd). En of het nu die charmante
outfit, het nieuwe geurtje, dan wel beide
tis<h
lam-
tem
ickn
Inbare
ilings-
trs.
i
I
n
Waar de scholen er in de lagere klassen doorgaans in
slagen de kinderen behoorlijk de grondbeginselen van
lezen en schrijven bij te brengen, begint het falen zodra in
de hogere klassen meer in concepten moet worden ge
dacht en dus vooral begrip moet worden aangekweekt.
Het al lezend leren begrijpen van een nieuwe terminolo
gie, vormt het grote struikelblok.
En dan nog: ongeletterdheid is vijf maal groter onder
zwarte jongeren dan onder blanken er zijn duidelijke
aanwijzigingen dat het vooral gaat om de groepen die toch
al een marginaal bestaan moeten leiden, geteisterd door
armoede, werkloosheid, discriminatie en sociale afzonde
ring.
Ter vergelijking: in de VS gaat 75 procent van de
kinderen naar een highschool en volgt zestig procent
daarna een vorm van nog verder voortgezet onderwijs.
Niettemin is 20 procent van de volwassen Amerikanen
niet voldoende geschool om in een gecompliceerde wereld
redelijk te kunnen bestaan. Wereldwijd gemeten is een op
de drie volwassenen niet in staat tot lezen, schrijven of
rekenen, zestig procent daarvan zijn vrouwen.
Waarom zou je je transparante sandalen niet eens op deze manier
presenteren? Bekijks heeft het vast! (linksboven). Visnetrok en -hes
over een gebreide bikini waarmee de brutaalsten tevens door de stad
kunnen flaneren. De Engelse ontwerper Donald Campbell is de
geestelijke vader van deze lichte en luchtige combinatie, (rechts
boven).
conditioning.
Ondanks de grote, schuin aflopende
achterklep bezit de Monza ook achterin
voldoende ruimte voor passagiers. De
inhoud van de kofferbak is weliswaar
minder, dan die van de Senator. Als in
de Monza de achterbank is neerge
klapt, komt er echter een kofferruimte
vrij met een inhoud van 746 liter. Opel
heeft de nieuwe modellen uitgerust met
onafhankelijke wielophanging; vóór
zijn McPherson veerpoten geplaatst.
Achter werd een nieuw ontworpen „mi-
niblok” veren toegepast.
Voor de Senator en Monza zijn twee
zes-cilinder motoren leverbaar, met een
inhoud van respectievelijk 3 en 2,8
liter. De 3-liter uitvoering bezit een jet-
ronic-inspuitsysteem en levert 180 din-
pk bij 5800 t.p.m. De 2,8 liter motor
brengt een vermogen van 140 din-pk
op. In ons land worden beide modellen
standaard geleverd met een automati
sche bak.
Naar opgaven van de fabriek be
draagt de top van het 3-liter model met
inspuiting voorzien van automatiek
205 km/uur. De Monza brengt het
met dezelfde motor tot 215 km/uur.
Voor beide motoren geldt althans
volgens de fabriek een verbruik van
11,3 liter op de 100 km voor de Senator
en 10,8 liter op de 100 km voor de
Monza.
De foto’s tonen de Monza met schuin
aflopende achterklep en de Senator als
limousine.
De nieuwe Opel-modellen Senator en
Monza, die vorig jaar als prototypen
werden geïntroduceerd op de autoten
toonstelling in Frankfurt, zullen begin
juli leverbaar zijn op onze markt. Het
gaat hier om twee wagens met zes
cilinder motoren, waarvan de Senator
als limousine is uitgevoerd en de Monza
een duidelijk sportief uiterlijk heeft
gekregen. Wat niet betekent, dat de
Monza binnenruimte tekort komt. Bei
de wagens zijn luxueus uitgerust, met
de mogelijkheid tot inbouw van air-
In ons land komen jaarlijks tussen de 900.000 en één miljoen auto-ongelukken
voor, die samen een schade van meer dan 1,5 miljard gulden opleveren. De
verzekeringsmaatschappijen keren hiervoor ongeveer één miljard gulden uit voor
materiële schade. Deze bedragen noemde onlangs de voorzitter van de Vereniging
van automobielassuradeuren, de heer F. Jutte op een congres van de Focwa, de
ondernemers in het carrosseriebedrijf.
De heer Jutte voegde hier aan toe, dat als de maatschappijen tien procent
zouden kunnen bezuinigen, dan zou dit 100 miljoen gulden sparen. De premiever
hogingen zouden dan alleen de index hoeven te volgen.
De auto wordt meer en meer gebruikt
in het woon-werk verkeer. Bovendien
neemt het aantal particuliere auto’s in
het wagenpark relatief toe. Deze con
clusies kan men trekken uit de persone-
nauto-enquête van het CBS. Het gemid
delde jaarkilometrage voor personen
wagens in ons land bedroeg vorig jaar
14.080 kilometer. Dit is nagenoeg ge
lijk aan het jaarkilometrage over 1976,
toen in doorsnee 14.000 km werd verre
den. Van dit jaarkilometrage werd
3.615 kilometer gereden in het woon-
werk verkeer. Dit betekent een toena
me in vergelijking met 1976, toen ge
middeld in het woon-werk verkeer per
jaar 3.100 kilometer werd afgelegd.
Eveneens ging men de auto meer ge
bruiken in het vakantie- en recreatie-
verkeer.
De Rai meldt, dat er in de eerste drie
maanden van dit jaar 160.556 nieuwe
personenwagens en combinatie-auto’s
zijn verkocht. Omdat er enige achter
stand bestaat in de verwerking van de
gegevens, zal dit aantal in werkelijk
heid circa 15.000 tot 20.000 stuks hoger
liggen.
Vergelijking met het eerste kwartaal
van 1977 is niet mogelijk, omdat enkele
toen nieuw geïntroduceerde wagens
niet geregistreerd waren. De Rai ver
moedt echter, dat in het eerste kwartaal
in 1978 de verkoop hoger ligt, dan in de
eerste drie maanden van vorig jaar.
General Motors neemt met in totaal
bijna 26.000 verkochte wagens in het
eerste kwartaal 1978 gewoongetrouw
de eerste plaats in. Laatste is de Roe
meense Dacia met drie verkochte
exemplaren.
De ongevalcijfers in het verkeer ver
tonen de laatste jaren weer een stijging.
En bestrijding van de onveiligheid in
het verkeer blijft daarom noodzakelijk.
Nu kan dit op verschillende manieren
worden aangepakt: verbetering van rij
opleiding, verbeteringen aan de weg en
opheffen van knelpunten, maar ook
technische verbeteringen en vernieu
wingen aan de voertuigen. Overheden
kunnen op dit laatste gebied talrijke
regels en voorschriften uitvaardigen en
vooral in Amerika is men daarmee
druk doende.
De autoconcerns zelf en de industri
eën die zich met elektronika bezighou
den hoeven daarop echter niet te wach
ten. Al heeft de praktijk in het verleden
meermalen bewezen, dat er een zekere
druk van de overheid nodig is om hen
ook daadwerkelijk tot de produktie van
veiliger voertuigen aan te zetten. Ge
lukkig echter, zijn steeds meer autocon
cerns zich bewust geworden van hun
verantwoordelijkheid op het gebied
van de verkeersveiligheid.
Dat mag opnieuw blijken uit het initi
atief van bijvoorbeeld Volkswagen, die
samen met het eveneens Duitse bedrijf
Blaupunkt voortgaat met het beproe
ven van een nieuw elektronisch geleide-
systeem, dat de naam „Autofahrer Leit
und Informationssystem” (ALI) heeft
meegekregen. Dit systeem maakt het
mogelijk via inductie-lussen in het weg
dek informatie door te geven aan de
bestuurders. Die informatie komt bin
nen in de vorm van een akoestisch
signaal, maar ook op een scherm. Op
die manier kunnen chauffeurs tijdig
attent worden gemaakt op bijvoorbeeld
verboden en geboden en de verkeerssi
tuatie (een file) die hun staat te
wachten.
Tevens is dit systeem in staat een
waarschuwing door te geven, als men
te dicht een voorrijder nadert. Andere
uitbreidingen van het systeem voorzien
in waarschuwingen voor gladde wegen,
enz. Het einddoel van de technici is om
via een dergelijk systeem een totale
route-begeleiding mogelijk te maken.
De situatie gaat dan een beetje lijken
op de luchtverkeersbegeleiding voor
vliegtuigen, zij het dat voor het wegver
keer de technici een volledig geautoma
tiseerd en door de computer bestuurd
systeem in gedachten hebben.
Voor de eerste proeven in de praktijk
is inmiddels een vijf kilometer lang
proefvak met bijna veertig inductielus-
sen in Duitsland in gebruik genomen.
Om het systeem echter te kunnen laten
functioneren, is natuurlijk ook ontvan-
gstapparatuur in de auto nodig. Dit
gaat geld kosten, maar volgens de Duit
se deskundigen zou de grootte van dat
bedrag niet persé de invoering van het
systeem in de weg hoeven te staan. Al
zal natuurlijk de financiële steun van
de overheid hiervoor onontbeerlijk
zijn.
Naast het kleine proeftraject, be
staan er in Duitsland ook plannen om
een grotere route men spreekt over
een lengte van 120 kilometer in de
druk bereden streek tussen Rijn en
Main in te richten met inductielussen.
Voorlopig blijft het bij deze praktijk
proeven. Maar wellicht zijn de resulta
ten van de proeven zo overweldigend
positief, dat men er in de toekomst niet
omheen kan, ook de rest van het Duitse
snelwegennet te voorzien van dit bege
leidingssysteem. De automobilist zou
het er dan voor over moeten hebben
enkele honderden guldens meer te be
talen voor zijn auto, om over de nodige
ontvangstapparatuur te kunnen be
schikken.
f
betreft, het leverde in ieder geval een
prima plaatje op.
TOT SLOT, EN AL weer uit Parijs, een
schattige vakantie- en/of strandcombina-
tie van couturier André Courrèges. Bij
hem loopt er weliswaar overal een
streepje door, maar dan in de meest
vriendelijke betekenis van het woord.
Want wie is er nou niet te vinden voor
zo’n leuk short, hes met capuchon en ook
nog sandaaltjes, allemaal in dezelfde
fleurige streep? Alleraardigst toch zeker!
En met dit opgewekte slot hoop ik met en
voor u op veel mooi weer.
ferrassogen
zijn er altijd
ü- De Parijse André
Courrèges laat door al
les een streepje lopen,
zoals bij deze set be
staande uit short, hes
met capuchon en sanda
len. (rechts)
ü- Deze wijde tu
nieken, gedragen
over nauwe broe
ken, werden ok in
de Franse hoofd
stad bedacht. Zij
zijn afkomstig van
couturier Guy
Laroche.
ü- Het kra
len rijgen
van de Pa
rijse ont
werper Pa
co Rabanne
resulteerde
tot deze
jurk met bij
passend
kapje.
